Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/840 Esas
KARAR NO : 2020/87

DAVA : Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 21/08/2015
KARAR TARİHİ : 30/01/2020

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Asıl dava davacı vekili tarafından sunulan 30/10/2015 havale tarihli dava dilekçesi ile; müvekkili şirket ile davalı şirket arasında LED aydınlatma sistemi ile güç kaynağı isteminin üretim, tedariki, montajı, kurulumu olarak devreye alınması işleri ve bu işlere ait bedelin nasıl ne şekilde ödeneceği, bakım onarım servis hizmetlerin ayrıntıları ile tarafların hak ve yükümlülüklerini içerir 25/03/2013 ve 27/06/2013 tarihli sözleşmelerin akdedildiğini, bu sözleşmeler gereğince müvekkili şirketin davalı bünyesinde bulunan “…” adresinde bulunan … isimli hastane binasına iç ve dış cephe olarak LED aydınlatma sistemi yapılacağının kararlaştırıldığını, sözleşmenin eser niteliğinde olduğunu, müvekkilinin sözleşme gereği edimlerini yerine getirdiğini, müvekkili şirketin ayrıca sözleşme gereği yapılacak işi teminat almak adına her bir sözleşme için davalıya toplam 6 adet senedi iş sahibinin vereceği çeklerin teminatı olarak teslim ettiğini, bu senetlerde teminat amacıyla davalı tarafa teslim edildiğini, işin yapılmasından dolayı geri iade gerektiğini, davalı tarafa şifai ve yazılı olarak defalarca başvurulmasına rağmen hiçbir şekilde geri dönüş alınamadığını, müvekkili şirketin davalı şirket bünyesinde bulunan hastane binasının iç ve dış cephesine LED aydınlatma sistemi ile güç kaynağı isteminin üretim, tedariki, montajı kurulumu olarak devreye alınması işlerini yapmayı taahhüt ettiğini, bunun karşılığında 25/03/2013 tarihli sözleşme sebebiyle 71.369,00 USD + KDV 03/07/2013 tarihli sözleşme sebebiyle de 95.000,00 USD + KDV hak edişinin olduğu sözleşmeler ile sabit durumda olduğunu, sözleşme gereği 2013 yılında başlayan işin 2014 yılında davalı firma hizmetine sunulduğunu ve davalının söz konusu firma hizmetinin günümüz tarihinde dahil kullanılmakta olduğunu, davalı tarafın işin yapıldığı tarih itibari ile belirli sürelerde çevre kusurlarından dolayı yapılan hizmetle ilgili olarak bakım ve onarım çalışmalarını talep ettiğini, söz konusu bu taleplerin sözleşme ve kanun maddeleri gereği müvekkili firma tarafından karşılandığını, davalı tarafından kabul tutanağını düzenlenmemiş olduğunu, ancak tutanağın düzenlenmemiş olmasına rağmen davalı tarafın 2013 yılından beri sözleşme gereği yapılan işi bir fiil kullanmakta olduğunu, yapılan iş ile ilgili olarak belli zamanlarda eksikler olduğunun müvekkili şirkete belirtmiş olduğunu ve müvekkili şirketin bu noksanlıkları gidermesi ile davalı firmanın yapılan hizmetleri eksiksiz olarak kullanmaya devam ettiğini, söz konusu madde metnine göre davalının yapılan hizmeti kullanmaya devam ettiği için açıkça olmasa da örtülü olarak eseri kabul ettiğini, eserle ilgili eksiklikleri müvekkili şirket üzerine atayamayacağını ve işin yapılmadığı kastıyla ödeme yükümlülüğünden çekinemeyeceğini, yapılan hizmetin 2 yıldır davalı tarafından kullanılmakta olduğunu, bu süre zarfında kullanımından dolayı da yıpranmalar olacağının kesin aşikar olduğunu, müvekkili şirketin uzun seneler boyunca davalı firmanın kullanımından dolayı kaynaklanan arızaları gidermek gibi bir yükümlülüğünün bulunmadığını, bu hususun ticari hayatın olağan akışına da aykırılık teşkil edeceğini, dava konusu sözleşmelerin 11. Maddelerinde alıcının yani davalı tarafın fesih hakkından bahsettiğini, sözleşmenin 11. Maddesine göre davalı tarafın sözleşmelerde açık hüküm bulunmasına rağmen bu güne kadar herhangi bir fesih bildiriminde bulunmadığını, davalı tarafın açık bir şekilde yapılan hizmet sebebiyle kabul tutanağı hazırlanmamış olsa dahi söz konusu bu madde hükmüne rağmen bu hakkını kullanmaması da yapılan hizmetlerin örtülü olarak kabulü anlamına geldiğini, müvekkili şirketin davalı tarafla imzalamış olduğu sözleşmeler gereği yapılacak işin teminatı niteliğinde olan senetlerin davalıya teslim ettiğini, 25/03/2013 tarihli sözleşme hükümlerinin incelenmesinde söz konusu sözleşmede tahmini iş bedelinin 71.369,00 USD + KDV teminat olarak 23/05/2013 tanzim tarihli, 10/07/2013 vadeli, 35.700,00 USD, 23/05/2013 tanzim tarihli, 10/07/2014 vadeli 3.500,00 USD, 25/05/2013 tanzim tarihli 10/07/2015 vadeli 3.500,00 USD bedelli 3 adet senedin davacı müvekkili şirket tarafından davalıya teslim edildiğini, müvekkilinin sözleşme gereği teminat amacıyla senetleri davalı tarafa vermiş olduğunu, sözleşme üzerinden 2 sene gibi bir süre geçmesine ve işin teslim edilmesine rağmen müvekkili şirkete iade edilmediğini, sözleşme gereği davalı tarafından yapılacak ödemelerin ise sözleşmenin imzalanığı tarihte 21.410,00 USD alıcı davalı tarafından satıcı müvekkili verileceğini, bakiye ödemenin 14.273,00 USD’lik kısmının 30 gün vadeli çek ile bakiye ödemenin de teslimden sonra faturanın alıcıya tebliğinden itibaren 90 günlük vadeli çek ile ödeneceğinin kararlaştırıldığını, ancak davalı tarafından müvekkili şirkete sözleşme değerinin %30’lik kısmı dışında hiçbir ödeme yapılmadığını, sözleşme gereğince müvekkili şirketin davalı hastane binasının iç mekanına led aydınlatma sistemleri ile güç kaynağı siteminin tedariki ve montajını yaptığı iş karşılığında davalı tarafından sözleşmenin ana unsuru olan ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediğini, 03/07/2013 tarihli sözleşme hükümlerinin incelenmesinde ise tahmini iş bedelinin 95.000,00 USD + KDV teminat olarak 03/07/2013 tanzim tarihli, 01/08/2013 vadeli 28.500,00 USD 03/07/2013 tanzim tarihli, 01/08/2013 vadeli 28.500,00 USD, 03/07/2013 tanzim tarihli, 01/08/2013 vadeli 66.500,00 USD, 03/07/2013 tanzim tarihli 01/08/2014 vadeli 20.000,00 USD bedelli 3 adet senedin müvekkili şirket tarafından davalıya teslim edildiğini, müvekkilinin sözleşme gereği teminat amacıyla bu senetleri davalı tarafa verdiğini, sözleşme üzerinden 2 sene geçmesine ve işin tesliminin yapılmasına rağmen sözleşmelerinde davacı müvekkili şirkete iade edilmediğini, sözleşme gereği ödemelerin ise sözleşmenin imzalandığı tarihte 13.300,00 USD alcı tarafından satıcıya verilecek bakiye ödeminin 53.000,00 USD’lik kısmının 30 gün vadeli çek ile bakiye ödemenin de teslimden sonra faturanın alıcıya tebliğinden itibaren 90 günlük vadeli çek ile ödeneceğinin kararlaştırıldığını, ancak müvekkili şirkete sözleşmenin %30’luk kısmı dışında hiçbir ödeme yapılmadığını, sözleşmeler gereğince müvekkili şirketin hastane binasının dış cephe led aydınlatma sistemleri ile güç kaynağı sisteminin tedariki ve montajını yaptığını, iş karşılığında davalı tarafın sözleşmenin ana unsuru olan ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediğini, müvekkili şirketin edimlerini yerine getirmesine rağmen ve hak edişlerini faturalandırmasına rağmen davalı tarafından kendilerine %30 tutarında ödeme dışında hiçbir ödeme yapılmadığını, müvekkili şirketin söz konusu olay sebebiyle oldukça zor ve güç durum içerisinde olduğunu, ayrıca müvekkili şirketin bütün iyi niyeti ile davalı tarafa verilen senetleri de teminat olarak verdiğini, … 7. Noterliğinin … yevmiye numaralı ihtarname ile de söz konusu senetlerin geri talep edilmesine rağmen hiçbir sonuç alınamadığını, müvekkilinin sözleşmelerin kendisine yüklediği bütün edimlerini tam ve eksiksiz yerine getirmesine rağmen ve davalı tarafından hiçbir ödeme yapmamasına rağmen davalı şirketin müvekkili şirkete ihtarnameler keşide ettiğini ve … 5. Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyası ile de tek taraflı olarak sadece kendi delilleri ile bilirkişi raporu aldırıp delil tespitinde bulunduğunu, alınan bilirkişi raporunun müvekkili şirket tarafından yok hükmünde olduğunu beyan ederek öncelikle dava konusu senetlerin davalı tarafından tahsil amacıyla icraya konulmaması ve davalı şirket bünyesinde bulunan… Binası üzerin ivedilikle ihtiyati tedbir konulmasına ve akabinde bütün edimlerini yerine getiren müvekkili şirketin sözleşmelerden dolayı alacaklı olduğunun tespiti ve alacağının tahsili ile müvekkili tarafından teminat niteliğinde davalıya verilen senetlerden dolayı davalı tarafa hiçbir borcunun olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl dava davalısına usulüne uygun dava dilekçesi, duruşma gün ve saati tebliğ edilmiş, davalı vekili tarafından sunulan 10/11/2015 tarihli cevap ve karşı dava dilekçesi ile; davacı karşı davalının iddia ve taleplerinin aksine müvekkili şirketin davacı karşı davalının sözleşmelerdeki edimlerini tam ve gereği gibi yerine getirmemesi sebebiyle çok büyük miktarlı maddi ve manevi zararlara uğradığını, davacı karşı davalının yasal mevzuata ve sözleşmelere aykırı davranışları sebebiyle müvekkili şirket markasının zarar gördüğünü, müvekkili ile davacı karşı davalı arasında 23/05/2013 ve 03/07/2013 tarihli iki adet ” Montaj Kaydıyla Mal Alım Sözleşmesi” imzalandığını, taraflar arasında imzalanan 23/05/2013 tarihli sözleşmenin bedelinin 71.369,00 USD + KDV, 03/07/2013 tarihli sözleşmenin bedelinin ise 95.000,00 USD +KDV olduğunu, toplam bedelin 166.369,00 USD + KDV olduğunu, davacı karşı davalının 23/05/2013 tarihli sözleşme ile müvekkili şirketin “… adresindeki “…” isimli hastane binasına yeni kullanım amacına uygun ve birinci sınıf mühendislik ürünü olarak proforma fatura yazısında belirtilen led aydınlatma sistemleri ile güç kaynağı sisteminin üretim, tedariki, montajı, kurulu olarak devreye alınması işlerini ve garanti süresi içerisinde ve sonrasında bakım, onarım ve servis hizmetlerinin yapılması işlerini üstlendiğini, 03/07/2013 tarihli sözleşme ile de yeni kullanım amacına uygun ve birinci sınıf mühendislik ürünü olarak 27/03/2013 tarihli, 1 sayfadan ibaret Teklif-Dış Cephe Aydınlatma yazısında belirtilen dış cephe led aydınlatma sistemleri ile güç kaynağı sisteminin üretim, tedarik, montajı, kurulu olarak devreye alınması işlerini garanti süresi içerisinde ve sonrasında bakım, onarım ve servis hizmetlerinin verilmesi işlerini üstlendiğini, anılan sözleşmelerden 23/05/2013 tarihli Montaj Kaydıyla Mal Alım Sözleşmesinin IV/3. Maddesi gereğince davacı karşı davalı tarafından sözleşme konusu ledlerin montajının en geç 10/07/2013 tarihine kadar tamamlanacağı, 03/07/2013 tarihli Montaj Kaydıyla Mal Alım Sözleşmesinin IV/3. Maddesi gereğince de sözleşme konusu ledlerin montajının en geç 05/08/2013 tarihinde tamamlanacağı, sağlam, çalışır ve eksiksiz olarak müvekkili şirkete teslim edileceğinin kabul ve taahhüt edildiğini, davacı karşı davalı şirket tarafından bahsi geçen sözleşmelerdeki yükümlülüklerin sözleşme ve eklerine uygun olarak yerine getirilmediğini, gerek iç, gerekse dış cephe led aydınlatma sistemleri ve güç kaynağı sistemlerinin eksiksiz ve ayıplı imal edildiği gibi sözleşmelerde yazılı olan sürelerde de montajlarının tamamlanıp müvekkili şirkete teslimlerinin yapılmadığını, bu nedenle müvekkili şirket tarafından davacı karşı davalıya önce … 40. Noterliğinin … tarihli ve … yevmiye numaralı ihtarnamesinin keşide edilerek gönderildiğini, bu ihtarname ile davacı karşı davalının sözleşme konusu edimlerinin ifasına davet edildiğini, sözleşme konusu ürünlerin montajının tamamlanarak müvekkile sağlam, çalışır ve eksiksiz olarak teslim edilmesi için son kez ihtar edildiğini, anılan sözleşmelerin IV/9. Maddesi ile kararlaştırılan ceza-i şartlar gereğince hesaplanan cezai şart tutarının bakiye alacaklarından mahsup edileceğinin bildirildiğini, ancak davacı karşı davalı tarafından söz konusu ihtarnameye herhangi bir cevap verilmediğinden müvekkilinin taleplerinin zımnen kabul ettiğini, yine müvekkili tarafından … 40. Noterliğinin … tarihli ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davacı karşı davalının sözleşme konusu edimlerinin ifasına davet edildiğini, sözleşme konusu ürünlerin montajının tamamlanarak müvekkile sağlam, çalışır ve eksiksiz olarak teslim edilmesinin ihtar edildiğini, bu ihtarname ile sözleşmelerin IV/9. Maddesi gereğince sözleşme bedeli üzerinden günlük binde iki oranında ceza-i şart uygulanacağının bildirildiğini, ancak davacı karşı davalı tarafından bu ihtarnameye de herhangi bir yanıt vermediğini, bu nedenle müvekkilinin taleplerini zımnen kabul etmiş sayılacağını, müvekkili şirket tarafından davacı karşı davalıya akdedilen sözleşmelerdeki yükümlüklerin yerine getirileceği inancıyla davacı karşı davalının hesabına 30/05/2013 tarihinde 40.000,00 TL, 05/07/2013 tarihinde 55.347,00 TL, 29/07/2013 tarihinde 15.370,00 TL ödeme yapıldığını ve yine 17/07/2013 keşide tarihli 26.876,00 bedelli çeki ile 27/09/2013 keşide tarihli 67.196,00 TL bedelli çeki ile ödemeler yapıldığını, müvekkili şirketin bu ödemelerine rağmen davacı karşı davalı tarafından verimli bir çalışma süreci yaşanmadığını, montaj işinde çok az elemanla çalıştığını, uyarılara rağmen bu konuda gerekli özenin gösterilmediğini, sözleşme ve teknik şartnamede belirlenen kalite ve nitelikte ürün ve işçilikle imalat yapılmadığını, kısacası davacı karşı davalı tarafından sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmediğini, müvekkilinin davacı karşı davalının müvekkilinin hastanesinin açılışından önce işleri bitirememesi sebebiyle zor durumda kaldığını ve müvekkilinin imajının da bu durumdan zarar gördüğünü, müvekkili tarafından … 5. Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasından alınan bilirkişi tespit raporu ile de davacı karşı davalının yapmış olduğu işin ayıplı ve eksik yapıldığının tespit edildiğini, sözleşmelerin teminat başlıklı IV-20. Maddesinde ise davacı karşı davalının müvekkili şirkete vereceği teminatların düzenlendiğini, buna göre 23/05/2013 tarihli sözleşme gereği satıcı, alıcıya 23/05/2013 tanzim tarihli 10/07/2013 vadeli 35.700,00 USD bedelli, 23/05/2013 tanzim tarihli 10/07/2014 vadeli 3.500,00 USD bedelli, 23/05/2013 tanzim tarihli 10/07/2015 vadeli 3.500,00 USD bedelli üç adet senedi sözleşmenin imzalandığı tarihte alıcıya teslim edeceğinin, 03//07/2013 tarihli sözleşme gereği satıcı, alıcıya 03/07/2013 tanzim tarihli, 01/08/2013 vadeli 28.500,00 USD bedelli, 03/07/2013 tanzim tarihli 01/08/2013 vadeli 66.500,00 USD bedelli, 03/07/2013 tanzim tarihli 01/08/2014 vadeli 20.000,00 USD bedelli üç adet senedi sözleşmenin imzalandığı tarihte alıcıya teslim edeceğinin kararlaştırıldığını, ancak davacı karşı davalı tarafından sözleşme gereği edimlerin tam ve eksiksiz yerine getirilmemesi nedeniyle müvekkilinin senetleri iade yükümlülüğünün doğmadığını, davacı karşı davalı tarafından müvekkiline gönderilen … 