Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/293 Esas
KARAR NO : 2021/35

DAVA : ÇEK İSTİRDADI
DAVA TARİHİ : 16/05/2019
KARAR TARİHİ : 25/01/2021

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin mahkememize sunmuş olduğu dava dilekçesi özetle; keşidecisi … olan … Bankası A.Ş. … Şubesine ait, … numaralı hesabından ödenmek üzere, … keşide tarihli, … seri numaralı, lehtarı … Ltd. Şti. olan, 25.300,00 TL bedelli çekin müvekkiline verilmek üzere cirolanarak … Kargo Servisi A.Ş.’ye … tarih ve … seri ve sıra numaralı ve … kargo gönderi kodu ile teslim edildiğini, dava konusu çekin müvekkili şirketin üretim ve pazarlamasını yaptığı ürünlere ilişkin mal bedeli olarak müşterisi … Ltd. Şti. Tarafından borcuna mahsuben 04/08/2018 tarihinde ciro edilmek suretiyle … Kargo A.Ş. … şubesine teslim edildiğini, dava konusu çekin kargo şirketince …’a getirildiğini, …/…’de 08/08/2018 tarihinde kargo şirketine ait araçta hırsızlık yapıldığını ve hırsızlık sonucunda müvekkiline teslim edilmesi gereken çekin çalındığını, hırsızlık olayının ardından keşideci tarafından 09/08/2018 tarihinde çekin keşide edildiği … Bankası A.Ş. … Şubesine çekin çalındığına dair ihbarda bulunulduğunu, … 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyası ile çek iptali davası açıldığını, yargılama devam ederken çekin akıbetinin bankaya sorulduğunda 23/01/2019 tarihinde çekin bankaya ibraz edildiğini öğrendiklerini, çekin … A.Ş. Tarafından ibraz edildiğini, istirdat davası açmak için … 7. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından müvekkiline istirdat davası açmak için süre tanındığını ancak bu süre içerisinde çeki ibraz eden … A.Ş.’nin ihbar ve ihtarda bulunmaksızın müvekkili adına icra takibine geçildiğini, davalı şirketin sahte ciro ve imzalarla ve yine sahte kaşeyle kendilerine ciro edilen çek konusunda araştırma yapmadan, yasal sorumluluğunu yerine getirmeden müvekkili adına icra takibine geçtiğini, müvekkili tarafından yapılan araştırmalarda lehtar … Ltd. Şti.’nin cirosundan sonraki tüm ciroların sahte olduğunu, çeki bizzat davalıya teslim eden Ios … Ltd. Şti.’ne ait ciro bilgilerinin de sahte olduğunu bildirmekle … 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyasından mezkur çek hakkında verilen ödemeden men kararının devamına, çekin istirdatına, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalıya usulüne uygun olarak tensip zaptı ve dava dilekçesinin tebliğ edildiği görülmekle, davalı vekilinin mahkememize sunmuş olduğu cevap dilekçesi özetle; müvekkili şirket ile dava dışı …Tic. Ltd. Şti. Arasında 03/09/2018 tarihinde Faktoring Sözleşmesi imzalandığını, sözleşme uyarınca 03/09/2018 tarihli alacak bildirim formuna konu etmiş olduğu … adına düzenlenmiş olan fatura ve taahhütname uyarınca davaya konu çekin müvekkili şirkete devrinin gerçekleştiğini, faktoring işlemine konu ticari alacak ve faturanın veya benzeri belgelerin sahte olup olmadığı incelenerek sahte olmadığının anlaşıldığını ve dava dışı … Tic. Ltd. Şti.’ye ödemenin yapıldığını, müvekkili şirket tarafından çek karşılığı olarak 22.204,96 TL ödemenin 03/09/2018 tarihinde yapıldığını, ödemenin men kararından önce müvekkilinin finans sağladığını, davacı tarafından müvekkili şirkete hırsızlığa ilişkin herhangi bir bildirimin sağlanmadığını, davacının dava konusu çekte cirosunun dahi bulunmadığını bildirmekle davanın reddine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacı üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizce celp edilen davaya konu … 21. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra takip dosyasının incelenmesinde; davalı/alacaklı şirketin 25.300,00 TL asıl alacak, 310,88 TL takip öncesi faiz, 2.530,00 TL %10 çek tazminatı, 75,90 TL %0,30 komisyon olmak üzere toplam 28.216,18 TL’nin tahsilini talep ettiği görüldü.
