Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/107 Esas
KARAR NO : 2022/128

DAVA : Hakem Kararının İptali
DAVA TARİHİ : 12/02/2021
KARAR TARİHİ : 24/02/2022

Mahkememizde görülmekte olan Hakem Kararının İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili tarafından verilen 12/02/2021 tarihli dava dilekçeside; …’nin … tarih ve…Karar sayılı kararı ile davacı … personelince düzenlenen… tarihli … sayılı cezalı hal rüsum tutanağının iptaline karar verilmesi gerektiğini, bu kararın hukuka aykırı olmakla iptali gerektiğini, Hal Hakem Heyeti uyuşmazlığının çözümünde görevli mercii olmadığını, Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun M.10. Maddesi 1,5 ve 7. Fıkraları ile Hal Hakem Heyeti ve toptancı Hal Konseyi Hakkında Yönetmelik’in 5. Maddesi hal hakem heyetlerinin görevlerini düzenlendiğini, Hal Hakem Heyetlerinin görevlerini üreticiler ile meslek mensupları arasındaki veya meslek mensuplarının kendi aralarındaki uyuşmazlıkların çözümleri ile sınırladığını, bu nedenle Hal Hakem Heyeti davacı İdare tarafından düzenlenen idari bir işlemin iptalini gerçekleştirebilecek bir makam olmadığını, idare tarafından tesis edilen bir işlemin Hakem Heyeti tarafından iptal edilmesi İdare Hukukuna aykırı olduğunu, evrensel hukuk kurallarına da aykırı olduğunu, davaya konu ettiğimiz karar ile … Hal Hakem Heyetinin kendisini mahkeme yerine koyduğunu ve karar kurduğunu, Özünde itiraz edilen kararın hukuken de yok hükmünde olduğunu, Uyuşmazlık Mahkemesi ‘nin de … tarih ve …Esas ve … Karar sayılı kararı ile bu tür uyuşmazlıklarda idari yargının görevli olduğuna hükmettiğini, müvekkili Belediyenin davalı olduğu … Vergi Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasında görev konusunun netliğe kavuşması açısından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından uyuşmazlık talebinde bulunduklarını, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 24/05/2019 tarih ve YY-2019/55795 sayılı kararı ile “…yukarıda anılan Kanun ve Yönetmelik hükümleri uyarınca malların toptan satış bedeli üzerinden hesaplanan hal rüsumunun cezalı olarak istenilmesi ve söz konusu tutarın belediyeye ait bir gelir niteliğinde olması nedeniyle davaya konu edilen cezalı hal rüsumu tutanağının iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde 2577 sayılı Kanunun 2/1. (a) ve 2576 sayılı Kanunun 6/l.a maddesi gereğince idari yargı yerlerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır…” gerekçesiyle uyuşmazlık çıkarılması taleplerinin de reddedildiğini, görev kurallarının kamu düzenine ilişkin olduğundan Mahkeme’ce de resen dikkate alınacağını, davanın öncelikle bu nedenle kabulü gerektiğini, Mahkeme’ce görev itirazlarının reddi halinde de … Hal Hakem Heyeti’nin yetkili Hal Hakem Heyeti olmaması nedeniyle yine davanın kabulü gerektiğini, davalı aleyhine 17/08/2020 tarihinde Hal Zabıta ekibi tarafından İl … İlçesi … Mevkiinde yapılan yol denetimi sırasında işlem yapıldığını ve …sayılı cezalı hal rüsum tutanağı düzenlendiğini, dava konusu cezalı hal rüsum tutanağı kesin ve yürütülebilir nitelikte bir işlem olmadığını, davalı Hal Hakem Heyetine Yasal Süresi içerisinde başvuruda bulunmadığını, 17/08/2020 tarihinde saat 12:11:14’de Hal Şefliği Elemanlarımız tarafından yapılan yol denetimi sırasında … plakalı aracın Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Hal Kayıt Sistemi üzerinden kontrolünün yapıldığını ve araçta taşınan üzüm için bildirim bulunmadığının tespit edildiğini, yapılan bu tespit neticesinde araçla sevk edilen 16000 kg üzüm beyaz için … sayılı cezalı hal rüsum tutanağı düzenlendiğini, araç şoförü … ve personelleri ile birlikte Polis Memuru …tarafından da tutanağın imza altına alındığını, …sayılı Cezalı hal rüsum tutanağı 05/09/2020 tarihinde davalıya tebliğ edildiğini, 17/08/2020 tarih ve B-000798 sayılı cezalı hal rüsumu tutanağına dayanılarak Encümenleri tarafından 26/08/2020 tarih ve 2020/3065 sayılı Kararın alındığını, davalının yasal başvuru süresini kaçırmış olması sebebiyle de lehine kurulan kararın hatalı olduğunu ve iptali gerektiğini, 17/08/2020 tarihinde saat 12:11:14’de Hal Şefliği Elemanları tarafından yapılan yol denetimi sırasında … plakalı aracın Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Hal Kayıt Sistemi üzerinden