Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/403 Esas
KARAR NO : 2021/21

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 01/07/2019
KARAR TARİHİ : 18/01/2021

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacılar vekilinin mahkememize sunmuş olduğu dava dilekçesi özetle; müvekkillerinden … A.Ş.’nin … A.Ş. İle 03/12/2010 tarihli sözleşmesi ile diğer müvekkili … Ltd. Şti.’nin ise 10/12/2010 tarihli sözleşmesi ile her türlü resmi defter, kayıt ve belgelerin depolanması yolu ile saklanmasına yönelik birer anlaşma yapıldığını, her iki anlaşmanın da sürekli yenilendiğini, dava dışı … A.Ş.’nin … adresinde bulunan deposunda 11/09/2019 tarihinde bir yangının meydana geldiğini, yangın sonucunda müvekkili şirketlere ait depolanmış muhtelif ticari defter, kayıt, vb. Belgeler ile diğer tüm malzemelerle birlikte yanarak zayi olduğunu, bahse konu yangın sebebiyle 19/06/2019 tarihinde … itfaiye grubunun tanzim ettiği raporun müvekkillerine ulaştığını, olay nedeniyle müvekkili … A.Ş.’nin 2255 kutudan 216’sı ve diğer müvekkili … Ltd. Şti.’nin ise depolama nedeniyle şirkete teslimedilen 553 kutudan 64 kutunun zayi olduğunu, anılan kutularda ticari defter ve diğer kayıt ve belgelerin mevcut bulunduğunu bildirmekle zayi olduğu anlaşılan belgeler için zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkememizce … Vergi Dairesi Müdürlüğüne müzekkere yazılarak davacıların ticari defter ve kayıtlarına ilişkin inceleme olup olmadığına dair bilgi ve belgelerin dosyamız arasına alındığı görüldü.
Mahkememizce dava dışı … müzekkere yazılarak 11/06/2019 tarihinde meydana gelen yangına nedeniyle davacıların zayi olan ticari defter ve kayıtlarını ilişkin tüm bilgi ve belgelerin mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Mahkememizce … Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığına müzekkere yazılarak 11/06/2019 tarihinde … Hizmetleri deposunda meydana gelen yangına ilişkin tüm bilgi ve belgelerin mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Mahkememizce davacıların zayi olduğu bildirilen ticari defter ve kayıtlarına ilişkin ilan yaptırıldığı görüldü.
Mahkememizin 09/10/2019 tarihli celsesinin 2 numaralı ara kararı uyarınca dosya kapsamındaki deliller, itfaiye raporu, dava dışı …sistem kayıtları ve belgeleri üzerinde inceleme yapılarak gerçekleşen yangın nedeniyle davacının zayi olduğunu iddia ettiği tüm ticari belge, kayıtların, fatura ve fişlerin tespitinin yapılmasına, zayi olunan faturalar, fişler ve belgelerden hangisinin TTK m.82 uyarınca saklamakla yükümlü olunan belge ve defterlerden olup olmadığı, hangi belgeler için açısından TTK m.82 uyarınca zayi belgesi verilmesinin gerektiği konusunda açık, denetime elverişli bir bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilerek dosyanın mali müşavir …’a tevdi edildiği görülmekle, bilirkişinin mahkememize sunmuş olduğu 25/12/2019 tarihli raporunda; TTK. m.82/7. maddesi uyarınca; ” ..yangın su baskım veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içerisinde ziya uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir…” hükmü gereği davacının 11.06.2019 tarihinde meydana gelen yangının, davacı tarafından 19.06.2019 tarihinde öğrenildiğinin beyan edildiğinden zayi belgesi davası 01.07.2019 tarihinde hak düşürücü süre geçmeden açıldığını, gerek dava dosyasına sunulan yangın raporu, gerekse dosya üzerinde yapılan inceleme ile, TTK ve VUK. maddelerince 5 yıllık ve TTK hükümlerine göre 10 yıllık saklanma süresine tabi davacı …Ş.’ye ait; 2010 yıl Satış Faturalarının tamamının, Alış Faturalarının 10.06.2009 ile 30.11.2010 tarihleri arasında düzenlenmiş olanlarının ve 21.12.2010 tarihinde … 29.Noteriiğinde … Yevmiye numarası ile tasdik edildiği sabit olan 2011 dönemine ait 1 adet yevmiye defterinin, … tarihinde … 29.Noterliğinde … Yevmiye numarası ile tasdik edildiği sabit olan 2011 dönemine ait 1 adet Envanter Defterinin ve 26.12.2014 tarihinde … 21.Noteriliğinde 19985 yevmiye numarası ile tasdik edildiği sabit olan 2015 dönemine ait 1 adet envanter defterinin, davacı …Ltd.