Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/285 Esas
KARAR NO : 2018/1251

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan), Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 19/03/2015
KARAR TARİHİ : 18/12/2018

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili 19/03/2015 tarihli dava dilekçesinde; Davalı …’in, 29.04.2010 tarihli Bayilik Sözleşmesi ile Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) dağıtım şirketi olan müvekkili … A.Ş’nin 5 yıl süre ile bayiliğini yapmayı taahhüt ettiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin ana konusunun davalının müvekkili şirketten aldığı LPG’yi nihai tüketicilere aktarması olduğunu, davalının satış bilgileri incelendiğinde, kendisinin 2011 yılı Aralık ayından beri şirketine hiç LPG alımı yapmadığının anlaşıldığını, davalının 30 günden uzun süreyle LPG alımı yapmamasının, bayilik sözleşmesinin 3/e maddesi doğrultusunda müvekkiline sözleşmeyi derhal fesih hakkı verdiğini, bunun üzerine davalının işyerinde … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … D. İş sayılı kararı ile yapılan keşifte; işyerinin girişinde büyük harflerle yazılı … tabelasının asılı olduğunu, dükkanın önünde muhtelif sayı ve markada tüplerin bulunduğunu, bu tüplerden bazılarının …’a ait olduğunu, kalanının ise … Gaz’a ait olduğunu ve ayrıca işyerindeki vergi levhasında … isimli şahsın vergi mükellefi olduğunu, davalının sözleşme devam ederken işyerini üçüncü bir şahsa devrettiğini ve devralan şahsın başka bir firmanın tüplü gaz bayiliğini yaptığının tespit edildiğini, tüm bunlara binaen davalıya ihtarname çekilerek; sözleşmenin taraflarınca haklı nedenle feshedildiğini ve bunun sonucu olarak sözleşmenin haklı nedenle feshi nedeniyle sözleşmeden kaynaklı talepleri yerine getirmesinin ihtar edildiğini, davalının, söz konusu ihtarnameye cevap vermediğini, ihtar olunan hususlara yönelik bir şey de yapmadığı için işbu davayı açma zorunluluğunun hâsıl olduğunu, davalının 16.585,00-TL tüp depozito alacağını davaya konu taleplerinde takas ettiklerini bildirdiklerini, davacının zilyetliğinde mülkiyeti müvekkiline ait 1.219 adet 2 kg’lık, 567 adet 12 kg’lık ve 10 adet 24 kg’lık olmak üzere toplam 1.796 adet LPG tüpü mevcut olduğunu, bu tüplerin bayilik sözleşmesinin 17. maddesine göre sözleşme sona erdiğinde 15 gün içinde müvekkiline teslim edilmesi gerekmesine rağmen halen müvekkiline teslim edilmediğini, bayilik sözleşmesinin 25. maddesine göre bayilik ilişkisinin bitmesi halinde bayinin elindeki tüpleri teslim etmesi, teslim etmediği takdirde … A.Ş’nin beher tüp başına imalat bedeli kadar cezai şart talep etme hakkı doğduğunu, bu tüplerin imalat bedellerinin taraflarınca tespit edilemediğini, imalat bedellerinin … Ltd. Şti’den sorulmasını ve yapılacak bilirkişi incelemesi ile talep edebileceği cezai şart tutarının tespit edilmesini talep ettiklerini, ayrıca fesih ihtarnamesinin davalı tarafça tebellüğü tarihinden itibaren, her iki tarafın da tacir olması sebebiyle müvekkili şirketin alacağına avans faiz oranı üzerinden faiz işletilmesini, sözleşmeden kaynaklanan diğer talep hakları saklı kalmak kaydıyla talep ettiklerini bildirerek … adresinde mukim … Ltd. Şti.’den, fesih tarihi olan Aralık 2014 ayındaki tüp imalat bedellerinin sorulmasını, delillerin toplanması ile sabit olacak iddiaları gibi fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, tüplerin iade edilmemesi sebebiyle tazminat taleplerinin bilirkişi tarafından hesaplandığında artırılmak üzere şimdilik 15.000-TL’nin fesih ihtarnamesinin tebliği tarihinden itibaren işleyecek avans faiz oranı üzerinden faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalıya usulüne uygun dava dilekçesi, duruşma gün ve saati tebliğ edilmiş, davalı vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde; Davacı tarafın dava dilekçesini ve içeriğini açıkça reddettiklerini, dava konusu sözleşmenin iddia olunduğunu gibi müvekkili tarafından 2011 yılı sonuna kadar devam ettirilmiş olsa da, davacı şirketin üzerine düşen edimleri ifa etmekten imtina etmesi ve verilen taahhütlerin yerine getirilmemesi dolayısıyla, 2011 senesi Aralık ayı döneminde, söz konusu işyerinin maliye kaydının silinmesiyle sözleşmenin ortadan kaldırıldığını, davacı şirket vekilince de belirtildiği üzere 2011 senesi Aralık ayından sonra bayi ile şirket arasında herhangi bir ilişki kurulmadığını, davacı şirket yetkili elemanlarınca müvekkilinin muvafakati olmaksızın müvekkili aleyhinde depozito makbuzları ile tesellüm fişleri düzenlenmiş olup bu hususun, müvekkili tarafından bahis konusu sözleşmenin geçerli olduğu dönemlerde defaten davacı tarafa bildirildiğini, davacı şirket tarafından iş bu yanlışlıkların düzeltileceği belirtilmişse de herhangi bir işlem yapılmadığını, müvekkilinin bunun üzerine işyerinin maliye kaydını sildirme yoluna gittiğini, söz konusu işyerinin maliye kaydı silindikten sonra işyerinin kapatıldığını, işyeri ile herhangi bir bağlantı kalmadığını, bu itibarla müvekkilinin işyerini şirkete bilgi vermeden devrettiği yönündeki beyanatın haksız olduğunu, öte yandan … Asliye Hukuk Mahkemesi aracılığıyla … D.iş numara sayılı karara istinaden söz konusu işyerinde yapılan tespit işleminin, müvekkilinin zaman itibariyle söz konusu işyeriyle bağlantısının bulunmaması dolayısıyla, müvekkili ile ilişkilendirilemeyeceğini, davada borca dayanak olarak gösterilen makbuz ve fişlerin, şirket yetkili elemanlarınca müvekkili aleyhinde ve fakat müvekkilinin muvafakati olmaksızın tanzim edildiğini, makbuzların taraflarınca kabulü mümkün olmadığını, bu belgelerin müvekkili tarafından imzalanmadığını, bu hususta davacı tarafa bilgi verildiğini ve davacı tarafça mevcut yanlışlığın giderileceğinin belirtildiğini, ancak davacı şirket tarafından işbu teslim fişleri ve muhtevası hiçbir surette gerçeğe uygun bir biçimde ortadan kaldırılmadığını, bu itibarla davacı şirketin kendi kast ve iradesiyle müvekkiliyle ilişkilendirilemeyecek borç yaratarak müvekkilinden tahsilat yapmasını kabul etmediklerini, davacı tarafın iddia ettiğinin aksine müvekkilinin 1.796 adet tüp teslim edilmediğini bildirerek davanın reddini talep etmiştir.
Dava; bayilik sözleşmesinin feshi nedeni ile sözleşme hükümlerince teslim edilen boş tüp bedellerinin tahsili istemine ilişkindir.
Mahkememizce, … Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi’ne talimat yazılarak, tayin edilecek mali müşavir bilirkişi vasıtası ile davalının defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılarak, davacı ile aralarındaki sözleşme hükümlerince kendisine teslim edilen boş tüp ve bunlara ilişkin bilginin defter ve kayıtlarda yer alıp almadığı, alması halinde hangi bilgi ve belgeye dayandığına ilişkin ve taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi kapsamında ne tür bir ticari ilişki yapıldığı hususunda rapor düzenleyip gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiş olup, … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … talimat sayılı dosyasına ibraz edilen 03/10/2016 tarihli raporda; davalı … ‘ın 2009-2011 Aralık tarihleri itibariyle … Mal Müdürlüğü’nde … TC. numarası ile Basit Usul Ticari Kazanç Vergisi mükellefiyeti mevcut olduğunu, defter tutma zorunluluğu bulunmadığını, bu nedenle tarafına teslim edilen mal alışlarına ilişkin fatura dosyasındaki … A.Ş.den alman mevcut alış faturaları incelendiğini, ilgili dosyada satış faturaları mevcut olmadığından satılan emtianın adet cinsinden satışı ve dönem itibariyle stok durumu tespit edilemediğini, alış faturalarının incelenmesi neticesinde 24.04.2010 ile 31/12/2011 tarihleri arasındaki muhtelif cins … tüp alışlarına ilişkin fatura dökümü olarak, dönem itibariyle davalı tarafından …’dan; 2.836 adet 2 kg.lık LPG dolu tüp, 2.907 adet 12 kg.lık LPG dolu tüp, 18 adet 24 kg.lık LPG dolu tüp alındığı, davalı tarafından satışlara ilişkin fatura veya perakende satış fişi ibraz edilmediğinden kaç adet LPG tüp satışı olduğu tespit edilemediğini, davaya konu taraflar arasında 29.04.2010 tarihinde 31 maddelik bir adet … A.Ş. Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Tüplü Bayiliği Anlaşması ve Genel Şartları başlıklı bir sözleşme tanzim edildiği ve davacı ile davalının imzaları ile ibra edilmiş olduğunun tespit edildiği, anlaşma şartlarına göre; sözleşmenin 3/e maddesine göre bayi’nin 30 gün süre ile …’da LPG almaması, fiilen işyerini kapatması, …’a yazılı bilgi vermeden işyeri adresini terk etmesi veya iş yerini başka yere nakletmesi veya tüketici tarafından bilinen telefon veya telefonlarını …’ın onayını almadan üçüncü şahıslara devretmesi “bayiliğin fiilen bırakıldığı”olarak kabul edileceği ve bayi hakkında haksız fesih hükümleri uygulanacaktır” denildiği, yapılan incelemede bayi’nin bu maddede belirtilen hususları yerine getirdiği yönünde yazılı bir belge ticari dosyasında olmadığının tespit edildiği, ilgili sözleşmenin 1 l/a maddesinde “…bayi satacağı gazın tüketilmesi süresince kullanılmak ve boşaldığında iade edilmek üzere tüpleri müşterilere teslim ederken, matbu olarak …’ca hazırlanıp, bayiye tevdi edilen ve tüplerin …’a aidiyeti hukuk durumu ile kullanma talimatını ihtiva eden üç nüsha “abone depozito makbuzu’nu müşteriye (aboneye) imzalatacak, bir nüshasını aboneye verece,bir nüshasını her ay sonu bir taahhütlü mektuba ilişik olarak (şu kadar adettir)ibaresi ile îpragaz merkezine gönderecek,bir nüshası da kendi ticari belgeleri arasında muhafaza edilecektir.Abone Depozito Makbuzları bu anlaşmanın ayrılmaz cüzüdür…” denildiğini, inceleme neticesinde bahse konu boş veya dolu tüp stok durumunun belirlenmesi için gerekli bu belgelerin ilgili dosyada olmadığı tespit edildiğini, bahse konu sözleşmenin 23.ncü maddesinde “……’ın akdin ihlali sebebiyle anlaşmayı feshetmesi halinde Bayi’den maruz kalacağı zarar,ziyan ve anlaşma süresinin sonuna kadar hesap edilmek üzere,mahrum kalacağı kar karşılığı tazminatı talep edebileceğini bayi peşinen kabul ve taahhüt eder. Her türlü temerrüt halinde,Bayi’nin borçlarına sözleşmenin 14/f maddesinde belirtilen temerrüt faizi uygulanır “denildiğini, tarafların sözleşmeyi okuyup imzalayarak tüm maddelerini kabul ettiklerini beyan ettiğini, inceleme neticesinde imzaların taraflara ait olduğunun tespit edildiği bildirilmiştir.
Mahkememizce, bilirkişi olarak mali müşavir … ile akaryakıt sektör uzmanı …’nun tayinine, dosyanın bilirkişilere tevdii ile tüm dosya kapsamı, davacı tarafın ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yaparak rapor düzenlemelerinin istenilmesine karar verilmiş olup, ibraz edilen 19.01.2018 tarihli kök raporda; Davacı …Ş tarafından detayları belirtilen tüp teslimlerini gösteren tablonun taraflarına sunulduğu, fakat tabloyu destekleyici evrak, belge görülmediği, takdirin mahkemeye ait olduğu, bu tablonun kabul edilmesi durumunda hesaplama yapıldığını, fesih tarihi itibari ile … Tüpleri İmalat Bedelleri … Sanayi Ltd. Şti tarafından, belirlendiği dosya içindeki 1239 ref. numaralı, 30.04.2015 tarihli yazıda görüldüğü, sözleşmenin 17/a maddesinde “Bayi, anlaşmanın her ne sebeple olursa olsun feshi üzerine 15 gün içinde elinde mevcut veya tali bayilerinde buiunan dolu ve boş depozitolu tüpleri …’a iade ve teslim etmekle yükümlüdür…” denildiği, davalının bayilik sözleşmesinin 25.maddesi uyarınca iade etmesi gereken tüpleri iade etmediğini, bu nedenle aynı madde uyarınca iade edilmeyen tüpler için “iadesini geciktirdiği beher tüp başına anlaşmanın feshi tarihindeki tüp imalat bedeli kadar cezai şartı” uyarınca cezai şart toplamının 62.130 TL olarak hesaplandığı, davacının dava dilekçesinde “fesih ihtarnamesinin tebliği tarihinden itibaren işleyecek avans faiz oranı üzerinden faizi ile birlikte” talep ettiği, davacı tarafından keşide edilen … 17. Noterliği … tarih, … yevmiye nolu fesih ihtarnamesinde “Sözleşmenin 20/c maddesine göre mülkiyeti şirketimize ait olan ve muhatabın zilyetliği altında bulunan 1.219 adet 2 kg’lik, 567 adet 12 kg’lik, 10 adet 24 kg’lik toplam 1.796 adet tüplerimiz 15 gün içinde … Konya Dolum Tesisine iadesini talep ediyoruz. Aksi halde sözleşmenin 20/e maddesine göre beher tüp için imalat bedeli üzerinden cezai şart talep edeceğimi ihtar” ettiklerini, ancak herhangi bir bedel talep edilmediğini ve ödeme için herhangi bir vade verilmediğini, davalıya belli bir miktarın ödenmesinin ihtar edilmediğini, bu nedenle davacının davalıyı temerrüde düşürmediğini, Yargıtay içtihatları uyarınca davacının dava talebi ile temerrüde düştüğünün görüldüğü sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizce, dosyanın bilirkişi heyetine verilerek dosya içerisinde tüplerin teslimini gösteren tüp teslim fişleri ve tutanakları olmasına karşın raporda buna ilişkin belge olmadığına dair beyan nedeniyle yeniden inceleme yapılarak rapor düzenlenmesinin istenmesine karar verilmiş olup, ibraz edilen 21.09.2018 tarihli ek raporda; detayları belirtilen Ariyet (Emanet) Tesellüm Fiş1eri ve Depozito Makbuzları ile yapılan teslimleri gösterir detayları tabloda belirtildiği şekilde 31.01.2011 ile 27.12.2011 tarihleri arasındaki Ariyet (Emanet) Tesellüm Fişleri ile yapılan teslimlerinin, teslim eden bölümünde … Tüp Deposu açıklaması ve imza teslim alan bölümünde 111289 müşteri nosu, … … Market Açıklaması ve imza görüldüğü, 11.03.2014 tarihli Depozito Makbuzu ile yapılan teslimlerin, teslim eden bölümünde imza, Teslim Alan Bölümünde 1041 … Tüp Deposu ve Mersis no açıklaması ve imza görüldüğü, detayları belirtilen Ariyet (Emanet) Tesellüm Fişleri ve Depozito Makbuzları ile yapılan teslimleri gösterir detayları tabloda belirtildiği şekli ile 31.01.2011 ile 11.03.2014 tarihleri arasındaki teslimlerin 4929 adet olduğunun tespit edildiği, sunulan Ek-4 evrakın ekinde Ariyet (Emanet) Tesellüm Fişleri ve Depozito Makbuzları ile belgelendirildiği, kök raporda belirttiği şekli ile bu Ariyet (Emanet) Tesellüm Fişleri ve Depozito Makbuzları ile sadece teslimler belirtildiği ve çalışma yılları içinde (davalı tarafından iade edilen tüplerin) geriye dönen tüpleri gösteren bilgi ve belge olmadığı için davacı tarafın belirttiği tablodaki 1796 adet tüp adedinde netlik sağlanamadığı sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, dosyada bulunan LPG Tüplü Bayilik Sözleşmesi örneğinden davalı ile davacı arasında, davalının davacının ürettiği LPG tüpleri bayisi olarak satması konusunda sözleşme imzalamış oldukları, teslim ve depozit fiş örneklerinden, davacının sözleşme kapsamında davalıya tüp teslimi yaptığı görülmüştür. Dosyada bulunan … Asliye Hukuk Mahkemesinin … D.iş karar örneğinden davalının bayilik kapsamında çalıştırdığı iş yerini devretmiş olduğunun tespit edilmiş olduğu, ihtarname örneğinden davacının davalıya ihtarname çekerek sözleşmeyi haklı nedenle feshettiğini ihtar ettiği, görülmüştür. Talimat yoluyla davalının defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılması istenmiş, bilirkişi davalının defter tutma zorunluluğunun bulunmadığını rapor etmiştir. Davacının defter ve belgeleri üzerinde mali müşavir ve akaryakıt uzmanı bilirkişi vasıtasıyla inceleme yaptırılmış, aldırılan kök ve ek raporlarda davacının sunduğu ariyet teslim fişleri ve depozito makbuzlarına göre davacının 4929 adet tüp teslimi yaptığının tespit edildiğini, davalının geriye teslimine ilişkin belge bulunmadığını rapor etmiştir.
Davacı tarafından yaptırılan tespit kararında davalının sözleşmeye aykırı olarak iş yerini devretmiş olduğu, davacının sözleşmeyi haklı olarak fesh ettiği, sözleşmenin 17.maddesine göre sözleşmenin feshi halinde bayinin elindeki depozito tüpleri 15 gün içerisinde iade edeceği hükme bağlanmıştır. Yapılan tespit ve çekilmiş olan ihtarnameden davacının sözleşmeyi haklı olarak feshettiği, davalının elinde bulunan 4929 adet depozitolu tüpten iade yapmadığı, davacının davasında 1.796 adet LPG tüp bedeli olarak 15.000 TL talep ettiği, bilirkişi raporunda değişik ebattaki 1.796 TL adet tüp bedelinin 62.130 TL olduğunun tespit edildiği, dosyadaki teslim ve depozito fişleri, taraflar arasındaki sözleşme ve alınan bilirkişi raporundan davacının haklı olarak feshettiği sözleşmeden dolayı teslim etmiş olduğu tüplerden dolayı davalıdan 15.000 TL alacaklı olduğu sonucuna varılmış ve davacının davasının kabulüne, 15.000 TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM / Yukarıda açıklanan nedenlerle:
1-Davacının davasının KABULÜNE, 15.000 TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 1.024,65 TL nispi karar ve ilam harcından, başlangıçta yatırılan 256,17 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 768,48 TL nispi karar ve ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 256,17 TL harç ile, yine davacı tarafından yapılan 2.504,50-TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 13.maddesi gereğince hesaplanan vekalet ücreti, maktu vekalet ücretinden az olamayacağından 2.180-TL maktu vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
6-Taraflarca yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine,
dair davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık sürede istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.18/12/2018

Katip …

Hakim …

Harç Beyanı
K.H.= 1.024,65 TL
P.H.= 256,17 TL
B.H.= 768,48 TL

Davacı yargılama gideri
2.300,00 TL bilirkişi ücreti
204,50 TL posta gideri
2.504,50 TL Toplam yargılama gideri