7. Noterliğinin … tarihli ihtarnamesi ile taleplerde bulunulduğunu, bu taleplerin kabul edilemez olduğunun ise müvekkili tarafından davalıya gönderilen … 40. Noterliğinin… tarihli ihtarnamesi ile davacı karşı davalıya bildirildiğini, davacı karşı davalının müvekkili şirketten hiçbir alacağının olmadığını, sözleşmeler gereği alınmış olan teminat senetlerinin iade koşullarının oluşmadığını, dava dilekçesindeki iddia ve taleplerin aksine davacı karşı davalının müvekkili şirkete borçlu olduğunu, bu nedenle öncelikle davacı karşı davalı tarafından müvekkili aleyhinde açılan davanın reddi ile yapılacak bilirkişi incelemesi ile tespit edilecek fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kalmak kaydı ile bilirkişi raporu ile tespit edilen 76.457,15 USD’nin 10/10/2013 tarihinden itibaren işletilecek en yüksek ticari reeskont faizi ile birlikte davacı karşı davalıdan tahsili müvekkili şirkete ödenmesine, müvekkili şirketin davacı karşı davalı tarafın edimlerini yerine getireceği inancıyla yapmış ve müvekkili şirket ticari defter ve kayıtlarında görünen toplam 204.789,00 TL’den davacı karşı davalı tarafça haksız ve hukuka aykırı olarak tahsil edilen müvekkili şirket tarafından fazla yapılan ödemelerden şimdilik 1.000,00 TL’nin 10/10/2013 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek ticari reeskont faizi ile birlikte davacı karşı davalıdan tahsiline, müvekkili şirket tarafından ayıplı ve eksik imalatlardan cüz’i bir kısmının davacı karşı davalı tarafça düzeltilmeye çalıştığı sırada başta gereği tavan montaj ve demontajı için olmak üzere üçüncü kişi ve firmalara yapılan ödemelerden şimdilik 1.000,00 TL’nin 10/10/2013 tarihinden itibaren işletilecek en yüksek ticari reeskont faizi ile birlikte davacı karşı davalıdan tahsiline karar verilmesini ve müvekkili şirketin borçsuz olduğunun tespiti ile karşı davalarının kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı karşı davacı vekili tarafından sunulan 14/06/2019 havale tarihli dilekçe ile dava dilekçesi ile bildirmiş oldukları bilirkişi raporu ile tespit edilen 76.457,15 USD, müvekkili şirket tarafından fazla yapılan ödemelerden 1.000,00 TL, üçüncü kişi ve firmalara yapılan ödemelerden 1.000,00 TL’lik taleplerinden, 76.457,15 USD tutarındaki taleplerini 47.176,26 USD ıslah ederek toplam 123.633,41 USD’ye üçüncü kişi ve firmalara yapılan ödemelerden kaynaklanan zarar yönündeki 1.000,00 TL tutarındaki taleplerini ise 25.000,00 TL (10.236,25 USD) olarak ıslah ettiklerini bildirmişlerdir.
Mahkememizce … 5. Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.iş sayılı tespit davasına ilişkin dosya celp edilmiş, tetkikinde; dosyamız asıl davalısı karşı dava davacısı … A.Ş. tarafından dosyamız asıl dava davacısı karşı dava davalısı aleyhinde delil tespiti talepli olarak dava açıldığı, açılan dava ile delil tespiti isteyen … A.Ş. Müvekkili şirket ile aleyhine tespit istenen arasında 23/05/2013 ve 03/07/2013 tarihli iki adet Montaj Kaydıyla Mal Alım Sözleşmesinin imzalandığını, karşı tarafın 23/05/2013 tarihli sözleşme ile müvekkili şirketin … adresindeki … binasına yeni, kullanım amacına uygun ve birinci sınıf mühendislik ürünü olarak led aydınlatma sistemleri ile güç kaynağı sisteminin üretim, tedariki, montajı kurulu olarak devreye alınması işlerini ve garanti süresi içerisinde ve sonrasında bakım, onarım ve servis hizmetlerinin yapılması işlerini üstelendiğini, 03/07/2013 tarihli sözleşme ile de dış cephe led aydınlatma sistemleri ile güç kaynağı sisteminin üretim, tedariki, montajı, kurulu olarak devreye alınması işlerini garanti süresi içerisinde ve sonrasında bakım, onarım ve servis hizmetlerinin verilmesi işlerini üstlendiğini, anılan sözleşmelerden 23/05/2013 tarihli sözleşme konusu ledlerin montajının en geç 10/07/2013 tarihine kadar 03/07/2013 tarihli sözleşme konusu ledlerin montajının ise en geç 05/08/2013 tarihinde tamamlanacağının, sağlam, çalışır ve eksiksiz olarak müvekkili şirkete teslim edileceğinin kabul ve taahhüt edildiğini, ancak yerine getirilmediğini belirterek ayıplı işin tespiti talep ettiği, ancak mahkemece tespit talep eden davacının talebi üzerine yapılan değerlendirmede tespite konu edilen hususlardan 8. Maddesinin “g” fıkrasında belirtilen sözleşmelerin IV/9. Maddesi gereğince doğmuş olan ceza-i şart miktarının tespiti talebini yargılamayı gerektirmesi nedeniyle reddi ile diğer hususların delil niteliğinde görülmesi nedeniyle tespit edilmesine karar verilmiş, verilen karar üzerine resen tayin edilen Makine Yüksek Mühendisi Bilirkişi … ve elektrik Mühendisi Bilirkişi … tarafından keşfen inceleme yapılarak düzenlenen 22/04/2015 tarihli bilirkişi raporu ile bu güne kadarki tamir ve değişimler sırasında meydana gelen zararların maliyetlerinin toplam 76.457,15 USD olarak hesaplandığı hususlarını tespit ve rapor etmişlerdir.
