Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/372 Esas
KARAR NO : 2022/118

DAVA : Film Negatif Kopyasının devri
DAVA TARİHİ : 22/09/2021
KARAR TARİHİ : 04/10/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan “…” isimli Filmin negatif kopyasının davacıya iadesi talepli davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle ; müvekkilinin 1949 yılından bu yana sinema sektöründe faaliyet gösterdiğini, davaya konu “…” isimli filmin ise 1968 yılında sahibi bulunduğunu, … isimli şirketi ile yapımcılığını üstlendiğini, bu sebeple söz konusu filme ait tüm hakların sahibinin müvekkili olduğunu, söz konusu filmin negatif kopyasının, arşivlenmek ve muhafaza edilmesi bakımından davalı kuruma teslim edildiğini ve halen davalı bünyesinde olduğunu, müvekkilinin davalı kurumdan filmin negatif kopyasını talep ettiğini, hak sahipliğine ilişkin tüm belgelerin davalı kuruma ibraz edilmesine rağmen negatif kopyaların verilmediğini belirterek, 1968 yılı yapımı “…” isimli filmin negatif kopyasının müvekkiline iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle ; davanın görevsiz mahkemede açıldığını, …’ın mirasçısı …’nun … Üniversitesi … Müdürlüğüne vermiş olduğu dilekçede ve … 8. Noterliğinin … tarihli … numaralı İhtarnamesinde özetle filmin negatif kayıtlarının rızası ve bilgisi dahilinde filmin arşivden çıkartılması durumunda kurum yetkililerini sorumlu tutacağını belirttiklerini, müvekkili Üniversite tarafından yapılan iş ve işlemlerin usul ve mevzuata uygun olarak yapıldığını belirterek, davanın …’ya ihbarına, davanın usulden ve esastan reddine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
KANAAT VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık “…” isimli filmin negatif kopyasının davacıya iadesi talebine ilişkindir.
Taraflar arasındaki asıl uyuşmazlık konusunun, davacı tarafından … isimli sinema filminin salt negatif kopyasının davalı üniversiteden menkul olarak iadesi olup, eser sahipliği, mali hakların tespiti ya da mali hakların ihlaline yönelik herhangi bir ihtilaf konusu bulunmamaktadır.
Kültür Bakanlığı kayıtlarından da anlaşılacağı üzere dava konusu … isimli film sinema eseri olup, sinema filmi eseri kapsamında salt filme ait negatif kopyaların eser kapsamına girip girmediği, Sinema filmi eseri üzerindeki mali haklara dayanılarak, bu yönde bir tespit ve ihlal iddiası da olmadan filmin tespit edildiği materyalin mali haklardan bağımsız olarak davalı kurumdan tesliminin talep edilebilip edilemeyeceğinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun Sinema Eserleri başlıklı 5. Maddesinde, “Sinema eserleri, her nevi bedii, ilmi, öğretici veya teknik mahiyette olan veya günlük olayları tespit eden filmler veya sinema filmleri gibi, tespit edildiği materyale bakılmaksızın, elektronik veya mekanik veya benzeri araçlarla gösterilebilen, sesli veya sessiz birbiri ile ilişkili hareketli görüntüler dizisidir.” demektedir.
Kanun metninden de anlaşıldığı üzere sinema eseri sayılmada temel unsur, yaratımın hareketli görüntüler dizisini içermesidir. Hareketli görüntüler dizisini oluşturmaya yardımcı olan aracın elektronik veya mekanik veya benzeri araçlardan olmasının bir önemi yoktur. ( Engin Erdil, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kısa Şerhi, Ekim 2021, sf. 28 )
Sinema eserine ilişkin yapılan tanımlamanın ardından dava konusu olmamasına rağmen eserler üzerindeki mali haklardan da bahsetmekte yarar bulunmaktadır. Bilindiği üzere bir eserin sahibi olanlar manevi ve mali haklara sahiptirler. Manevi haklar; umuma arz yetkisi, eserde adının belirtilmesini istemek ve eserde değişiklik yapılmasını engellemek şeklinde özetlenebilir. Maddi haklar ise; işleme hakkı, çoğaltma hakkı, yayma (kiralamak, ödünç vermek, satmak, dağıtım yapmak) hakkı, temsil hakkı, işaret, ses veya görüntülü araçlarla kamuya sunma hakkı ve pay ve takip hakkı şeklinde ifade edilir Uygulamada film negatiflerinin menkul olarak iadesinden ziyade eser sahipliği ve mali hak ihlalinin tespiti, buna bağlı men, ref ve tazminat talepleri ile birlikte bir bütün olarak dava konusu talebin ileri sürüldüğü varittir. Hal böyle olunca eser sahipliği ve mali hakların ihlaline ilişkin bir değerlendirme yapılmaksızın tespit materyalinin iadesi şeklinde salt menkul bir mal iadesi talebini içeren dava bakımından mahkememizin görevli olmadığı kanaatine varılmıştır.
