Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/253
KARAR NO : 2022/536

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 27/03/2015
KARAR TARİHİ : 13/09/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin 31/12/2007 havale tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin 2004 yılından bu yana davalı firmanın yıllık periyotlarla tek temsilcilik sözleşmeleri yaparak zirai ilaçlama alanında temsilciliğini yaptığını, davalı şirketin ithal ettiği … adlı ilaçın zirai mücadele alanında kullanılan bir ilaç olduğunu, ilacın ruhsatlandırılması için davalı şirket tarafından Tarım ve Köy İşleri Bakanlığına müracaat edildiğini ve Bakanlıkça bu ilacın 11.11.2005 tarih 5301 sayılı ruhsat ile ruhsatlandırıldığını, bu ruhsatlandırma işlemi için öncelikle deneme raporları alınması gerektiğini, ruhsata esas deneme raporunun ruhsat sahibi firma tarafından hazırlanması gerektiğini; … adlı ilacın deneme raporlarının müvekkili şirket tarafından yaptırıldığını ve masrafların müvekkilince ödendiğini, ilaç deneme raporları için 91.300-TL’lik harcama taleplerinin yerine getirilmediğini, bu konuda … tarihinde … 16.Not.nin … yevmiye nolu ihtarnamesinin çekildiğini olumlu sonuç alınmadığını, bildirerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 91.300-TL’nin ödendiği tarihten itibaren faizi ile birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin 13/03/2008 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; yasa gereğince önce davacının kanıtlarını sunması gerektiğini, HUMK md.179/3 uyarınca davacının dava dilekçesinde kanıtların nelerden ibaret olduğunu yazmak ve m.180/1 madde uyarınca yazılı kanıtlarının örneklerini bir fazlası ile dilekçesine ekleyip davalıya göndermekle yükümlü olduğunu, kanıt yükünün davacıda olduğunu, davacının iddialarını kanıtlamak zorunda olduğunu, davacı …’in temsilcisi değil yalnızca satıcısı olduğunu, davacının … adına işlem yapma veya para harcama yetkisinin olmadığını, yetki verildi ise bunu kanıtlaması gerektiğini,…’in davacıdan alacaklı olduğunu, davacının …’in alacaklı olması sebebi ile böyle yollara başvurduğunu, davacının …’e 150.236,05-TL ve ferileri borcu olduğunu bildirerek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE; :
Dava, davalıya ait böcek ilacına ruhsat alınması için gerekli olan deneme raporunun davacı tarafından temin edildiği iddiasına dayalı alacak istemine ilişkindir.
Mahkememizce 2011/24 E.-2012/23 K. Sayılı dosyada yapılan yargılama sonucunda iddia savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davalının ruhsat sahibi olduğu … adlı ilacın deneme raporlarının davacı tarafından alındığı, davalı tarafından davacıya bu raporun alınması yönünde verilmiş bir yetkinin ispat edilemediği, ancak davacı tarafından yapılan masrafların vekaletsiz iş görme hükümleri gereği davalıdan talep edebileceği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, 7.788,30 TL’nin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş olup, kararın taraflarca temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 11. Hukuk Dairesi tarafından 2013/5179 Esas ve 2014/2861 Karar sayılı ilamı ile özet olarak, “Mahkemece alınan bilirkişi raporunda deneme raporu için kiralanan helikoptere ilişkin davacının sunduğu fatura bedellerinin rayicin çok üzerinde olduğu belirtilerek helikopterin bir sorti bedelinin 500,00 TL olabileceği varsayımı ile hesaplama yapılmış ise de, davacı tarafından bilirkişi raporuna karşı yapılan itirazlarda, helikopter ücretinin sadece sorti sayısı ile belirlenemeyeceğini, pistten ilaçlama yapılacak yere gidiş ve gelişlerin de ücrete dahil olduğunu, ayrıca helikopterde ilaçlama için 3 teknisyenin görev aldığını ve bu kişilere de ücret ödendiğini ileri sürmüş, mahkemece davacı vekilinin rapora karşı bu itirazları değerlendirilmeden, 3 helikopter firmasının bildirdiği 1 sorti uçuş bedelinin ortalaması alınarak davacı alacağı hesaplanmıştır. O halde, mahkemece, davacı tarafın iddiaları ve bilirkişi raporuna karşı yapmış olduğu itirazlar gözönüne alınarak, davacının davalı adına almış olduğu deneme raporu için yapmış olduğu masraflar belirlenmek suretiyle