Davacının yaptığı işin ayıplı olup olmadığı, ayıbın gizli olup olmadığı, eserin kabul edilip edilmediği, ayıp ihbarının süresinde yapılıp yapılmadığı ve dosya içerisindeki tespit raporu da değerlendirilmek suretiyle asıl davada davacının alacağı olup olmadığı, çeklerden dolayı borçlu bulunup bulunmadığı, karşılık davada da davalının alacaklı olup olmadığı konusunda keşfen incelemede dahil olmak üzere rapor düzenlenmesi bakımından resen tayin edilen bilirkişiler Prof. Dr. …, Mali Müşavir Bilirkişi…, Hukukçu Bilirkişi … ve Mimar Bilirkişi …ye dosya tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti 02/02/2017 tarihli kök rapor ile; taraflara ilişkin iddia ve cevaplar ile dosyada yer alan bilirkişi tespit raporu ve mahkeme heyetiyle gerçekleştirilen keşifte yapılan inceleme ve gözlemlerin değerlendirilmesinde davacının ilgili iş için yaptığı sözleşme çerçevesinde gerekli üretimi ve imalatı yapmadığı, ayıplı ürünlerin kullanıldığı, hastane gibi estetik açıdan ve görsel açıdan önemli bir binanın iç ve dış aydınlatmalarında yapılan özensiz ve ayıplı işin hastane açısından da maddi-manevi zarara sebep olduğu ve olacağı, davacının sözleşme gereği yapacağı imalat karşısında davalı karşı davacı tarafa verdiği teminat karşılığı senetlere ilişkin talebinin yerinde olmadığı, uygun olmayan LED aydınlatma sisteminin onarımının yapılmasına ilişkin bir durumun da 24 saat çalışan ve sağlık hizmeti veren hastane hizmetlerinin aksamasına, hastaların mağdur olmasına sebep olacağından ciddi mağduriyetlerin yaşanacağı, davacı karşı davalının bu kapsamda talebinin yerinde olmadığı hususlarını rapor etmişlerdir.
Mahkememizce bilirkişi raporunun hüküm vermeye elverişli olmadığı, davacının yapmış olduğu işin bedelinin tespitinin yapılmadığı, ayıplı işin bedelinin tespitinin yapılmadığı, ayıplı işin düzeltilmesi için ne kadar bedel gerektiği, toplam iş bedelinden düşülmesi gereken nesafet miktarının varsa ne kadar olduğunun hesap edilmediği, ayıbın niteliğinin ve miktarının belirlenmediği fazladan iş yapılıp yapılmadığının raporda tespit edilmediği, davalı karşı davacının zararının tespitinin yapılmadığı, ayıplı olduğu tespit edilen işlerdeki ayıbın giderilmesi için ne miktar masraf yapılması gerektiğinin belirlenmediği anlaşıldığından, bu eksikliklerin belirlenerek usulüne uygun şekilde maliyet hesabı yapılmak suretiyle ve davacı karşı davalının alacaklı olup olmadığı, varsa miktarı ile davalı karşı davacının zararı olup olmadığı varsa miktarının tespiti açısından önceki bilirkişi heyetinden ek rapor alınmasına karar verilmiş olup, bilirkişi heyeti 04/04/2018 tarihli ek rapor ile; Kök raporda da verildiği üzere davacının ilgili iş için yaptığı sözleşme çerçevesinde gerekli üretimi, imalatı yapmadığı, ayıplı (gün ışığı sunamayan veya belli bir kullanım süresi sonunda sarıya dönüşen) ürünlerin kullanıldığı, hastane gibi estetik açıdan ve görsel açıdan önemli bir binanın iç ve dış aydınlatmalarında yapılan özensiz ve ayıplı işin hastane açısından da maddi-manevi zarara sebep olduğu ve olacağı, davacının sözleşme gereği yapacağı imalat karşısında davalı karşı davacı tarafa verdiği teminat karşılığı senetlere ilişkin talebinin yerinde olmadığı, uygun olmayan LED aydınlatma sisteminin onarımının yapılmasına ilişkin bir durumun da 24 saat çalışan ve sağlık hizmeti veren hastane hizmetlerinin aksamasına, hastaların mağdur olmasına sebep olacağından ciddi mağduriyetlerin yaşanacağı, davacı karşı davalının bu kapsamdaki talebinin yerinde olmadığı, bu çerçevede teknik incelemede tespit edilenler dikkate alındığında, davacının 218.531,21 USD bedelli 3 adet hakediş toplamı alacaklandığı tutar ve mali incelemede davalı tarafın yapmış olduğu 104.167,77 USD ödemenin hesaplandığı, fark kalan tutarın ise 114.363,44 USD olduğu, teknik tespit kapsamında davacının sözleşmeye aykırı ayıplı ifa da bulunduğu, toplam arızalı ve ayıplı iş bedelinin 70.545,88 USD, ayıplı ve arızalı işin düzeltilmesi için gerekli olan bedelin 123.633,41 USD ve 25.000,00 TL (10.236,25 USD) işin yapılması sırasında meydana gelen zararın ayıplı ifa sebebiyle hesaplanan tutar olduğu, , ayıplı ifaya ilişkin sözleşmenin IV-12. Maddesi hükmünün somut olayda uygulanması gerektiğinin değerlendirildiğinde, bu durumda davalının uğramış olduğu zararların aynı sıra anılan hüküm uyarınca sözleşme bedelinin %10’nu oranında da cezai şartın sözleşmede kararlaştırıldığı hususlarını ek raporları ile tespit etmişlerdir.
