Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/300 Esas
KARAR NO : 2019/931

DAVA : Alacak (Bankacılık İşlemlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 24/03/2015
KARAR TARİHİ : 08/10/2019

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili 24/03/2015 tarihli dava dilekçesinde; dava dışı …Tic. Ltd. Şti.’nin GKS çerçevesinde müvekkili bankadan kredi kullandığını, davalılardan …’ın keşideci, …’in lehtar, … Bank … Şb’nin muhatap olduğu, … çek numaralı 19/03/2014 keşide tarihli 91.750,00 TL miktarlı çekin … tarafından ancak ödendiği takdirde borçlarına mahsup edilmek üzere müvekkili bankaya ciro ve teslim ettiğini, çekin müvekkili tarafından takas odası aracılığı ile ibrazında … Bank A.Ş.tarafından çekin 05/09/2012 tarihinde davalı … Bank A.Ş.’ye takas odası aracılığı ile ibraz edilerek ödenmiş ve tahsil edilmiş olduğunu, …’nin alıkonması gereken çekin hamiline iade edilmesi sonucu söz konusu çekin piyasada yeniden dolaşımına sebebiyet verildiği, bu çekin devamında müvekkili bankaya tevdi edilerek kredi kullanıldığı, halihazırda ise çek bedelinin ödenmemesi sebebi ile müvekkili bankanın zarara uğradığını, müvekkilinin … 21. Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesiyle çek bedelinin ödenmesi suretiyle zararın giderilmesi yönünde davalı bankaya ihtar keşide edildiğini, herhangi bir ödemenin yapılmadığını, davalı bankanın ihtarnameye haksız yere itiraz ettiğini, davalı …’ın çek üzerinde keşide tarihinin ileri bir tarih olarak değiştirerek müvekilini zarara uğrattığını, davalı …’a … 1.Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye nolu ihtarname gönderildiğini, davalı …’ın ödeme yapmadığını ve herhangi bir itirazda bulunmadığını, dava dışı …Şti.hakkında … 8. İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasıyla icra takibi başlattıklarını, ancak alacaklarını tahsil edemediklerini beyan ile fazlaya, ferilere, diğer sebep ve ilişkilere ilişkin bilcümle hakları saklı kalmak kaydıyla, 91.750,00 TL’nin 19/03/2014 tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun’un 2/2 maddesi gereğince ticari işlerde uygulanan temerrüt faizi ile birlikte davalılardan tahsili ile müvekkili bankaya ödenmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalılara yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi, duruşma gün ve saati tebliğ edilmiş, davalı … Bank A.Ş. vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde; dava konusu çeklerde çek tarihi üzeri kalemle çizilmiş olduğu kolaylıkla görülebileceğinden davacı bankanın bu hususa dikkat etmeden ödeme yapması kredi kullandırmasının kendi kusuru olduğunu, davacının iddia ettiği zararını öncelikle keşideciden tahsil etmesi gerektiğini, davacının keşideciye sadece ihtarname gönderip, ardından müvekkiline dava açmasının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, TTK hükmünce banka kusurlu olsun olmasın sahte veya tahrif edilmiş çeki ödemekten dolayı sorumlu sayıldığını, davacının tahrif edilmiş çeki gerekli özeni göstermeden dikkate almayarak zarara uğramışsa bu zarardan TTK md.18 gereği kendi sorumlu olduğunu, davalı …’ın dava konusu çekin keşide tarihinde tahrifat yapması ve davacının bu hususu dikkate almadan çekte işlem yapmasında müvekkili bankanın kusuru olmadığını, bu suç davalının kendi kasti hareketinden ve davacının TTK md.18 e aykırı hareketinden kaynaklandığını beyan ile davacının davasının müvekkili banka yönünden reddine, yargılama masrafları ve vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline, karar verilmesini talep etmiştir.
Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi, duruşma gün ve saati tebliğ edilmiş, davalı … vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde; davayı kabul etmediklerini, reddi gerektiğini, müvekkiline ait … Bank … şubesi nezdindeki çek hesabı müvekkiline vekaleten … 2. Noterliğinin … tarih ve … yevmiye nolu genel vekaletnamesi ile vekil tayin edilen … tarafından açılmış ve müvekkilini temsilen çek tanzim ve imzalamaya yetki verildiğini, çekin keşide tarihini değiştiren imza ve tarih yazısının müvekkiline ait olmadığını, çek keşide eden vekili …’a da ait olmadığını, ibraz edilen bankanın kasıt veya kusuru ile hamile çeki iade etmesi neticesi teminat olarak kullanan dava dışı şirket yetkilileri tarafından imza ve paraf edilmiş olabileceğini, müvekkilini temsilen çek keşide eden vekili …’ın mahkememiz kabul etmesi halinde davaya dahil edilmesini, gerçek davacıya gereksi diğer davalı ve 3.kişi aleyhine vekil edeninin uğramış olduğu maddi ve manevi kayıplar nedeni ile dava açma hakları saklı kalmak kaydıyla, haksız ve yasal dayanaktan yoksun davanın esastan reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Dava; tahsil için ibraz edilen çekin ödemesinin yapılmasına karşın alınmayıp iade edilmesi ve iade edilen çekin tekrar piyasaya sürülmesinden ve davacı bankaya verilip buna istinaden kredi kullanılmasından dolayı uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir.
Mahkememizce, dosyanın Grafalog bilirkişi …’a, kasada bulunan çek aslı ve celp edilen diğer belge asılları, talimat yolu ile aldırılan …’a ait imza örnekleri ile birlikte tevdi edilip, dava konusu çek üzerindeki keşideci imzasının ve çek üzerindeki tarih değişikliğine ilişkin paraf imzanın davalı … vekili …’a ait olup olmadığı hususunda rapor düzenlemesinin istenilmesine, karar verilmiş olup, bilirkişi tarafından ibraz edilen 10/06/2016 tarihli raporda; keşide tarihi bölümündeki inceleme konusu imza, mukayese imza örnekleri, tespit edilen bulgulara affen; inceleme konusu … Banka A.Ş. … Şubesi’ne ait … seri nolu 91.750 TL’lik çekin ön yüzündeki keşideci imzasının davalı vekili …’ın eli ürünü olmadığı sonucuna varıldığını takdiri mahkememize ait olmak üzere bildirmiştir.
Mahkememizce dosyanın çek aslı ile birlikte bilirkişi …’a günsüz olarak verilip, çekteki keşide tarihinin değiştirilmesine ilişkin taraf imzanın dosyada imza örnekleri bulunan, …’ın el ürünün olup olmadığı konusunda rapor düzenlenmesinin istenilmesine, karar verilmiş olup, bilirkişi tarafından ibraz edilen 25/09/2017 tarihli raporda; tetkik konusu imza, davalıya ait mukayese imza örneklerinin incelenmesi neticesinde; inceleme ve bulgular bölümünde belirtilen hususlar çerçevesinde tespit edilen bulgulara atfen, … Bank A.Ş. … Şubesi’ne ai, … seri nolu, 91.750 TL’lik çekin keşide tarihindeki değişikliğe ilişkin imzanın mevcut mukayese imzalarına kıyasla davalı …’ın eli ürünü olmadığının kabulü gerektiği kanaatine varıldığını, takdiri mahkememize ait olmak üzere bildirmiştir.
