Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/382 Esas
KARAR NO : 2021/350

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 24/06/2019
KARAR TARİHİ : 26/04/2021

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin mahkememize sunmuş olduğu dava dilekçesi özetle; müvekkili şirket ile dava dışı … A.Ş. Arasında hizmet sözleşmesi imzalandığını, sözleşme uyarınca dava dışı …’in müvekkili şirketin ticari kayıtlarını muhafaza ettiğini ancak dava dışı …’in … adresindeki deposunda meydana gelen 11/06/2019 tarihli yangın nedeniyle müvekkili şirkete ait ticari kayıtların yandığını, yangın nedeniyle zayii olan belgelerin tespit edilerek zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkememizce davacıların zayi olduğu bildirilen ticari defter ve kayıtlarına ilişkin ilan yaptırıldığı görüldü.
Mahkememizin 09/10/2019 tarihli duruşmasının 1 numaralı ara kararı uyarınca dosya kapsamındaki deliller, itfaiye raporu, dava dışı … A.Ş sistem kayıtları ve belgeleri üzerinde inceleme yapılarak gerçekleşen yangın nedeniyle davacının zayi olduğunu iddia ettiği tüm ticari defterler, belge ve kayıtların tespitinin yapılmasına, zayi olunan ticari defter, kayıt ve belgelerden hangisinin TTK m.82 uyarınca saklamakla yükümlü olunan belge ve defterlerden olup olmadığı, hangi belgeler için açısından TTK m.82 uyarınca zayi belgesi verilmesinin gerektiği konusunda açık, denetime elverişli bir bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilerek dosyanın bilirkişi …, … ve …’ye tevdi edildiği, bilirkişilerin mahkememize sunmuş oldukları 15/01/2020 tarihli raporunda; dava dışı … Arşivleme Hizmetleri A.Ş. firmasına ait … kayıt depolama tesislerinden bir tanesinde 11.06.2019 tarihinde çıkan yangın neticesinde; Davacı … Anonim Şirketine ait 1999 – 2014 yılları arası özlük dosyaları, çalışan sözleşmeleri, çalışan devir protolleri, çalışan ikale sözleşmeleri, iş kazası bildirimleri, e-bildirge dokümanları, icra tebliğ ve cevabi yazıları, çalışan iş görememezlik ödemesi, fatura dökümanları, vergi iade zarfları, Sgk yazışma dosyası, İşkur ile yazışmalar, zorunlu tasarruf dosyası, işten ayrılanların dosyaları, maaş ödeme dekontları, çalışanların kullanmış olduğu yıllık izin formları, puantaj kayıtları, uyarı yazıları, muhasebe yevmiye mahsup fişleri, gelir -gider faturaları, banka dosyaları, ekstreler, ödeme talimatları, dekontlar, fişler, müşteri – satıcı mutabakat mektupları, yevmiye defterleri, defler-i kebir, envanter defteri, personel masraf formları, ticari sair evraklar, resmi kurum yazışmaları, kdv beyannameleri, muhtasar beyyannameleri, damga vergisi beyannameleri, BA- BS formları, Kurumlar Vergisi beyannameleri, Kurumlar Geçici Vergi beyannameleri ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereği tutmakla yükümlü olunan diğer belgelerin zayi olduğu tespit edildiğini, TTK m.82 uyarınca 2009, 2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları özlük dosyaları, çalışan sözleşmeleri, çalışan devir protokolleri, çalışan ikale sözleşmeleri, iş kazası bildirimleri, e-bildirge dökümanları, icra tebliğ ve cevabi yazıları, çalışan iş görememezlikleri ödemesi, fatura dökümanları, vergi iade zarfları, Sgk yazışma dosyası, İşkur ile yazışmalar, Zorunlu Tasarruf dosyası, işten aynlanların dosyaları, maaş ödeme dekontları, çalışanların kullanmış olduğu yıllık izin formları, puantaj kayıtları, uyarı yazıları, muhasebe yevmiye mahsup fişleri, gelir -gider faturaları, banka dosyaları, ekstreler, ödeme talimatları, dekontlar, fişler, müşteri – satıcı mutabakat mektupları, personel masraf fomları, ticari sair evraklar, resmi kurum yazışmaları, kdv beyannameleri, muhtasar beyannameleri, damga vergisi beyannameleri, BA-BS formları, Kurumlar Vergisi beyannameleri, Kurumlar Geçici Vergi beyannameleri ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereği tutmakla yükümlü olunan diğer belgelere zayii belgesi verilmesi gerektiği yönünde görüş ve kanaat bildirmişlerdir.