Mahkememizce aldırılan ek rapora taraf vekillerince itirazda bulunulmuş olup, tarafların itirazlarının değerlendirilmesi açısından önceki bilirkişi heyetine Elektrik Elektronik Mühendisi Bilirkişi …’ın da dahil edilerek 2. Kez ek raporun alınmasına karar verilmiş olup, bilirkişi heyeti 19/02/2019 tarihli 2. Ek rapor ile; mahkemece bilirkişi heyetine Elektrik Elektronik Mühendisi Bilirkişinin dahil edildiği, taraflara ilişkin iddia ve cevaplar ile dosyada yer alan bilirkişi tespit raporu ve mahkeme heyetiyle gerçekleştirilen keşifte yapılan inceleme ve gözlemlerin ek rapor sürecinde mahkemece bilirkişi heyetine verilen yerinde inceleme yetkisi ve ek rapora karşı tarafların itirazları kapsamında yapılan çalışmalar sonucunda, kök ve ek raporlarda da belirtildiği üzere davacının ilgili iş için yaptığı sözleşme çerçevesinde gerekli üretimi, imalatı yapmadığı, ayıplı (gün ışığı sunamayan veya belli bir kullanım süresi sonunda sarıya dönüşen) ürünlerin kullanıldığı, hastane gibi estetik açıdan ve görsel açıdan önemli bir binanın iç ve dış aydınlatmalarında yapılan özensiz ve ayıplı işin hastane açısından da maddi ve manevi zarara sebep olduğu ve olacağı, davacının sözleşme gereği yapacağı imalat karşısında davalı karşı davacı tarafa verdiği teminat karşılığı senetlere ilişkin talebinin yerinde olmadığı, ayıplı ifaya ilişkin sözleşmenin IV/2. Maddesi hükmünün somut olayda uygulanması gerektiğinin değerlendirildiğinde, bu durumda davalının uğramış olduğu zararın yanı sıra anılan hüküm uyarınca sözleşme bedelinin %10’nu oranında da cezai şartın sözleşmede kararlaştırıldığı, bu nedenle ek rapor ile oluşturulan kanaatin aynen devam etmekte olduğu hususlarını 2. Ek raporları ile tespit etmişlerdir.
Taraflar arasında TBK 470-486 maddeleri arasında düzenlenen eser sözleşmesi kurulmuştur. TBK’nın 475. maddesinde ayıplı ifa nedeniyle iş sahibinin seçimlik hakları düzenlenmiştir. Eser iş sahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aykırı olursa, işsahibinin sözleşmeden dönme hakkı bulunmaktadır. . TBK’nın 474/1. maddesine göre açık ayıplarda iş sahibinin eserin tesliminden sonra işlerin olağan akışına göre imkan bulur bulmaz, geç sayılmayacak bir süre içinde eseri muayene edip varsa ayıplarını yükleniciye bildirmesi gerekir. TBK’nın 477/3. maddesine göre gizli ayıplarda ise gizli ayıba vakıf olur olmaz (öğrenir öğrenmez) gecikmeksizin ayıp ihbarının yapılması gerekir. Ayıp halinde iş sahibinin hakları TBK’nın 475. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre iş sahibinin seçimlik hakları; sözleşmeden dönme, bedelden indirim yapılmasını veya ayıbın ücretsiz olarak giderilmesini (onarılmasını) talep etme haklarıdır. Eserin iş sahibinin kullanamayacağı derecede ayıplı olması veya hakkaniyet kaideleri gereği eseri kabul etmesinin iş sahibinden beklenememesi ya da eserin sözleşmede açıkça kararlaştırılan nitelikleri taşımaması halinde iş sahibi eseri kabulden kaçınarak sözleşmeden dönebilir. Eserdeki ayıpların eserin reddini gerektirecek nitelikte önemli olmaması halinde ise diğer seçimlik hakların kullanılması gerekir
Taraflar arasında akdedilen 23.05.2013 ve 03.072013 tarihli eser sözleşmeleri kapsamında davacı tarafından yapılan elektrik imalatının beyaz ışık (gün ışığı) renginde olması gerekirken sistemin tesisinden kısa bir süre sonra sarıya dönüştüğü mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu ibraz edilen rapor ve … 5.Sulh hukuk Mahkemesinin …D.İş sayılı dosyasına ibraz edilen bilirkişi raporundan anlaşılmıştır.
Davacının edimini sözleşmeye uygun şekilde yerine getirmediği yapılan işin toplam 70.545,88USD lik bölümünün arızalı olduğu,onarım için harcanması gereken bedelin toplam 123.633,41USD olduğu,onarımın yapıla bilmesi için montaj ve demontaj gerektiği ,montaj ve demontaj sonucu oluşan zararın tazmin bedelinin 25.000TL sı olduğu tespit edilmiştir.
