Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/159 Esas
KARAR NO : 2022/414

DAVA : Tespit
DAVA TARİHİ : 03/03/2021
KARAR TARİHİ : 07/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin 03/03/2021 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkil … Ltd.Şti., hazır giyim ve konfeksiyon ve tekstil toptan ticareti sektöründe faaliyet gösteren ve çek hesabı bulunan bir firma olduğunu, istirdadı istenen çek bilgilerinin; … Bankası A.Ş. …, 29.05.2020 tarihli, 50.000 TL bedelli, … İban nolu ve … no’lu çek olduğunu, çekin meşru hamili müvekkil şirket elinde iken zayi olduğunu, söz konusu çekin zayi olması sebebi ile … 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasından Kıymetli evrak iptali (çek iptali) konulu dava açıldığını, … A.Ş.’nin 02.07.2020 tarihli beyanı ile ” söz konusu çekin kendilerinde olduğunu, iptali istenen … Bankası A.Ş. …şubesine ait Keşide yeri … Keşide tarihi 29.05.2020 olan 50.000 TL bedelli ve … numaralı çeki Faktoring müşterisi …Tic. A.Ş. İle 01.06.2018 tarihinde imzaladığı Faktoring Sözleşmesi temelinde 02.10.2019 tarihli alacak bildirim formu ödeme araçları Tevdii Bordrosu ve … düzenleme tarihli ve … numaralı faturaya dayanarak devir ve temlik aldıklarını” … 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …Esas sayılı dosyasına beyan ettiklerini, … 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasının 24.02.2021 tarihli 2 numaralı celsesinin 1 numaralı ara kararı ile ilgili çekle alakalı olarak …A.Ş. ‘ye karşı istirdat davası açmak üzere süre verildiğini, dava konusu çekin davalı taraf elinde olduğunu, davalının dava konusu çeki kötü niyetle iktisap ettiğini, çeki elinde bulunduran kişilerin iyi niyetli hamil olmadığını, davalı tarafın, farklı çok sayıda çeki benzer şekilde zayi olan çeki icra takiplerine konu ettiğini, bankadan tahsil ettiğini, bu durumda bir tacir olarak basiretli davranması gereken davalının kötü niyetinin ve ağır kusurunun bulunduğunu, iktisap edilen çekin müvekkile iadesi gerektiğini, bu nedenle davanın kabulüne, dava konusu çekin ( … Bankası A.Ş. …, 29.05.2020 tarihli, 50.000 TL bedelli, … İban nolu ve … no’lu çek. ) davalıdan alınarak müvekkil şirkete iadesine, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin 01/04/2021 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Müvekkil şirketin, faktoring işlemini yaparken sadece alacağın faturaya dayalı olup olmadığını, devir ve temlik aldığı çekin ciro silsilesinin muntazam olarak birbirini takip edip etmediğini incelemekle yükümlü ve bu yükümlülüğünü büyük bir titizlikle yerine getirdiğini, davaya konu … Bankası A.Ş. …. Şubesine ait olan, keşide yeri …, keşide tarihi 29.05.2020 olan 50.000,00-TL bedelli ve … numaralı çekin, faktoring müşterisi …Tic. A.Ş. ile 01.06.2018 tarihinde imzaladığı Faktoring Sözleşmesi 02.10.2019 tarihli Alacak Bildirim Formu Ödeme Araçları Tevdii Bordrosu ve … numaralı faturaya dayanılarak müvekkil şirket tarafından devir ve temlik alındığını, müvekkil şirketin davaya konu çeki uyması gereken tüm yasal mevzuata uygun olarak devir ve temlik alarak çekin meşru hamili olduğunu, 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2 maddesi ile 04.02.2015 tarih ve 29257 Sayılı Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5/1. Maddesine uygun şekilde fatura konusu alacağın temlikine bağlı olarak dava konusu çeki kendisinden önceki son hamilden teslim alan müvekkil şirkete yöneltilemeyeceğinin açık olduğunu, davacının ispat bir yana çekin ne şekilde elinden çıktığını – çalındı mı kayboldu mu; çalındı veya kaybolduysa bunun ne zaman ne şekilde olduğu hakkında açıklaması olmadığını, bu nedenle davacının iddiasını ispat yükümlülüğünü yerine getiremediğini, davacı yanca … 13. Asliye Ticaret Mahkemesinde hasımsız olarak açılan kıymetli evrakın iptali davasında alınan ödeme yasağı kararı maddi hukuk bakımından müvekkil şirket hakkında kesin hüküm oluşturmayacağını, bu nedenlerle davanın arabuluculuk başvurusu yapılmadan açılması nedeniyle usulden reddine, aksi halde, 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2 maddesine uygun hareket eden ve Yargıtay kararları ile TK 792 ve 687’nin açık metni gereğince müvekkil Şirketin tamamen iyi niyetli olarak dava konusu çeke sahip olması ve çekin yasal hamili olması sebebiyle davanın esastan reddine, tüm yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacıya yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizin 05/11/2021 tarihli ara kararı gereğince, Tarafların iddia ve savunmaları, sundukları deliller, tarafların ticari defter ve kayıtları, faktoring işlemi, çek giriş çıkış kayıtları ve dosya incelenerek tarafların çek üzerindeki keşideci ve diğer cirantalarla akdi ve ticari ilişkilerinin tespiti, faktoring tarafından finansman sağlanıp sağlanmadığı, aktif husumet bulunup bulunmadığı, faktoring işleminin usulüne uygun olup olmadığı konusunda rapor alınmasına karar verilmiş olup, Bilirkişi …’ın 16/01/2022 tarihli raporunda özetle, Davacı yan tarafından inceleme günü olan 06.12.2021 tarihinde ve sonrasında ticari defterler incelemeye sunulmamış olduğu, davalı yanın 2019 ve 2020 yılları Ticari defterlerinin 6102 sayılı TTK. İlgili hükümleri yönünden usulüne uygun tutulmuş olduğu, Davalı Ticari defterlerinin HMK 222 mad. gereğince davalı lehine delil niteliğinin mahkemenin takdirinde olduğu, dava konusu, … Bankası A.Ş. …şubesine ait Keşide yeri … Keşide tarihi 29.05.2020 olan, 50.000 TL bedelli ve … numaralı çekin, davalının Faktoring müşterisi olan … A.Ş. tarafından, aralarında yapılan 01.06.2018 tarihli Faktoring sözleşmesine istinaden, 02.10.2019 tarihinde (fatura karşılığı) factoring yapılmak üzere davalı tarafa verilmiş olduğu, dosya içeriğinde bulunan ve davalı ticari defter incelemesi sırasında temin edilen belgeler (fatura ve çekler ) ışığında davacı ile dava konusu 50.000,-TL’lik çeki davalı yana faktöring için teslim eden dava dışı …Tic. A.Ş. arasında bir ticari ilişki bulunduğu kanaatine varılmış olduğu, dava dışı …Tic. A.Ş. Tarafından, davalı şirkete, faktöring için dava konusu 50.000,-TL’lık çek ile birlikte verilen diğer çek olan 26.000,-TL’lık ile birlikte toplam 76.000,-TL’ye karşılık, davalı tarafından dava dışı … A.Ş.’ye 63.531,25 TL ödeme yapılmış olduğu, ancak 50.000,-TL’lık çeki tahsil edemediği, davalı tarafından dosyaya ve inceleme sırasında sunulmuş defter ve belgelere göre, (fatura ve çekler) dava konusu çekin, davalı tarafa borcuna karşılık verilmiş olabileceği kanaati uyanmış olduğu, ancak, davacı tarafından işbu dava konusu çekin zayi olduğunun iddia edilmiş olduğu, ancak nasıl zayi olduğu yönünde bir açıklamaya dosya içeriğinde rastlanmamış olduğu, dava dışı … Tic. A.Ş.’e dava konusu çekin nasıl ulaşmış olduğu ile ilgili olarak, Sayın Mahkeme tarafından ihtiyaç duyulması halinde, dava dışı … A.Ş.’den 2019 ve 2020 yılları ticari defterlerini incelemeye sunması gerektiği görüş ve kanaatine varılmıştır.
Mahkememizce celbi istenen … 13. Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyasının UYAP sistemi üzerinden mahkememiz dosyasına gönderildiği ve mahkememiz dosyası içerisine alındığı görüldü.
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe;
Dava; Davacı tarafın rızası dışında elinden çıktığı iddiasıyla … Bankası A.Ş … şubesine ait 29/05/2020 tarihli 50.000,00 TL bedelli çekin istirdatına ilişkindir.