oluşacak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.” denilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkememizce bozma ilamı doğrultusunda 2015/314 Esas 2016/334 Karar sayılı dosyada yapılan yargılama sonucunda, iddia, savunma, bozma ilamı ve tüm dosya kapsamına göre, davalıya ait “….” isimli haşere ilacının ruhsat alımı için gerekli deneme raporunun davacı tarafından temin edildiği ve bu raporun bakanlığa sunularak davalı tarafından anılan ilaca ruhsat alındığı, davacının almış olduğu deneme raporunun davalı tarafından ruhsat işlemleri için ilgili bakanlığa sunulmakla davacının yaptığı işlemlere davalı tarafından icazet verildiği, taraflar arasında vekalet akdinin kurulduğu, davacının vekil sıfatı ile davalı adına aldığı deneme raporu nedeniyle yaptığı masrafları ve bu iş karşılığında ücret isteme hakkına sahip olduğu, davacının yapmış olduğu masraflara ilişkin sunulan faturaların davacı şirket kayıtlarında yer aldığı, bu fatura bedellerinin ödeme kayıtlarının sunulduğu, fatura ödemelerinin de dava dış…firmasının ticari defterlerinde yer aldığı, dava konusu ilaca ait saymanlık ödemesinin 3.000 TL … ödemesinin 74.401,36 TL olduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, 77.401,36 TL’nin 12/10/2007 tarihiden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş, kararın yeniden taraflarca temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 11. Hukuk Dairesi tarafından 2016/10575 Esas – 2018/4028 Karar sayılı ilamı ile kararın “onanmasına” karar verilmiş, davalı tarafça karar düzeltme talebinde bulunulması üzerine aynı daire tarafından 2018/3883 Esas ve 2020/1019 Karar sayılı ilam ile özet olarak, “.. davacı tarafça helikopterle ilaçlama işinin dava dışı … AŞ’ye yaptırıldığı beyan edilerek bu hizmet için … AŞ tarafından düzenlenen 01/12/2004 tarihli 22.320,40-TL bedelli ve 28/12/2004 tarihli 52.080,95-TL bedelli 2 adet fatura bedelinin ödendiği bildirilerek fatura suretleri ve … Orman İşl. Müdürlüğüne 6.000-TL ilaç deneme ücreti havale edildiğine dair 30/11/2004 tarihli saymanlık fişi dosyaya ibraz edilmiştir. Mahkemece, söz konusu iki adet faturanın davacı şirketin kayıtlarında yer aldığı, bu fatura bedellerinin ödeme kayıtlarının sunulduğu, fatura ödemelerinin de dava dışı …AŞ’nin ticari defterlerinde yer aldığı, dava konusu ilaca ilişkin saymanlık ödemesinin 3.000 TL olarak değerlendirilmesi gerektiği anlaşıldığından 74.401,36 TL’lik … ödemesi ve 3.000 TL’lik saymanlık ödemesi olmak üzere davacının 77.401,36 TL’sini talep edebileceği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, 77.401,36 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş ve anılan kararın davalı vekilince temyizi üzerine karar Dairemizce onanmış ise de mahkemece söz konusu faturalarda gösterilen bedellerin işin yapıldığı yer ve tarih itibariyle kadri maruf olup olmadığının araştırılması, gerektiğinde bu konuda denetime elverişli bilirkişi raporu alınması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmediğinden davalı vekilinin bu yöne ilişkin karar düzeltme istemi yerinde görülmekle Dairemizin 29.05.2018 tarih, 2016/10575 Esas-2018/4028 Karar sayılı onama ilamının kaldırılarak ..” mahkemece verilen kararın davalı yararına bozulmasına karar verilmiştir.
… Ticaret Odası, Adana Ticaret Odası, … Ticaret Odası, Orman Genel Müdürlüğü, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına müzekkereler yazılmış ve gelen cevaplar dosya arasına alınmıştır. Gelen yazı cevaplarının irdelenmesinden;
1-25/04/2005 tarihli ilaç çalışma raporunda; …– 2 marka ve modelde … tescil işaretli 500 litre depo kapasiteli helikopter ile 10/05/2005 tarihinde havadan 2 farklı bölgede ilaçlama yapıldığı, havadan helikopter ile yapılan denemede … sistemi ile hektara 4 litre su + ilaç karışımının ağaçlardan 3-4 metre yukarıdan uçarak uygulandığı, daha önceden tespit edilen parsellerde helikopter ile havadan 1 hektarlık alanlarda 3 farklı doz uygulandığı, kızıl çam ağacı zararlısı olan çam kese böceği ile ilgili havadan ve yerden çeşitli preparatlarla deneme yapıldığı, bunun sonucunda … bölgesi koşullarında … ilacının çam köse böceğine karşı 2 farklı bölgede helikopterle 80 mil / Ha dozunda kullanılmasının önerildiği görülmüştür.