kontrolü yapıldığını ve araçta taşınan üzüm için bildirim bulunmadığının tespit edildiğini, yapılan bu tespit neticesinde araçla sevk edilen 16000 kg üzüm beyaz için…sayılı cezalı hal rüsum tutanağı düzenlendiğini, araç şoförü … ve personelleri ile birlikte Polis Memuru … tarafından da tutanağın imza altına alındığını, … sayılı Cezalı hal rüsum tutanağının 05/09/2020 tarihinde davalıya tebliğ edildiğini, … tarih ve … sayılı cezalı hal rüsumu tutanağına dayanılarak Encümenleri tarafından … tarih ve… sayılı Karar alındığını, davalının yasal başvuru süresini kaçırmış olması sebebiyle de lehine kurulan kararların hatalı olduğunu ve iptali gerektiğini, Öncelikle ihtiyadi tedbir taleplerinin kabulü ile … Hal Hakem Heyeti’nin …tarih ve… Karar sayılı Kararının yargılama süresince teminatsız olarak tedbiren durdurulmasına, … Hal Hakem Heyeti’nin görevli olmaması nedeniyle davanın kabulü ile … Hal Hakem Heyeti’nin … tarih ve …Karar sayılı kararın iptaline, … Hal Hakem Heyeti’nin yetkili Hal Hakem Heyeti olmaması nedeniyle davanın kabulü ile … İl Hal Hakem Heyeti’nin … tarihli … sayılı kararın iptaline, davalının yasal süresinde başvuruda bulunmamış olmaması nedeniyle davanın kabulü ile … Hal Hakem Heyeti’nin… tarih ve … Karar Sayılı kararının iptaline, Mahkeme aksi kanaatte ise davanın esastan kabulü ile … Hal Hakem Heyeti’nin 18/01/2021 tarih ve … karar sayılı kararının iptaline, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı yana yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi, duruşma gün ve saati tebliğ edilmiş, davalı vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde; Her ne kadar davacı tarafça … Hal Hakem Heyeti kararına itiraz edilmiş ise de yapılan itirazın yerinde ve isabetli olmadığını, müvekkilinin mağduriyetine sebep olan haksız işlemlerin ortadan kaldırılmasına , yönelik … Hal Hakem Heyeti kararı fevkalade yerinde olduğu gibi adalet ve hakkaniyete de uygun olduğunu, davanın reddini talep ettiklerini, somut olayda; müvekkilinin hiçbir kusuru ve kabahatinin bulunmadığını, bahsi geçen malların sevkinin gönderici … tarafından zamanında bildirilmemesinin üstelik … Büyükşehir Belediyesi ekiplerince denetime tabi tutulup ceza tutanağı düzenlendikten sonra yanıltıcı bir şekilde müvekkiline müvekkiline mal sevkiyatının başladığını ve bildirimin yapılmasını istendiğinin dosya kapsamı ile sabit olduğunu bu durumda müvekkilinin herhangi bir kusuru ve kötüniyetinin mevcut olmadığını, tamamen sevk edilen malın ceza tutanağı düzenlendikten sonra bildiriminin yapılmasının gönderici … tarafından istenmesi üzerine müvekkilinin derhal ceza tutağından bir haber ilgili bildirimleri yaptığını ancak yanıltılmış olduğunu sonradan öğrendiğini, hiçbir kusuru ve art niyeti olmadığı halde müvekkiline kesilen hal rüsum cezasının iptaline ilişkin hal hakem heyeti kararının yerinde ve isabetli olduğunu, davanın reddi gerektiğini, haksız yersiz ve mesnetsiz davanın usul ve esastan reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı yana yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizce … Hal Hakem Heyeti Müdürlüğüne Müzekkere yazılarak; Hal Hakem Heyeti’nin … kararı ve … Büyükşehir Belediyesi Zabıta ekiplerince düzenlenen cezalı Hal Rüsumu tutanaktaki olaya ilişkin tutanak sonrası hal çıkış işlemi yaptırılıp yaptırılmadığı hususunda bilgi verilmesi istenilmiş olup, gelen cevabi yazıda; Dava dosyasına sunulan ve cezai işleme konu olan tutanaktan anlaşılacağı üzere 17/08/2020 tarihinde saat 12:11’de …’a ait ürünleri sevk eden araç, Toptan Sebze Meyve Haline girerken veya çıkış yaparken değil, … mevkiinde durdurulduğu, araçtan sevk edilen malların bildirimsiz olarak …’a sevk edildiği tespit edildiği ve bildirimsiz sevk edildiği tespit edilen ürünler için … sayılı Cezalı Hal Rüsumu tutanağı tanzim edildiği, Denetim saatinden sonra ilgili … tarafından bildirimsiz sevk edildiği tespit edilen ürünler için saat 12:23’te … nolu künye belgesiyle yapılan bildirimle tespitin doğruluğunun ortada olduğunu, Ürünlerin halden çıkmadığını, Künyede belirtildiği üzere ilgili tarafından … köylerinden alınarak yola çıkarıldığını, …nolu cezalı Hal Rüsumu tutanağı ve Denetimden sonra ilgili tarafından yapılan bildirime ait … nolu künye belgesinin de yazı ekinde sunulduğu görülmüştür.
