Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/769
KARAR NO : 2022/709
DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 28/12/2020
KARAR TARİHİ : 25/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin 28/12/2020 tarihli dava dilekçesinde özetle, Müvekkil … ile davalı borçlular … , … ve … arasında12.10.20117 tarihli ticari sözleşme akdedildiğini, müvekkilin anılan kira sözleşmesi ile1adet Otomatik Likit Dolum Makinası, 1 adet Kapak Kaplama Makinası ve 1 adet Etiketleme Makinası ve 1 adet Kapak Besleme Makinasını bedel karşılığında davalılardan 70.000-TL bedel karşılığında satın aldığını, müvekkilin bu bedeli 35.000-TL peşinat olarak (4 adet çek aracılığı ile), ödemiş bulunduğunu, müvekkilin sözleşmenin imzalanması ile birlikte üzerine düşen edim olan 35.000-TL’yi çek keşide etmek suretiyle ifa ettiğini, bu çeklerin 28.04.2018 vade tarihli 10.000-TL bedelli … seri numaralı … Bankasına ait çek, 31.05.2018 tarihli 10.000-TL bedelli … seri numaralı … Bankasına ait çek, 30.0.2018 vade tarihli 10.000-TL bedelli … seri numaralı … Bankasına ait çek ve 31.07.2018 vade tarihli 5.000-Tl bedelli 8002938 seri numaralı … Bankasına ait çekler olduğunu, müvekkilin çekleri keşide ettikten sonra muhatap şirkete Kargo yoluyla gönderdiğini, sözleşme gereğince müvekkilin peşinat ödeme günü olan 23.10.2017 tarihinden itibaren 45 gün ve uzama süresi olarak belirlenen +7 günün sonunda yani en geç 29.12.2017 tarihinde makinaların müvekkile teslim edilmesi gerekmesine rağmen, söz konusu tarihe kadar makinaların müvekkile teslim edilmediğini, bunun üzerine müvekkil tarafından Antalya 10.Noterliği’nin 20.03.2018 tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile yapılan harici görüşmelerde makinaların kesin olarak 30.03.2018 tarihinde müvekkile teslim edileceğinin belirtildiğini, 30.03.2018 tarihinde makinaların teslim edilmemesi halinde cezai şarta ilişkin alacağımız ve zararımız için hukuki yollara başvurulacağının ihtar edildiğini, ihtarnamenin ardından sözleşmeye konu makinalar verilen süre geçtikten sonra 05.05.2018 tarihinde müvekkile teslim edildiğini, müvekkilin üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmesine rağmen, makinaların 127 gün geç teslim edildiğini, müvekkilin bu süreçte ticari kaybı olduğunu, bahsedilen süre kaybının sözleşme metninde öngörülen cezai yaptırımının 12.700-USD dolara tekabül ettiğini, müvekkil tarafından geç teslim sebebiyle sözleşme gereği bedelin ödenmesinin sözlü olarak karşı tarafa iletilmesine rağmen herhangi bir ödeme yapılmadığını, müvekkil tarafından … Noterliği’nin 26.07.2018 tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesi gönderilerek bu bedelin 5 gün içerisinde ödenmesini, aksi takdirde hukuki ve cezai yollara başvurulacağının ihtar edildiğini, ihtarnamenin davalılara tebliğ edildiğini, davalılar vekilince gönderilen … Noterliği’nin 03/08/2018 tarihli ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile cezai şartın ödenmeyeceği yönünde cevap verdiklerini, dava şartı Arabuluculuk başvurusu yapıldığını, 18/12/2020 tarihli arabuluculuk tutanağında da görüleceği üzere taraflar arasında anlaşma sağlanamadığını, bu nedenlerle 12.700,00-USD tutarındaki Ticari Sözleşmeden kaynaklı