Şti’ye ait; 2010 yılı Satış Faturalarının tamamının, 2011 yılında ise satış faturalarının 01.04.2011 ile 01.05.2011 tarihleri arasında düzenlenmiş olanlarının yanma suretiyle belge bütünlüğünün bozulduğunu, zayi talebinde bulunan davacıların, arşiv hizmeti alınan depoda yaşanan yangının da somut delillere dayanması karşısında bu konuda davacıların kastının olamayacağını, mahkemenin zayi belgesi verilmesi yönünde hüküm kurması halinde, yangının gerçekleştiği 11.06.2019 tarihinde arşiv odasında davacı …Ş.’ye ait; 2010 yılı satış faturalarının tamamının, alış faturalarının 10.06.2009 ile 30.11.2010 tarihleri arasında düzenlenmiş olanlarının ve … tarihinde … 29.Noterliğinde … Yevmiye numarası ile tasdik edildiği sabit olan 2011 dönemine ait 1 adet yevmiye defterinin … tarihinde … 29.Noterliğinde … Yevmiye numarası ile tasdik edildiği sabit olan 2011 dönemine ait 1 adet envanter defterinin ve … tarihinde … 2 1. Noterliğinde … Yevmiye numarası ile tasdik edildiği sabit olan 2015 dönemine ait 1 adei envanter defterinin, davacı …Ltd.Şti’ye ait; 2010 yılı satış faturalarının tamamının, 2011 yılında ise satış faturalarının 01/04/2011 ile 01/05/2011 tarihleri arasında düzenlenmiş olanlarının zayi olduğunu, saklama mecburiyeti olan bu belgeler için zayi belgesi istenebileceği görüş ve kanaatini bildirmiştir.
Mahkememizce … 21. Noterliğine müzekkere yazılarak davacı …Ş.’ye ait 26/12/2014 tarihli 19985 yevmiye numarası ile tasdik edilen 2015 yılı dönemine ait 1 adet envanter defteri tasdik belgelerinin mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Mahkememizce … 29. Noterliğine müzekkere yazılarak davacı …Ş.’ye ait … tarihli … yevmiye numarası ile tasdik edilen 2011 yılı dönemine ait 1 adet yevmiye defteri ile … tarihli .. yevmiye numarası ile tasdik edilen 2011 yılı dönümene ait 1 adet envanter defterinin tasdik belgelerinin mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe;
Dava; davacılar, ticari işletmesinde yeterli depolama alanı bulunmadığından ticari defter ve kayıtlarının muhafazası için arşiv ve depolama şirketi olan… şirketi ile anlaştığını, 11.06.2019 tarihinde… isimli şirketin … adli depolama tesisinde çıkan yangında tutmakla yükümlü olduğu ticari defter, kayıtlar ve ticari işletmeye ilişkin belgelerin zayi olduğunu iddia etmiş zayi olan ticari defterler, kayıtlar ve belgeler hakkında TTK n.82/7 gereğince zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.
Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgeler, TTK’nın 82. maddesinin 1.fıkrasında;
Her tacir;
a) Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,
b) Alınan ticari mektupları,
c) Gönderilen ticari mektupların suretlerini,
d) 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri,
sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.” şeklindeki düzenlemeyle hüküm altına alınmıştır. TTK’nın 82. maddesinde neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmemiş, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden söz edilmiştir. Yine TTK’nın 82. Maddesinin (7) numaralı fıkrasında, “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir,” hükmü düzenlenmiştir.
