Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/31 Esas
KARAR NO : 2020/647

DAVA : Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 30/07/2013
KARAR TARİHİ : 05/11/2020

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili sunmuş olduğu 30/07/2013 tarihli dava dilekçesinde özetle; …, …’da kurulmuş olan ve kendi geliştirdiği tekniğiyle ve eğitim malzemeleri ile öğrencilere İngilizce eğitim veren dünya çapında birçok şubesi bulunan bir eğitim kurumu olduğunu, davalılardan …’nin, söz konusu İngilizce kurslarının sahibi olup, …’nin Türkiye’deki haklarını davalılardan …’na verdiğini, davalılardan …’nın …’da kurulu olan …’nın Türkiye’deki franchise haklarını üçüncü şahıslara verme hakkına sahip kişi olduğunu, müvekkillerinden …’in, …’nın …’daki franchise haklarını almak için davalılardan … Kurumları ile görüşmelere başladığını, bu doğrultuda müvekkili ile söz konusu davalı arasında 14/11/2007 tarihinde konuya ilişkin olarak Gizlilik Sözleşmesi imzalandığını ve müvekkilinin aynı gün davalıya 10.000 USD ödeme yaptığını, ödeme protokolü uyarınca toplam franchise ücretinin 80.000 USD olduğunu ve bu ücretin 10.000 USD’sinin Gizlilik Sözleşmesi imzalandığında, 35.000 USD’sinin Franchise Sözleşmesi imzalandığında USD karşılığı 41.000,00 TL olarak ödendiğini ve geriye kalan 35.000 USD’nin de … açılışını takip eden hafta içerisinde ödeneceğini, ancak franchise sözleşmesinde ve ödeme protokolünde, 80.000 USD tutarındaki franchise bedeline KDV dahil olmasına rağmen, davalıların bir kez daha KDV tahakkuk ederek 109.963,00 TL tutarında … sıra nolu 31/12/2007 tarihli makbuzu düzenlediğini ve davalıların müvekkillerinin itiraz ettikleri her hususta, işi askıya almalarından ve işin bırakılması ve sözleşmenin feshi halinde, ödenen bedelleri iade etmeyeceklerine dair korkutmalarından ötürü, müvekkillerinin mükerrer olarak tahakkuk ettirilen KDV’yi ödemek zorunda kaldıklarını, müvekkili …’in diğer müvekkili …ni kurduğunu ve hali hazırda söz konusu yabancı dil kursunun %99 payına sahip ortağı olduğunu, franchise sözleşmesi imzalanmadan önce, davalılar tarafından 17/11/2007 tarihli e-mail ile kurulum ücreti ve franchise bedeli için toplam 240.00,00 TL olarak gönderilen bütçeye davalılar tarafından riayet edilmediğini ve anılan tutarın çok üzerinde bir tutara müvekkillerine kurulum yaptıklarını, davalıların yükümlülüklerini yerine getirmeyerek müvekkillerinin kar kaybına uğramalarına sebep olduklarını, davalıların 161.024,00 TL kurulum bedeli ile franchise kurulum yapılabildiğini bildirerek, kişilerin bu bedellere itibar ederek sözleşmeler imzalamalarına ve yükümlülükler altına girmelerine sebep olduklarını, ancak sözleşmenin 7.1 maddesi gereği işin işleyişini finanse etmek için sermaye ve kaynak sunmadıklarını, söz konusu kurulum ücreti ile kurulumu gerçekleştirecek kişileri veya adresleri dahi bildirmediklerini ve hiçbir destekte bulunmadıklarını iddia ederek, taraflar arasında imzalanan franchise sözleşmesinin davalılar tarafından haksız feshedildiğinin tespitini, franchise sözleşmesinin haksız feshedilmesi ve davalıların yükümlülüklerini yerine getirmemeleri nedeniyle, müvekkillerinin uğradıkları maddi zararlar için 6100 Sayılı HMK’nın 107. maddesine göre belirlenecek maddi tazminatın, haksız fesih tarihinden itibaren ticari temerrüt faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini, bu itibarla maddi tazminat tutarı belirleninceye kadar, bu tutarın 95.000,00 TL olarak gösterilmesini ve tazminini, 6100 Sayılı HMK’nın 107. maddesine göre belirlenecek manevi tazminatın, zarar tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini, bu itibarla manevi tazminat tutarı belirleninceye kadar bu tutarın 5.000,00 TL olarak gösterilmesini ve tazminini, işbu dava konusu somut olay göze alınmak suretiyle, davalıların müvekkillerinin iradesini sakatlamak suretiyle, elde ettikleri senet ve protokollerin iptalini, bu suretle davalıların müvekkilleri aleyhine başlattıkları her türlü takibin iptalini talep ve dava etmiştir.
