Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/368 Esas
KARAR NO : 2021/993

DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 31/03/2015
KARAR TARİHİ : 21/12/2021

Mahkememizdeki İstirdat davasının mahkememizce yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin … mevkiindeki iş yerine 12.06.2014 tarihinde hırsız girdiğini, müvekkiline ait çelik kasa içinde bulunan küçük çelik kasasının çalındığını, bu kasa içerisinde müvekkiline verilmiş 12 adet çek bulunduğunu, … Asliye Ticaret Mahkemesinin … esas sayılı dosyası üzerinden çeklerin iptali ve ödemeden men davasına ilişkin 12 adet çekten 3 tanesinin ibraz edilmesi sebebiyle huzurdaki davanın ikame edildiğini, çekteki ciroların sahte bir şekilde imza ve kaşe kullanılmak kaydıyla elde edildiğini, aradaki cirantaların telefonlarının cevap vermediğini, davalının da iyi niyetli olmadığını savunarak …Bankası … Şubesine ibraz edilen keşidecisi …Ltd. Şti. olan ve … nolu hesaba bağlı … nol 29.09.2014 keşide tarihli 10.000,00 TL bedelli, … Bank’a ibraz edilen keşidecisi … Tic.Ltd. Şti. olan 06.08.2014 keşide tarihli … nolu 1.324,76-TL bedelli ve yine keşidecisi …Ltd. Şti olan 11.08.2014 keşide tarihli … nolu 811,36-TL bedelli çeklerin iadesi ile yargılama masrafları ve vekalet ücretininde davalı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile faktoring müşterisi … Tic. Ltd. Şti. arasında 02.07.2013 tarihinde Genel Faktoring sözleşmesi imzalandığını, sözleşmesi kapsamında … Ltd. Şti., … Tic. Ltd. Şti’nin borçlusu olduğunu, faturalardan doğan alacağını müvekkil şirkete temlik ederek karşılığında faktoring finansmanı sağlandığını, … Tic. Ltd. Şti. işbu faktoring işlemlerinden doğan borcunun geri ödenmesini teminen davacı lehine keşide edilen dava konusu 3 adet çeki 17.06.2014 tarihinde müvekkil şirkete devir ve teslim ettiğini, konu çeklerin bedelleri faktoring müşterisi … Tic. Ltd. Şti. tarafından müvekkil şirkete ödenerek ve …Tic. Ltd. Şti. firması ödediği çeklerin kendisine kargo yoluyla teslimini talep ettiğini, bunun üzerine söz konusu çekler … Tic. Ltd. Şti. firmasının bildirdiği adresine kargo yoluyla gönderildiğini, davacının çeklerin çalındığı cironun sahte olduğu şeklindeki iddialarının müvekkil şirkete karşı ileri sürülmesinin hukuken mümkün olmadığını, faktoring işlemine konu faturanın hukuken geçerli ve gerçek bir fatura olduğunu, müvekkilinin iyi niyetli ve yetkili hamil sıfatına haiz olduğunu savunarak haksız davanın reddi ile yargılama masrafların ve vekalet ücretininde davacı tarafa yükletilmesini istemiştir.
Tarafların iddia ve savunmaları ile celp edilen delillerin dosya kapsamında değerlendirilmesi amacıyla … 2. Asliye Ticaret Mahkemesine yazılan talimat neticesinde mali müşavir bilirkişiye tevdii edilen dosyaya 08/10/2020 tarihinde tanzim olunan bilirkişi raporunda özetle; davacının incelenen ticari defterinin 6102 TTK’nın 64. maddesine göre 2014 dönemine ait ticari defterinin açılış ve kapanış tasdiklerinin yapıldığı, lehe delil olup olmaması hakkındaki takdirin mahkemeye ait olacağını, davacıya teslim edilemeyen toplam 3 adet çekin davacının defterlerinde kayıtlı olduğu, davacı ile davalı arasında 6361 sayılı “Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman Ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunun” 9/2 ve 9/3 maddesi gereği Geçerli bir faktoring işlemi yapıldığına dair bir muhasebe kaydı ve işlemi yapılmadığı yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Tarafların iddia ve savunmaları ile celp edilen delillerin dosya kapsamında değerlendirilmesi amacıyla mali müşavir bilirkişiye tevdii edilen dosyaya 27/11/2020 tarihinde tanzim olunan bilirkişi raporunda özetle; davacı kayıtlarının talimat yolu ile incelenmesine ilişkin işlemlerin rapor tanzimi aşamasında sonuçlandığına dair bilgi tarafımıza ulaşmamış olup, dosyadaki çek bilgileri ile davalı Factoring kayıtları kapsamında; davalı şirketin dava dışı … firması ile faturaya dayalı olarak 17.06.2014 tarihinde factoring işlemi yaptığı, 6361 Sayılı Finansal Kiralama Şirketleri Kanunu’ nun 9/3. maddesine göre …şirketinin kötüniyetli ve ağır kusurlu olup olmadığının savcılık dosyası dışında tespite yarar bilgi ve belge dosyada tespit edilememiştir. Bu nedenle Kötü niyetli ve ağır kusurlu olup olmadığı hususunda taktirinin mahkemeye ait olacağı, dosyada davaya konu çeklerden … nolu 10.000,00 TL tutarlı 30.10.2014 keşide tarihli çekin, ciro silsilesinde davacıdan önceki … tarafından cironun “… emrine ödeyiniz” açıklaması ile yapıldığı çekte davacının cirosunun bulunmadığı,çek üzerinden anlaşılan silsilenin bozulduğu durum sebebi ile davalı tarafın ağır kusurlu olduğu mahkemece değerlendirildiğinde; Davalı factoring şirketinin yetkili hamil olmadığı sonucuna varılarak … nolu 10.000,00 TL tutarlı 30.10.2014 keşide tarihli çek yönünden davacı tarafça istirdatının istenebileceği, Ancak bu çek tahsil edildiğinden, bu çekin aynı yerine davalı tarafından tahsil edilen karşılığının iadesinin mümkün olacağı hususlarında nihai hukuki tavsifin Mahkemeye ait olacağı, davaya konu diğer … nolu 1.234,76 TL tutarlı 06.08.2014 keşide tarihli çek ,… nolu 811,36 TL tutarlı 11.08.2014 keşide tarihli çekler için ise 6361 sayılı Kanunun 9/3. maddesi kapsamında yukarıda ifade edildiği üzere dosya kapsamında davalının işlemlerinin yönetmeliğe göre faturaya dayalı olarak uygun yapıldığı yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Dava; davacının işyerinden 12/06/2014 tarihinde çalındığını iddia ettiği 12 adet çekten 29/09/2014 keşide tarihli 10.000 TL bedelli, 06/08/2014 keşide tarihli, 1.234,76 TL bedelli, 11/08/2014 keşide tarihli, 811,36 TL bedelli 3 adet çekin davalı faktoring şirketi tarafından tahsil için bankaya ibraz edilmiş olması nedeniyle bu çeklerin istirdadı talepli çeklerin iadesi davasıdır.
… AHM … E. … K. Sayılı (Ödemeden men/çek iptali) dosyası: …. tarafından 12.06.2014 tarihinde 12.06.2014 tarihinde yaşanan hırsızlık nedeniyle çek iptali ve ödemeden men talepli davanın açıldığı, dava dilekçesinde iş bu davaya konu 3 adet çekinde bulunduğu 12 adet çekin mevcut olduğu, Mahkemece 13.06.2014 tarihinde ödemeden men kararı verildiği ve ticaret sicil gazetesinde ilan edilmesine ve diğer hususlara karar verildiği, 08.06.2016 tarihinde 2014/210 E. ve 2016/580 K.sayılı karar ile iş bu davaya konu 3 adet çeke ilişkin davacı tarafça iade davası açılmış olmakla iş bu çekler yönünden davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği mevcuttur.