Mahkememizce, dosyanın bankacı bilirkişiler … ve …’a tevdi edilip, dosyaya sunulan deliller, davacı ve davalı … Bank kayıtlarında inceleme yaparak, dava konusu çekin ibrazı ödenmesi ve iadesi hususlarına ilişkin yapılan tüm işlemler incelenip, davalıların yapılan işlemdeki kusuru ve bundan dolayı davacının uğradığı zararının ne kadar olduğuna ilişkin rapor düzenlemelerinin istenilmesine, karar verilmiş olup, bilirkişiler tarafından ibraz edilen 20/09/2018 tarihli raporda; davacı yanın, davalı … Bank A.Ş.nin, dava konusu çeki takas odasına ibraz etmesi sonucunda muhatap banka tarafından (… Bank A.Ş.) bu bankaya (davalı bankaya) 05.09.2012 tarihinde takas odası kanalıyla ödendiğini, ancak daha sonra, ödenmiş bu çekin tekrar tedavüle çıkarılarak dava dışı kredi müşterisi … Ticaret Ltd. Şti.’nin kullandığı krediler karşılığında teminat olarak kendilerine verildiğini, neticede, ikinci defa tedavülü nedeniyle bu çekin bedelinin tahsil edilemeyerek, müvekkilinin zarara uğratıldığını, bundan dolayı da, çeki ilk defa tahsil eden … Bank A.Ş. ile çekin keşidecisi …’ın sorumlu olduğu gerekçesiyle huzurdaki davayı ikame etmiş bulunduğu, bankaların, başka bankaların çeklerinin müşterileri tarafından tahsil edilmek amacıyla kendilerine verilmesi halinde, bu çekleri takas odasına ibraz ederek aynı konumdaki diğer bankalarla (çekteki muhatap bankalarla) karşılıklı olarak bu odada mahsuplaştıklan, karşılığı bulunan ve tahsil edilen çek bedellerinin, müşterilerin hesaplarına alacak kaydedilmek suretiyle çeki takasa gönderen ilgili bankaya kod numarası da belirtilmek suretiyle ödendiği, takasta karşılığı bulunmayan çeklerin durumunun ise yine kod numaraları da belirtilerek çeki takasa gönderen bankaya bildirildiği, bu kapsamdaki uygulamada, alınan çeklerin (iş yoğunluğu nedeniyle), fiziken takas odasına gönderilmediği, bu çekleri alan bankaların bunları sistemden tarayarak ve gerekli bilgileri düzenleyerek takas odalarına bilgisayar sistemiyle ulaştırdığı, çekin asıllarını ise kendilerinin muhafaza ettiği ve takas odasındaki hesaplaşmaların da bu çerçevede yapıldığı, karşılığı bulunduğu bildirilen çeklerin, üzerlerine “ödendi” veya benzeri ibareleri taşıyan kaşeler basılarak, ya da üzerleri çizilerek ilgili mahsup ya da tediye fişinin altına eklenmek suretiyle ödeme yapan banka tarafından evrakı müspite olarak saklandığı, bu çeklerin müşteri hesaplarına geçmesinin, ya da doğrudan ödendiğinin kanıtının, bu mahsup/tediye fişleri ve bu fişlerin düzenlenmesinin dayanağı çekerin olduğu, karşılıksız çıkan çeklerin ise, üzerlerine herhangi bir işlem yapılmadan, ancak arkalarına ibrazında karşılıksız çıktığı ve bankanın karşılıksız çeklerle ilgili cari sorumluluk tutarı belirtilerek ve de tarih atılarak müşteriye iade edildiği, dava konusu olayda, çekin bedelinin davalı banka tarafından bidayette takas odasından tahsil edilip, müşterisinin hesabına da alacak kaydedilmesine (ödenmesine) karşın, bu çeki kayıtlarında (evrakı müspitede) muhafaza etmediği, yanı sıra çekin yukarıda belirtildiği gibi üzerine ödendi kaşesi de basılmadan, her nasılsa yeniden tedavüle çıkarıldığının anlaşıldığı, bu nedenle, bedeli daha önce ödenmiş çekin her nasılsa, tekrar tedavüle çıkmasına neden olan davalı bankanın bu kusurundan dolayı sorumlu olduğunun tartışmasız bulunduğu (çekin keşide tarihinde oynama yapılması ve ikinci defa tedavül ettirilmesine dolayısıylabu eyleminin hukuki ve cezai yönden tartışmalı da olmasına karşın, dava dışı şirketle ilgili tarafların herhangi bir işleme tevessül etmedikleri dosya kapsamından görülmektedir), çeklerin karşılıksız çıkması sonucunda, karşılıksız çıkan çeklerin keşideciye değil, çekin meşru son hamiline iadesinin gerektiği, dolayısıyla, dava konusu çekin de, çekin keşidecisi oian …’a değil, çeki kullandığı krediler karşılığından teminat olarak davacı Bankaya veren, dava dışı … Tic. Ltd. Şirketine iade edilmesinin gerektiği (dosya kapsamında bilgi ve belgelere göre dava konusu çekin bu şirkete iade edildiği anlaşılmaktadır) bu durumda, …’ın sorumluluğundan bahsedilmesinin de mümkün olamayacağı (çekin ikinci defa tedavüle çıkmasıyla ifgili keşide tarihindeki düzeltmenin de, yapılan grafolojik incelemeye göre çek keşidecisi tarafından yapılmadığının da anlaşıldığı), dava konusu çekin, bir an için geçerli bir çek olduğunun kabul edilmesi halinde, bu çekin tahsil kabiliyetinin olup olmadığının da bilinmesinin gerektiği, yani, geçerli bir çek olduğu kabul edildiğinde, çekin karşılıksız çıkıp çıkmayacağı, çek keşidecinin o dönemdeki mali durumu ve moralitesiyle (ticari ahlakıyla) doğrudan ilgili bulunduğu, bu nedenle, çek keşidecisinin çekin ikinci defa tedavüle çıktığı dönemdeki mali bünyesi ve moralitesinin bilinmesinin gerektiği dikkate alındığında, çekin kusurlu olarak yeniden tedavüle çıkmasının tek başına davacının dava konusu riskini/zararını oluşturup oluşturamayacağı hususunun da hukuki değerlendirmeye ihtiyaç bulunduğunun anlaşıldığı, nihayet, dava konusu çekin kredinin teminatı olarak alınması sırasında, basiretli bir tacir olması gereken davacı banka tarafından, çekin keşide tarihlerindeki dikkat çekici değişikliğin nedeni ve bu kapsamda imzalarının sıhhatiyle ilgili olarak, davalı banka ve çek keşidecisi nezdinde gerekli araştırma ve incelemeyi (istihbarat çalışmalarını) yapmadığının da anlaşıldığı, dolayısıyla, bu yönden kusurlu olduğunun değerlendirildiği, tarafların hukuki değerlendirme gerektiren, iddia, savunma ve delillerinin takdirinin mahkememize ait olduğunun sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizce dosyanın önceki bilirkişilere günsüz olarak verilerek dosya üzerinden inceleme yapılarak davacının zararı ve çekin teminat olarak alınan krediden dolayı tahsil edilmeyen bir alacağının olup olmadığına ilişkin ek rapor düzenlenmesinin istenmesine, karar verilmiş olup, bilirkişi heyeti tarafından ibraz edilen 25/03/2019 tarihli raporda; Sayın Mahkemenin “Davacının zararı ve çekin teminat olarak alman krediden dolayı tahsil edilmeyen bir alacağının olup olmadıöına ilişkin ek rapor düzenlenmesinin istenilmesr üzerine yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda ve bu Ek Raporumuz safahatında ayrıntılarıyla açıklandığı üzere; dava dilekçesinin ekinde dosyaya sunulan 3.000.000 TL limitli 10.09.2012 tarihli GKS’de, dava konusu çeki davacı bankaya teminat olarak tevdii eden dava dışı … Ltd. Şti.’nin, bu sözleşmeden kaynaklanan sözleşmesel sorumluluğunun (müşteri sıfatıyla) kayden 3.000.000 TL olduğunun tespit edildiği, yine dava dilekçesi ekinde dosyaya sunulan, … 8.İcra Dairesinin … e. sayılı takip talebi ve ödeme emrine göre, davacı bankanın, dava dışı … Tic. Ltd. Şirketine kullandırdığı kredilerden kaynaklanan alacağı için bu şirketin de aralannda bulunduğu borçlulara yönelik olarak (bu şirketin asıl kredi borçlusu olduğu genel kredi sözleşmesi ve takip talebi ile ödeme emrinden anlaşılmaktadır) toplam 773.479,85 TL üzerinden kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyta icra takibine geçtiği, oysa ki, dava konusu çekin tahsil edilmiş olması halinde, davacı bankanın tahsil edilen çek tutarı kadar kredi alacağının (riskinin) azalmasının söz konusu olacağı, dolayısıyla, davacı bankanın tahsil edilemeyen bu çek tutarı kadar bir zararının söz konusu olduğu, ayrıca, tahsil edilemeyen bu alacağı için, tahsil ve tasfiye tarihine kadar bir faiz kaybının da bulunduğu, diğer hususlarda kök raporlarında yapılan tespit, değerlendirme ve varılan sonuçta hertıangi bir değişik tespit ve görüşlerinin ortaya çıkmadığı görüş ve kanaatlerini takdiri mahkememize ait olmak üzere bildirmişlerdir.
Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, davanın kredi teminatı olarak alınan çekin takas aracılığı ile ödemesinin yapılmış olmasından ve tekrar piyasaya sürülmesinden dolayı uğranılan zararın tazmini istemine ilişkin olduğu, davacının, dava dışı …’den tarafından borçlarına mahsup edilmek üzere ciro yolu ile teslim alınan, … Bank … Şubesi muhataplı, davalı …’ın keşidecisi olduğu, … numaralı,… keşide tarihli 91.750 TL bedelli çekin, ibrazında davalı bankanın takas odası aracılığı ile ibraz edilerek ödendiğinden ötürü zarara uğradığını beyanla, çek bedelinin davalılardan tahsilini talep eder olduğu, davalı bankanın davacının zararının kendi kusurundan kaynaklandığını, diğer davalının ise çek üzerinde keşide tarihinin kendilerince değiştirilmediğini beyan ile davanın reddini talep ettikleri, mahkememizce anılan çek üzerinde grafoloji uzmanı bilirkişi vasıtası ile inceleme yaptırıldığı, çekin ön yüzündeki keşideci imzasının davalı vekili …’ın eli ürünü olduğu, ancak çekte keşide tarihindeki düzeltmeye ilişkin imzanın …’ın ve ayrıca davalı …’ın eli ürünü olmadığı sonucuna varıldığı, dava konusu çekin keşide tarihi 03/09/2012 iken üzeri çizilip paraflanarak 19/03/2014 yazıldığı, bu çekin davalı banka … şubesine dava dışı … Ürünleri yetkilisi … tarafından 31/08/2012 tarihinde ibraz edildiği, 06/09/2012 tarihinde de bedelinin tahsil edildiği, bundan sonra çekin davacı bankanın … Şubesine 28/03/2014 tarihinde ibraz edildiği, çekin arkasında “takas odası aracılığıyla ibraz edilen iş bu çekle daha önce kullanılmış çek kodu (50) bildirilmiştir” açıklamasının mevcut olduğu, banka kaşesi ve yetkili imzasının bulunduğu, çekin dava dışı … Ürünleri Gıda San ve Tic Ltd Şti nin davacı bankadan kullanılan krediye istinaden teminat olarak verildiği, davacının çek lehdarı bu şirket hakkında icra takibi yaptığı, takibin henüz neticelenmediği, çekin karşılıksız çıkması sonucunda çekin keşideciye değil çekin meşru son hamiline yani dava dışı … Ürünleri Gıda San ve Tic Ltd Şti ne iadesinin gerektiği, ayrıca çekteki keşide tarihinin değiştirilerek yeniden tedavüle çıkmasında da çek keşide tarihinin değiştirmesine ilişkin imzanın kendisine ait olmadığı tespit edilen davalı …’a bir kusur yüklenemeyeceği anlaşıldığından bu davalıya karşı açılmış olan davanın reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Davacının, dava konu çeki, dava dışı şirketle akdedilen genel kredi sözleşmesinin teminatı olarak almış olduğu, çek üzerinde keşide tarihinin de değiştirilmiş olduğunun açık bir şekilde belli olduğu davaya konu çekin kabulü sırasında davacı bankanın çekle ilgili sorgulama yapma imkanına sahip olduğu, çekin davacı banka tarafından tahsil edilemeyecek alacağın teminatı olarak alınmış olduğu, dava konusu çekin dava dışı şirket tarafından ciro edilip davacıya verilmiş olması nedeniyle davalı … Bank A.Ş.’nin davacının uğradığı zarardan sorumlu olmayacağı sonucuna varıldığından bu davalıya karşı açılmış olan davanın da reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM / Yukarıda açıklanan nedenlerle:
1-Davacının davalılara karşı açmış olduğu davanın REDDİNE,
2-Harçlar yasası uyarınca belirlenen karar harcı olan 44,40 TL’nin, peşin alınan 1.566,87 TL harçtan mahsubu ile fazla harç olan 1.522,47 TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı … Bank A.Ş. tarafından aşağıda dökümü yapılan 23 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine,
5-Davalılar kendisini vekille temsil ettirdiğinden, davanın reddedilen kısmı üzerinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 10.090,00 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
6-Davacı ve davalı … Bank A.Ş. tarafından yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın, karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
dair davacı ve davalı … Bank A.Ş. vekilinin yüzüne karşı diğer davalı … vekilinin yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık sürede istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 08/10/2019

Katip Hakim

Harç Beyanı
K.H.= 44,40 TL
P.H.= 1.566,87 TL
İ.H.= 1.522,47 TL

Davalı … Bank A.Ş. yargılama gideri
23 TL posta gideri