ticari alacağın, temerrüt tarihinden itibaren devlet bankalarının USD döviz cinsinden 1 yıl vadeli hesaplara uyguladığı en yüksek faizi ile birlikte davalılardan tahsiline, yargılama gideri ve ücret-i vekaletin karşı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin 01/02/2021 tarihli cevap dilekçesinde özetle, Müvekkil … ile davacı arasında 12/10/2017 tarihli 4 adet makinelerin toplam 70.000,00-TL bedel üzerinden devri üzerine sözleşme akdedildiğini, sözleşme uyarınca, davacı 35.000,00-TL tutarındaki peşinatı 30.04.2018, 30.05.2018, 30.06.2018 ve ve 30.07.2018 tarihli çeklerle müvekkillere ödeyecek; kalan tutar ise makinelerin teslimi esnasında bir kısım nakit bir kısmı da yine uzun vadeli çekle ödeneceğini, peşinatın son ödeme tarihinin 31.07.2018 olduğunu, sözleşmenin 3. Maddesinde “Sözleşme imzalandıktan sonra makine bedelinin 35.000 TL si çek olarak ödenecektir.” denildiğini, peşinat ödemesinin tamamının çekle yapıldığını, sözleşmenin 4. Maddesi ise “Satıcı, makinanın yapımını peşinat ödeme tarihinden itibaren 45 iş günü içerisinde tamamlayacaktır.” şeklinde düzenlendiğini, davacı tarafın gerek dava dilekçesinin birinci maddesinde, gerekse çekmiş oldukları noter ihtarnamesinde verilen toplam tutarı 35.000 TL olan çeklerin peşinat ödemesi olduğunu kabul ettiklerini, sözleşmeye konu makinaların müvekkil tarafından, karşı tarafında kabul ettiği üzere, 05.05.2018 tarihinde, yani peşin ödemeler daha tamamlanmadan teslim edildiğini, davacı tarafın hatalı ve haksız bir şekilde sözleşme tarihini peşin ödeme günü kabul ettiğini, davaya konu makinaları müvekkil tüm malzemeleri kendisi tedarik etmekte ve sonrasında kendi atölyesinde bu makinaları imal ettiğini, bu sebeple bu satışın özelliği gereği imalatçı müvekkillerin dışardan alınacak malzeme bedellerini tahsil etmeden, bu makinaların imaline başlaması hayatın olağan akışına aykırı olduğu gibi ticari teamüllere de aykırı olduğunu, müvekkilin daha peşin ödeme tamamlanmadan , daha sadece 10.000 TL lik ilk çek ödendikten sonra, davacının yoğun isteği ve bu malzemeye daha erken ihtiyacı olduğunu belirtmesi üzerine, bırakalım imalat masraflarını daha malzeme masraflarını dahi tahsil etmeden makinaları imal ederek davacı tarafa teslim ettiğini, asıl kusurlu ve kötüniyetli olan davacı taraftır. 05.05.2018 tarihinde teslim edilen malların ödemesi, ihtar, icra takibi vs yapıldıktan sonra ve yine eksik olarak ve 30.04.2020 ve 30.05.2020 vadeli çeklerle ödediğini, sözleşmede anlaşılan bedel de müvekkile ödenmediğini, müvekkilin, davacıya tarafa … Noterliğinin … yevmiye numaralı 03/08/2018 tarihli ihtarnamesi ile cari hesap borcunun ödenmesi ihtar edildiğini, ihtara rağmen cari hesap borcu ödenmemiş, akabinde tarafımızca davacı aleyhine … İcra Müdürlüğünün 2018/… Esas sayılı dosyası aracılığı ile takip başlatıldığını, davacı tarafça işbu takibe haksız şekilde itiraz edilmesi üzerine tarafımızca arabuluculuğa başvurulmuş ise de arabuluculuk görüşmeleri anlaşmama ile sona erdiğini, müvekkiller ile davacı arasında 16/12/2019 tarihli protokol ıslak imza tanzim edilmiş, böylece taraflar arasındaki sözleşme ifa edilerek sona erdiğini, davacının, 35.000,00-TL tutarındaki peşinatı 4 adet farklı vadelerdeki