Dosya kapsamından, davacı tarafından … 13. Asliye Ticaret Mahkemesi … E. Sayılı dosyasında dava konusu çek için çek iptali davası açıldığı, davalı tarafından dosyaya dava konusu çekin faktoring ilişkisi kapsamında devralındığının bildirildiği, bunun üzerine … 13. Asliye Ticaret Mahkemesi … E. Sayılı dosyasında davacı tarafa çekin istirdadı davası açması için süre verildiği ve işbu davanın açıldığı görülmüştür.
Dava konusu çekin davalı tarafından dava dışı …Tic A.Ş’den faktoring ilişkisi kapsamında devir alındığı, … Tic A.Ş’den davacıya düzenlenen 20/09/2019 tarihli 76.709,00 TL bedelli fatura alacağına istinaden çekin devir alındığı, fatura konusu alacağın ve bu alacağa karşılık verilen çekin davalıya devir edildiği anlaşılmıştır.
Yargılama sırasında davalının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Bilirkişi tarafından tanzim edilen raporda; davacının ticari defter ve kayıtlarını ibraz etmediği, davalının ticari defterlerinin usulüne uygun olduğu, davalı ile …Tic A.Ş arasında faktoring sözleşmesi imzalandığı, dava konusu çekin faktoring sözleşmesi kapsamında dava dışı …Tic A.Ş’den devir alındığı ve finansman sağlandığı, faktoring işleminin usulüne uygun olarak kaydedildiği belirtilmiştir.
Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6361 sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketler Kanunu’nun 9/2. maddesine göre; “faktoring şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulacak belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz ve tahsilini üstlenemez.” 04.02.2015 tarih ve 29257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “faktoring işlemlerinde uygulanacak usul ve esaslar hakkında yönetmelik” 8/1 maddesinde ise; “faturalı alacağa istinaden kambiyo senedi veya diğer senetlerin alınması halinde alınan kambiyo senedi veya diğer senetteki ciro silsilesinde kuruluşa kambiyo senedi ve diğer senedi ciro edip veren kişinin, devralınan faturada alacaklı olarak gözüken kişi ve bu kişiden bir önceki cirantanın veya keşidecinin de faturadaki borçlu ile aynı kişi olması gerekir. Fatura ile kambiyo senedi veya diğer senetteki tutarın uyumlu olmasına dikkat edilir” düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu çeki davalı …’e temlik eden cirantanın sunulan faturada alacaklı olarak görülen … Tic A.Ş (faktoring sözleşmesinin tarafı olan müşteri) ondan bir önceki cirantanın ise faturada borçlu olarak görünen davacı olduğu, fatura ile çek bedelinin de uyumlu bulunduğu anlaşılmakla dava konusu çekin 6361 sayılı Yasanın 9/2 ve yönetmeliğin 8. maddesi hükmüne uygun şekilde faktoring şirketine devredilmiş olduğu görülmüştür. Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı T.T.K.’nun 790. maddesine göre; “cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır”. Somut olayda dava konusu çekte lehtardan hamile ciro silsilenin tam olduğu, herhangi bir kopukluk bulunmadığı anlaşıldığından davalının yetkili hamil olduğunun kabulü gerekir. 6102 sayılı T.T.K.’nun 792. maddesine göre; “çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddesine göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çek geri vermekle hükümlüdür.” Sonuç olarak; davalı … şirketinin dava konusu çeki iktisap ederken yasa, sözleşme ve objektif iyi niyet kurallarına uygun hareket ettiği, davacının ticari defterlerini ibraz etmediği, davacının borçlu olmadığını kanıtlayamadığı, davacının tanıklarını bildirmediği, davalının çeki iktisap ederken bile bile borçlu zararına hareket ettiği, ağır kusurlu veya kötüniyetli olduğunun kanıtlanmadığı, davalı … şirketinin iktisapta iyiniyetli yetkili hamil olduğu anlaşıldığından davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm oluşturulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar yasası uyarınca belirlenen karar harcı olan 80,70 TL’nin, peşin alınan 59,30 TL harçtan mahsubu ile eksik harç olan 21,40 TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından belgelendirilen yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, davanın reddedilen kısmı üzerinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 7.300,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacı ve davalı tarafından yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın, karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
Dair; davalı tarafın yüzüne karşı, davacı tarafın yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere her hangi bir Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 07/06/2022

Katip …
E-imzalıdır.

Hakim …
E-imzalıdır.