Mahkememizce … 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosya örneğinin mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Mahkememizce … CBS’ye müzekkere yazılarak … Soruşturma sayılı dosya örneğinin mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Mahkememizin 25/11/2019 tarihli duruşmasının 3 numaralı ara kararı uyarınca tarafların iddia ve savunmaları, sundukları deliller, davalı tarafın ticari defter ve kayıtları ile Faktoring sözleşmesi ve ekleri ve dosya incelenerek Faktoring ilişkisinin hukuka uygun olup olmadığının, Faktoring ilişkisi kapsamında çekin devrinin usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığı, fatura ile çekin uygun olup olmadığı konusunun tespiti yapılarak davalı tarafın çekin iktisabında ağır kusurunun bulunup bulunmadığı konusunda rapor alınmak üzere dosyanın bilirkişi mali müşavir …’na tevdi edilmesine karar verilmiş, bilirkişinin mahkememize sunmuş olduğu 12/02/2020 tarihli raporunda; davalının dava konusu döneme ait ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin yasal süresi içerisinde usulüne uygun şekilde yapıldığını, uyumlu olan davalı ticari defterlerinin sahipleri lehine delil olma özelliğine haiz olduğunu, dava konusu iptali istenilen çek için davalının 03/09/2018 tarihinde Faktorig sözleşmesi yaptığını, aynı gün dava konusu çeki davalının teslim aldığını ve çek karşılığı ödemeyi dava dışı … Tic. Ltd. Şti. Hesabına yaptığının tespit edildiğini, davacının ise 04/09/2018 tarihinde … 7. Asliye Ticaret Mahkemesine dava konusu çekin iptali için müracaat ettiğini, 19/08/2019 tarihinde ise ödeme yasağı kararının bankaya tebliğ edildiğini, dava konusu çeke ilişkin faktoring işleminin 03/09/2018 tarihinde yapıldığını, dava konusu çekin iptali için davacının 04/09/2018 tarihinde yaptığı ve çekin keşide edildiği bankaya 19/09/2018 tarihinde bildirildiği dikkate alındığında davalı Faktorin şirketinin dava konusu çekin çalınmış olduğu kabul edildiği halde dahi faktoring sözleşmesini ve çekin teslim alınmasını çekin iptali için dava açılmasından ve ödeme yasağı konulmasından önce yaptığının tespit edildiği görüş ve kanaatini bildirmiştir.
Mahkememizce … Bankası A.Ş.’ye müzekkere yazılarak davaya konu çek hakkında 09/08/2018 tarihinde çalıntı olduğuna dair kayıt oluşturulup oluşturulmadığı, oluşturulmuş ise kaydın oluşturulma tarihi, kaydın üçüncü kişiler tarafından öğrenilebilecek nitelikte olup olmadığı konusunda bilgi verilmesi istenildiği ve ilgili bilgi ve belgelerin dosyamız arasına alındığı görüldü.
Mahkememizce … Kargo A.Ş. Genel Müdürlüğüne müzekkere yazılarak davaya konu 08/08/2018 tarihinde meydana gelen hırsızlık sebebi ile kargo aracından çalınan kargoların gönderici alcı bilgilerinin ve … tarihli … gönderi numaralı makbuz aslının mahkememiz dosyası arasına alındığı görüldü.
Mahkememizin 17/06/2020 tarihli celsesinin 5 numaralı ara kararı uyarınca … nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılarak dava dışı … Tic. Ltd. Şti ticari defter ve kayıtları ve dosya incelenerek davacı ile dava dışı … Tic. Ltd. Şti arasındaki ticari ilişkinin tespiti, ticari ilişkinin somut olarak belirlenmesinin akabinde dava konusu çeke ilişkin olarak dava dışı …Tic. Ltd. Şti ticari defter ve kayıtlarında davacıya borç karşılığında verilip verilmediğinin tespit edilmesi, nihai olarak dava konusu çeke ilişkin bir kayıt bulunup bulunmadığının tespiti konusunda talimat mahkemesince resen belirlenecek mali müşavir tarafından inceleme yapılmasına karar verilmiş, talimat mahkemesi tarafından mahkememize sunulan 21/09/2020 tarihli raporda; dava dışı … Ltd. Şti. Tarafından ibraz edilen 2018 yılı ticari defterlerinin açılış ve kapanış noter tasdiklerinin mevcut olduğunu, defterlerin sahibi lehine delil teşkil ettiğini, dava konusu hesap açısından davalı defterlerinin usulüne uygun düzenlendiğini, dava dışı … Şti. Ticari defterinde davacı … A.Ş. Adına açılan hesap üzerinden taraflar arasında sürekli bir ticari ilişkinin bulunduğunu, davacı adına açılan hesap üzerinden dava dışı şirketin satın almış olduğu ürünler karşılığında davacı tarafından düzenlenen faturaların ödenmesinin dava dışı şirketin ağırlıklı olarak müşteri çeklerinin ciro edilmesi suretiyle ödendiğini, dava konusu çekin dava dışı şirketin ticari defterlerinde aralarında ticari ilişki bulunan müşterisi …-… tarafından keşide edilmek suretiyle borcuna karşılık verildiğinin kayıtlı olduğu ve dava dışı şirket tarafından davacıya olan borcunun karşılığı olarak bu çekin ciro edilerek verildiğini, iş bu çekin dava dışı şirket tarafından müşterisinden alınıp davacıya verilme aşamasındaki bütün süreçlerin dava dışı şirketin ticari defterlerinde yevmiye kayıtlarında mevcut bulunduğunu bildirmiştir.
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe;
Dava; kargo sırasında çalındığı iddia olunan çekin istirdadına ilişkindir.
Davacı taraf, keşidecisi … olan 04/12/2018 keşide tarihli 25.300 TL bedelli çekin lehtarı tarafından kendisine teslim edilmek üzere kargoya verildiği sırada kargo aracında meydana gelen hırsızlık olayı sonucunda çalındığını, çek teslim olunmadan çalındığı için en son lehdarın cirosunun bulunduğunu, kendi cirosunun bulunmadığını, davalının çeki usulsüz olarak devraldığını, davalının ağır kusurlu olduğunu iddia ederek çekin istirdatını talep etmiştir. Davalı taraf, dava konusu çeki faktoring ilişkisi kapsamında usulüne uygun olarak devraldığını, iyi niyetli hamil olduğunu, şahsi defilerin ileri sürülemeyeceğini, beyan ederek davanın reddinin gerektiğini savunmuştur.
Aktif husumet açısından yapılan değerlendirmede; davacının dava konusu çek üzerinde cirosu bulunmasa da çek lehdarı …Şti’nin ticari defterlerinin incelenmesi sonucunda dava konusu çekin davacıya ciro edildiğine dair cari hesap kaydı oluşturulduğu görüldüğünden davacının aktif husumet ehliyeti bulunduğu sonucuna varılmıştır.
Yargılama sırasında davalının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Bilirkişi tarafından tanzim edilen raporda; davalının ticari defterlerinin usulüne uygun olduğu, davalı ile … Ltd. Şti arasında faktoring sözleşmesi imzalandığı, dava konusu çekin faktoring sözleşmesi kapsamında dava dışı … Ltd. Şti’den devir alındığı, 03.09.2018 tarihinde faktoring işleminin yapıldığı ve finansman sağlandığı, faktoring işleminin usulüne uygun olarak kaydedildiği belirtilmiştir.
Dosya kapsamından, dava konusu çekin dava dışı … Şti tarafından davacıya gönderildiği sırada kargo aşamasında çalındığı, davalı tarafından dava dışı … Ltd. Şti’den faktoring ilişkisi kapsamında dava konusu çekin devir alındığı,… Ltd. Şti tarafından …-…’ya düzenlenen …tarihli … numaralı 33.040,00 TL bedelli fatura alacağına istinaden çekin devir alındığı, fatura konusu alacağın ve bu alacağa karşılık verilen çekin davalıya devir edildiği anlaşılmıştır.
Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6361 sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketler Kanunu’nun 9/2. maddesine göre; “faktoring şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulaca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz ve tahsilini üstlenemez.” 04.02.2015 tarih ve 29257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “faktoring işlemlerinde uygulanacak usul ve esaslar hakkında yönetmelik” 8/1 maddesinde ise; “faturalı alacağa istinaden kambiyo senedi veya diğer senetlerin alınması halinde alınan kambiyo senedi veya diğer senetteki ciro silsilesinde kuruluşa kambiyo senedi ve diğer senedi ciro edip veren kişinin, devralınan faturada alacaklı olarak gözüken kişi ve bu kişiden bir önceki cirantanın veya keşidecinin de faturadaki borçlu ile aynı kişi olması gerekir. Fatura ile kambiyo senedi veya diğer senetteki tutarın uyumlu olmasına dikkat edilir” düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu çeki davalı …’e temlik eden cirantanın sunulan faturada alacaklı olarak görülen … Ltd. Şti (faktoring sözleşmesinin tarafı olan müşteri) ondan bir önceki cirantanın ise faturada borçlu olarak görünen …-… olduğu, fatura ile çek bedelinin de uyumlu bulunduğu anlaşılmakla dava konusu çekin 6361 sayılı Yasanın 9/2 ve yönetmeliğin 8. maddesi hükmüne uygun şekilde faktoring şirketine devredilmiş olduğu görülmüştür. Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı T.T.K.’nun 790. maddesine göre; “cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır”. Somut olayda dava konusu çekte lehtardan hamile ciro silsilenin tam olduğu, herhangi bir kopukluk bulunmadığı anlaşıldığından davalı …Ş.’nin yetkili hamil olduğunun kabulü gerekir. 6102 sayılı T.T.K.’nun 792. maddesine göre; “çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddesine göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çek geri vermekle hükümlüdür.” 6361 sayılı Yasa’nın 9/2 maddesi hükmü ve yukarıda sözü edilen yönetmeliğin 8. maddesi, faktoring şirketlerine, kambiyo senetlerine dayalı olsa bile temlike konu alacağın bir mal veya hizmet satışından doğduğunu fatura ile tevsik etme ve kambiyo senedi ile faturanın uyumlu olduğunu araştırma yükümlülüğünü yüklemiş, 6102 sayılı T.T.K.’nun 790. maddesi ise ciro silsilesinde dış görünüş itibari ile kopukluk olup olmadığını inceleme yükümlülüğünü yüklemiştir. Faktoring şirketlerine bunların dışında daha fazla yükümlülük yükleyen bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Yine faktoring şirketinin temlik aldığı çek ile ilgili banka nezdinde araştırma ve inceleme yükümlülüğünden söz edilemez. Dolayısıyla, 09.08.2018 tarihinde muhatap banka olan … Bankası’na çekin çalındığında dair ihbarda bulunulması davalının kötüniyetli olarak çeki iktisap ettiğini veya iktisapta ağır kusurlu olduğunu göstermez. Bu hususta inandırıcı ve yeterli başka bir delil de bulunmamaktadır. Sonuç olarak; davalı … şirketinin dava konusu çeki iktisap ederken yasa, sözleşme ve objektif iyi niyet kurallarına uygun hareket ettiği, davalı uhdesinde bulunan dava konusu çekin çalıntı olduğunun davacı tarafça davalı şirkete direkt olarak bildirilmemiş olduğu, davalı … şirketinin iktisapta iyiniyetli yetkili hamil olduğu, davalının bu çeki iktisap ederken bile bile borçlu zararına hareket ettiği hususu kanıtlanamadığı anlaşıldığından davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm oluşturulmuştur.
H Ü K Ü M / Yukarıda açıklanan nedenlerle
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Yasası uyarınca belirlenen karar harcı olan 59,30 TL harçtan peşin yatırılan 432,07 TL’den mahsubu ile fazla harç olan 372,77 TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı vekili yararına AÜTT gereği tayin ve takdir olunan 4.080,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı tarafında yapılan 18,00 TL yargılama giderinin davacıdan tahsil edilerek davalıya verilmesine,
6-Karar kesinleştiğinde ve talep halinde kullanılmayacak olan avansın ilgili tarafa iadesine,
Dair; tarafl vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere her hangi bir Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile … Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 25/01/2021

Katip …
¸¸

Hakim …
¸¸