Mahkememizin 30/11/2020 tarihli duruşmasının 1 numaralı ara kararı uyarınca dosyanın önceki bilirkişilere tevdi ile dosyaya giren belge ve deliler incelenerek davacının itiraz ve beyanlarını da karşılamak suretiyle zayi olan belgelerin adet, dönem, tarih ve niteliğinin somut bir şekilde tespit edilerek, TTK m.82 kapsamında zayi olan belge ve kayıtların hüküm kurmaya elverişli olacak şekilde denetime açık olarak rapor tanzimi için ek rapor alınmasına karar verilmiş, bilirkişilerin mahkememize sunmuş oldukları 15/03/2021 tarihli raporda; Dava dışı … A.Ş. firmasına ait … kayıt depolama tesislerinden bir tanesinde 11.06.2019 tarihinde çıkan yangın neticesinde; davacı … Anonim Şirketi’ne ait 1999 – 2014 yılları arası özlük dosyaları, çalışan sözleşmeleri, çalışan devir protolleri, çalışan ikale sözleşmeleri, iş kazası bildirimleri, e-bildirge dökümanları, icra tebliğ ve cevabi yazıları, çalışan işgörememezlik ödemesi, fatura dökümanları, vergi iade zarfları, sgk yazışma dosyası, işkur ile yazışmalar, zorunlu tasarruf dosyası, işten ayrılanların dosyaları, maaş ödeme dekontları, çalışanların kullanmış olduğu yıllık izin formları, puantaj kayıtları, uyarı yazıları, muhasebe yevmiye mahsup fişleri, gelir -gider faturalar, banka dosyaları, ekstreler, ödeme talimatları, dekontlar, fişler, müşteri – satıcı mutabakat mektupları, yevmiye defterleri, defter-i kebir, envanter defteri, personel masraf formları, ticari sair evrakların resmi kurum yazışmaları, kdv beyannameleri, muhtasar beyyannameleri, damga vergisi beyannameleri, BA- BS formları, Kurumlar Vergisi beyannameleri, Kurumlar Geçici Vergi beyannameleri ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereği tutmakla yükümlü olunan diğer belgelerin zayi olduğu tespit edildiğini, TTK m.82 uyarınca 2009, 2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları özlük dosyaları, çalışan sözleşmeleri, çalışan devir protolleri, çalışan ikale sözleşmeleri, iş kazası bildirimleri, e bildirge dökümanları, icra tebliğ ve cevabi yazıları, çalışan işgörememezlik ödemesi, fatura dökümanları, vergi iade zarfları, sgk yazışma dosyası, işkur ile yazışmalar, zorunlu tasarruf dosyası, işten ayrılanların dosyaları, maaş ödeme dekontları, çalışanların kullanmış olduğu yıllık izin formları, puantaj kayıtları, uyarı yazıları, muhasebe yevmiye mahsup fişleri, gelir -gider faturalar, banka dosyaları, ekstreler, ödeme talimatları, dekontlar, fişler, müşteri – satıcı mutabakat mektupları, personel masraf formları, ticari sair evrakların, resmi kurum yazışmaları, kdv beyannameleri, muhtasar beyyannameleri, damga vergisi beyannameleri, BA-BS formları, Kurumlar Vergisi beyannameleri, Kurumlar Geçici Vergi beyannameleri ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereği tutmakla yükümlü olunan diğer belgelere zayii belgesi verilmesi gerektiğini, 15/01/2020 tarihli kök raporda; TTK 82 maddesi 5.bendi ” Birinci fıkranın (a) ilâ (d) bentlerinde öngörülen belgeler on yıl saklanır.” Hükmüne istinaden zayii olduğu tespit edilen 1999-2014 yılları arası belgelerden dava tarihinden geriye doğru son on yılı içerisinde yer alan 2009-2014 yılları arası zayi olan belgelere zayii belgesi verilebileceği kanaatine varıldığına ilişkin görüş ve kanaat bildirmişlerdir.
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe;
Davacı taraf, ticari işletmesinde yeterli depolama alanı bulunmadığından ticari defter ve kayıtlarının muhafazası için arşiv ve depolama şirketi olan … şirketi ile anlaştığını, 11.06.2019 tarihinde … isimli şirketin … adlı depolama tesisinde çıkan yangında tutmakla yükümlü olduğu ticari defterler, kayıtlar ve ticari işletmeye ilişkin belgelerin zayi olduğunu iddia etmiş zayi olan ticari defterler, kayıtlar ve belgeler hakkında TTK n.82/7 gereğince zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.
Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgeler, TTK’nın 82. maddesinin 1.fıkrasında;
Her tacir;
a) Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,
b) Alınan ticari mektupları,
c) Gönderilen ticari mektupların suretlerini,
d) 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri,
sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.” şeklindeki düzenlemeyle hüküm altına alınmıştır. TTK’nın 82. maddesinde neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmemiş, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden söz edilmiştir. Yine TTK’nın 82. Maddesinin (7) numaralı fıkrasında, “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir,” hükmü düzenlenmiştir.