2-Çevre Orman Bakanlığı Orman Genel … Orman Genel Müd.nün 09/08/2010 tarihli yazısında; …Ltd.Şti.nin … ve … isimli ilaçların … etkinlik denemelerinin 10/01/2005 tarihinde yapıldığı, firmanın bu amaçla her bir ilacın denemesi için 3.000-TL olmak üzere 30/11/2010 tarihinde toplam 6.000-TL’yi İzmir İşletme Müd.ne yatırdığı, Cam köse böceği mücadelesinde kullanılmak üzere … isimli ilacın biyolojik etkinlik denemesinin yapılabilmesi için … İşl.Müd.ne bağlı … işl şefliğinin görece ve sarnıç seçicilerinde olmak üzere 2 deneme alanının seçildiği ve bu alanlardaki deneme parsellerine 3 ayrı dozda ilaç uygulandığı, Adnan Menderes Hava alanı karşısındaki yol kenarında boş bir alana konuşlandırılan helikopterin 500 litrelik deposunun her bir doz için ayrı ayrı olmak üzere 3 kez hazırlandığı, her bir dozdaki ilaç ile seçilen deneme parsellerinin bir kez ilaçlandığı, böylelikle deneme alanlarına 3 kez ilaç atıldığından, 3 sorti uçuş yapıldığı, kalibrasyon tutanağı ekte olan ve denemede kullanılan …2 marka ve modelde TC- TIP tescil işaretli helikopterin kurumlarına ait olmadığı, denemeyi yaptıranın … A.Ş tarafından sağlandığı, kalibrasyon tutanağına göre … havacılığın bu hizmeti … A.Ş. için verdiği bildirmiştir.
3-… ticari adlı kızıl çamlardan çam kese tırtılı zararlısına karşı ilacın 11/11/2005 tarihinde ruhsatı alınmış, …Tic.Ltd.Şti.nin müracaatı üzerine bu preparatın havadan ilaç denemelerinin 10/01/2005 tarihinde … orman Bölge Müd. tarafından yapıldığı dosyaya sunulan ilaç deneme raporları ve ilaç ruhsatından anlaşılmıştır.
4-Davacı helikopterle ilaçlama işinin, dava dışı … firmasına yaptırıldığını , bu hizmet için …firması tarafından düzenlenen 01/12/2004 tarihli 22.320,40-TL bedelli ve 28/12/2004 tarihli 52.080,95-TL bedelli 2 adet fatura bedelinin ödendiğini bildirerek, fatura suretlerini ve … Orman İşl.Müd.ne 6.000-TL ilaç deneme ücretini havale ettiğine ilişkin 30/11/2004 tarihli saymanlık işler fişini dosyaya ibraz etmiştir.
5-Davacının, davalının ve dava dışı … firmasının ticari defterlerinin yapılan incelemesi sonucunda; davacı … firmasının ticari defterlerinin TTK hükümleri uyarınca usulüne uygun tutulmadığı, ilaç deneme ücreti olarak … Orman İşl.Müd.ne 6.000-TL nin 30/11/2004 tarihinde havale edildiği, saymanlık fişinin defterlerde kayıtlı olduğu, helikopter ilaçlama hizmet bedeli açıklaması ile …firması tarafından tazmin edilmiş 22.320.408-TL bedelli fatura ile 28/12/2004 tarihli 52.080,95-TL’lik faturanın davacı kayıtlarında yer aldığı, 80.401,36-TL tutarında da ödeme kaydının bulunduğu, dava dışı …A.Ş.nin ticari defterlerinin usulüne uygun tutulmadığı, … firması adına tanzim edilmiş olan 28/12/2004 tarihli 52.080,95-TL bedelli ve 01/12/2004 tarih 22.323,40-TL bedelli 2 adet faturanın kayıtlarında yer aldığı, karşılığında 74.401,36-TL ‘lik … ödemesinin mevcut olduğu, davalı Bayer’in ticari defterlerinin usulüne uygun olduğu, kayıtlarında … firmasının yapmış olduğu ilaçlama bedeline ilişkin herhangi bir faturanın yer almadığı tespit edilmiştir.
