Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/335 Esas
KARAR NO : 2022/148

DAVA : Tazminat (Fikir Ve Sanat Eseri Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 19/01/2016
KARAR TARİHİ : 17/11/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Tazminat (Fikir Ve Sanat Eseri Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle: Müvekkilinin gerek akademik gerekse bilimsel çalışmalar yapan kurumlar nezdinde saygın bir bilim adamı olduğunu, müvekkilinin … Dalında öğretim üyesi olduğunu, dava konusu … isimli kitabın özel bir yazılım programıyla hazırlandığını, orijinal şekil ve çizimlerde bilimsel aidiyet yönünden şekillerin kenarlarında “…” ifadesinin yer aldığını, kitabın ders kitabı olması nedeniyle … yayın nosu ile yayınladığını, Kitabın ..)’ si… olduğunu, kitabı yayınlayan … Rektörlüğünün kullandığı … kaydının internet ortamında sorgulandığında herhangi kayda rastlanılmadığını, kitabın künyesindeki yayınevi ve matbaanında belirtilmediğini, bu nedenlerle 10.000TL maddi tazminatın 01/01/2013 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak müvekkiline verilmesine, 20.000TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak müvekkiline verilmesine, Tecavüzün Ref’ i amacıyla kitabın usulünce yeniden basılmasına ve yayınlanmasına, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekilinin davaya cevap dilekçesinde özetle: Dava konusu uyuşmazlığın idari eylemden dolayı oluşan zarardan kaynaklandığını, idare mahkemesinin alanına girdiğinden öncelikle görev yönünden davanın reddine karar verilmesini, İstanbul Üniversitesinin davacının kitabını bilimsel açıdan yeterli gördüğünü ve kendi yayınları arasına aldığını, Üniversitenin üzerine düşen yükümlülüklerini yerine getirdiğini, ISBN doğrulama sisteminin çalışması üzerinde üniversitenin bir etkisinin olmadığını, davacının taleplerinin üniversitenin mevzuatında bulunan hükümlerin hiçbirine uymadığını, bu nedenlerle davanın reddine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
KANAAT VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık, dava konusu “…” isimli kitabın, davalı tarafça yayınlanmasına rağmen…’nün kullandığı ISBN kaydının internet ortamında sorgulandığında kaydına rastlanmaması, kitabın künyesinde yayınevi ve matbaanın belirtilmemesi, kitap baskısının özensiz ya da sayfa sayfa boşlukları oluşacak şekilde basılması nedeni ile zarara uğradığından bahisle 10.000 TL maddi, 20.000 TL Manevi tazminatın davalı taraftan tahsili ile tecavüzün ref’i istemine ilişkindir.
Mahkememizce yapılan ilk yargılama sonunda, Mahkememizin 04/05/2017 Tarih, 2016/13 Esas, 2017/66 Karar sayılı kararı ile, davanın kısmen kabul, kısmen reddi ile; 2.011,50.TL nin kitabın basım tarihi 01/01/2013 den itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine fazlaya ilişkin talebin reddine, Davacının manevi tazminat talebinin kabulüyle 20.000TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verildiği anlaşılmıştır. Davalılar vekilinin kararı istinaf ettiği, istinaf üzerine dosyayı inceleyen İstanbul 44. Hukuk Dairesi, 2020/281 Esas, 2021/579 Karar, 28/05/2021 tarihli kaldırma kararı ile davalı vekilinin, karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 44. Hukuk Dairesinin 27/05/2021 Tarih, 2020/281 Esas, 2021/579 Karar sayılı kaldırma ilamında özetle, “…davacı