Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/381 Esas
KARAR NO : 2020/313

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 24/06/2019
KARAR TARİHİ : 08/07/2020

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin mahkememize sunmuş olduğu dava dilekçesi özetle; müvekkili şirketin ticari işletmesinde gerekli depolama alanı bulunmadığından ticari defter ve belgelerinin muhafazası için arşiv ve depolama şirketi Iron … ile anlaştığını, dava dışı şirket … tarafından müvekkiline yapılan bilgilendirmede 11/06/2019 tarihinde “…” adresinde bulunan … adlı depolama tesisinde yangın çıktığını, yangının 15/06/2019 gününe kadar devam ettiğini, depolama tesisindeki tüm malzemelerin yanmış olduğunu ve yanan malzemelerin arasında müvekkilinin ticari defter ve belgelerinin de bulunduğunu bildirmiş olup müvekkili şirketin tutmakla yükümlü bulunduğu ticari defter ve belgeler hakkında zayi belgesi verilmesini talep ettiğini bildirmiştir.
Mahkememizce … A.Ş.’ye müzekkere yazılarak … adlı arşivleme deposunda meydana gelen yangında davacının zayi olan ticari defter ve kayıtlarına ilişkin tüm bilgi ve belgelerin mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Mahkememizce … Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığına müzekkere yazılarak davaya konu yangına ilişkin tüm bilgi ve belgelerin mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Mahkememizce … Vergi Dairesi’ne müzekkere yazılarak davacının ticari defterlerinde inceleme olup olmadığına dair bilgi ve belgelerin mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Mahkememizin 09/10/2018 tarihli duruşmasının 1 numaralı ara kararı uyarınca dosya kapsamındaki deliller, itfaiye raporu, dava dışı … A.Ş sistem kayıtları ve belgeleri üzerinde inceleme yapılarak gerçekleşen yangın nedeniyle davacının zayi olduğunu iddia ettiği tüm ticari defterler, belge ve kayıtların tespitinin yapılmasına, zayi olunan ticari defter, kayıt ve belgelerden hangisinin TTK m.82 uyarınca saklamakla yükümlü olunan belge ve defterlerden olup olmadığı, hangi belgeler için açısından TTK m.82 uyarınca zayi belgesi verilmesinin gerektiği konusunda açık, denetime elverişli bir bilirkişi incelemesi yaptırılmak üzere dosyanın bilirkişi mali müşavir Barbaros Soylu’ya tevdi edildiği, bilirkişinin mahkememize sunmuş olduğu 06/12/2019 tarihli raporunda; davacı şirketin zayi olduğuna karar verilmesini talep etmiş olduğu defter ve belgelerden TTK 64 ve 82. Maddeleri kapsamında Merkez ve Serbest Bölge Şubesine ait 2012, 2013 ve 2014 yılları Yevmiye ve Kebir defterlerinin tutulması ve saklanması zorunlu belgeler olduğunu, TTK 82. Maddesine göre ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerden olan davacının zayi olduğuna karar verilmesini talep etmiş olduğu ve 2011 Merkez iş yerine ait araç ve yedek parça alış ve satış faturaları ile irsaliyeleri 2011 İzmir şubesine ilişkin araç, yedek parça ve hizmet faturalarının, gümrük giriş beyanname asıllarının ve ihtarata ilişkin resmi belgelerin de düzenlenmesi ve saklanması zorunlu belgelerden olduğunu, davacı şirketin 2012, 2013 ve 2014 yıllarına ait merkez ve serbest bölge şubesine ait ticari defterlerinin kullanılmaya başlanmadan önce notere ibraz edilerek açılış tasdiklerinin yaptırılmış olduğunu, davacı şirketin 2011 yılına ait fatura ve sevk irsaliyelerinin anlaşmalı matbaada bastırılarak teslim alındığının anlaşıldığı görüş ve kanaatini bildirmiştir.
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe;
Dava; davacı şirkete ait ticari belgelerin zayi olması nedeniyle TTK’nın 82/7 maddesi uyarınca zayii belgesi verilmesi istemine ilişkindir. Davacı taraf, ticari işletmesinde yeterli depolama alanı bulunmadığından ticari defter ve kayıtlarının muhafazası için arşiv ve depolama şirketi olan … şirketi ile anlaştığını, 11.06.2019 tarihinde … isimli şirketin … adlı depolama tesisinde çıkan yangında tutmakla yükümlü olduğu belgelerin zayi olduğunu iddia etmiş, zayi olan ticari belgeler hakkında TTK m.82/7 gereğince zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.
Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgeler, TTK’nın 82. maddesinin 1.fıkrasında;
Her tacir;
a) Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,
b) Alınan ticari mektupları,
c) Gönderilen ticari mektupların suretlerini,
d) 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri,
sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.” şeklindeki düzenlemeyle hüküm altına alınmıştır. TTK’nın 82. maddesinde neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmemiş, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden söz edilmiştir. Yine TTK’nın 82. Maddesinin (7) numaralı fıkrasında, “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir,” hükmü düzenlenmiştir.
Somut olayda, yangın olayı 11.06.2019 tarihinde gerçekleşmiş, iş bu dava ise 24.06.2019 tarihinde, olay tarihine göre 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmıştır. Dosya kapsamındaki itfaiye raporunun, bilirkişi raporunun ve tüm bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda; davacı şirketin … A.Ş iştiraki olduğu, dava dışı … A.Ş ile davacı şirket arasında depo ve arşiv hizmeti verilmesi konusunda sözleşme akdedildiği, yapılan sözleşmeye göre davacıya ait ticari belgelerin dava dışı … A.Ş’nin deposunda muhafaza edildiği, 11.06.2019 tarihinde dava dışı … A.Ş’nin … deposunda çıkan yangın sonucu ticari belgelerinin bulunduğu klasörlerin ve kutuların zayi olduğu, zayi olan kutu ve klasörlerin içerisinde; davacı …Tic. A.Ş’nin(Merkez) şubesine ait, 2012 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri, 2013 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri, 2014 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri, 2011 yılına ait Seri … numaraları arasındaki 499 adet fatura, 2011 yılına ait Seri … numaraları arasındaki 499 adet fatura, 2011 yılına ait Seri … numaraları arasındaki 403 adet fatura, … Tic. A.Ş … Şubesi’nin; 2012 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri, 2013 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri, 2014 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri, … Tic. A.Ş … Şubesi’nin; 2011 yılına ait Seri … numaraları arasındaki 10.050 adet faturanın bulunduğu, zayi olan bu belge ve defterlerin TTK m.82 uyarınca tacirin saklama yükümlü olduğu belgelerden olduğu anlaşılmakla davacı şirkete ve şubelerine ait yukarıda belirtilen belge ve defterler hakkında TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi verilmesine karar vermek gerekmiştir. Ayrıca belirtmek gerekir ki; zayi olduğu tespit edilen merkez şubeye ait 2011 yılına ilişkin seri …, seri I …, seri K …, seri …., seri …, seri …, seri …, seri …, seri numarası tespit edilemeyen … aralığındaki faturaların boş olduğu anlaşılmıştır. TTK’ya göre, tacir tarafından ticari işletmesinde kullanılmak üzere bastırılan ancak henüz kullanılmamış olan boş faturalar, kanunen saklanması zorunlu belgeler olarak kabul edilmemektedir. Boş fatura koçanı kaybı nedeniyle Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7 maddesi uyarınca faturaların iptaliyle zayi belgesi verilmesi mahkemeden istenemez. Bu nedenle, boş olan faturalar yönünden zayi belgesi verilmesi talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Tüm bu açıklanan nedenlerle; yukarıda zayi olduğu tespit edilen ve TTK m.82’ye göre bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belge ve defterler hakkında TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi verilmesine, boş faturalara ilişkin taleplerin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜNE;
A-Davacı … A.Ş’nin(Merkez);
-2012 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri,
-2013 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri,
-2014 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri,
-2011 yılına ait Seri … numaraları arasındaki 499 adet fatura,
-2011 yılına ait Seri … numaraları arasındaki 499 adet fatura,
-2011 yılına ait Seri … numaraları arasındaki 403 adet fatura,
B-…Tic. A.Ş … Bölgesi Şubesi’nin;
-2012 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri,
-2013 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri,
-2014 yılı Yevmiye ve Kebir Defterleri,
C-… Tic. A.Ş … Şubesi’nin;
-2011 yılına ait Seri … numaraları arasındaki 10.050 adet faturanın zayi olduğunun tespiti ile ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE, boş faturalara ilişkin taleplerin reddine,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 54,40 TL karar ve ilam harcı peşin 44,40 TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 10,00 TL harcın davacıdan tahsili ile Hazineyi irat kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan tüm yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
Dair; davacı tarafın yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere her hangi bir Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı 08/07/2020

Katip …
¸¸

Hakim …
¸¸

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”