Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/1083 Esas
KARAR NO : 2021/181

DAVA : Menfi Tespit-İstirdat-Alacak
DAVA TARİHİ : 13/11/2018
KARAR TARİHİ : 09/03/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkili şirket ile dava dışı … arasında bayilik sözleşmesi, davalı şirket ile de standart otogaz-bayilik sözleşmesi imzalandığını, bu iki sözleşmenin birbirine bağlı olduğunu, bayilik sözleşmesi ve eklerinin 17/08/2018 tarihinde sona erdiğini, buna bağlı olan standart otogaz-bayilik sözleşmesinin de aynı tarihte sona erdiğini, dikey sözleşme şartları gereği, her iki sözleşmenin birbirine bağlı olarak fesh edildiğini, müvekkili şirketin bayilik sözleşmesinin karşılıklı feshinden sonra müvekkil şirketin gerek akaryakıt gerekse otogaz lisansı EPDK kayıtlarında 31/08/2018 tarihinde sonlandırıldığını, bu tarih itibarıyla müvekkili şirket ile davalı şirket arasında cari hesap ilişkisi sona erdiğini, TTK 94/2 gereği cari hesap dönemi sonu bu tarih olduğunu, bu tarihten itibaren yasal 1 aylık süre geçtiği halde hiçbir cari hesap borç bildirisi müvekkiline yapılmadığını, davalı şirkete ihtarname gönderildiğini, davalı şirketin ihtarnameyi tebliğ ettiği halde bu yasal süresi içinde teminat mektuplarını iade etmediğini, bu ihtarname gereği cari hesap dönemi sonu olan yasal bir aylık süre içinde hiçbir borç bildiriminde bulunmadığı halde bu kez müvekkili şirkete 07/11/2018 tarihli yazısı ile teminat mektuplarının süresinin uzatılmasını içeren yazıyı …Kargo vasıtasıyla göndermiş olduğunu, davalı şirketin kötü niyetli olduğunu, sözleşme gereği, davalı şirkete verilmiş bulunan taraflar arasında bu sözleşmeden kaynaklı cari hesabın teminatı olarak … Bankası … Şubesine ait 19/09/2008 tarihli ve … nolu 20.000 TL’lik ve 25/12/2015 tarihli, … nolu 10.000 TL’lik iki adet toplam 30.000 TL’lik kesin teminat mektuplarının müvekkili şirkete iade edilmesi gerektiğini, teminat mektupları davalı şirket uhdesinde bulunduğundan davalı şirketin ilgili bankaya başvurusu ile birlikte teminat mektuplarının nakte çevirileceğini, müvekkilinin borçlu olmamasına rağmen davalı şirketçe haksız kazanç elde edileceği ve müvekkilinin mağdur olacağını, bu hususlar doğrultusunda teminat mektubunun müvekkiline iadesini talep ettiği iki adet teminat mektuplarının nakde çevrilmesinin durdurulması hususunda ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevabında, müvekkili ile davacı arasında yapılan otogaz bayilik sözleşmesinin aslında davacının iddia ettiği gibi … ile davacı arasındaki bayilik sözleşmesinin teferruatı olmadığını, otogaz bayilik sözleşmesinin ayrı bir sözleşme olduğunu, 02/01/2016 tarihli ve 5 yıl süreli sözleşmenin davacı tarafından süresinden önce feshedildiğini, sözleşmenin bayinin süresinden önce haksı olarak bayilik sözleşmesin feshetmesi halinin düzenlendiği 32. maddesine göre, müvekkili şirketin cezai şart ve kar mahrumiyeti talep etmek hakkının bulunduğunu, bu hakları saklı tuttuklarını, sözleşmenin 31/g maddesine göre teminat mektuplarının alacaklara karşılık nakde çevrilebileceğinin açık olduğunu, müvekkilinin buna hakkı olduğunu, davacının müvekkiline cari hesaptan kaynaklanan borcu, hem de cezai şat ve kar mahrumiyeti talep etme hakkı olduğunu beyan ile davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Dava, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi kapsamında borçlu olmadığının tespiti ve bu sözleşme kapsamında verilen teminat mektuplarının iadesi taleplidir.
Mahkememizce dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde, davacının tedbir talebi konusu yargılamayı gerektirdiği gerekçesi ile reddedilmiş, anılan kararımız davacı tarafça istinaf edilmekle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesinde istinaf talebi incelenmiş ve istinaf taleplerinin reddine karar verildiği görülmüştür.