Somut olayda, yangın olayı 11.06.2019 tarihinde gerçekleşmiş, davacılar yangını 19.06.2019 tarihinde öğrenmiş, iş bu dava ise 01/07/2019 tarihinde, öğrenme tarihine göre 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmıştır. Dosya kapsamındaki itfaiye raporunun, bilirkişi raporunun ve tüm bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda; dava dışı … A.Ş ile davacılar arasında depo ve arşiv hizmeti verilmesi konusunda sözleşme akdedildiği, yapılan sözleşmeye göre davacılara ait ticari belgelerin dava dışı … A.Ş’nin deposunda muhafaza edildiği, 11.06.2019 tarihinde dava dışı … A.Ş’nin … deposunda çıkan yangın sonucu ticari belgelerinin bulunduğu klasörlerin ve kutuların zayi olduğu, zayi olan kutu ve klasörlerin içerisinde davacı …Ş.’nin 2011 dönemine ait 1 adet yevmiye defteri, 2011 dönemine ait 1 adet envanter defteri ve 2015 dönemine ait 1 adet envanter defterinin bulunduğu, zayi olan defterlerin TTK m.82 uyarınca tacirin saklama yükümlü olduğu belgelerden olduğu anlaşılmakla davacı …Ş.’ye ait belirtilen defterler hakkında TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi verilmesine karar vermek gerekmiştir. Bilirkişi tarafından; davacı …Ş.’ye ait; 2010 yılı satış faturalarının tamamının, alış faturalarının 10.06.2009 ile 30.11.2010 tarihleri arasında düzenlenmiş olanlarının, davacı …Şti’ye ait; 2010 yılı satış faturalarının tamamının, 2011 yılında ise satış faturalarının 01/04/2011 ile 01/05/2011 tarihleri arasında düzenlenmiş olanlarının zayi olduğu tespit edilmiştir. Yargılama sırasında davacılar vekiline, faturaların tarih ve numarası ile açıklanması, faturaların basımını yapan matbaaların isim ve adreslerini bildirmesi, belgeleri tarih, sayı gibi ayırt edici unsurlarıyla somutlaştırması için süre verilmiş, davacı vekili 19/02/2020 tarihli celsede ara kararı temin edemediğini beyan ederek mevcut delil durumuna göre değerlendirme yapılmasını ve karar verilmesini talep etmiştir. Zayi olduğu bilirkişi raporunda tespit edilen diğer belgeler de bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerdendir. Ancak tarih, sayı gibi ayırt edici unsurlarıyla somutlaştırılamayan ve tespit edilemeyen belgeler hakkında hüküm verilemez. Ek olarak, net olarak belirlenemeyen bu belgeler hakkında zayi belgesi verilmesi halinde belgeler ayırt edici unsurlarıyla somut olmayacağından hüküm hukuki sonuç doğurmayacaktır. Bu nedenle, zayi olan ancak somut olarak ayırt edici unsurlarıyla belirlenemeyen diğer belgeler yönünden zayi belgesi verilmesi talebinin her iki davacı açısından reddine karar vermek gerekmiştir.
Tüm bu açıklanan nedenlerle; davacı …Ş.’ye ait 2011 dönemine ait 1 adet yevmiye defterinin, 2011 dönemine ait 1 adet envanter defterinin, 2015 dönemine ait 1 adet envanter defterinin zayi olduğunun tespit edildiği ve TTK m.82’ye göre bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belge ve defterler hakkında TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi verilmesine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine, davacı … Ltd. Şti.’nin davasının reddine, karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacı …Ş.’nin davasının KISMEN KABULÜNE, 2011 dönemine ait 1 adet yevmiye defterinin, 2011 dönemine ait 1 adet envanter defterinin, 2015 dönemine ait 1 adet envanter defterinin zayi olduğunun tespiti ile bu defterler hakkında ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Davacı … Ltd. Şti.’nin davasının REDDİNE,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 59,30 TL karar ve ilam harcı peşin 44,40 TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 14,90 TL harcın davacılardan tahsili ile hazineyi irat kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan tüm yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere her hangi bir Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 18/01/2021

Katip …
¸¸

Hakim …
¸¸