Sözleşmelerin 1. Maddesinde:sözleşme konusu ürünlerin teknik şartnameye TSE standartarına ISO 9001 kalite sistem belgesine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,Sağlık Bakanlığı karar ve tebliğ yönetmeliklerine uygun olduğunu,ithal edilen ürünlerin sertifika işlemlerinin tamamlandığını,satıcının alacaklının talebi halinde sertifika ve belgeleri alıcıya vereceğini ,9.maddesinin c bendinde;sözleşme konusu ürünlerin hatalı veya yetkin olmayışı sebebiyle arızalanması,teknik özelliklerine uygun şekilde çalışmaması, d bendinde; işletmeye alındıktan sonra sözleşme konusu ürünlerin teknik şartnamede belirtilen performansı göstermemesi durumunda yüklenecinin ürünleri yenisi ile değiştirmeyi sözleşmeye göre revizyon yapmayı ,sözleşme bedeli üzerinden 0,02 oranında cezai şart ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği, 12 maddesinde ;satıcının sözleşme konusu ürünlerin üretiminden kaynaklanan tüm ayıplardan sorumlu olduğu, VII. garanti ve servis başlıklı maddesinde; satıcı tarafından çalışır halde teslim edilen ürünlerin alıcıya tam olarak kurulmasından sonra 5 yıl müddetle garanti verildiği ,garanti süresi boyunca alıcı hatası dışında meydana gelen tüm arızalar hatalı mallardan kaynaklanan tüm onarımlardan satıcının sorumlu olduğu, düzenleme konusu yapılmıştır.
Davacı karşı davalı tarafından yapılan eserin ayıplı olduğu tespit edildiğinden davacı sözleşme ile vermiş olduğu garanti kapsamında ayıpların giderilmesinden ve onarımından sorumludur. Davalı karşı davacı iş sahibi eseri red etmeyerek karşı davasında eksik ve ayıplı ifa nedeniyle uğranılan zararın tazmininin talep etmiştir. TBK 475 maddesine göre eser red edilmediğinden davalı iş sahibinin sözleşme ile kararlaştırılan iş bedelini ödeme yükümlülüğü vardır. İş sahibinin sözleşme gereği ödemesi gereken iş bedelinden 114.363,44USDnin ödenmediği tespit edilmiştir. Davalı iş sahibi bu bedelden sorumludur. Davacı … 7. Noterliğinin … yevmiye no.lu … tarihli ihtarnamesi ile bakiye iş bedelini talep etmiş davalı iş sahibi … 40.Noterliğinin… tarihli cevabi ihtarı ile bu bedeli ödemeyeceğini bildirdiğinden bu tarih itibariyle temerrüde düşmüştür. Asıl davada davacının 114.363,44USD alacağına 17 Şubat 2015 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi uyarınca faiz işletmek gerekmiştir.
Davacı sözleşme kapsamında davalı iş sahibine vermiş olduğu teminat senetlerinden dolayı borçlu bulunmadığının tespitini de talep etmiştir. Taraflar arasında akdedilen 03.07.2013 tarihli ve 25.05.2013 tarihli sözleşmelerin teminat başlıklı IV.Maddesinde senetlerin sözleşmede belirlenen işin eksiksiz ayıpsız olarak yapılmasının teminatı olarak alındığı düzenlenmiş olup, davacı yüklenicinin sözleşmenin 1. Maddesine uygun olarak sözleşme konusu ürünlerin teknik şartnameye TSE standartarına ISO 9001 kalite sistem belgesine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,Sağlık Bakanlığı karar ve tebliğ yönetmeliklerine uygun olduğuna yönelik belgeleri iş sahibine verememiş, hizmete yönelik olarak hizmet yeterlilik belgesi verdiği bu belgenin sözleşme konusu ürünlere ilişkin olmadığı,ürünlerin hatalı ve eksik olduğu,teknik özelliklerine uygun çalışmadığı ayıplı olduğu tespit edildiğinden davacı sözleşmenin eksiksiz ve ayıpsız olarak ifasını teminen vermiş olduğu senetlerden dolayı borçlu bulunmadığının tespitini isteyemeyeceğinden bu talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Karşılık davada iş sahibi, davacı yükleniciye iş bedeli olarak ödediği 204.789TL sından fazla ödemenin tespit edilerek şimdilik 1.000TL sının iadesini talep etmiş isede davacının iş bedelinin tamamını ödemediği iş bedelinin tamamından sorumlu olduğu anlaşıldığından bu talebinin reddine karar verilmiştir.
Ayıplı işlerin onarımının yapıla bilmesi için gerekli olan demontaj ve montaj işleri için yapılan masraflardan fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak 1.000TL talep edilmiş,davalı karşı davacı ıslah dilekçesinde bu talebini 10.236,25USD olarak artırmış ise de davalı karşı davacı davasını açarken talebini Türk Lirasından yana kullandığından ve bu talebi ile bağlı olduğundan ıslah yoluyla Türk Lirası talebini yabancı paraya çeviremeyeceğinden bu kalem talebi için bilirkişi raporunda tespit edilen 25.000TL kabul edilmiştir. Davalı karşılık davacı 10.10.2013 tarihinden itibaren faiz talep etmiş ise de Beyoğlu 40.Noterliğinin 10.10.2013 tarihli ihtarnamesinde ürünlerin sözleşme gereği montajının tamamlanarak sağlam ve çalışır vaziyette teslim edilmesini gecikmelerden kaynaklanan cezai şart bedelinin iş bedelinden düşürüleceğini bildirmiş eksik ve ayıplı imalattan kaynaklanan tazminat bedelinin ne olduğunu bildirmediği gibi bu bedeli de talep etmediğinden davacı karşı davalı bu tarih itibariyle TBK na uygun şekilde temerrüde düşürülmemiş olduğundan davalı karşı davacının 25.000TL alacağının 1.000TL sına karşılık davanın açıldığı 30.10.2015 tarihinden 24.000TL sına ıslah tarihinden itibaren avans faizi işletilmesine karar vermek gerekmiştir.