5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 10, maddesi, 2. Fıkrası ile “…Değeri elli bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda, hal hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu uyuşmazlıklarda heyetin vereceği kararlar ilam hükmündedir. Bu kararlar 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir. Taraflar, bu kararlara karşı on beş gün içinde hal hakem heyetinin bulunduğu yerde ticarî davalara bakmakla görevli asliye ticaret mahkemesine itiraz edebilir. İtiraz, hal hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak, talep edilmesi şartıyla hâkim, hal hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir. Hal hakem heyeti kararlarına yapılan itiraz üzerine asliye ticaret mahkemesinin vereceği karar kesindir…” hükmünün düzenleme konusu yapılmıştır.
…’nın … adına …tarih ve … sayılı tutanak ile düzenlendiği 18.000-TL lik cezalı hal rüsumunun iptali için … Hal hakem heyetine … tarafından müracaat edilmiş , … Hal hakem heyeti tarafından 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 8. Maddesinin 9. Fıkrası gereğince Cezalı Hal Rüsumunun mal sahibi yada malı taşıyan dışındaki komisyoncu …’a kesilmesinin uygun olmaması sebebi ile … Büyükşehir Belediyesi tarafından … adına düzenlenen 18.000-TL lik cezanın iptaline karar verildiği, kararın …na 29/01/2021, … ‘a da 02/02/2021 tarihinde tebliğ edildiği, davacının 15 günlük süre içerisinde bu karara karşı itiraz ettiği görülmüştür.
Hal Hakem Heyeti ve Toptancı Hal Konseyi Hakkında Yönetmeliğin 5. Maddesinin 1. Fıkrasında; Hakem heyetinin üreticiler ile meslek mensupları arasında veya meslek mensuplarının kendi aralarında Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmakla görevli ve yetkili olduğu, 2. Fıkrasında; Kanunun 14. üncü maddesinde öngörülen idari para cezası dışındaki tüm uyuşmazlıkların, hakem heyetinin görev ve yetkisi kapsamında olduğu düzenleme konusu yapılmıştır.
5957 Sayılı Kanunun 1. maddesinde kanunun amaç ve kapsamına yer verilmiş, tanımlar başlıklı 2. maddesinde hal rusumunun malları satın alanlarca toplam satış bedeli üzerinden ödenen meblağı ifade ettiği, Hal rusumu başlıklı 8. maddesinde ne şekilde alınacağının gösterildiği, aynı maddenin 8. fıkrasında cezalı hal rusumunun kesilmesi gereken haller açıklandıktan sonra (ç) bendinde hal rusumunun ceza olarak alınmasına belediye encümenince karar verileceği düzenlenmiştir.
07/07/2012 tarih 28346 sayılı RG’de yayınlanarak yürürlüğe giren ilgili yönetmeliğin 23/2. fıkrasına göre belediyelerin ilgili yönetmelik hükümleri saklı kalmak ve yetki alanları içinde olmak kaydıyla, toptancı hali dışında bu yönetmelik hükümleri çerçevesinde arasında hal zabıtası olacak şekilde denetim yapma yetkisine haizdir. Aynı yönetmeliğin 47/1. fıkra (a) bendinde ise sisteme bildirilmeden toptan alınıp satılan ya da toptancı halinde satılmak üzere bildirimde bulunup toptancı hali dışında toptan satılan mallar için mal rusumu tespitin yapıldığı yerdeki toptancı halinde o mallar için oluşan bir önceki gün birim fiyatının en yükseği, bir önceki gün fiyat oluşmamışsa o mallar için oluşan en son birim fiyatının en yükseği alınarak belirlenen toptan satış bedelinin %25’i oranında cezalı alınacağı hüküm altına alınmıştır.
Dava konusu işlemle ilgili mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde hal rusumunun cezalı olarak istenmesi ve söz konusu cezanın belediyeye ait bir gelir niteliğinde olması nedeniyle davaya konu … tarafından kesilen Cezalı Hal Rüsumunun iptaline ilişkin yapılan müracaatları değerlendirme görevinin Hal Hakem Heyetlerine ait olmadığı, Hal Hakem Yönetmeliğinin 5. Maddesi uyarınca; Hakem heyeti üreticiler ile meslek mensupları arasında veya meslek mensuplarının kendi aralarında Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmakla görevli ve yetkili olup, Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen Cezalı Hal Rüsumunun iptali talebine bakmakla görevli olmadığı anlaşıldığından … Hal Hakem Heyetinin 2021/04 sayılı 18/01/2021 tarihli kararının iptaline karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M / Yukarıda açıklanan nedenlerle
1-… Hal Hakem Heyetinin …sayılı …tarihli kararının iptaline,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 80,70-TL maktu karar ve ilam harcının başlangıçta yatırılan 59,30-TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 21,40-TL nin davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan 138-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesince hesaplanan 5.100,00-TL maktu vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın, karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair tarafların yokluğunda KESİN olmak üzere oybirliği ile karar verildi.24/02/2022

Başkan …
E-imzalıdır.
Üye …
E-imzalıdır.
Üye …
E-imzalıdır.
Katip …
E-imzalıdır.