çekler ile ödeyecek, kalan tutarı ise teslim esnasında bir kısım nakit bir kısmı da yine uzun vadeli çekle ödeyeceğini, davacı tarafça verilen toplam 35.000,00-TL tutarındaki çeklerin peşinat ödemesi olduğunu, ihtarnamelerde ikrar edildiğini, peşinatın son ödeme tarihi ise dilekçemiz ekinde sunulan çeklerden görüleceği üzere 31.07.2018 olup davacının iddia ettiği şekliyle peşinatın zamanında ödenmesi ve buna rağmen müvekkiller tarafından gerçekleştirilen bir geç teslimden söz edilemeyeceğini, sözleşmeye konu makinaların müvekkil tarafından, karşı tarafın da kabul ettiği üzere, 05.05.2018 tarihinde, yani peşin ödemeler daha tamamlanmadan teslim edildiğini, müvekkillerin, kendi alanlarında sipariş usulü makine imal ederek müşteriye satış ve teslimini gerçekleştiren, küçük atölye şeklinde çalışan bir adi ortaklık olduğunu, taraflarca yapılmış olan sözleşme tek taraflı hükümler ve yükümlülükler yükleyen bir sözleşme olup aşırı külfet (gabin) yükleyen maddeler olduğunu, taraflar arasındaki uyuşmazlığın tablosuna bir bakış atıldığında, sözleşmeye konu malların teslim edilmemesi durumunda müvekkiller aleyhine ceza-i şart konulduğu ancak davacının yükümlülüklerini yerine getirmediği ihtimaline binaen hiçbir ceza-i şart eklenmediğini, öte yandan, sözleşme ile verilen, toplam 35.000,00-TL tutarındaki çek vadelerine bakıldığında sözleşmeye konu malların teslim tarihinden oldukça ileri bir tarihin yer aldığını, müvekkillerden imalatı talep edilen makinelerin bedeli, malzeme masrafları dahi ödenmemiş olup tarafımızca icra takibi dahi başlatıldığını, sözleşmeye konu makinelerin 26/04/2018 tarihinde teslim edildiği halde bedellerinin oldukça uzun bir süre ödenmemesi ve tarafımızca icra takibi başlatma zorunluluğu doğması değerlendirildiğinde uyuşmazlığın doğmasına sebebiyet veren tarafın davacı olduğu açıkça anlaşıldığını, tam ve asli kusurlu davacının, geçersiz bir maddeye dayanarak müvekkillerden hak talebinde bulunması abesle iştigal olduğunu, dolayısıyla davacının müvekkilin kusurlu olarak makineleri geç teslim ettiği, ceza-i şarta hak kazandığı iddiası somut gerçekten uzak ve hukuki dayanaktan yoksun kaldığını, müvekkillerin, davacıya makineleri teslim edeceği vakit, davacı tarafından ”Makineleri yerleştirecek alanının bulunmadığı” gerekçesi ile geri çevrildiğini, müvekkillerin malı teslime hazırken tesellümden imtina eden davacı gecikmeden sorumlu olduğunu, tüm bunlara rağmen makineler müvekkillerce peşinat ödenmediği halde davacıya teslim edildiğini, dolayısıyla gecikmeden doğan ceza-i şartın tahsili mümkün olmayacağını, taraflar arasında akdedilen sözleşmenin, ”mücbir sebepler” başlığı altında düzenlenen 5.maddesinde, açıkça tarafların elinde olmayan ekonomik ve diğer olağan dışı vaziyetlerde sözleşmenin bitim süresinin uzayacağı düzenlendiğini, davacı tarafça, müvekkillerin imal edeceği makinelerin masrafları dahi ödenmediğini, davacı tarafça sözleşme bedelinin ödenmemesi üzerine başlatılan takibe itiraz edildiğini, akabinde taraflar arasında 16/12/2019 tarihinde bir protokol düzenlenmiş ve sözleşme yürürlükten kalktığını, protokolün dava dilekçesinde sözünün dahi edilmemesi, davacının müvekkillerden haksız kazanç elde etmeye çalıştığının ispatı olduğunu, taraflar arasında tanzim edilen, karşılıklı iki tarafa borç yükleyen sözleşmeden sonra protokol tanzim edilerek, sözleşmeden doğan borçların başkaca maddeler ile yeniden düzenlenmesi ”tecdit” kurumunu gündeme getirdiğini, bu nedenlerle davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretimizin davacıya tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER :
Mahkememizin 09/02/2022 tarihli celse ara kararı gereği, … Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılarak, Tarafların iddia ve savunmaları, sundukları deliller, davacının ticari defter ve kayıtları ve dosya incelenerek, taraflar arasındaki ödemelerin ve çek giriş çıkışlarının, çek ile yapılan ödemelerin ayrı ayrı tarih olarak tespiti ile sözleşme ve protokol değerlendirilerek davacının ödeme konusunda yükümlülüklerinin yerine getirip getirmediğinin, sözleşmeye göre tespiti konusunda rapor tanzim edilmesinin istenilmesine karar verilmiş olup, … Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/… Talimat sayılı dosyasından alınan 23/05/2022 bilirkişi raporunda özetle, taraflar arasında 12.10.2017 tarihinde imzalanan sözleşmenin iki taraf için lehte ve aleyhte maddeler taşıdığı bu sebeple gabin (sömürücü) sözleşme niteliğinde olmadığı, sözleşmeye göre alınan çeklerin peşinat olarak kabul edildiği ve davalıya 23.10.2017 tarihinde teslim edildiği dolayısıyla makinaların teslimi için 4517 günlük sürenin 29.12.2017 tarihinde dolduğu ve ilgili sözleşmenin 6.1 maddesinde belirtildiği üzere satıcı adı geçen sürenin sonunda teslim edememesi durumunda , her gün için 100-USD alıcıya öder denildiği makinaların alıcıya 05.05.2018 tarihinde teslim edildiği ve 127 günlük bir gecikme olduğu, 127 gün X 100-USD-12.700 USD Davacının sözleşme kapsamında davalıdan cezai şart alacağının bulunduğu kanaatine varılmıştır. Dava dosyasında Devlet bankalarının USD döviz cinsinden 1 yıl vadeli hesaplara uyguladığı en yüksek faizlere ait bir veri bulunmadığı ve mahkemenizin alacağa ilişkin faiz verilmesi yönünde vereceği karar doğrultusunda faiz hesaplanmasının uygun olacağı görüş ve kanaatine varılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Dava; Davacı ile davalılar arasında akdedilen ticari satım sözleşmesine konu malın geç teslim edilmesi sebebiyle cezai şart alacağının tahsili talebine ilişkindir.
Dosyada mübrez taraflarca akdedilen 12/10/2017 tarihli sözleşmenin incelenmesinde, 4 adet makinelerin toplam 70.000,00-TL bedel üzerinden devri üzerine tarafların anlaştıkları, işbu sözleşme uyarınca, davacı tarafın 35.000,00-TL tutarındaki peşinatı 30.04.2018, 30.05.2018, 30.06.2018 ve ve 30.07.2018 tarihli çeklerle davalıya ödeyeceği; kalan tutarın ise makinelerin teslimi esnasında bir kısım nakit bir kısmı da yine uzun vadeli çekle ödeneceğinin kararlaştırıldığı, sözleşmenin 4. Maddesinde “Satıcı, makinanın yapımını peşinat ödeme tarihinden itibaren 45 iş günü içerisinde tamamlayacaktır.” düzenlemesinin, 6.1. Maddesinde “Satıcı bu sözleşmede; Madde -2 ‘de belirtilen makinaları, Madde -4’de belirtilen teslim süresi mücbir sebepler + 7 gün sonunda teslim edememesi durumunda, her gün için 100$ ceza olarak alıcıya ödemeyi taahhüt eder” düzenlemesinin mevcut olduğu görülmüştür.