Görev hususu HMK 114 1-c maddesi uyarınca dava şartlarından olduğundan mahkemece davanın her aşamasında re’sen göz önünde bulundurulması gereken hususlardandır.
Mahkememiz ihtisas mahkemesi olup, 5846 sayılı Yasa’nın 76.maddesinde açıkça belirtildiği üzere; Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun düzenlediği hukuki ilişkilerden doğan davalara, SMK ile düzenlenmiş olan marka, patent, tasarım gibi uyuşmazlık konusu davalara bakmakla görevlidir. (Bu yönde Yargıtay 17.Hukuk Dairesi’nin 2014/3102-5641 sayılı 11/04/2014 tarihli kararı “5846 sayılı FSEK’in 1.ve 1/A maddelerinde amaç ve kapsamı düzenlenmiş olup, fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahiplerinin ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını belirlemek, korumak, bu ürünlerden yararlanma şartlarını düzenlemek, öngörülen esas ve usullere aykırı yararlanma halinde yaptırımları tespit etmektir.”)
Bu davada 6769 sayılı SMK ve 5846 sayılı FSEK’dan kaynaklanan bir uyuşmazlık söz konusu olmadığından FİKRÎ SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİNİN görevli olduğundan söz edilemeyecektir. (Yargıtay 11.HD’nin 2016/852 E., 2017/3865 K. ve 19.06.2017 tarihli , Yargıtay 11.HD.’nin 2012/9232 E. -12240 K. ve 11.07.2012 tarihli, Yargıtay 11.HD’nin 2016/3378 E., 2017/2139 K. ve 13/04/2017 tarihli, İstanbul BAM 16.HD’nin 2017/1173 E. – 3520 K. ve 22.11.2017 tarihli , İstanbul BAM 37.HD’in 2017/1569 E. -1640 K. ve 21.9.2017 tarihli , İstanbul BAM 37.HD’nin 2017/1859 E. -1964 K. ve 26.10.2017 tarihli, İstanbul BAM 4. H.D’nin 2021/1480 E. – 1379 K. ve 30/06/2021 tarihli ilamları ) Mahkemelerin görevi kanunla düzenlenmiş olup, görev kuralları kamu düzenine ilişkin olduğundan yargılamanın her aşamasında re’sen dikkate alınır. 5846 sayılı Yasa’nın 76. maddesinde bu kanunun düzenlediği hukuki ilişkilerden kaynaklı uyuşmazlıklara ihtisas mahkemesi niteliğindeki fikri ve sınai haklar hukuk mahkemelerince bakılacağı belirtilmiştir. Taraflar arasındaki davada 5846 Sayılı Yasadan kaynaklanan bir hakkın varlığı, yokluğu veya tecavüze ilişkin bir uyuşmazlık olmayıp, “…” isimli filmin negatif kopyasının davacıya menkul olarak iadesi talebinde bulunulduğu, uyuşmazlığın genel hükümler çerçevesinde Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekeceği anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle davaya bakmakla görevli mahkemenin FSHHM olmayıp genel mahkemeler olduğu anlaşılmakla Mahkememizin görevsizliğine, davanın usulden reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın görev yönünden reddine, mahkememizin GÖREVSİZLİĞİNE,
2-Dosyanın talep halinde görevli ve yetkili İstanbul Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
3-HMK 20.maddesi gereğince görevsizlik kararının kesinleşmesini mütaekip iki haftalık süre içerisinde talep edilmesi halinde dosyanın görevli İstanbul Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gönderilmesine, aksi taktirde davanın açılmamış sayılmasına karar verileceğinin ihtarına,
4-Harç, yargılama gideri ve vekalet ücretinin görevli mahkemece dikkate alınmasına,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle , İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.04/10/2022

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza