Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/298 Esas
KARAR NO : 2023/82

DAVA : Tasarım Hakkına Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Tespiti, Men’i, Ref’i
DAVA TARİHİ : 20/04/2021
KARAR TARİHİ : 21/03/2023

Mahkememizde görülmekte bulunan Tasarım Hakkına Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Tespiti, Men’i, Ref’i davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin piyasada süt ve süt ürünleri sektöründe tanınan bir firma olduğunu, 2010 yılından itibaren … piyasasını oluşturmak için yatırımlar yaptığını, kıymetli bir ihracat ürünü haline getirdiğini, bir kısım firmaların müvekkili pazarı oluşturduktan sonra taklide tevessül ettiklerini, … 1. FSHHM’nin … Değişik İş dosyasında yerinde tespit talep edildiğini, keşif mahallinde tasarım tecavüzü ve haksız rekabet olduğunun bilirkişiler tarafından tespit edildiğini, satıcı firmaların ürünleri yan yana muadil olarak pazarladığını, haksız rekabet edildiğini, davalının kötü niyetli olduğunu, davalının ilk olarak 3. kişi üzerinden taklit burgu üretimi yaptığını, … 1.FSHHM’nin … Esas sayılı dosyasında tasarım taklidi ve haksız rekabetin tespit edildiğini, kararın kesinleştiğini, bu firmanın piyasada kaybolduğunu, davaya konu tasarımların …, …, … no’lu tasarım tescilleri ile halen korunduğunu, burgu kelime ibareli …, …, … tescilli markaların bulunduğunu, peynir şeklinin Almanya’da şekil marka olarak tescil edildiğini, ABD patent ofisince tasarım tescili sahibi olduğunu, çeşitli ödüllere sahip olduğunu, davalı firmanın haksız rekabetin en ağır halini gerçekleştirdiğini, müvekkiline ait ürünün aynısını teknik bir zorunluluk olmaksızın üretmekte olduğunu, burgu peynirin müvekkilinin iş ürünü olduğunu, müvekkilinin emeğinin sömürüldüğünü, taraflara ait ürünler arasında iltibas tehlikesinin olduğunu, müvekkilinin geliştirdiği ürünün görünümünün peynirin teknik bir zorunluluğu olmadığını, davalının hem içerik hem ambalaj, hem sunuş şekli, hem marka olarak benzetme gayretinde olduğunu belirtmiş ve; – İhtiyati tedbir talebinin kabulü ile davalı yanca tescilli tasarımlara vaki tecavüzünün ve haksız rekabetin üretim, ihracat vs. tümü ile durdurulmasını, – Tecavüze konu ürünler ve makinesinin kalıplarına ve ayrıca üretim ve pazarlama araçlarının, broşür, ambalaj ve etiketlerinin ürünlerinin piyasadan tedbiren toplatılmasını, davalı elindeki ürünler, reklam ve araçlarına gümrük kapılarında tespit edilerek el konularak imhasını, haksız rekabet ile tasarım tecavüzünün tespitini, men’ini ve ref’ini, ürünlerin üretim, satış pazarlama, ithalat ve ihracat vs. ticari faaliyetlerinin tümü ile engellenmesini, talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Yetkili mahkemenin … Mahkemeleri olduğunu, yetkisizlik kararı verilmesi gerektiğini, dava konusu marka kullanımının … 2. FSHHM’nin … Esas sayılı dosyası ile karara bağlandığını, derdestlik sebebiyle reddinin gerektiğini, müvekkilinin … tescilli marka tescilini kullanmaya başladığını, müvekkilinin peynirinin 3’lü saç örgüsü şeklinde olduğunu, davacı ürününün 4’lü olduğunu, davaya konu müvekkilinin markasının benzer olmadığını, ortalama tüketici açısından benzerlik ilişkisinin mümkün olmadığını, taraflar arasında daha evvelden de çeşitli davalar açıldığını, müvekkili şirketin yetkilisinin beraatine karar verildiğini, alınan bilirkişi raporunda marka hakkına tecavüz