Ayıplı işlerin onarılması için gerekli olan bedelin 123.633,41USD olduğu tespit edildiğinden bu bedelin 76.457,15USD na karşılık davanın açıldığı 30.10.2015 tarihinden 47.176,26USD na ıslah tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi uyarınca faiz işletilmesine karar verilmiştir.
Tüm dosya kapsamı ve delillerin değerlendirilmesi neticesinde; Davacı yüklenicinin ayıplı ve eksik iş yaptığı sözleşmedeki garanti maddesi uyarınca ayıplı işlerin onarımından sorumlu olduğu, davalı iş sahibinin eseri red etmediği onarım bedelini talep ettiği bu sebeple iş bedelinin tamamını ödeme sorumluluğunda olduğu hüküm vermeye elverişli denetime açık kök ve ek bilirkişi raporu ile anlaşıldığından asıl davada; davanın kısmen kabulüne, 114.363,44 USD nin 17/02/2015 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4-a maddesi uyarınca işleyecek faizi ile davalıdan ( … A.Ş) tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine, davacının menfi tespit talebinin reddine, karşılık davada; davanın kısmen kabulüne, 123.633,41 USD nin , 76.457,15 USD’sine karşılık davanın açıldığı 30/10/2015 tarihinden, 47.176,26 USD’sine ıslah tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4-a maddesi uyarınca işleyecek faizi ile birlikte davalıdan (… Ltd Şti’nden ) tahsiline, 25.000,00 TL tazminatın 1.000 TL’sine karşılık davanın açıldığı tarihten , 24.000 TL’ye ıslah tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan (…Ltd Şti’nden ) tahsiline, fazlaya ilişkin 1.000 TL’lik tazminat talebinin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M / Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Asıl davada; davanın kısmen kabulüne, 114.363,44 USD nin 17/02/2015 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4-a maddesi uyarınca işleyecek faizi ile davalıdan ( … A.Ş) tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine, davacının menfi tespit talebinin reddine,
2-Karşılık davada; davanın kısmen kabulüne, 123.633,41 USD nin , 76.457,15 USD’sine karşılık davanın açıldığı 30/10/2015 tarihinden, 47.176,26 USD’sine ıslah tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4-a maddesi uyarınca işleyecek faizi ile birlikte davalıdan (… Ltd Şti’nden ) tahsiline,
-25.000,00 TL tazminatın 1.000 TL’sine karşılık davanın açıldığı tarihten , 24.000 TL’ye ıslah tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan (… Ltd Şti’nden ) tahsiline, fazlaya ilişkin 1.000 TL’lik tazminat talebinin reddine,
3-Asıl dava açısından;
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 23.260,73 TL nispi karar ve ilam harcından, başlangıçta yatırılan 8.106,00 TL peşin harcın mahsubu ile eksik harç olan bakiye 15.154,73 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
5-Davacı tarafından yatırılan 8.106,00 TL harç ile, yine davacı tarafından yapılan 3.639,20 TL yargılama giderinin davanın kabul edilen kısmına tekabül eden 3.165,01 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesince davanın kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan 32.286,19 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesince davanın red edilen kısmı üzerinden hesaplanan 7.431,56 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Taraflarca yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın, talep halinde ve karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
9-Karşılık dava açısından;
10-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 23.260,73 TL nispi karar ve ilam harcından, başlangıçta yatırılan 8.106,00 TL peşin harç ve 5.865,00 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 13.971,00 TL harcın mahsubu ile eksik harç olan bakiye 9.289,73 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
11-Davacı tarafından yatırılan 13.971,00 TL harç ile, yine davacı tarafından yapılan 55,25 TL yargılama giderinin davanın kabul edilen kısmına tekabül eden 55,11 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
12-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesince davanın kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan 35.330,42 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
13-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 13. Maddesi uyarınca davanın reddedilen kısmı üzerinden hesaplanan vekalet ücreti maktu vekalet ücretinden az olamayacağı gibi kabul veya red edilen kısmıda geçemeyeceğinden davanın red edilen kısmı üzerinden hesaplanan 1.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
14-Taraflarca yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın, talep halinde ve karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
Dair davacı karşı davalı vekili ile davalı karşı davacı vekilinin yüzlerine karşı tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK 341. maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 30/01/2020

Başkan …
E-İMZALI
Üye …
E-İMZALI
Üye …
E-İMZALI
Katip …
E-İMZALI

ASIL DAVADA;
HARÇ BEYANI
23.260,73 TL K.H.
13.971,00 TL P.H. ve ISLAH H.
9.289,73 TL B.İ.H.

DAVACI GİDERİ
3.200,00 TL B.KİŞİ
439,20 TL POSTA
3.639,20 TL TOPLAM

—————————————
KARŞILIK DAVADA;
HARÇ BEYANI
26.231,50 TL K.H.
3.826,00 TL P.H.
22.405,00 TL B.İ.H.

DAVACI GİDERİ
55,25 TL POSTA
55,25 TL TOPLAM YARGILAMA

Bu belge 5070 sayılı kanun kapsamında elektronik imza ile imzalanmıştır.