Davalı usulüne uygun dava dilekçesi, tensip zaptı duruşma gün ve saati tebliğ edilmiş olup, davalılar vekilinin sunmuş olduğu, davacılar ile müvekkili arasındaki ihtilafın, TTK hükümlerine tabi olduğunu ve davacıların bu konuda derdest edeceği davalara bakmakta görevli mahkemenin … Ticaret Mahkemeleri olduğunu, öncelikle görev yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, davacıların maddi ve manevi tazminat taleplerinin zaman aşımına uğradığını, davacıların sözleşmesel edimlerini yerine getirmemesi sebebiyle sözleşmenin haklı olarak feshedildiğini, davacıların sözleşmesel edimlerini yerine getirmediği gibi, 2008 yılının son ayında kayıt ettiği öğrencilere eğitim hizmeti vermeyi sonlandırdığını, davacıların bu şekilde müvekkilinin eğitim markası olan “…” markasına çok ciddi maddi ve manevi zarar verdiğini, davacılardan …’in haksız eylem ve işlemleri nedeniyle müvekkiline karşı dava açılmasına sebebiyet verdiğini ve davacıların tüm iddialarının gerçek dışı, haksız ve mesnetsiz olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
…1 Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin … E, … Karar sayılı 21/06/2018 tarihli görevsizlik kararı verilerek dosya mahkememize gönderilmiş, Mahkememizin 2019/31 E.sayılı dosyası üzerinden yargılamaya devam olunmuştur.
Davacılar vekili sunmuş olduğu 27/11/2019 tarihli talep arttırım dilekçesi ile bilirkişi raporu doğrultusunda taleplerini 834.222,61 TL’ye arttırdıklarını bildirmiş, tamamlama harcını yatırmıştır.
Mahkememizin 20/02/2020 tarihli duruşmasında; Davacının ıslah dilekçesinde senet iptali talep ettiği, iptalini talep ettiği senet bedeli toplamının 88.420,00 USD olduğu, ancak bu talebe ilişkin dava harcını yatırmamış olduğu görüldüğünden, davacıya iptalini talep etmiş olduğu 88.420,00 USDlik senet bedelleri üzerinden 1/4 peşin harcı yatırması konusunda 2 haftalık kesin süre verilmesine, yatırmadığı takdirde bu talepler yönünden davanın yenileninceye kadar işlemden kaldırılacağının ihtar edilmiş, davacılar vekili tarafından tamamlama harcı yatırılmıştır.
… 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesince alınan 01/06/2015 tarihli bilirkişi raporunda; davacı …’in sözleşme ile üstlendiği yükümlülükleri, davalı … A.Ş.’nin ihtarlarına rağmen tam olarak yerine getirmediği, bu nedenle davalının sözleşmeyi haklı nedenle fesih ettiği, davacının tazminat talep edemeyeceği bildirilmiştir.
Davalının bilirkişi raporuna yapmış olduğu itiraz ve raporun karar vermeye yeterli bulunmaması sebebiyle … 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesince yeni bir bilirkişi heyeti oluşturularak dosya üzerinden inceleme yapılmasına karar verilmiş, dosyaya ibraz edilen 31/01/2017 tarihli bilirkişi raporunda; davacılar tarafından davalılara 101.395,82 TL ödeme yapıldığı, davalılar tarafından davacılar adına KDV dahil olmak üzere tanzim edilen faturaların 134.482,10 TL olduğu, davacıların davalı tarafa ödediği 101.395,82 TL yatırım harcamalarından dolayı zararının ne kadar olduğunun hesap edilebilmesi için sözleşmenin fesih tarihine kadar olan ticari faaliyeti ile ilgili gelir gider hesaplarının incelenmesi gerektiği, ancak buna ilişkin verilerin dosyada bulunmadığı 31/12/2007 tarih, … nolu davalı …A.Ş. tarafından düzenlenen KDV hariç 80.000,00 USD’li franchise bedeline ilişkin faturada %18 KDV alınmış olmasının alt imtiyaz sözleşmesinin 5.4 maddesine uygun olduğu, davalı tarafın … 16. Noterliğinin … tarihli ihtarnamesi ile 22/01/2009 tarihli ek sözleşme hükümlerine dayanarak davacının davalı ile olan 28/12/2017 tarihli … A.Ş. alt imtiyaz sözleşmesini feshedildiğini, ek sözleşmenin 22/01/2009 tarihinde düzenlendiğini, ihtarnamenin davalıya gönderildiği tarihin 02/02/2009 tarihi olduğu, ihtarnamede alt imtiyaz sözleşmesinde belirlenen … markası ve sisteminin teknik ve standartlarına uygun şekilde sorunsuz ve kesintisiz biçimde en geç 7 gün içerisinde noksansız olarak yerine getirilmesinin istendiği, ek sözleşmede belirlenen esas ve şartlarda ve son kez ifası için 7 gün ek süre tanındığının bildirildiği, ek sözleşmenin düzenlendiği tarih ile ihtarnamenin davacıya tebliğ edildiği 02/02/2009 tarihi dikkate alındığında ek sözleşmenin düzenlenme tarihi üzerinden 10 gün dahi geçmeden ek sözleşmedeki fesih yetkisinin kullanılmasının çelişkili davranış yasağının ihlali olgusunu oluşturduğu, davalının tavrının dürüstlük kuralını ihlal eder nitelikte olabileceği bildirilmiştir.
Davacı ve davalıların rapora yapmış oldukları itirazların değerlendirilmesi açısından … Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesince bilirkişilerden ek rapor alınmış, 03/05/2018 tarihli ek raporlarında; kök raporda vardıkları sonuçları yinelemekle beraber, alt imtiyaz sözleşmesinde … sistemi öğretim amaçlı ticari ve idari metodolojileri içeren telif hakları ve eğitim materyalleri kullanan ve hali hazırda mevcut benzersiz bir sistem olup kılavuzlar ve yazılı metinler yolu ile imtiyaz veren tarafından zaman zaman değiştirilebilir denilerek franchise sözleşmesinin konusunu oluştan imtiyazın kapsamının tayinin uyuşmazlığın çözümü noktasında zorunlu olduğunun yinelendiği, edim yükümlülüğünün kapsamının somut bir şekilde tayin edilmesi gerektiği, bunun yapılmaması halinde ihlalin tespitinin mümkün olamayacağı davacı tarafın ödemelerinde gecikmiş olması ve ana dilde eğitimci istihdam etme yükümlülüğünü ihtar edilmiş olmasına rağmen yerine getirmemiş olduğu olgularının kanıtlanması için dosyaya sunulan delillerin kesin nitelikte olmadığı, e-posta yazışmalarından ibaret bulunduğu, e-posta yazışmalarınında yazılı delil başlangıcı niteliğinde olduğu, davacı tarafın edim yükümlülüğünü ihlal ettiği ve bu açıdan feshin haklı sebebe dayandığı sonucuna varılabileceğinin ifade edilmesi gerektiği, bunun ile birlikte davacının edimlerini yerine getirmediğini kabul ve ikrar ettiği bir belge olarak dosyaya ibraz edilen 24/09/2008 tarihli taahhütnamenin önemli olduğu, davacı kendi imzasını taşıyan bir belge düzenleyerek kendi aleyhine kesin delil yarattığını, anılan taahhütnamede davacının kusurlarını kabul ettiği ve eksikliklerini tamamlama taahhüdünde bulunduğu, davalı tarafından davacıya gönderilen ihtarname içeriklerinde de davacının yerine getirmediği edimlerin neler olduğunun bildirildiği, bu ihtarnameleri tebellüğ ettiğine dair imzasının bulunduğu, ancak ihtarnameleri tebellüğ etmesinin ihtarname içeriğini aynen kabul ettiğini ve açıkça ihtarnameye konu fiiller bakımından kusurunu kabul ettiğine dair bir beyanın bulunmadığı, bu ihtarnamelerin davacı tarafından kabul edilmesinin davacı aleyhine kesin delil oluşturmayacağı bildirilmiştir.
Davalılardan … şirketinin sahip olduğu … ibareli markanın Türkiye’de mühnasıran lisansörü olan davalı … A.Ş. ile davacılardan … arasında arasında imzalanan alt imtiyaz sözleşmesi ile … sisteminin kullanılması ve koşullarına ilişkin hükümler taraflar arasında düzenlenmiştir.
Davacılar, davalıların sözleşmeyi haksız suretle fesih etmeleri dolayısıyla uğramış olduğu maddi ve manevi zararın tazmini talep etmekte, davalılarda sözleşmenin haklı nedenler ile fesih edildiğini, davacıların tazminat hakkı bulunmadığını ileri sürmektedirler.
Davacı franchise sözleşmesinde ve ödeme protokolünde franchise bedelini KDV dahil olmasına rağmen davalılar tarafından bir kez daha KDV tahakkuk ettirerek 109.960,00 TL bedelle 220563 nolu 31.12.2007 tarihli makbuzun düzenlendiğini, davalılar tarafından itiraz edilen her noktada işin askıya alınmasından ve işin bırakılmasından dolayı mükerrer olarak tahakkuk ettirilen KDV’nin baskı altında ödendiğini iddia etmiştir.
Taraflar arasında imzalanan alt imtiyaz sözleşmesinin 5.4 maddesinde KDV diğer vergilerin davacı tarafından karşılanacağı öngörülmüş, ödeme protokolünde de aksi yönde bir düzenleme yapılmamıştır. Davalı … A.Ş. tarafından franchise bedeline KDV ilave edilmesinin alt imtiyaz sözleşmesinin 5.4 maddesine uygun olduğu kabul edilmiştir. Alt imtiyaz sözleşmesisin 5.1 maddesinin “a” fıkrasında 100.000,00 USD olarak belirtilen ve yine taraflar arasında akdedilmiş olan ödeme protokolü ile 80.000,00 USD’ye düşürülmüş olan franchise bedeli için davalı … A.Ş. Tarafından tanzim edilen 31/12/2007 tarih ve … nolu faturada KDV hariç 80.000,00 USD franchise bedeline %18 KDV ilave edilmiş olmasının doğru olduğu hüküm vermeye elverişli denetime açık bilirkişi raporu ile anlaşılmıştır.
Davalı … A.Ş. ile davacı … arasında franchise sözleşmesi düzenlenmeden önce davalı … ile davacı … arasında 14/11/2007 tarihli gizlilik sözleşmesi imzalanmış, ileride akdedilecek franchise sözlemesinden doğacak franchise bedeline mahsuben 10.000,00 USD’nin davacı tarafça davalıya ödendiği, akabinde davalının 17/11/2007 tarihinde davacıdan kurulum ücreti ve franchise bedeli olarak 240.000,00 TL bütçe ayrılmasının talep edildiği, 28/12/2017 tarihinde franchise bedeli olarak sözleşmenin imzalamasından bütçe ayrılmasının talep edildiği, 28/12/2007 tarihli franchise sözleşmesinin imzalanmasından sonra ise 04/01/2008 tarihinde 35.000,00 USD karşılığı 41.000,00 TL’nin davacı tarafça davalıya ödendiği, sözleşmenin eki niteliğindeki ödeme protokolü kapsamında toplam franchise bedelinin 80.000,00 USD olarak düzenlendiği, kalan 35.000,00 USD’nin de … Merkezinin açılışını takiben 1 hafta içinde davacı tarafça davalıya ödeneceğinin taahhüt edildiğini, davacının sözleme ile yükümlendiği edimlerini yerine getirmesindeki doğan aksaklıklar sebebiyle 22/01/2009 tarihli ek sözleşmenin akdedildiği, bu sözleşme uyarınca davacının asıl sözleme edimlerini ve gerekse muhtelif tarihli taahhütnamelerde yazılı edim ve yükümlülüklerini gerektiği gibi yerine getirmediği, alt imtiyaz alan davacının, alt imtiyaz sözleşmesinde belirtilen … markası ve sisteminin eğitim teknik ve standartlarını bütünüyle lafız ve ruhu ile sorunsuz ve kesintisiz biçimde ve en geç 7 gün içinde noksansız olarak yerine getirmek kayıt ve şartı ile asıl sözleşmeyi derhal fesih hak ve yetkisini kazanmış olan esas imtiyaz alan davalı … tarafından alt imtiyaz alan davacıya ek sözleşme ile belirlenen esas ve şartlarda ve son kez yükümlülüklerinin ifası için 7 günlük ek imkan ve süre tanındığı, ek protokolün 3. Maddesinde alt imtiyaz alan davacının ek protokol ve 28/12/2007 tarihili … A.Ş. Alt İmtiyaz Sözleşmesi ile belirlenen nakdi yahut gayrinakdi her türlü yükümlülüklerini sözleşmeler ile tayin olunan vadelerinde ve ihtarnameler ile alt imtiyaz alınan ihale ettiği yükümlülüğü ifa etmesi için 10 gün süre vereceği, alt imtiyaz alanın işbu 10 günlük süre içerisinde kendisine ihtar edilen edimi hiç yahut gerektiği gibi yerine getirmemesi durumunda gerek 28/12/2007 tarihli … A.Ş. alt imtiyaz sözleşmesi ve gerekse bu sözleşmeye ek diğer sözleşmelerinde başkaca ihtar ve ihbara gerek kalmaksızın ihtarnamenin imtiyaz alana tebliğini takip eden 11. günde kendiliğinden feshedilmiş olacağının kararlaştırıldığını, davacı tarafından ek sözleşmenin irade sakatlığı nedeniyle iptal edilmesi gerektiği, sözleşmenin mutlak butlan ile sakatlanmış olduğu iddia edilmiş ise de davacının sözleşmeyi serbest iradesi ile imzaladığı, ek sözleşmenin imzalanmasından itibaren sözleşmenin düzenlendiği tarihte yürürlükte bulunan BK’nun 31. Maddesinde yer alan 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde ek sözleşmenin iptali için herhangi bir girişimde bulunmadığı, sözleşmenin iptalini isteme konusunda hak düşürücü sürenin geçmiş olduğu, bu nedenle bu sözleşme ile bağlı bulunduğu, sözleşmede herhangi bir ifa imkansızlığı olmadığı, davacının basiretli bir tacir gibi davranarak sözleşme imzalarken gerekli özeni göstermesi gerektiği dikkate alınarak davacının 22/01/2009 tarihli ek sözleşmeden de sorumlu olduğu sonucuna varılmıştır.
Davacı tarafından 24/09/2008 tarihinde düzenlene taahhütnamede öğrenci kabinleri arasında pleksi seperasyonlarının talep edildiği şekilde yapılmadığı, ana dili İngilizce olan bir öğretmenin merkez şubede tam gün ve sürekli olarak bulundurulmadığı kabul edildiği gibi 22/01/2009 tarihli ek sözleşme ile de ana sözleşmedeki yükümlülüklerin yerine getirilmediği kabul edilmiştir.
Davacının sözleşmesel eksikliklerini ve aykırılıkların neler olduğu dosyaya delil olarak ibraz edilen e-posta yazışmalarının içeriklerinde de yer aldığı, bazı kursiyerler tarafından Tüketici Mahkemelerine davalar açıldığı, … Tüketici Mahkemesinin … E. Sayılı…Karar sayılı gerekçeli kararının buna örnek teşkil ettiği, davacının ödemelerinde geciktiği ana dilde eğitimci istihdam etme yükümlülüğünü ihtar edilmesine rağmen yerine getirmediği, 22/01/2009 tarihli ek sözleşme kapsamında sözleşmenin eksikliklerinin yerine getirilmesi ve sözleşmenin sorunsuz olarak devamı için verilen 7 günlük süre içerisinde sorunların giderilemediği, bu sebeple davacıya Beyoğlu … Noterliğinin 02/02/2009 tarihli ihtarnamesinin gönderildiği, davalının bu ihtarname ile haklı sebeple sözleşmeyi fesih ettiği, davacının ek sözleşmede belirlenen 7 günlük süre içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmediği takdirde davalıya sözleşmeyi fesih yetkisinin verildiği, davalı tarafından sözleşmenin fesih sürelerine uygun şekilde sonlandırıldığı, davacının sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmemesi sebebiyle davalının sözleşmeyi fesihte haklı olduğu, haklı fesih nedeniyle davacının maddi ve manevi tazminat talep edemeyeceği, davalının franchise sözleşmesini ve 22/01/2009 tarihli ek sözleşmeyi ve senetleri serbest iradesi ile imzaladığı, ek sözleşmenin ve senetlerin baskı ile iradesi sakatlanmak suret ile imzalatıldığının ispat edilemediği anlaşıldığından, davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacının davasının REDDİNE,
2-Harçlar yasası uyarınca belirlenen karar harcı olan 54,40 TL’nin, başlangıçta yatırılan 1.707,75 TL peşin harç, 27,70 TL ıslah harcı, 14.246,43 TL tamamlama harcı ve 2.914,00 TL tamamlama harcı olmak üzere toplam 18.895,88‬ TL harçtan mahsubu ile fazla harç olan 18.841,48‬ TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacılara iadesine,
3-Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalılar kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 58.761,10 TL nispi vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalılara verilmesine,
5-Davacılar tarafından yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın, karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacılara iadesine,
Dair davacı asil ile davalı vekilinin yüzüne karşı tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK 341.maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile karar verildi. 05/11/2020

Başkan …
E-İMZALI
Üye …
E-İMZALI
Üye …
E-İMZALI
Katip …
E-İMZALI

HARÇ BEYANI
54,00 TL K.H.
18.895,88 TL TOPLAM H.
18.841,48 TL İ.H.

.H:

Bu belge 5070 sayılı kanun kapsamında elektronik imza ile imzalanmıştır.