Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/558 Esas
KARAR NO : 2019/971

DAVA : Menfi Tespit (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 13/06/2017
KARAR TARİHİ : 11/10/2019

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı şirketin … adresinde müvekkilinin … numaralı, … Bayii Kodlu AİM bayisi olduğunu, … tarihinde … 5. Noterliğinin … yevmiye numaralı fesih ihbarnamesi ile bayilik sözleşmesinin feshedildiğini, 28/03/2015 tarihinde … adına 2 hat, 08/04/2015 tarihinde … adına 1 hat, 01/05/2015 tarihinde … adına 3 hat olmak üzere toplam 6 adet aboneliğin yapıldığını, abonelik için gerekli belgeler olan kimlik belgeleri ile son 2 aydan birine ait kredi kartı ekstresi tam ve eksiksiz olarak alınarak davalı şirkete teslim edildiğini, davalı şirketin ise söz konusu abonelikleri onaylayarak kullanıma açtığını, faturaya ek olarak başka bir bayiden cihaz alımı yapıldığını, dolandırıcılık ve sahtecilik işlerinde kullanılan hatların müvekkili tarafından verilen hatlar olduğunu, davalı şirketin fruad bölümü ise tespit ve incelemeler yaparak müvekkilinin sahtecilik ve dolandırıcılık adın altında 25.000 TL ceza bedeli tahsil edildiğini, fesih sonrasında ise herhangi bir faturalandırma olmadan davalı şirketin müvekkilinden 37.000 TL mobilya, elektronik vs. ücretler talep ettiğini, ancak müvekkilinin işlettiği bayi için herhangi bir masraf yapılmadığını, müvekkilinin bayii teslim aldığında daha önce işletilen bayii ye ait olduğunu, 37.000 TL bedelli teminat mektubunun verildiğini, bu nedenle de müvekkilinin her ay bankaya ödeme yaptığını belirterek 25.000 TL ceza bedelinin davalıdan alınarak müvekkiline ticari faiziyle birlikte ödenmesini, 37.000 TL bedelli teminat mektubunun müvekkiline iadesi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı ile müvekkili şirket arasında imzalanan bayilik sözlemesi kapsamında, bayi … tarafından bildirilen prosedürlere aykırı davrandığı tespiti halinde pazara cezasını ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, bayinin müvekkili şirket tarafından kendisine bildirilen prosedürlere uymak, abonelik işlemleri sırasında aboneden alması gereken tüm bilgi ve belgelerin tamamlandığını kontrol etmek zorunda olduğunu, müvekkili şirketin duyuru yoluyla veya başka yollarla Bayiye prosedörler, tebliğler, talimatlar, duyular vb. gönderme hakkına sahip olduğunu, davacınında bunlara uymakla yükümlü olduğunu, para cezalarının dayanağının bulunmasına rağmen davacının para cezalarının haksız ve hukuksuz olduğuna ilişkin beyanlarının kabul edilmesinin mümkün olmadığnı, davacıya savunma hakkı tanınmasına rağmen kendi isteği ile savunma hakkını kullanmadığını, tarafların tacir olduğunu soruşturma dosyasındaki takipsizlik kararının sözleşme hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmediğini, iptal olunan bayinin dekorasyon bedeli carisine yansıtıldığını, cari hesap gereği bayinin borçlu olması ve teminata ilişkin sözleşme maddeleri sebebiyle teminat mektubu iade edilmediğini savunarak haksız ve mesnetsiz davanın reddi ile yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesini istemiştir.
Tarafların iddia ve savunmaları ile celp edilen delillerin dosya kapsamında değerlendirilmesi amacıyla Mali Müşavir …’e tevdii edilen dosyaya 26/09/2018 tarihinde tanzim olunan bilirkişi raporunda özetle; davacı tarafından incelemeye ticari defter sunulmamış olup, davalı tarafından sunulan ticari defter ve kayıtların incelenmesi neticesinde; davalı tarafın 2014 yılı ticari defterlerinin 6102 SY 64.md.sinin 3. fıkrası son cümlesi kapsamında 06 Haziran 2013 tarihli Resmi Gazete Sayı 28669 ile yapılan değişikliğin 15/a md.si kapsamında tasdiklerinin süresi içersinde yapıldığı, davalı şirketin, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında e.defter uygulamasına geçtiği, Maliye Bakanlığının (1) sıra no’lu Elektronik Defter Genel Tebliğine göre; Gerçek ve Tüzel kişiler için “Elektronik defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayının beratının alınması açılış onayı, son ayının beratının alınması ise kapanış onayı yerine geçecektir.” hükmü bulunmaktadır. Berat yükleme süresi, ilgili olduğu ayın takip eden üçüncü ayın son gününe kadar olduğundan, bu süreler içerisinde yapılan hesap döneminin ilk ayına ait berat yüklemeleri açılış onayı yerine geçecektir. Aynı tebliğe göre, Gerçek ve Tüzel kişiler için “Elektronik defter tutma sürecinde hesap döneminin son ayının beratının alınması kapanış onayı yerine geçecektir.” Hükmü bulunmaktadır. Buna göre davalı şirketin 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdikleri yasal süresinde yaptırılmış olduğu ve usulüne uygun tutulduğu, HMK 222./2 maddesi kapsamındaki koşulları taşıdığı belirlenmiştir.