Dosyada mübrez … Noterliği’nin 20.03.2018 tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile, davacı tarafın, davalıya harici görüşmelerde makinaların kesin olarak 30.03.2018 tarihinde müvekkiline teslim edileceğinin belirtildiğini, 30.03.2018 tarihinde makinaların teslim edilmemesi halinde cezai şarta ilişkin alacakları ve zararı için hukuki yollara başvurulacağının ihtar edildiği, ihtarnamenin ardından sözleşmeye konu makinaların 05.05.2018 tarihinde davacıya teslim edildiği anlaşılmıştır.
Dosyada mübrez … Noterliği’nin 26.07.2018 tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile davacı tarafın, davalıya, 12.700-USD dolar cezai şartın 5 gün içerisinde ödenmesi, aksi takdirde hukuki ve cezai yollara başvurulacağının ihtar edildiği, davalılar tarafından ise … Noterliği’nin 03/08/2018 tarihli ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile cezai şartın ödenmeyeceği yönünde cevap verildiği anlaşılmıştır.
Davacı tarafın iddiası, peşinat yerine geçen çeklerin teslim tarihi olan 23.10.2017 tarihi itibari ile peşinatın ödenmiş sayıldığı, bu tarihten itibaren 45 gün ve uzama süresi olarak belirlenen 7 günün sonunda 29.12.2017 tarihinde makinaların davacıya teslim edilmesi gerektiği, ancak makinaların 05.05.2018 tarihinde teslim edilmesi nedeniyle 29.12.2017 tarihi ile 05.05.2018 tarihleri arasında 127 gün cezai şart bedeli olan 12700 $ ‘ın davalıdan tahsili gerektiğidir. Davalı taraf ise peşinat olarak verilen çeklerin keşide tarihleri itibari ile son çekin 30.07.2018 tarihinde keşide edilmiş olması nedeniyle peşinat ödemeleri tamamlanmadan 05.05.2018 tarihinde makinaların teslim edilmiş olması nedeniyle cezai şart alacağının doğmadığı savunulmaktadır.
Çek bir ödeme vasıtası olsa da ileri tarihli çek keşide etmek suretiyle yapılan ödemenin vadeli ödeme anlamına geldiği kabul edilmektedir. Somut olayda da, taraflar arasındaki sözleşmede peşinat ödemesinin ileri tarihli çekler ile yapılacağı kararlaştırılmış olup, teslim edilen çeklerden sonuncusunun keşide tarihi 30.07.2018 tarihidir. Çeklerin keşide tarihinden önce bankaya ibrazı mümkün olmadığından davacı tarafın peşinat ödemesine yönelik ifasının 30.07.2018 tarihinden önce gerçekleşmediği, sözleşmeye konu makinaların 05.05.2018 tarihinde davacıya teslim edildiği de gözetildiğinde cezai şart istemi koşullarının oluşmadığı kanaatine varılarak davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis etmek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle,
1-Davanın reddine,
2-Harçlar yasası uyarınca belirlenen karar harcı olan 80,70-TL’nin, peşin alınan 1.643,27-TL harçtan mahsubu ile fazla olan 1.562,57‬-TL bakiye harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalılar tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
5-Davalı, kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 15.395,85 -TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
6-Davacı ve davalılar tarafından yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın, karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
7-Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-13. Maddesi uyarınca ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1320,00 TL TL arabuluculuk giderinin davacıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
Dair, Taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK 341 maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 25/10/2022

Katip …
e-imzalı

Hakim …
e-imzalı

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”