Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/493 Esas
KARAR NO : 2022/347

DAVA : Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 11/09/2020
KARAR TARİHİ : 17/05/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesi ile müvekkili şirket ile davalı taraf arasında ‘…’’ adresinde ve “… ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Mevkii’nde kain ve tapuda 595 ada 17 parselde kayıtlı’’ gayrimenkul üzerinde bulunan akaryakıt istasyonunun işleticiliği hususunda 08.06.2015 tarihli ve 5 yıl (08.06.2020 tarihine kadar) geçerli Bayilik Sözleşmesi ve yine aynı tarihli Çerçeve Protokol akdedildiği, Çerçeve Protokol’ün “Yatırım Katılım Bedeli” başlıklı 7. maddesi uyarınca bayinin istasyondaki sözleşme süresi olan 5 yıllık dönemdeki faaliyeti için “istasyonun ve esasen istasyona özgü yatırım maliyetinin karşılanması amacıyla” ve “akaryakıt satış istasyonunun Lukoil markası altında fiilen akaryakıt satışına başlamasını müteakip” müvekkil tarafından davalı bayiye ödenmesi öngörülmüş olan 21.000,00 USD+KDV tutarındaki yatırım katılım bedelinin, davalı tarafından düzenlenen “Yatırım Katılım Bedeli” açıklamalı, 21.08.2015 tarihli … nolu Faturaya istinaden ödendiğini, davalının mülkiyet hakkına haiz olduğu anılan akaryakıt istasyonunu dava dışı …’e kiraladığını, bu firma da … markası altında yürüttüğü bayilik faaliyetini 08.06.2018 tarihinde devralarak müvekkili markası altındaki faaliyetini 01.03.2019 tarihine kadar sürdürdüğünü, dava dışı …şirketinin 01.03.2019 tarihinde herhangi bir haklı neden olmaksızın istasyonda yürüttüğü bayilik faaliyetine son verildiği ve bayilik lisansının sonlandırıldığını, dava dışı …’ün bayilik sözleşmelerine ve eklerine aykırı söz konusu davranışları nedeniyle bayilik sözleşmelerinin fiilen devamı imkansız hale geldiğinden dava dışı şirket ile bayilik sözleşmeleri ve ekleri derhal hüküm doğurmak üzere sonlandırıldığı, müvekkilinin 5 yıl süre ile … markası altında bayilik faaliyeti yürütülmesi karşılığında davalı …’na ödediği 23.000,00 USD + KDV tutarın işlememiş süreye isabet eden kısmının davalı tarafından müvekkile iadesinin gerektiğini, bu kapsamda fazlaya ilişkin hak ve alacaklar saklı kalmak kaydıyla davalının müvekkil nezdinde muaccel hale gelmiş olan 5.853,86 USD + KDV tutarında yatırım katılım bedeli iade borcu bulunduğu, müvekkili tarafından keşide edilen … 26. Noterliği’nin … yevmiye numaralı … tarihli ihtarnamesi ile davalı tarafa belirtilen iade borcunun ödenmesi ihtar edilmişse de söz konusu borç müvekkile ödenmediğini beyan ile Çerçeve Protokolü’nün 7. maddesi uyarınca davalı tarafça müvekkil şirkete ödenmesi gereken 5.853,86 USD+KDV= 6.907,55 USD yatırım katılım bedeli alacağının 21.08.2015 ödeme tarihinden itibaren işleyecek Libor+3 faizi ve faizin KDV’si ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı şirket yetkilisi cevap dilekçesi ile davacının … 26. Noterliği aracılığıyla gönderdiği ihtarnameye hitaben, … 4. Noterliği … tarihli … Nolu ihtarname ile cevabi ihtarlarında hiçbir borçlarının olmadığını bildirdiklerini TTKın 5/A maddesinde öngörülen arabuluculuk oturumuna, pandemi seyahat kısıtlamaları sürecine denk gelmesi ve ilgili evrakının kargo firmasının ilgisiz şahsa teslim etmesi ve sonucunda evrakın eline geç gelmesi nedeniyle katılamadığını, davacı …A.Ş. firmasından hiçbir zaman ve hiçbir şekilde Türk Lirası, Döviz ya da bedelsiz akaryakıt ürünü almadıklarını, eğer iddiaları bu şekilde ise banka dekontları ve hibe faturalarını ibraz etmelerini talep ettiklerini, dava dilekçesi ve protokolde adı geçen şişirilmiş dolar bedellerinin … A.Ş.’ nin kendilerine ve diğer tüm bayilerine yaptırmış olduğu, … logoları ve renklerini taşıyan istasyon giydirmeleri, fiyat levhaları, giriş, çıkış tabelalarının bedelleri olduğunu, tüm bayilerine bu tutarı, Yatırım Katılım Bedeli adı altında fatura ettirerek, söz konusu bedelleri ödemiş gibi göstererek izledikleri bir yöntem olduğunu, mülkiyeti taraflarına ait olan benzin istasyonunda, … Firması adı altında satış yapmak için davacı taraf ile sözleşme imzaladıklarını, … A.Ş, ile yapmış oldukları sözleşmenin bitimine yaklaşık 2,5 yıl kalmışken, …’ in kendi lehine ve daha uzun süreli 5 yıllık … Şti. ile yeni bir sözleşme yapmak istemesi sebebiyle, … firma yetkilisi …’ ın Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Petrol Dairesi’ne yazmış olduğu belgeleri imzalayarak, söz konusu sözleşmeye son verdiklerini, bu fesih sorasında şifahen, firma adına herhangi bir sorumluluğumuzun kalmadığını beyan ettiklerini ve mülkiyeti taraflarına ait olan istasyonu … Firmasına kiraya verdiklerini, … Firmasının, … Firması ile yapmış olduğu sözleşmeye istinaden, benzin istasyonunu … Firması adı altında işletmeye başladığını, buna istinaden de davacı taraf onlara karşı hiçbir sorumluluğumuzun kalmadığını beyan ederek, söz konusu çerçeve protokolünde madde 7 ve madde 10′ da geçen döviz bedellerine karşılık …A.Ş.’ ne vermiş olduğumuz … Bankası … şubesi … no’lu teminat mektubunu davacının iade ettiğini, … Petrol arasındaki bayilik faaliyetinin sona ermesinden sonra … A.Ş. nin talebi ve isteği doğrultusunda …Ltd.Şti ile … arasında 5 Yıllık yeni bir sözleşme yapma isteklerinin davacı tarafça dile getirildiğini,… firmasının Istasyon kira bedelini ilk 3 aydan sonra ödeyemediğini ve … A.Ş. ile bayilik faaliyetine yaklaşık 9 ay devam ettikten sonra bayiliğinin davacı şirket tarafından fesh edildiğini, bu şirketin davacıya verdiği teminat mektubunun da davacı tarafça tahsil edildiğini beyan ile davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Dava, taraflar arasındaki akaryakıt istasyon işleticiliği bayilik sözleşmesi kapsamında, davacının davalı bayiye verdiği yatırım katılım bedelinin sözleşmenin süresinde önce sonlandırılmış olması nedeni ile kalan süreye ait ödemenin tahsili istemine ilişkindir.
… Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazılarak, tayin edilecek bir mali müşavir bilirkişi vasıtası ile davalının defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapıp, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi kapsamında, davalının davacıdan yatırım katılım ödemesi adı altında ne kadar ödeme aldığı, bunun hangi belgeye dayandığı ve davalının sözleşmenin imzalanmasından sonra faaliyetini ne zaman sonlandırdığına dair rapor düzelenip gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiş olmakla, talimat mahkemesi tarafından yaptırılan inceleme neticesinde, bilirkişi tarafından ” Davalının Davacıya düzenlediği fatura ve tutulmakta zorunlu olan defterlerinin incelendiği, fatura ve yevmiye kayıtları, TTK. ve VUK. Hükümlerine uygun olarak düzenlendiği, 2015 yılı yevmiye kebir defter rapor beratları incelenmiş olup inceleme neticesinde davalının bir adet 8 ayda düzenlenmiş 80.543,38 TL tutarlı faturanın yevmiye defterine kaydedildiği, davalı şirketin davacı şirkete fatura düzenlemiş olduğunun görüldüğü, bu faturanın yasal defter kayıt ve belgelere işlenmiş olduğu, satıcılar hesabında davacın davalı firma … A.Ş borç hesabından 80.543,38 TL mahsup edilmesi sonucu davalı firmaya düzenlenen “Yatırım Katılım Bedeli” faturasının ödenmiş olduğu kaydına rastlanmadığı” 07/06/2021 tarihinde rapor edilmiştir.
Dosyanın Mali Müşavir Bilirkişi …ve Akaryakıt Sektör Uzmanı Bilirkişi …’a verilerek , dosya ve davacı şirket defterleri üzerinde inceleme yapılarak, taraflar arasındaki akaryakıt istasyon bayilik işletmeciliği sözleşmesi kapsamında, davacının davalıya verdiği yatırım katılım bedeli olup olmadığı, sözleşmenin süresinden önce sonlandırılmış olması nedeniyle kalan süreye ait bedelin ne kadar olduğuna dair rapor düzenlemesinin istenilmesine karar verilmiş olmakla, bilirkişilerce “Davacı …. yatırım katılım bedeli adı altında davalıya yaptığını iddia ettiği ödemenin davacı …’in mali kayıtlarından tespit edilmesi halinde; taraflar arasında akdedilmiş sözleşmenin sonlandırıldığı tarihten itibaren kullanılmayan süreye karşılık gelen bedelin, davacı … tarafından talep edilebileceği, mali inceleme ve değerlendirme nihayetinde; dosyaya mübrez belge, bilgi, takip dosyası, davacı yan dilekçesi ekinde sunmuş olduğu belgeler ile davalı yan’ın cevap dilekçesi ve dava dosyasına sunmuş olduğu belgeler üzerinde dosya ve davacı şirket defterleri üzerinde inceleme yapılarak taraf arasındaki akaryakıt istasyon bayilik işletmeciliği sözleşmesi kapsamında, davacının davalıya verdiği yatırım katılım bedeli olup olmadığı, sözleşmenin süresinden önce sonlandırılmış olması nedeniyle kalan süreye ait bedelin ne kadar olduğuna dair rapor düzenlenmesinin istenilmesine sınırlı olarak yapılan tespit, inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; dava konusunun, davacı ile davalı arasındaki STANDART BAYİLİK SÖZL FŞMESİ ve ÇERÇEVE PROTOKOLU ile belirlenen akaryakıt ve sözleşme konusu ürünlerin satışından doğan ticari ilişki dolayısıyla, davacı tarafından davalı tarafa 5.853,86-USD + KDV, 6.907,55.-USD YATIRIM KATILIM BEDELİ alacağına ilişkin davacı kayıtlarında fatura tespiti yapılamadığı, davacı defter kayıtları üzerinde yapılan incelemede davacı defterleri 2015-2020 yıllarına ait defterin E DEFTER olarak tutulduğu, davacı tarafından davalı tarafa düzenlenen faturaların kayıtlarda mevcut olduğu, 23/01/2019 tarihli cari hesap ekstresinde davacı davalı hesabına YÖNETİM ONAYINA İSTİNADEN WRİTEOFF açıklaması ile 16.588,30.-TL borç kaydı yapıldığı davalı firmanın borçlandırıldığı tespit edildiği, davalı tarafından 21/08/2015 tarihinde TİRACİ FATURA olarak … numaralı faturanın davacı şirkete YATIRIM KATILIM BEDELİ açıklaması ile (Genel Açıklama olarak 5 yıllık Katılım Bedeli) 80.543.38.-TL fatura düzenlendiği, fatura tutarının ödendiğine dair davalı kayıtlarında herhangi bir tespit yapılamadığı, davalı aşağıdaki defter kaydından da anlaşılacağı üzere davacı tarafa düzenlemiş olduğu fatura tutarını davacı cari hesabından mahsup ettiği tespit edildiği, sonuç ve kanaatine varıldığı” 08/11/2021 tarihinde rapor edilmiştir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş ve Dosyanın önceki bilirkişilere GÜNSÜZ olarak verilip ” sözleşmenin fesih sonrası kalan süreye ait ödemenin hesabının yapılarak rapor düzenlenmesinin ” istenilmesine karar verilmekle, bilirkişiler ek raporlarında “Davacı tarafından davalı tarafa yapılan KATILIM BEDELİNE karşılık davalı tarafından 21/08/2015 tarihinde TİCARİ FATURA olarak … numaralı faturanın davacı şirkete YATIRIM KATILIM BEDELİ açıklaması ile (Genel Açıklama olarak 5 yıllık Katılım Bedeli) 80.543.38.-TL fatura düzenlendiği, Sözleşmenin fesih nedeniyle oluşan KATILIM BEDELİ’nin davacı tarafa iadesi karşılığında düzenlenmesi gereken 7.009,20.-USD karşılığı faturanın düzenlenmediği, davalı, davacı tarafa SÖZLEŞMENİN belirtilen şartlarını gerine getirmeyerek sözleşmeyi fesih etmesi nedeniyle davacı tarafa 7.009,20.-USD tutarında ödeme yapması gerektiği, bu tutarın ise dava tarihi itibariyle yapılan hesaplamada, 5 YILLIK KATILIM BEDELİ 27.140.-USD/1828 gün-14.85.-USD X 472 gün-7.009,21 USD olarak hesaplandığı, kalan süreye göre iade edilmesi gereken tutarın dava tarihi itibariyle 7.009,20.-USD X 7,7396- 52.145,64.- TL olarak hesaplandığı, davacı defter kayıtları üzerinde yapılan incelemede davacı defterleri 2015-2020 yıllarına ait defterin E DEFTER olarak tutulduğu, davacı tarafından davalı tarafa düzenlenen faturaların kayıtlarda mevcut olduğu, 23/01/2019 tarihli cari hesap ekstresinde davacı davalı hesabına ‘YÖNETİM ONAYINA İSTİNADEN WRİTEOFF açıklaması ile 16.588,30.-TL borç kaydı yapıldığı davalı firmanın borçlandırıldığı tespit edidiği” 07/03/2022 tarihinde rapor edilmiştir.
Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde;
Taraflar arasında 08/06/2015 tarihli 5 yıl süreli Bayilik Sözleşmesi ve Çerçeve Protokolün akdedildiği, davacının sözleşme kapsamında 21.08.2015 tarihinde davalıya ödenen yatırım katılım bedelinden, sözleşmenin süresinden önce feshedilmesi nedeniyle, bakiye sözleşme süresine denk gelen kısmının iadesi talep eder olduğu, davalının davacının yönlendirmesi ile akaryakıt istasyonun … Ltd.Şti ne kiralandığını, dava dışı şirketin kısa sürede kira borçlarını ödemez olduğunu ve davacı ile sözleşmesinin de sona erdirildiğini, bu şirketin davacıya verdiği teminat mektubunun davacı tarafça tahsil edildiğini beyan ile davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Davacı ile davalı arasında, davalıya ait… adresinde bulunan gayrimenkul üzerinde bulunan akaryakıt istasyonunun işleticiliği hususunda 08/06/2015 tarihli ve 5 yıl geçerli Bayilik Sözleşmesi ve yine aynı tarihli Çerçeve Protokol akdedildiği, davacının talebinin Çerçeve Protokol’ün 7. maddesine dayandığı, Yatırım Katkı Bedeli başlıklı bu madde de bayinin sözleşme dönemindeki faaliyetini sürdürmesi ve istasyonun ve esasen istasyona özgü yatırım maliyetinin karşılanması bakımından tedarikçi-davacının 21.000,00 USD+KDV tutarındaki yatırım katılım bedelini davalı-bayiye ödemesinin kararlaştırıldığı görülmüştür.
Mülkiyeti davalıya ait istasyonun, 24/10/2017 tarihinde .., 10/05/2018 tarihinde ise 5 yıl süre ile … şirketine kiralandığı, davacının davalıya 09/09/2019 tarihli ihtarnameyi gönderdiği ve sözleşmenin feshedildiğini, davaya konu edilen meblağın iade edilmesinin ihtar edildiği, davalı tarafın cevabi ihtarında 23.000 USD + KDV bedelin taraflarınca alınmadığının bildirildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce davalı kayıtları üzerinde talimat yolu ile yaptırılan bilirkişi incelemesi neticesinde “2015 yılı yevmiye defter beratları incelenmesine müteakip 21/08/2015 tarih … muhasebe fiş numarası ile KDV dahil 80.543,38 TL lık satış faturasının yevmiye defterine kayıt edilmiş olduğu; 320 (satıcılar) hesabında davacı borçlu göründüğü, 2015 yılı defteri-i KEBİR beratı incelenmesine müteakip …tarih … yevmiye numarası ile 80.543,38 TL olarak düzenlenmiş olan satış fatura bedeli davacının 320 (satıcılar) hesabından mahsup şekliyle 80.543,38 TL tutarın davalının borcundan düşüldüğü görüldüğü, dolayısıyla davacı firma yatırım katılım bedeli olan 80.545,38 TL tutarı ödediği” ; davacı kayıtları üzerinde yaptırılan inceleme neticesinde “Davacı tarafından 21/08/2015 tarihinde … numaralı faturanın 5 yıllık Katılım Bedeli açıklamalı 80.543.38.-TL bedelli faturanın düzenlendiği, faturanın ödendiğine dair bir kayıt bulunmayıp, fatura tutarının davacı cari hesabından mahsup ettiği tespit ve rapor edilmiştir.
Taraflar arasında sözleşmenin ve protokolün varlığı hususunda bir ihtilaf bulunmayıp, uyuşmazlık yatırım katkı bedelinin davacı tarafça davalıya ödenip ödenmediği ve sözleşmenin süresinden önce feshi nedeni ile sözleşmenin işletilemeyen süresine denk gelen miktarının iadesinin istenilip istenemeyeceği hususundan kaynaklanmaktadır.
Mahkememizce tarafların ticari defter ve kayıtları üzerinde yaptırılan inceleme neticesinde, taraflar arasındaki Çerçeve Protokolün 7. maddesinde kararlaştırılan yatırım katkı bedeli olan 21.000 USD + KDV nın 21/08/2015 tarihinde Türk Lirasından karşılığı olan 80.543,38 TL üzerinden faturalandırıldığı, davalı bayiye nakden ödenmeksizin cari hesap borcundan mahsubunun yapıldığı anlaşılmıştır. Taraflar arasındaki sözleşme 08/06/2015 tarihli olup, taahhüt edilen 5 yıllık süre 08/06/2020 tarihinde sona erecek iken akaryakıt istasyonunu kiralayan şirketin faaliyetine sebepsiz olarak 01/03/2019 tarihinde son vermesi nedeni ile ancak bu tarihe kadar sürdürüldüğünün 09/09/2019 tarihinde davalıya ihtar edildiği, davacının sözleşmenin feshinden sonra, 08/06/2020 tarihine kadar geçecek, bayiliğin işletilemediği bakiye süre bakımından peşinen ve madden davalı bayiye sağladığı yatırım desteğinin davalıdan iadesini istemekte haklı olduğu kanaatine varılmış, sözleşmenin kalan süresine denk gelen yatırım katkı bedelinin 6.907,55 USD olduğu anlaşılmakla bu miktar üzerinden davacının davasının kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının KABULÜNE, 6.907,55 USD nın 15/09/2019 tarihinden itibaren 3095 Sayılı Yasanın 4/a maddesine göre işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 3.522,01 TL karar ve ilam harcından peşin harç ve ıslah harcı toplamı ‬882,35 TL harcın mahsubu ile bakiye 2.639,66‬ TL harcın davalıdan tahsil edilerek Hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça yatırılan 882,35TL peşin harcın davalıdan tahsil edilerek davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yapılan toplam 2.662,53 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden kabul edilen dava değeri itibariyle AAÜT uyarınca takdiren 7.502,71 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsil edilerek davacıya verilmesine,
6-Karar kesinleştiğinde ve talep halinde bakiye avansın ilgilisine iadesine,
7-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-13. Maddesi uyarınca ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL arabuluculuk giderinin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
dair davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık sürede İSTİNAF YOLU açık olmak üzere karar verildi. 17/05/2022

Katip Hakim
e-imzalıdır e-imzalıdır

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”