tarafın “Tecavüzün Ref’i amacıyla kitabın usulünce yeniden basılması ve yayımlanması ( FSEK 66.maddesi) talepleri ile ilgili mahkemece olumlu veya olumsuz bir karar verilmediğinden davacı tarafın bu yöne ilişkin istinaf sebebinin yerinde olduğundan kabulü gerekmiştir. …davacı taraf maddi tazminat olarak kitabın usulünce basılmamış olmasından doğan maddi zarar talep etmiş olup, dosya kapsamı ile davalı tarafın belgeleri hazırlayarak ISBN başvurusu yapmamak suretiyle zararın oluşmasında kusurlu olduğu sübuta ermiştir. Eserden doğan bir hakkı ihlal edilen hak sahibi mütecavize karşı dilerse 5846 s. FSEK 68.maddesi uyarınca üç katı tazminat talep edebileceği gibi, dilerse FSEK 70. maddesi uyarınca maddi ve manevi tazminat davası da açabilecektir. Davacı taraf açıkça FSEK 68 ve 70.maddeye dayanıldığını belirtmediğinden talebinin “haksız fiillere müteallik hükümler dairesinde tazminat ” olduğu anlaşılmaktadır. FSEK 70. maddesindeki “tecavüz edenin kusuru varsa haksız fiillere müteallik hükümler dairesinde tazminat talep edebilir” hükmü doğrultusunda hesaplanması gereken gerçek zarardır. Bilirkişiler tarafından davacının bu olay sebebiyle maruz kaldığı gerçek zararın araştırılarak tazminat miktarı belirlenmesi gerekirken bu yönde alınmış rapor bulunmadığından, davacı tarafın bu yöne ilişkin istinaf sebebinin yerinde olduğundan kabulü gerekmiştir. …davalı Üniversite 2547 Sayılı Kanun’un 56. maddesi uyarınca harçtan muaf olmasına rağmen mahkemece hükmün 3. maddesinde “Karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince 1.503,60.TL karar harcından, peşin yatırılan 512,33.TL harcın mahsubu ile bakiye 991,27.TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına”, karar verildiği tespit edildiğinden, davalı vekilinin harca tahsili gerekmediğine ilişkin istinaf sebebinin kabulüne karar verilmesi gerekmiştir.” denilmekle önceki karar kaldırılmış, mahkememizce bu doğrultuda özellikle kaldırma ilamının 3 numaralı bendinde belirtilen kriterler bağlamında FSEK md. 70 uyarınca maddi tazminat miktarının yeniden belirlenmesi amacı ile dosya yeniden bilirkişi heyetine tevdi edilerek ek rapor alınmıştır.
Davacı tarafırı maddi tazminat talepleri, kitabın usulünce basılmamış olmasından doğan maddi zarara ilişkindir.
Yargıtay 11.Hukuk Dairesi’nin 20/05/2019 tarih ve Esas 2018/1591-Karar 2019/3938 sayılı kararında belirtildiği üzere; tazminat hesabında, dairenin yerleşik uygulamaları doğrultusunda, gerçek baskı sayısının esas alınması gerekir, eserin niteliği, baskı yeri, şekli ve okuyucu çevresi itibariyle en az kaç adet baskı yapmış olabileceğinin bilirkişi yardımıyla tespit edilerek, muhtemel baskı adedi esas alınarak hesap yapılması ve bu şekilde tazminat miktarının belirlenmesi, davalı tarafından söz konusu eser için her hangi bir telif ödemesi yapılmış ise, borcu söndüren bir işlem olmakla ödeme miktarının dikkate alınması suretiyle tazminat hesabının yapılması gerekmektedir. Davalı tarafça telif ödemesi yapıldığına ilişkin belge sunulmadığından, ek raporda 450 adet eser esas alınarak yapılan hesaplama doğru ise de eserin satış bedeli 74,50 TL, öğrencilere indirimli satış bedeli 59,50 TL olmasına rağmen, bilirkişiler tarafından sadece öğrencilere yapılacak indirimli satışlara ilişkin 59,50 TL’nin esas alınmasının doğru olmadığı tespit edilmiştir.
Bilirkişi Heyeti tarafından yapılan incelemede, baskı maliyetleri, dağıtım payları, vergi ve diğer masraflar düşüldüğünde yayınevlerine satış fiyatından kalan tutarın en fazla %15- %20 olabileceği, davaya konu eserin net basımının en fazla 450 adet öğrenciler için ve 100 adet de profesyoneller için düşünüldüğünde toplam 550 adet olabileceği, bu adedin öğrenci sayısına göre 450 adedinin öğrenci fiyatı üzerinden, kalan 100 adedinin ise profesyonel kullanıcı fiyatı üzerinden hesaplandığında öğrencilere satış tutarının 450×59,50=26.775,00 TL, profesyonellere satış tutarının 100×74,50=7.450,00 TL olmak üzere toplam satış tutarının 34.225,00 TL olabileceği %15 telif bedeli üzerinden davacının talep edebileceği tazminat miktarının da 2.566,88 TL olabileceği hesaplanmıştır. Mahkememizce de ayrıntılı gerekçeli ve kaldırma ilamında belirtilen hususlara dair açıklama yapılan mezkur rapor denetime elverişli görülerek hükme esas alınmıştır.
Davacının bir diğer talebi olan tecavüzün ref’i ve dava konusu kitabın usulünce yeniden basılması ve yayınlanması talebine ilişkin yapılan incelemede, kitabın ISBN ajansına kaydının yapılmadığı, kitabın künye kaydının da olmadığından değerinin düştüğü, düşük kalite baskı yapıldığı intibaını yarattığı, kitabın cilt, baskı ve mizanpajının düşük olduğu, sayfalarda boşluk olduğu, düzensiz ve özensiz bir görüntü yaratıldığı, FSEK md. 81 uyarınca bandrol alınması zorunlu olduğu halde kitabın bandrol alınmadan basıldığı, akademik düzeyde basılan bir eserin belli standartlara sahip olması gerektiği halde “Veteriner Helmintoloji” isimli dava konusu kitabın bu standartlarda olmadığından FSEK md. 70 uyarınca davacının kişilik haklarını ihlal ettiği dolayısı ile tecavüzün ref’i yönünden de davanın kabulü ile, davacıya ait kitabın yeniden basılması ve yayınlanması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Tüm bu açıklamalar muvacehesinde toplanan deliller, usul ve yasaya uygun İstanbul BAM 44. Hukuk Dairesinin 27/05/2021 Tarih, 2020/281 Esas, 2021/579 Karar sayılı kaldırma ilamı ve bu minvalde alınan 27/03/2022 tarihli 3. Ek Bilirkişi raporu bir arada değerlendirildiğinde, davanın kısmen kabulü cihetine gidilerek, davalı kullanımlarına ilişkin FSEK madde 66 kapsamında tecavüzün ref’i ile davacıya ait kitabın usulünce yeniden basılması ve yayımlanmasına, 2.566,88 TL maddi tazminatın kitabın basım tarihi olan 01/01/2013’den itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, 20.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren şleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine dair karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın KISMEN KABUL KISMEN REDDİ İLE; davalı kullanımlarına ilişkin FSEK madde 66 kapsamında tecavüzün ref’i ile davacıya ait kitabın usulünce yeniden basılması ve yayımlanmasına,
2-2.566,88 TL maddi tazminatın kitabın basım tarihi olan 01/01/2013’den itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
3-20.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren şleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4- Davalı, … harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca tecavüzün refi yönünden davacı vekili yararına hesap olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden davacı vekili yararına hesap olunan 2.566,88 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen manevi tazminat talebi yönünden davacı vekili yararına hesap olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
8-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ret edilen maddi tazminat talebi yönünden davalı vekili yararına hesap olunan 2.566,88 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yapılan: 3.900 TL bilirkişi ücreti, 424,05 TL posta gideri olmak üzere toplam 4.324,05 TL ve 541,53 TL harç (peşin+başvuru) olmak üzere toplam 4.865,58 TL yargılama giderinden kabul ret oranına göre hesaplanan 3.649,19 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalan masrafın davacı üzerinde bırakılmasına,
8-Davalı tarafından yapılan 118,50 TL yargılama giderinden davanın kabul ret oranına göre hesaplanan 29,63 TL yargılama giderlerinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, kalan masrafın davalı üzerinde bırakılmasına,
9-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair davalı vekilinin yüzüne karşı, davacının yokluğunda verilen (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.17/11/2022

Katip
¸

Hakim
¸