Taraflar arasında 02/01/2016 tarihli LPG ile Çalışan Karayolu Taşıtları İçin İkmal İstasyonu Bayiliği Sözleşmesinin akdedildiği, sözleşmenin teminatı olarak … Bankası … tarih … nolu 10.000 TL bedelli ve … tarihli .. nolu 20.000 TL bedelli teminat mektuplarının verildiği, sözleşmenin 5 yıl süreli olduğu ve süresinden önce 17/08/2018 tarihli ihtar ile davacının EPDK lisansını 31/08/2018 tarihi itibariyle sonlandıracak olması nedeni ile feshedilmiş olduğu görülmüştür.
… Bankası … tarih … nolu 10.000 TL bedelli ve … tarihli … nolu 20.000 TL bedelli teminat mektuplarının süresinin talep üzerine muhatap banka tarafından 14/12/2018 tarihine kadar uzatıldığı, davacı vekilinin 30/01/2019 tarihli dilekçesinde, teminat mektuplarının davalı tarafça 04/01/2019 tarihinde nakde çevrildiğini ve 30.000 TL nın tahsil edildiğini, bu nedenle de davalarının istirdat-alacak davasına dönüştüğünü beyan etmiştir.
Dosya kapsamındaki bayilik sözleşmesinin feshi hususunda 17/08/2018 tarihli fesih protokolünün akdedildiği, sözleşmenin tarafların karşılıklı ve ortak mutabakatı ile feshedilmiş olduğunun beyan ve imza edildiği, ayrıca davalının davacıya gönderdiği 25/09/2018 tarihli cari mutabakat formundan 31/08/2018 tarihi itibariyle bakiye borcun olmadığının bildirildiği görülmüştür.
Davacının noter kanalı ile davalıya gönderdiği… tarih … yevmiye sayılı ihtarname ile teminat mektuplarının iadesini talep eder olduğu görülmüştür.
Mahkememizce davacı tarafın ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılmak üzere adresi mahkemesine talimat yazılmış, aldırılan 05/08/2019 tarihli raporda, davacının incelenen ticari defter ve kayıtlarının usul ve yasaya uygun tutulup tasdiklerinin yapılmış olduğunu, davacının davalıdan 214.012,63 TL alacaklı olduğu, ancak davacının herhangi bir alacak talebinin olmadığı, davacı şirketin davalı şirkete herhangi bir borcu olmadığı kanaatine varıldığı rapor edilmiştir.
Mahkememizce dosyanın mali müşavir ve akaryakıt sektör uzmanı bilirkişilere tevdii ile davalı taraf ticari defterleri ve tüm dosya kapsamı üzerinde inceleme yaparak rapor düzenlemelerinin istenilmesine karar verilmiş, davacının kendi talebi ile EPDK Otogaz Lisansını sonlandırması nedeniyle taraflar arasındaki sözleşmenin sürdürülmesinin imkansız hale geldiğini, taraflar arasında 02/01/2016 tarihinde başlayan ve 17/08/2018 tarihinde sonlanan bir cari hesap ilişkisi olduğunu, davacının defterlerine göre sözleşme fesih tarihinde davacının davalıya 2.993,31 TL borçlu olduğunun tespit edildiğini 24/02/2020 rapor ettikleri görülmüştür.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş ve dosyanın önceki bilirkişi heyetine tevdii ile talimat ile alınan rapordaki davacı defterlerinde yapılan tespit ile davalı defterlerinde yapılan tespit arasındaki farka ilişkin inceleme yapılıp bu farkın nereden kaynaklandığı ve teminat mektuplarının veriliş şekline göre iade şartlarının oluşup oluşmadığına dair ek rapor düzenlemelerinin istenilmesine karar verilmiş olmakla, bilirkişiler 05/01/2021 tarihli ek raporlarında; kök rapordaki görüş ve tespitlerini tekrar etmekle, sözleşme bitim tarihi olan 17/08/2018 tarihinde davacının davalıya 2.993,31 TL borçlu olduğunu rapor etmişlerdir.
Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde;
Davanın taraflar arasındaki sözleşmeye dayalı otogaz bayilik işinden ötürü borçlu olunmadığının tespiti ve borçlu olunmaması nedeni ile sözleşmenin teminatı olarak verilen teminat mektuplarının nakde çevrilmiş olması nedeni ile bedellerinin istirdadı istemine ilişkin olduğu, taraflar arasında 02/01/2016 tarihinde imzalanan 5 yıl süreli LPG ile Çalışan Karayolu Taşıtları İçin İkmal İstasyonu Bayiliği Sözleşmesinin davacı tarafça 17/08/2018 tarihli ihtar ile davacının EPDK lisansını 31/08/2018 tarihi itibariyle sona ereceğinden ötürü feshedilmiş olduğu, dava konusu … Bankası … tarih … nolu 10.000 TL bedelli ve …tarihli … nolu 20.000 TL bedelli 2 adet teminat mektubunun da bu sözleşme kapsamında davacı tarafça davalıya verilmiş olduğu, davalının sözleşmenin davacı tarafça süresinden önce feshedilmiş olduğundan bahisle, sözleşmenin 32. maddesi ile 31/g ve 31/f maddelerine dayanılarak dava konusu taleplerin reddi gerektiğini savunduğu ve ayrıca davalının 04/01/2019 tarihinde toplam 30.000 TL bedelli teminat mektuplarını nakde çevrilmek yolu ile bedeli tahsil ettiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce tarafların ticari defter ve kayıtlarında ayrı ayrı yaptırılan muhasip incelemeleri neticesinde, her iki tarafın da ticari defter ve kayıtlarının usulüne uygun tutulup yasaya göre tasdikleri yapılmakla, tarafı lehine delil vasfı taşıyan kayıtlar olduğu, davacının kayıtlarına göre davalıya borçlu olmadığı, davalıdan 214.012,03 TL alacaklı olduğu; davalı kayıtlarına göre davacıdan fesih tarihi itibariyle 2.993,31 TL alacaklı olduğu, bu alacağında 30/06/2018 tarihinde 38.344,20 TL alacağın bulunduğuna dair mutabakat mektubunun davacıya gönderilmesi sonrası davacı tarafça davalıya muhtelif tarih ve miktarlarda banka kanalı ile yapılan ödemeler sonrası kalan bakiye olduğu tespit edilmiştir.
Taraflar arasındaki sözleşmenin varlığı ve teminat mektuplarının davacı tarafça sözleşme kapsamında davalıya verildiği, davalının uhdesinde olduğu hususlarında bir ihtilaf olmayıp, ihtilafın teminat mektuplarının yada bedelinin iadesinin gerekip gerekmediği hususlarından kaynaklandığı, davalı tarafça sözleşmenin süresinden önce haksız fesih edilmesi halini düzenleyen 32 maddesi, teminatların nakde çevrilmesi hususlarını düzenleyen 31/g maddesi ve davacının müvekkiline borcu bulunduğundan bahisle 31/f maddesine dayanılarak teminat mektuplarının iade edilmediğini savunmuş ve dava açıldıktan sonra teminatlar nakde çevirerek tahsil etmiş ise de, taraflar arasında sözleşmenin feshi konusunda 17/08/2018 tarihinde protokol akdedildiği, 02/01/2016 tarihli 5 yıl süreli bayilik sözleşmesinin, süresinden önce feshedilmesi ve ayrıca borcun olmadığı hususlarında tarafların mutabık olduklarının dosya kapsamı ile sabit olması karşısında davalının savunmasına itibar edilemeyeceği, davalının kendi lehine delil vasfı taşıyan ticari defter ve kayıtlarında da davacıdan sadece 2.993,31 TL alacaklı olduğunun tespit edilmiş olması, taraflar arasında cari hesap mutabakatı bulunması, fesih protokolünde tarafların karşılıkları ibralarının bulunması nedeni ile davalının sözleşmenin teminatı olarak verilen teminat mektuplarını iade etmeme ve nakde çevirme hakkının olmadığı, dolayısı ile teminat mektuplarının bedeli tahsil edilmiş olduğundan bedelinin davalıdan alınarak davacı tarafça verilmesinin gerektiği kanaatine varılmakla davacının davasının kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi gerekçeli kararda açıklanacağı üzere;
1-Davacının davasının KABULÜNE, davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine ve 30.000 TL nın 04/01/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 2.049,30 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 512,33 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.536,97‬ TL harcın davalıdan tahsil edilerek Hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 512,33 TL peşin harcın davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan ve dökümü aşağıda gösterilen toplam 2.480,00 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
5-Davacı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden kabul edilen dava değeri itibariyle AAÜT uyarınca takdiren 4.500,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
6-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde talep halinde yatıran tarafa iadesine,
dair davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık sürede İSTİNAF YOLU açık olmak üzere karar verildi. 09/03/2021

Katip … Hakim …
e-imzalıdır e-imzalıdır

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”

HARÇ BEYANI: DAVACI GİDERİ:
2049,30 TL KH 2.300,00 TL B.KİŞİ ÜCRETİ
512,33 TL PH 180,50 TL POSTA
1.536,97 TL BİH 2.480,50 TL TOPLAM