Davalı tarafından … kodlu … hesabına ilişkin 2013-2016 yıllarına ait kayıtlar sunulmuş olup, sunulan kayıtlar uyarınca davacının davalı firmaya 37.325,65 TL tutarında borcu olduğu mevcuttur.
Aygün İletişim–… ile … iletişim arasında 05.02.2013 tarihli … Bayilik sözleşmesi akdedildiği,sözleşmenin 5 yıl süre ile yürürlükte kalacağı,
Bayi İşyeri ve Dekorasyon Maddesinde;
9.3.Bayinin dekorasyonunun yapılması ve tanıtım teçhizatları ve malzemelerinin temini … veya yetkili kıldığı firma tarafından tespit edilecek olup, … tarafından belirlenen dekorasyon yetkili firma tarafından gerçekleştirildikten sonra bayi bu dekorasyon üzerinde hiçbir değişiklik yapmayacak ,dekorasyon olduğu gibi hiçbir ekleme veya çıkarma yapmadan muhafaza edecektir. Söz konusu dekorasyon harcamaları ödemesinin … tarafından karşılanması durumunda bayi bu sözleşmeyi fesih ettiği takdirde yapılacak tüm ödemeleri iade edecektir.
29.3.Para Cezası maddesinde 29.3.1….’nın bayi iş yeri ile alt bayilerinde yaptığı/ yaptırdığı denetimlerde veya müşteri şikayetleri sonucunda bayinin … tarafından bildirilen prosedürlere (abonelik , müşteri hizmetleri, bayi yönetim, fraud vb.) aykırı davrandığının, aktivasyon veya tahsilat yetkisini kötüye kullandığının ya da iş hacmine göre yeterli miktarda sim kart paketi, kontör yükleme kartı ve diğer … ürünlerini bulundurmadığını tespit edilmesi halinde … tarafından fatura edilen miktarda para cezasına …’nın bildirdiği süre içerisinde ödemeyi kabul beyan ve taahhüt eder. … uygun göreceği cezayı bayi priminden mahsup edebilir veya bayiden ödeme yapmasını isteyebilir.” hususları mevcuttur.
… tarafından … İletişime keşide edilen … 6. Noterliği … tarih ve … yevmiye nolu fesih ihbarnamesi ile görülen lüzum üzerine 05.01.2016 tarihinden itibaren AİM Bayilik sözleşmesini feshettiğinin ihtar ettiği mevcuttur.
Davalı kayıtlarında 27.07.2015 ve 31.07.2015 tarihinde Fraud ve zarar açıklamaları ile aşağıdaki şekilde toplam 23.971,78 TL tutarı davacı borcu olarak kayıtlara almış olduğu tespit edilmiştir.
… mail adresinden … mail adresine 11.07.2015 tarihli mail ile; Ekte Mayıs 2015 dönemine ait Bayi fraud raporu yer aldığı, duyuru 5423 içeriğinde belirtilen hususlar dahilinde cezalara neden olan hatlar için savunmalarını en geç 17 Temmuz 2015 saat 17 ye kadar … adresine ulaştırılması gerektiği, Bu tarihe kadar taraflarına ulaşmayan savunmaların muhasebeleştirileceği için değerlendirmeye alınmayacağı hususları ve diğer açıklamalar mevcut olup ekinde aşağıdaki tutar ve açıklamalar mevcuttur.