6-Davacı tarafça delil olarak dava dışı …firması tarafından tanzim edilmiş 01/12/2004 tarihli ve 28/12/2004 tarihli 2 adet fatura ibraz edilmiş olup, mahkememizce toplanan delillere göre, 10/01/2005 tarihinde … bölgesinde havadan 2 farklı bölgeden yapılan 3 farklı doz uygulaması için 3 sorti yapıldığı, Orman Genel Müd. tarafından verilen bilgiye göre, 2 bölgeye 3 sorti için 10/01/2005 tarihli raporun helikopter maliyeti için ne miktar davacıdan tahsilat yapıldığı, faturaların uçuş tarihinden önce olmasının sebeplerinin ne olduğu ve aynı tarihte … isimli ilacında bioteknik etkinlik denemeleri yapıldığı bildirildiğinden, bu faturalara bu uçuşun dahil olup olmadığı, ayrı ise miktarlarının ne olduğu hususunda bilgi verilmesi için dava dışı … firmasına müzekkere yazılmış, … firması tarafından verilen cevabi yazıda; …Ltd.Şti.için 10/01/2005 tarihinde yapılan havadan ilaçlama sırasında kullanılan …2 marka ve … tecsil işaretleri 500 litre depo kapasitesine sahip helikopterin uçuş maliyetinin KDV dahil 74.475,76-TL olduğu, 2 adet fatura ile belgelendiği, uçuş bedellerinin 10/12/2004 tarihinde ödenmelerinin sebebinin hizmet bedelinin şirket prensiplerine göre uçuş öncesinde peşin ödeme olarak alınmasından kaynaklandığı, 2 adet fatura karşılığında sadece … isimli ilacın ilaçlamasının yapıldığı, bu faturalara … ilaca ait uçuş maliyetinin dahil olmadığı bildirilmiştir.
7-Mahkememizce, Çevre Orman Bakanlığı Sivil Havacılık Müdürlüğü’ne, 10/01/2005 tarihi itibariyle … bölgesinde 500 litrelik depoya ait bir helikopterin zirai ilaçlamada kullanılması durumda 1 sorti uçuşun ne kadar olduğu sorulmuş, verilen yanıtlarda; 1 sorti uçuşun piyasa rayicinin 2005 yılı itibariyle ne miktar olabileceğinin bilinmediği yolunda beyanda bulunulmuştur.
8- Çevre Orman Bakanlığı Orman Genel Müd. … Orman Bölge Müdürlüğüne yazılan müzekkereye 09.08.2010 tarihinde verilen yanıtta; …Ltd.Şti.nin … ve … isimli ilaçların … etkinlik denemelerinin 10/01/2005 tarihinde yapıldığı, firmanın bu amaçla her bir ilacın denemesi için 3.000-TL olmak üzere 30/11/2010 tarihinde toplam 6.000-TL’yi … İşletme Müd.ne yatırdığı, Cam köse böceği mücadelesinde kullanılmak üzere … isimli ilacın biyolojik etkinlik denemesinin yapılabilmesi için … İşl.Müd.ne bağlı … işl şefliğinin görece ve sarnıç seçicilerinde olmak üzere 2 deneme alanının seçildiği ve bu alanlardaki deneme parsellerine 3 ayrı dozda ilaç uygulandığı, …Hava alanı karşısındaki yol kenarında boş bir alana konuşlandırılan helikopterin 500 litrelik deposunun her bir doz için ayrı ayrı olmak üzere 3 kez hazırlandığı, her bir dozdaki ilaç ile seçilen deneme parsellerinin bir kez ilaçlandığı, böylelikle deneme alanlarına 3 kez ilaç atıldığından, 3 sorti uçuş yapıldığı, kalibrasyon tutanağı ekte olan ve denemede kullanılan …2 marka ve modelde … tescil işaretli helikopterin kurumlarına ait olmadığı, denemeyi yaptıranın … A.Ş tarafından sağlandığı, kalibrasyon tutanağına göre … havacılığın bu hizmeti … A.Ş. için verdiği bildirmiştir.
Yargıtay bozma ilamında belirtilen söz konusu faturalarda gösterilen bedellerin işin yapıldığı yer ve tarih itibariyle kadri maruf olup olmadığının araştırılması hususu açısından, Mahkememizin 2011/24 E.-2012/23 K. Sayılı dosyasından yapılan araştırmaya ilişkin olarak; Davacı tarafından Sivil Havacılık Genel Müd.ne bağlı hava işletmelerinin listesi sunulmuş, bu listeden helikopterle zirai ilaçlama yapan firmalar belirlenerek, … Havacılık İktisadi İşletmesi, …Tic.A.Ş., … Havacılık İşletmesi ve Barış Havacılığa müzekkere yazılarak; … İşletme Şefliği’nin sarnıç serilerinde 3 ayrı doz ilaç uygulandığı, her bir doz için ayrı ayrı olmak üzere 3 kez helikopter hazırlandığı, bu koşullarda 1 helikopterin 1 sorti uçuşun 10/01/2005 tarihi itibariyle kaç lira olacağının bildirilmesi istenilmiş, … A.Ş.cevabında; 2011 yılı ocak ayı itibariyle yaklaşık 750-800-EURO olacağını, 2005 yılı itibariyle de yaklaşık 100-150 -EURO daha az olacağının değerlendirilmesi gerektiğini, bu cevaba göre 2005 yılı itibariyle 1 sorti uçuşun 650-EURO olacağı, …1 sorti uçuşun 1300-1750-TL arasında olacağını, … ise 1 sorti uçuşun 2150-TL olacağını bildirmişt olup, 1 sorti uçuşun rayiç değeri piyasada serbest olarak çalışan havacılık şirketlerinden alınan parasal değerlerin ortalaması bulunmak suretiyle tespit edilmiş ve 650-EURO’nun 10/01/2005 tarihi itibariyle 1.8222-TL’lik kur üzerinden TL karşılığı 1.184,43-TL yapmakta olup, … bildirilen 1.300-1750-TL ve … bildirilen 2.150-TL’lik 1 sorti uçuş bedellerinin toplamı 6.384,43-TL olarak hesap edilmiş, ortalaması da 1.596,10-TL olarak bulunmuş ve bu miktar hükme esas alınmıştır.