Somut olayda, yangın olayı 11.06.2019 tarihinde gerçekleşmiş, dava ise 24/06/2019 tarihinde 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmıştır. Dosya kapsamındaki itfaiye raporunun, bilirkişi raporunun ve tüm bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda; dava dışı … A.Ş ile davacı arasında depo ve arşiv hizmeti verilmesi konusunda sözleşme akdedildiği, yapılan sözleşmeye göre davacıya ait ticari belgelerin dava dışı … A.Ş’nin deposunda muhafaza edildiği, 11.06.2019 tarihinde dava dışı … A.Ş’nin … deposunda çıkan yangın sonucu ticari belgelerinin bulunduğu klasörlerin ve kutuların zayi olduğu, zayi olan kutu ve klasörlerin içerisinde 2009-2010-2011-2012-2013-2014 Yevmiye, Kebir ve Envanter Defterlerinin, 2013 yılına ilişkin … seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2014 yılına ilişkin …seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2009 yılına ilişkin … seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2009 yılına ilişkin D seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2010 yılına ilişkin A seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2010 yılına ilişkin A seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2010 yılına ilişkin B seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2011 yılına ilişkin A seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2011 yılına ilişkin B seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2012 yılına ilişkin D seri numaralı …-.. arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2012 yılına ilişkin A seri numaralı …-392750 arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2012 yılına ilişkin B seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2012 yılına ilişkin D seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, 2013 yılına ilişkin A seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının bulunduğu, zayi olan bu belgelerin TTK m.82 uyarınca tacirin saklama yükümlü olduğu belgelerden olduğu anlaşılmakla davacıya ait belirtilen defterler ve belgeler hakkında TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Zayi olduğu bilirkişi raporunda tespit edilen; Muhtasar Beyannameleri, Kurumlar Vergisi Beyannameleri, dönemleri belli olmayan personel özlük belgeleri, iş sağlığı belgeleri, banka kredi belgeleri, BSMV beyannameleri, sözleşmeler ve diğer belgeler de bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerdendir. Ancak Muhtasar Beyannameleri, Kurumlar Vergisi Beyannameleri Vergi Dairesi’nden veya Maliye’den temin edilebileceğinden, bankalara ilişkin ekstre ve diğer belgeler de ilgili bankalardan temin edilebileceğinden bu belgelerin zayi olduğu söylenemez ve bu nedenle belgeler hakkında zayi belgesi verilemez. Faturalar ve diğer belgeler tarih, seri numarası, sayısı gibi ayırt edici unsurlarıyla somut olarak tespit edilemediğinden bu belgeler hakkında hüküm verilemez. Ayrıca, net ve kesin olarak belirlenemeyen bu belgeler hakkında zayi belgesi verilmesi halinde belgeler ayırt edici unsurlarıyla somut olmayacağından hüküm hukuki sonuç doğurmayacaktır. Bu nedenle, zayi olan ancak somut olarak ayırt edici unsurlarıyla belirlenemeyen tüm belgeler belgeler yönünden zayi belgesi verilmesi talebinin reddine karar vermek gerekmiştir. Ek olarak dava tarihi itibariyle 10 yıllık saklama süresi dolmuş belgeler hakkında da davacının saklamak yükümlülüğü bulunmaması nedeniyle talebin reddine karar verilmiştir.
Tüm bu açıklanan nedenlerle; davacının zayi olduğunun tespit edildiği ve TTK m.82’ye göre bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belge ve defterler hakkında TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi verilmesine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine, karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜNE; davacıya ait,
-2009 yılı Yevmiye, Kebir ve Envanter Defterlerinin,
-2010 yılı Yevmiye, Kebir ve Envanter Defterlerinin,
-2011 yılı Yevmiye, Kebir ve Envanter Defterlerinin,
-2012 yılı Yevmiye, Kebir ve Envanter Defterlerinin,
-2013 yılı Yevmiye, Kebir ve Envanter Defterlerinin,
-2014 yılı Yevmiye, Kebir ve Envanter Defterlerinin,
-2013 yılına ilişkin BY seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2014 yılına ilişkin M seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2009 yılına ilişkin B seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2009 yılına ilişkin D seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2010 yılına ilişkin A seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2010 yılına ilişkin A seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2010 yılına ilişkin B seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2011 yılına ilişkin A seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2011 yılına ilişkin B seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2012 yılına ilişkin D seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2012 yılına ilişkin A seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2012 yılına ilişkin B seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2012 yılına ilişkin D seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının,
-2013 yılına ilişkin A seri numaralı …-… arasındaki arasındaki satış faturalarının, zayi olduğunun tespiti ile ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemlerin REDDİNE,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 59,30 TL karar ve ilam harcı peşin 44,40 TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 14,90 TL harcın davacılardan tahsili ile hazineyi irat kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan tüm yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
Dair; davacı tarafın yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere her hangi bir Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 26/04/2021

Katip …
(e-imza)

Hakim …
(e-imza)