…‘ya ilişkin Cumhuriyet Başsavcılığı … soruşturma nolu dosyaya ilişkin rapor sureti ve müşteki ifade tutanağı ve … tarafından … ile yapılan 3 adet 01.05.2015 tarihli sözleşme suretleri ile … ile … ile yapılan sözleşmeler olduğu, davacı kayıtlarında 16.08.2016 tarihinde 36.280,24 TL “Bayi İptal Dekorasyon Bedeli “açıklamalı davacıyı borçlandıran kayıt girildiği tespit edilmiştir.
Dosya mevcudu ve davalı kayıtları incelendiğini, davacının menfi tespite konu ettiği tutarlar ile ilgili sözleşme maddeleri kapsamında davalının davacıya ceza faturaları ve sözleşmenin feshinden kaynaklı dekorasyon bedelini fatura ettiği anlaşılmıştır. Ceza faturalarına konu hususlar incelendiğinde gerçeğe aykırı belgeler ile satış yapılmasından kaynaklı sahte nüfus cüzdanı, kredi kartı gibi işlemler sonucu davalının uğradığı ödenmeyen fatura bedeli zararlarını, davacıya fatura ettiği belirlenmiştir. Sözleşmede bu hususlar mevcut olup, davacının söz konusu cezaların bedelinden sorumlu tutulmasına engel, zararın doğumunu engellemek için yapmış olduğu iş ve işlem delilleri dosyada bulunmadığı, keza sözleşmenin feshi halinde dekorasyon bedelinin davalı tarafından fatura edileceği hususları mevcuttur.
Sonuç olarak; dosya, davalı tarafın sunulan kayıtları, iddia, savunma, sözleşme uyarınca davalının sözleşmede düzenlenen maddeler kapsamında cezaya ilişkin uğradığı zararları davacıya fatura ettiği, davacının yapmış olduğu işlemler sırasında bu zararın doğumunu önleyici yapmış olduğu iş ve işlemlerin dosyada tespit edilemediği, yine sözleşme maddesi kapsamında dekorasyon bedelinin fatura edildiği yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Bilirkişi raporunun usulüne uygun olarak taraflara tebliğ edilmesi neticesinde tarafların beyan ve itirazlarının dosya kapsamında yeniden değerlendirilmesi amacıyla dosya kök raporu hazırlayan mali müşavir bilirkişi yanına Bankacı … ile Bilgisayar Mühendisi … eklenerek heyet halinde tanzim olunan 10/09/2019 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davalı şirket davacı bayisi olarak devam ettiği faaliyetlerinde … tespiti yapmış, bunlar genelde sahte ya da bir başkasına ait kimlikle o kişi üzerine çok sayıda telefon hattı alma işlemleridir. Davalı davacıdan detaylarını belirttiği bu hususlarda savunma talep ettiğini, taraflar arasında akdedilen sözleşme para cezası hükümleri çerçevesinde davacı bayinin frauda konu olayların oluşmaması için önlemler alması gerektiği, davacının bu hususlarda önlem almadığını davalı tarafından belirtilmektedir.
Bu tip fraund işlemlerde bayinin yani davacının bu sahte işlemleri tespiti çok zordur. Ama kural koyucu ve teknik yönden üstün taraf olan davalı bu konuda gerekli tedbirleri yazılımları yaptırabilecek kapasitededir. Yani bayinin böyle maliyetli teknik alt yapı yatırımlarını yaptıra bilecek gücü bulunmamaktadır ki yukarıda da belirttiğimiz gibi kural koyucu taraf olan ve teknik yönde üstün taraf olan davalı bu teknik alt yapı yatırımlarını yapmak zorundadır.
Dvalının 36.280,24 TL olarak fatura ettiği mobilya ve dekorasyon için 15.128,36 TL sovtaj bedeli hesaplanmıştır.
Sonuç olarak; teknik tespite göre cezaya konu bildirilen hususlarda,”Bu tip fraund işlemlerde bayinin yani davacının bu sahte işlemleri tespitinin çok zor olduğu ,Ama kural koyucu ve teknik yönden üstün taraf olan davalının bu konuda gerekli tedbirleri yazılımları yaptırabilecek kapasitede olduğu, buna göre 25.000,00 TL zararlardan davacının sorumluluğunun değerlendirilmesinin Mahkemenin takdirinde olduğu, hesaplanan 15.128,36 TL sovtaj bedelinden davacının borçlu olmayacağı yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Dava; davacı bayinin kendisine sahte hat açtırıldığı iddiasıyla kesilen 25.000 TL cezanın davacıya ticari faiziyle iadesi talebi, 37.000 TL mobilya ücreti adı altında talep edilen bedel yönünden davacı bayinin davalıya borçlu olmadığının tespiti ve 37.000 TL’lik teminat mektubunun davacıya teslimi ile bu teminat mektubu hakkında dava sonuna kadar tedbir kararı verilmesi talepli menfi tespit davasıdır.
… İletişim–… ile … iletişim arasında 05.02.2013 tarihli … Bayilik sözleşmesi akdedildiği, sözleşmenin 5 yıl süre ile yürürlükte kalacağının kararlaştırıldığı, … tarafından … İletişime keşide edilen … 6. Noterliği … tarih ve … yevmiye nolu fesih ihbarnamesi ile görülen lüzum üzerine 05.01.2016 tarihinden itibaren AİM Bayilik sözleşmesini feshettiğini ihtar ettiği anlaşılmıştır.
Davalı tarafından dosyaya sunulan 2014 yılı ticari defterlerinin tasdiklerinin süresi içersinde yapıldığı, davalı şirketin, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında e-defter uygulamasına geçtiği, davalı şirketin 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdikleri yasal süresinde yaptırılmış olduğu ve usulüne uygun tutulduğu, HMK 222./2 maddesi kapsamındaki koşulları taşıdığı, davalı tarafından … kodlu … hesabına ilişkin 2013-2016 yıllarına ait kayıtlar sunulmuş olup, sunulan kayıtlar uyarınca davacının davalı firmaya 37.325,65 TL tutarında borcu olduğu, davalı kayıtlarında 27.07.2015 ve 31.07.2015 tarihinde Fraud ve zarar açıklamaları ile toplam 23.971,78 TL tutarında davacı borcu olduğu teknik mali bilirkişi tarafından tespit edilmiştir.
.. mail adresinden … mail adresine 11.07.2015 tarihli mailde Ekte Mayıs 2015 dönemine ait Bayi fraud raporu yer aldığı, duyuru 5423 içeriğinde belirtilen hususlar dahilinde cezalara neden olan hatlar için savunmalarını en geç 17 Temmuz 2015 saat 17 ye kadar … adresine ulaştırılması gerektiği, bu tarihe kadar taraflarına ulaşmayan savunmaların muhasebeleştirileceği için değerlendirmeye alınmayacağı hususları, diğer açıklamalar ve ekinde tutar ve açıklamaların bulunduğu görülmüştür.
…‘ya ilişkin Cumhuriyet Başsavcılığı … soruşturma nolu dosyaya ilişkin rapor sureti, müşteki ifade tutanağı, Telekom tarafından … ile yapılan 3 adet 01.05.2015 tarihli sözleşme suretleri ile … ile Adacel ile yapılan sözleşmeler olduğu yine davacı kayıtlarında 16.08.2016 tarihinde 36.280,24 TL “Bayi İptal Dekorasyon Bedeli“ açıklamalı davacıyı borçlandıran kaydın girildiği tespit edilmiştir.
Davalı şirket davacı bayisi olarak devam ettiği faaliyetlerinde FRAUD tespiti yapmış olduğu, bunların genelde sahte ya da bir başkasına ait kimlikle o kişi üzerine çok sayıda telefon hattı alma işlemleri olduğu, davalının davacıdan detaylarını belirttiği bu hususlarda savunma talep ettiği, taraflar arasında akdedilen sözleşme para cezası hükümleri çerçevesinde davacı bayinin frauda konu olayların oluşmaması için önlemler alması gerektiği, davacının bu hususlarda önlem almadığı davalı tarafından iddia edilmiştir.
Teknik bilgisayar mühendisi bilirkişi tarafından dosyaya sunulan raporda, bu tip fraund işlemlerde bayinin yani davacının bu sahte işlemlerini tespit etmenin çok zor olduğunu, ancak kural koyucu ve teknik yönden üstün taraf olan davalının bu konuda gerekli tedbirleri yazılımları yaptırabilecek kapasitede olduğu, yani bayinin böyle maliyetli teknik alt yapı yatırımlarını yaptırabilecek gücünün bulunmadığını, kural koyucu taraf olan ve teknik yönden üstün taraf olan davalının bu teknik alt yapı yatırımlarını yapmak zorunda olduğuna dair görüşünü beyan ederek davalının tam kusurlu olduğu kabul edilmiş ise de mahkememizce yapılan değerlendirmede ve davalı … tarafından dosyaya sunulan belgelerde davacı tarafından sahte evraklarla sahte hatlar çıkartıldığı, davacı bayiye Fraud raporlarının açıklamalı şekilde gönderilerek savunmasının istenildiği, davacının herhangi bir savunma yapmadığı, taraflar arasındaki sözleşmenin 10. Maddesine göre davacı bayinin abonelik işlemleri ile benzeri işlemleri tam, doğru ve tahribatsız olarak yapmak ve kontrol etmek zorunda olduğu, yine sözleşmenin 10.2 maddesi gereğince bilgi ve belgelerde tahrifat bilgilerde yanlışlık, eksiklik ya da sahtecilik olması konusunda davalının sorumlu olacağı kararlaştırıldığı, zarar tutarının ödenecek primlerden kesileceği, teminat mektubundan tahsil edileceği ve bayinin sözleşmenin derhal feshedileceği, sözleşmenin 19. Maddesinde de davacının belirlenen hedeflere ulaşması gerekeceği, sözleşmenin 29.3 hükmüne göre davalı … tarafından bildirilen prosedürlere aykırı davranıldığı, aktivasyon ya da tahsilat yetkisinin kötüye kullanılması halinde para cezasının kesileceği, bu cezanın bayinin priminden mahsup edileceği kararlaştırıldığından taraflar arasındaki sözleşme hükmü gereğince davacı bayinin sözleşme hükümlerine göre gerekli özen yükümlülüğünü yerine getirmediği kanaatine mahkememizce varılarak davacı bayinin ortak kusurlu olduğu kabul edilerek teknik bilirkişi heyetince belirlenen 27.07.2015 ve 31.07.2015 tarihinde Fraud ve zarar açıklamaları ile toplam 23.971,78 TL tutarındaki bedelin yarısı olan (% 50 ortak kusur oranı dikkate alınarak) 11.985,00 TL’den davacı bayinin sorumlu olacağı değerlendirilmiş olup 11.985,00 TL’nin 31/07/2015 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Davalının 36.280,24 TL olarak fatura ettiği mobilya ve dekorasyon için sözleşme hükmü gereğince hesaplanan sovtaj bedelinin 15.128,36 TL olarak teknik bilirkişiler tarafından tespit edilmesi nedeniyle davacı tarafından talep edilen 36.280,24 TL dekorasyon bedelinin 15.128,36 TL’sinden davacının sorumlu olmayacağı anlaşılmakla 36.280,24 TL mobilya ücretinin 15.128,36 TL’sinden davacının borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar vermek gerekmiştir.
Yine her ne kadar davacı tarafça teminat mektubunun ve ödenen komisyon bedelinin iadesi talep edilmiş ise de taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin 10.2, 29.3 ve 32.4 hükümleri gereğince davalının teminat mektubunu paraya çevrime yetkisinin olduğu, dosyamız kapsamında yapılan tespitler de davacının borcunun halen sona ermediği anlaşılmakla davalının teminat mektubunun iadesini istemeyeceği ve teminat mektubu için ödemiş olduğu komisyon bedellerini talep edemeyeceği kanaatine varılarak Davacının teminat mektubunun ve ödenen komisyon bedelinin iadesi talebinin reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜNE,
-11.985,00 TL’nin 31/07/2015 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
-36.280,24 TL mobilya ücretinin 15.128,36 TL’sinden davacının borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
-Davacının teminat mektubunun ve ödenen komisyon bedelinin iadesi talebinin reddine,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 1.852,11 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 1.058,81 TL harçtan mahsubu ile bakiye 793,30 TL harcın davalıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 1.058,81 TL peşin harcın davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 2.565,00 TL posta, tebligat, müzekkere ve bilirkişi ücretlerinden davanın kabulü reddi oranında yapılan hesaplama neticesinde 1.121,70 TL yargılama giderinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
Bakiye kısmın davacının üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 36,80 TL posta ve tebligat masrafından davanın kabulü reddi oranında yapılan hesaplama neticesinde 20,70 TL yargılama giderinin davacıdan tahsil edilerek davalı tarafa verilmesine,
Bakiye kısmın davalının üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden kabul edilen dava değeri itibariyle AAÜT uyarınca hesap olunan 3.253,60 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
7-Davalı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden reddedilen dava değeri itibariyle AAÜT uyarınca hesap olunan 4.186,40 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsil edilerek davalı tarafa verilmesine,
8-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK. 341. maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 11/10/2019

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”