Mahkememiz 08/07/2021 tarihli ara kararı gereğince, Tarafların iddia ve savunmaları, sundukları deliller, dosyaya sunulan müzekkere yanıtları, belgeler, raporlar ve dosya incelenerek … bölgesinde …2 marka … tescil işaretli 500 LT depo kapasiteli helikopter tarafından 1 hektar arazide iki farklı bölgeden üç farklı doz 3 sorti veya 18 sorti uçuş yapılarak tarımsal ilaçlama yapılmasında helikopter ücreti, pilot ve teknisyen ücreti ve helikopter tarafından yapılan ilaçlamanın tüm maliyetinin ne kadar olabileceğinin seçenekli olarak belirlenmesi, Yargıtay 11 HD.’nin 2018/3883 Esas 2020/1019 Karar sayılı ilamında belirtildiği üzere dava konusu faturalarda gösterilen bedel, işin yapıldığı yer ve tarih itibariyle kadri maruf olup olmadığının belirlenmesi konusunda rapor alınmasına karar verilmiş olup, Bilirkişiler Ziraat Mühendisi …., Uçak Mühendisi …ve …’in 05/11/2021 tarihli raporunda özetle; 6.000 TL Tarım Bakanlığına ödenen ücret ve 3.000 TL İlaç Maliyeti toplam 9.000 TL’dir. Helikopter uçuş maliyeti dışındaki verilerin toplamı olarak Toplam uçuş sortisinin 4 sorti ye göre ; 6.384,4 TL * 9.000 TL (ilaçlama maliyeti giderleri) – 15.384,40 TL olarak hesaplatılmıştır. Toplam uçuş sortisinin 19 sorti ye göre ; 31.022,85 TL * 9.000 TL (ilaçlama maliyeti giderleri) * 40.022,85 TL olarak hesaplatılmıştır. Toplam uçuş sortisinin 31 sorti ye göre; 46.782,85 TL * 9.000 TL (ilaçlama maliyeti giderleri) * 55.782,75 TL olarak hesaplandığı kanaatine varılmıştır.
Mahkememiz 24/11/2021 tarihli celse ara kararı gereğince, Dosyanın önceki bilirkişilere tevdi ile ilaç çalışma raporu, ilaç raporu, orman genel müdürlüğü müzekkere cevapları, davacı tarafından sunulan biyolojik raporlar değerlendirilerek, deneme parselleri arasındaki mesafenin kuş bakışı 9 km olduğu, 3 farklı doz ile ilaçlama yapıldığı, 2 parselinde birer hektar büyüklüğünde olduğu, dosya kapsamı ile sabit olup, bu doğrultuda iki farklı bölgede ayrı ayrı ilaçlama yapılıp yapılmadığı, tek havalanma ile her iki parselin ilaçlanıp ilaçlanmadığı, bir gün içerisinde tüm ilaçlamanın sona erdiği dikkate alındığında uçuş saati, masrafların, iki farklı bölge 3 doz ve 5 tekerrürü kapsayan bir günlük bir zaman için ne kadar olabileceği, tekerrürsüz bu maliyetin ne kadar olabileceği, ilaçlamanın bir günde bitirilip bitirilemeyeceği, ilaçlama ve personel hizmet gideri olarak tanzim edilen faturaların kadri maruf olup olmadığı, ilaçların dozlarının miktarı ve depo durumu da değerlendirilerek tarafların itirazlarının değerlendirilip karşılanması konusunda ek rapor alınmasına karar verilmiş olup, Bilirkişiler Ziraat Mühendisi …, Uçak Mühendisi…ve …’in 07/02/2022 tarihli raporunda özetle; Kök raporda belirtilen, 20.09.2004 tarihli, 25571 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Zirai Mücadelede Kullanılan Pestisit ve Benzeri Maddelerin Ruhsatlandırılması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, ve 17.02.1999 tarihli 23614 sayılı R.G. de Tarım VE Köyişleri Bakanlığınca yayınlanan “Zirai Mücadelede Kullanılan Pestisit ve Benzeri Maddelerin Ruhsatlandırılması Hakkında Yönetmelik”. Davaya konu kimyasalın ruhsatlandırılması süreçlerinde izlenmesi gereken yol ve yöntemleri belirlemektedir. Hedef doz dışında denenmesi gereken dozları, denemenin hangi esas ve yöntemlere göre yapılması gerektiğini, deneme parsellerinin seçimini, tekerrür sayılarını, hangi alet veya makinaların kullanılması gerektiğini, İlaçlamada kullanılacak alet veya makinanın kalibrasyonu bilcümle deneme metodunu belirlemektedir. Denemenin bu süreçlere uygun yapılıp yapılmadığı, İlaç Çalışma Raporunun uygunluğu ve bu çalışma raporuna uygun çalışmanın yapılıp yapılmadığı ve deneme sonucu Biyolojik Etkinlik Deneme Raporu sonuçlarına göre değerlendirmeler, denemeyi yapan kişi ve kuruluşlardan ayrı bir Komisyon tarafından kontrol ve değerlendirmeleri yapılmaktadır. Tüm bu değerlendirme sonuçlarına göre Denemelerin yapılmış olması ve sonuçlarının uygun bulunması durumunda ilgili kimyasal ilaç Zirai Mücadele İlacı (Bitki Koruma Ürünü) olarak ruhsatlandırılmaktadır. Davaya konu ilaç, ilgili yönetmelikte öngörülen süreçleri, ilgili yönetmelik ve Deneme Metoduna uygun tamamlanmış sonuçlarının olumlu ve uygun bulunması sonucu ruhsatlandırılmış olduğunun kabulü gerektiği kanısındayız. İlgili Yönetmelik Madde 20: Biyolojik Etkinlik denemelerinin esaslarını belirlemektedir. Madde 20- a : denemelerin bakanlıkça uygun görülen Deneme Metodlarına uygun olarak yapılması gerektiğini; Madde 20- b : Zararlı, hastalık ve yabancı otlara karşı tarla şartlarında en az iki Biyolojik Etkinlik Denemesi yapılması gerektiğini; Madde 20- İ : Pestisitlerin etkili en düşük ve ekonomik dozlarının uygulamaya verilebilmesi için denemeler en az 3 farklı dozda, Müracaat dozu ile iki alt dozda yürütülmesini öngörmektedir. Kabul edilmiş olan “Standart İlaç ve … Deneme Metodu Madde 1.3. Deneme Deseni ve Tertibi Başlığı altında: “… Karakter ve tekerrür sayısı hata serbestlik derecesinin en az 9 olmasını sağlayacak şekilde ayarlanmalıdır. Tekerrür 4’ten az olmamalıdır…” denilmektedir. Denemelerin yönetmelik maddelerine uygun yapıldığı, aksi halde kimyasalın ruhsatlandırılmasının mümkün olamayacağı cihetle, denemelerin 2 biyolojik etkinlik denemesi şartına uyulabilmesi için iki farklı bölgede ve tekerrür sayısının dörtten az olmaması şartına uygun tekerrür sayısının her doz için beş alındığı kök raporumuzda da belirtildiği gibi denemelerin yapıldığı kanaatimiz oluşmuştur. Dosyada bulunan Biyolojik Etkinlik Deneme Raporu’nun Deneme Metodu kısmında: “Uygulamalar … 3 farklı doz, 2 farklı bölgede 5 tekerrürlü olarak gerçekleştirilmiştir. 10.01.2005 tarihinde helikopter ile havadan iki farklı bölgede , uygulamalar yapılmıştır.”, yine İlaç Çalışma Raporunun Materyal ve Metod Bölümünde: 1. Paragrafta : Denemelerin 2 farklı bölgede yapıldığı; 4. Paragrafta : deneme parsellerinin ortalama bir hektar büyüklüğünde olduğu, 5. Paragrafında : İlaçlamanın 10.01.2005 tarihinde helikopter ile havadan 2 farklı bölgede yapıldığı; 7. Paragrafta : Daha önceden tespit edilen parsellerde helikopter ile havadan bir hektarlık alanlarda 3 farklı dozun uygulandığı açıkça belirtilmektedir. Son paragrafta ise denemenin 10 Ocak’ta gerçekleştirildiği teyit edilmektedir. Heyetimizce, her doz için iki bölgede beş tekerrür için 10 ayrı birer hektarlık parsellerde, 3 ayrı doz için 30 ayrı birer hektarlık parsellerde ilaçlamaların yapıldığı, bu ilaçlamalardan önce ayrıca bir hektarlık bir parsel üzerinde helikopterin kalibrasyonu için ilaçlama yapıldığı kanaatine varılmaktadır. Dosyada bulunan bilgi ve belgelerde helikopterin ilaçlamalar sırasında parseller üzerinde uçuş saati, ilaçlamalardaki toplam uçuş saati ve veya sorti sayıları hakkında yeterli açıklayıcı bilgi, belge bulunmamaktadır. Kök raporumuzda, denemelerin daha sağlıklı ve kontrol edilebilir sayıda kalifiye elemanla yapılabilmesi için her ilaçlama- deneme parseli üzerinde helikopterin ayrı sorti yapmış olabileceği ancak kalibrasyon dahil her doz için bir sorti olarak toplam 4 sorti ile ilaçlamaların yapılmış olabileceği kanaati vurgulanmıştır. Davacı Vekilinin kök raporumuza yapmış olduğu itiraz kısmen yerinde görülerek Bakanlığa yapılan 6.000,00 TL ödemenin 3.000,00 TL si bu dosya kapsamında olduğu; Davalı Vekilinin itirazları: Uçuş saati yerine sorti üzerinden hesaplama yapılması talebi, sorti üzerinden hesaplama yapılmak istense de her sorti için uçuş saati esas alınmak durumunda olunacağı için sonuç değişmeyecektir. Garanti uçuş saatine itiraz edilmektedir. Bu durum ticari kabul gören bir durumdur. Helikopter firmasının kendi ticari kazancını korumak isteyeceği kadar hizmeti alan firmanın da kendisini korumasını içerir. Genel kabul gören bir uygulama olduğu kanısındayız. Üç sorti üzerinden değerlendirme yapılması talebi: Deneme ilaçlamalarının kalibrasyonla birlikte en az dört sorti veya uçuş saatleri farklı olacak şekilde 31 sorti ile deneme ilaçlamalarının tamamlanabileceği kanısındayız. Daha önce bilirkişi raporunda belirttiğimiz uçuş maliyet tablosu göz önünde bulundurduğumuzda 31 sorti için karşılık gelen Toplam uçuş sortisinin 31 sorti ye göre; 46.782,85 TL * 9.000 TL (ilaçlama maliyeti giderleri) 55.782,75 TL olarak hesaplanmıştı bu ücretten Davacı Vekilinin kök raporumuza yapmış olduğu itiraz kısmen yerinde görülerek Bakanlığa yapılan 6.000 TL ödemenin 3.000,00 TL si bu dosya kapsamında olduğu görülmüş olup bu ücretin 3.000 TL düşürüldüğünde 52.782,75 TL olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır.
Davalı vekili rapora itirazlarında ilaçlamanın bir gün yapıldığı, 1 sortinin 3,2 saat olduğu gözetildiğinde helikopterin 24 saat olan bir gün içinde 31 sorti yani 99,2 saat uçmuş olması fiziken imkansız olduğunu beyan etmiş, davacı tarafın ise ek rapor uyarınca karar verilmesini talep ettiği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, Yargıtay bozma ilamlarında da isabetli olarak belirtildiği üzere somut olayda, davacının davalı şirketin tek satıcısı olduğu, davalıya ait “…” isimli haşere ilacının ruhsat alımı için gerekli deneme raporunun davacı tarafından temin edildiği ve bu raporun bakanlığa sunularak davalı tarafından anılan ilaca ruhsat alındığı hususlarında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık, davacı tarafından davalı adına alınan deneme raporu işinin mahiyeti ve bedelinin ne olduğu ile davacı tarafça sunulan söz konusu faturalarda gösterilen bedellerin işin yapıldığı yer ve tarih itibariyle kadri maruf olup olmadığı hususlarında toplanmaktadır.
Mahkememizin işbu esas sayılı dosyasına alınan raporlarda, 20.09.2004 tarihli, 25571 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Zirai Mücadelede Kullanılan Pestisit ve Benzeri Maddelerin Ruhsatlandırılması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, ve 17.02.1999 tarihli 23614 sayılı R.G. de Tarım Ve Köyişleri Bakanlığınca yayınlanan “Zirai Mücadelede Kullanılan Pestisit ve Benzeri Maddelerin Ruhsatlandırılması Hakkında Yönetmelik”in 20-a maddesinde “denemelerin bakanlıkça uygun görülen Deneme Metodlarına uygun olarak yapılması gerektiği” 20-b maddesinde ” Zararlı, hastalık ve yabancı otlara karşı tarla şartlarında en az iki Biyolojik Etkinlik Denemesi yapılması gerektiği” 20- i maddesinde” Pestisitlerin etkili en düşük ve ekonomik dozlarının uygulamaya verilebilmesi için denemeler en az 3 farklı dozda, Müracaat dozu ile iki alt dozda yürütülmesi” gerektiğin, kabul edilmiş olan “Standart İlaç ve Biyoteknik Deneme Metodu Madde 1.3. Deneme Deseni ve Tertibi Başlığı altında: “… Karakter ve tekerrür sayısı hata serbestlik derecesinin en az 9 olmasını sağlayacak şekilde ayarlanmalıdır. Tekerrür 4’ten az olmamalıdır…” denildiği, denemelerin yönetmelik maddelerine uygun yapıldığının kabulü gerektiği, nitekim aksi halde kimyasalın ruhsatlandırılmasının mümkün olamayacağından cihetle, denemelerin 2 biyolojik etkinlik denemesi şartına uyulabilmesi için iki farklı bölgede ve tekerrür sayısının dörtten az olmaması şartına uygun tekerrür sayısının her doz için beş tekerrür yapıldığı yönündeki tespitin yönetmelik ve oluşa uygun düşmesi nedeniyle mahkememizce de kabul edilmiştir. Dosyada mevcut bulunan Biyolojik Etkinlik Deneme Raporu’nun Deneme Metodu kısmında: “Uygulamalar … 3 farklı doz, 2 farklı bölgede 5 tekerrürlü olarak gerçekleştirilmiştir. 10.01.2005 tarihinde helikopter ile havadan iki farklı bölgede , uygulamalar yapılmıştır.”, İlaç Çalışma Raporunun Materyal ve Metod Bölümünde: 1. Paragrafta : Denemelerin 2 farklı bölgede yapıldığı; 4. Paragrafta, deneme parsellerinin ortalama bir hektar büyüklüğünde olduğu, 5. Paragrafında, ilaçlamanın 10.01.2005 tarihinde helikopter ile havadan 2 farklı bölgede yapıldığı; 7. Paragrafta, daha önceden tespit edilen parsellerde helikopter ile havadan bir hektarlık alanlarda 3 farklı dozun uygulandığı, son paragrafta ise denemenin 10 Ocak’ta gerçekleştirildiği teyit edildiği gözetildiğinde, mahkememizce de bilirkişi raporunda belirtildiği şekilde her doz için iki bölgede beş tekerrür için 10 ayrı birer hektarlık parsellerde, 3 ayrı doz için 30 ayrı birer hektarlık parsellerde ilaçlamaların yapıldığı, bu ilaçlamalardan önce ayrıca bir hektarlık bir parsel üzerinde helikopterin kalibrasyonu için ilaçlama yapıldığı kanaatine varılmış olup, dosyada bulunan bilgi ve belgelerde helikopterin ilaçlamalar sırasında parseller üzerinde uçuş saati, ilaçlamalardaki toplam uçuş saati ve veya sorti sayıları hakkında yeterli açıklayıcı bilgi, belge bulunmadığından, neticeten davacı tarafça Bakanlığa yapılan 6.000,00 TL ödemenin 3.000,00 TL’nin işbu davaya konu ilacın ruhsatına ilişkin yapılan ödeme olduğu, 31 sorti için karşılık gelen (31 x 15.96,10TL) = 49,479,1 TL olduğu, uçuşlar için gerekli pilot ve teknisyen giderlerinin de eklenmesi ile neticeten 77.401,36 TL yönünden talepte bulunabileceği, 12.10.2007 tarihinde davalının temerrüte düştüğü, davacının faiz talebinde bulunduğu ancak faizin niteliğini belirtmediği, bu sebeple yasal faiz işletilmesi gerektiği anlaşıldığından davanın kısmen kabülüne, 77.401,36-TL nin 12/10/2007 tarihiden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M / Yukarıda açıklanan nedenlerle
1-Davanın kısmen kabul kısmen reddi ile 77.401,36 -TL’nin 12/10/2007 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Harç yargılama gideri ve vekalet ücretinin ayrıntılı hesaplama gerektirdiğinden gerekçeli kararda belirtilmesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 5.287,29 TL nispi karar ve ilam harcından, başlangıçta yatırılan 1.232,60 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 4.054,69 TL nispi karar ve ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
4-Davacı tarafından yapılan 5.509,00 TL yargılama giderinin, davanın kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan 4.670,36 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 359,10 TL yargılama giderinin, davanın kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan 54,66 TL’nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, davanın kabul edilen kısmı üzerinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 12.384,22 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, davanın kabul edilen kısmı üzerinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 9.200,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davacı ve davalı tarafından yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın, karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
Dair, Taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğden itibaren 15 günlük süre içinde temyiz yasa yolu açık olmak üzere karar verildi.13/09/2022

Katip …
e-imzalı

Hakim …
e-imzalı

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”