.. hesap nolu … nolu 1.234,76 TL tutarlı 06.08.2014 keşide tarihli çekin; keşidecisinin … Tic. Ltd. Şti. , lehtarının …A.Ş., cirantaların sırasıyla …Ltd. Şti. , …Ltd Şti. , …olduğu, iş bu çek hakkında ödeme yasağı kararı bulunduğundan üzerinde hiçbir işlem yapılmadığı,
… hesap nolu … nolu 811,36 TL tutarlı 11.08.2014 keşide tarihli çekin; keşidecisinin … Ltd. Şti., lehtarının … A.Ş, cirantalarının sırasıyla … Şti, …Şti., … A.Ş olduğu, iş bu çek hakkında ödeme yasağı kararı bulunduğundan üzerinde hiçbir işlem yapılmadığı,
… hesap nolu … nolu 10.000,00 TL tutarlı 30.10.2014 keşide tarihli çekin; keşidecisinin …Şti. , lehtarının …Ltd.Şti. , cirantalarının sırasıyla… Ltd. Şti, … Ltd. Şti. , … A.Ş. olduğu, … 1 ATM 13.06.2014 tarih … sayılı ödeme yasağı kararı gereğince çek hakkında herhangi bir işlem yapılmayarak iade edildiği, iş bu çekte “…emrine ödeyiniz” açıklaması ile … tarafından cirolandığı mevcut ise de bir sonraki cirantanın … olduğu tespit edilmiştir.
… Cumhuriyet Başsavcılığı … Soruşturma nolu dosyası: Müşteki İfade Tutanağı (12.06.2014): 12.06.2014 tarihli ifade tutanağından şirket sahibi tarafından verilen ifadede, fabrikanın idari binasındaki makam odasında bulunan çelik kasanın açılarak içinde mevcut küçük kasa içinde 12 çek (iş bu davaya konu çekler mevcut), senet ve nakit paranın çalındığı, hırsızlık olayına ilişkin soruşturma dosyası içeriği evraklarda iş bu davaya konu çeklerin de mevcut olduğu, soruşturma dosyasında daimi arama kararı verildiği görülmüştür.
… A.Ş. ile …Tic.Ltd.Şti. arasında 02.07.2013 tarihinde … nolu 750.000 TL azami limitli faktöring sözleşmesi akdedildiği, davalı tarafın 2014 yılı ticari defterlerinin tasdiklerinin süresi içersinde yapıldığı, HMK 222./2 maddesi kapsamındaki koşulları taşıdığı, … tarafından Alacak Bildirim Formu, Temlikname ve Taahhütnamesi ile 17.06.2014 tarihinde …Tarafından İnansu firmasına tanzim ettiği 17.490,55 TL tutarındaki faturanın faktöring işlemine konu edildiği, 17.06.2014 tarihli Çek /Senet Tevdi Bordrosuna göre, …Ltd. Şti tarafından davaya konu 3 adet çek ile birlikte 7 adet toplam 17.465,22 TL çeklerin davalı şirkete teslim edildiği, Faktoring işlemine ilişkin fatura, faktöring komisyon giderleri ve çek girişlerinin 17.06.2014 tarihinde … Referans numarası ile kayıtlandığı, Şirketin 17.06.2014 tarihinde vermiş olduğu talimat ile faktöring şirketi tarafından 16.350,00 TL tutarın … İnşaat hesabına havale edildiği, davalı tarafından yapılan 16.350 TL tutarındaki ödemenin 17.06.2014 tarih ve … referans no ile kayıtlandığı, davalı tarafından sunulan … Şti. hesabında borçlandırılan tutarlara ilişkin çek ödemelerinin kayıtlanarak faktöring işlemine ilişkin borcun kapatıldığı, davaya konu 1.234,76 TL tutarındaki çekin … İnş. Tarafından 08.08.2014 tarihinde ödeme yapıldığı ve yapılan ödemenin 08.08.2014 tarih ve TI001 işlem referansı ile kayıtlandığı, davaya konu 811,36 TL tutarındaki çekin … İnş. Tarafından 22.08.2014 tarihinde ödeme yapıldığı, yapılan ödemenin 22.08.2014 tarih ve … işlem referansı ile kayıtlandığı, davaya konu 10.000,00 TL tutarındaki çekin …İnş. tarafından 03.10.2014 tarihinde ödeme yapıldığı, yapılan ödemenin 03.10.2014 tarih ve … işlem referansı ile kayıtlandığı, … Ltd. Şti. tarafından bildirilen talimat tarihlerinde (08.08.2014, 22.08.2014, 08.10.2014) çeklerin kargo ile taraflarına gönderilmesinin talep edildiği, davalı tarafından çeklerin kargo ile …Ltd. Şti.’nin bildirdiği adrese kargo ile gönderildiğinin cevap dilekçesinde bildirdiği teknik mali raporda tespit edilmiştir.
… 2. Asliye Ticaret Mahkemesine yazılan talimat neticesinde mali müşavir bilirkişinin 08/10/2021 tarihli raporunda, davacı şirketin defterlerinin incelenmesinde çeklerin herhangi bir firmaya ciro edildiğine dair defter incelemesinde kayda rastlanılmadığı, davalının defter kayıtlarına göre 27.11.2020 tarihli bilirkişi raporunda, çeklerin davalının defterlerinde kayıtlı olduğu, çeklere ödeme yasağı getirildiğinden dolayı Faktöring şirketine temlik eden dava dışı…, Ltd. Şti. tarafından çek bedellerinin ödendiği, davaya konu 3 adet çeki davalı Faktöring Şirketine temlik eden … Tic. Ltd. Şti tarafından çek bedellerine ait ödemelerin Faktöring şirketine yapılması nedeniyle ilgili çeklerin asıllarının Kargo yoluyla iadelerinin talep edildiği ancak çeklere ait kargo teslim tutanağının dosyada olmadığı, dava dosyasının tetkikinde davacının yasal defterlerinin incelenmesinde davacı ile davalı arasında 6361 sayılı “Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman Ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu” 9/2 ve 9/3 maddesi gereği geçerli bir faktoring işlemi yapıldığına dair bir muhasebe kaydı ve işlemi yapılmadığı, davacının incelenen ticari defterinin 6102 TTK’nın 64. maddesine göre 2014 dönemine ait ticari defterinin açılış ve kapanış tasdiklerinin yapıldığı, davacıya teslim edilemeyen toplam 3 adet çekin davacının defterlerinde kayıtlı olduğu tespit edilmiştir.
Değerlendirmeler;
Faktoring şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez .
Davalı factoring şirketinin 02.07.2013 tarihinde … nolu 750.000 TL azami limitli faktöring sözleşmesi müşterisi olan dava dışı …firması ile faturaya dayalı olarak 17.06.2014 tarihinde factoring işlemi yaptığı, müşteri hesabına fatura bedellerine ilişkin bedelleri aynı gün ödediği, dolayısı ile yönetmelik hükümlerine uygun factoring işlemi yaptığı, …firmasından alınan davaya konu çeklerin bedellerinin davalı şirkete yine dava dışı … firması tarafından ödemelerinin yapıldığı, ödeme yapan … firmasına davalı tarafça çeklerin iade edildiğinin bildirildiği hususları dosyada mevcuttur.
Çek asıllarının davalı factoring şirketi tarafından factoring müşterisinden alınan ödeme sebebi ile müşteriye iade edildiği bildirilmekle HMK 223. maddesi gereğince müşteri … firmasından çeklerin mahkemeye sunulması istenilmiş olup yapılan ihtaratlı tebliğe rağmen çeklerin talimat mahkemesine sunulmaması nedeniyle davacı tarafın imza itirazına ilişkin inceleme yapılamamıştır.
Davalı factoring şirketinin davaya konu çeklerde ciro silsilesine göre son hamil olduğu, davacıdan sonra ve factoring müşterisi …firmasından önce 2 ciro daha mevcut olduğu dolayısı ile davacının 9/2 kapsamında factoring sözleşmesinin tarafı olmadığı çek görüntülerinde belirlenmiştir.
6381 S. Yasanın 9/3 maddesinde ; ”Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring şirketine devri halinde kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine karşı ileri süremez; meğer ki, faktoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” hükmüne yer verilmiştir.
Davalı tarafça sunulan faktöring sözleşmesi ve fatura ile tevsik edilen dayanak belgelerinin incelenmesinde geçerli bir faktoring ilişkinin kurulduğu mali tespitler sonucu anlaşılmıştır.
6361 Sayılı Finansal Kiralama Şirketleri Kanunu’ nun 9/3. maddesine göre inceleme yapıldığında, … hesap nolu … nolu 1.234,76 TL tutarlı 06.08.2014 keşide tarihli çek ve … hesap nolu … nolu 811,36 TL tutarlı 11.08.2014 keşide tarihli çek yönünden davacı tarafın bu çeklerde ciranta olarak şeklen imzasının bulunduğu ancak yetkili son hamil davalı faktoring şirketi ile arasında 3 ayrı cirantanın da bulunduğu, davalı son hamilin davacının imzasının kendisine ait olup olmadığını bilmesi beklenemeyeceğinden ayrıca davacı tarafça çekin iadesinin istendiği, menfi tespit talebinde bulunulmadığı anlaşılmakla davacı tarafından … şirketinin kötüniyetli ve ağır kusurlu olduğuna dair tespite yarar bilgi ve belge dosyaya sunulmadığından davalının bu çekler yönünden kötü niyetli ve ağır kusurlu olduğu ispatlanamadığından bu iki çek yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Ancak dosyada çeklerin görüntülerine ilişkin yukarıda yapılan incelemede davaya konu çeklerden … nolu 10.000,00 TL tutarlı 30.10.2014 keşide tarihli çekin, ciro silsilesinde keşidecisinin … Ltd. Şti. , lehtarın dava dışı … Ltd. Şti. olduğu, ancak bu lehtarın “… emrine ödeyiniz” açıklaması ile ciro yaptığı halde davacı Müpa şirketinin çekte cirosunun bulunmadığı görülmekle ciro silsilenin bozulduğu anlaşılmıştır. Ciro silsilesindeki bu bozukluk açık olduğu halde davalının herkes tarafından fark edilebilecek bu durumu denetlememesi ağır kusur niteliğinde olup davacı kayıtlarında yer alan çekteki yetkili hamilin davacı şirket olduğu kanaatine varılmıştır.
Çek üzerinde tespit edilen ciro silsilesine ilişkin kopukluk sebebi ile davalı tarafın ağır kusurlu olduğu mahkememizce tespit edilmekle davalı factoring şirketinin yetkili hamil olmadığı sonucuna varılarak … nolu 10.000,00 TL tutarlı 30.10.2014 keşide tarihli çekin davacı tarafından istirdatı istenebileceğinden … hesap nolu … nolu 10.000,00 TL tutarlı 30.10.2014 keşide tarihli çekin davacıya iadesine karar verilmiştir.
Davalı tarafça kötü niyet tazminatı talep edilmiş ise de 10.000 TL bedelli çek yönünden ciro silsilesi bozuk olmasına rağmen faktoring şirketinin bu durumu denetlememesi nedeniyle ağır kusurlu olması nedeniyle davacının bu çek yönünden dava açmakta haklı olması nedeniyle ve diğer çekler yönünden de davacının ticari kayıtlarında yer alan çeklerin iradesi dışında elinden çıkması nedeniyle davalı son yetkili hamilin ağır kusurlu ya da kötü niyetli olup olmadığı yargılama neticesinde belirli olacağından davacının dava açmakta kötü niyetli olmadığı kanaatine varılmakla davalının kötü niyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜNE KISMEN REDDİNE,
A-… hesap nolu … nolu 10.000,00 TL tutarlı 30.10.2014 keşide tarihli çekin davacıya iadesine,
B-Diğer çekler yönünden çekin iadesi davasının REDDİNE,
C-Davalının kötüniyet tazminatı talebinin REDDİNE,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 683,1‬0 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 205,72 TL harçtan mahsubu ile bakiye 477,38 TL harcın davalıdan tahsil edilerek Hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 205,72 TL peşin harcın davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan; posta, tebligat, müzekkere ve bilirkişi ücretinden oluşan toplam 1.734,10‬‬ TL yargılama giderinden davanın kabulü reddi oranında yapılan hesaplama neticesinde 1.439,55 TL yargılama giderinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
Bakiye kısmın davacının üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden kabul edilen dava değeri itibariyle AAÜT uyarınca takdiren 5.100,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
6-Davalı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden reddedilen dava değeri itibariyle AAÜT uyarınca takdiren 2.046,00‬ TL vekalet ücretinin davacıdan tahsil edilerek davalı tarafa verilmesine,
7-Davalı tarafından yapılan; posta, tebligat, müzekkere ve bilirkişi ücretinden oluşan toplam 310,00‬‬ TL yargılama giderinden davanın kabulü reddi oranında yapılan hesaplama neticesinde 52,65 TL yargılama giderinin davacıdan tahsil edilerek davalı tarafa verilmesine,
Bakiye kısmın davalının üzerinde bırakılmasına,
8-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, davalı vekilinin yüzüne karşı davacı vekilinin yokluğunda tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK. 341. maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 21/12/2021

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”