fiilinin görülmediğini, … 3. FSHCM’nin …Esas sayılı dosyasında bu durumun ortaya çıkacağını, … 2.FSHHM’nin… Esas dosyasında bilirkişi heyetinin müvekkili lehine karar verdiğini, … 1. FSHHM’nin … Değişik İş dosyasında hazırlanan raporun kabul edilmemesi gerektiğini, değerlendirmenin işinin ehli bilirkişilerce yapılması gerektiğini, yapılan değerlendirmelerin kötü niyetli olduğunu, davacı yanın emsal olarak sunduğu firmanın müvekkili ile ilgisinin bulunmadığını, müvekkilinin peynirlerinin burgu olmadıklarını, örgü peynir olduklarını, davacı yanın ürünleri ile karıştırılmayacağını, bu durumun bilirkişilerce hazırlanan bilirkişi raporları ile sabit olduğunu, davacı yanın rekabeti engellemek ve tekelleşmek için çaba içinde olduğunu, aleyhe sonuçlanan bir konuda başka bir mahkemede dava açmanın kötü niyetli olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Dosyada taraflarca bildirilen tüm deliler toplanmış, özel ve teknik bilgi gerektirmesi nedeniyle bilirkişi raporu alınmıştır.
Mahkememize sunulan 12/05/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle ; davalı tarafın ürününün … olmadığı ve davacı tarafa ait … ve …numara ile tescilli ürün ile bilgilenmiş tüketiciler nezdinde aynıyet derecede benzer olarak algılanacağı, davalının eylemlerinin haksız rekabet teşkil edeceği görüş ve kanaati bildirilmiştir .
Mahkememize sunulan 12/12/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle ; öncelikle, önceki bilirkişilerin özetleri yukarıda çıkarılmıştır. … 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası kapsamında … no’lu kararı ile … 3. Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası kapsamında 2020/134 no’lu kararı marka ile ilgili olduğundan tasarım ile ilgili değerlendirme dışında bırakıldığı, diğer Bilirkişi raporları ile arasında tenakuz görülmediği, … 1. FSHHM’nin … Değişik İş sayılı dosyası ve … 2. FSHHM’nin … Değişik İş sayılı dosyası üzerinden tespit edilen “…” ibareli davalı taraf kullanımlarının, davacı … A.Ş.’ne ait … ve …no’lu endüstriyel tasarım tescil belgesindeki tasarımların koruma kapsamında olduğu, halen tescil süreleri uzatılarak korumasının devam ettiği tespit edildiği, tasarımların sahibinin izni olmadan, ürünün aynısının veya genel izlenim itibariyle ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak tecavüz olarak kabul edilmiştir (SMK m. 89, f. I). Davacı ile davalı peynir tasarımları arasında yandan görünüş helezonun sarılan peynir sayısına bağlı yataya göre açılarında farklılık söz konusu olduğu, davacının daha dik, davalının ise daha geniş açılarda sarmal kullandığı küçük farklılık görülmüştür. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa, aynı kabul edilir (SMK m. 56, IV-b). Bu itibarla, davalının, davacının tescilli tasarımlarının kullanarak tecavüz ettiği sonucuna varıldığı, davacı ve davalının aynı sektörde faaliyet gösterdiği, hitap ettikleri tüketici grubunun aynı olduğu, davacıya ait …, …, …nolu tasarımlı ürünler ile, davalının kullanımda olduğu ürünün bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde (SMK m. 56, IV-b) belirgin farklılıklar bulunmadığı bu sebeple benzer olarak algılanacağı görüş ve kanaati bildirilmiştir.
KANAAT VE GEREKÇE
İşbu dava 6769 sayılı SMK hükümleri uyarınca açılmış Tasarım Hakkına Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Tespiti, Men’i, Ref’i talepli davadır.
TPMK kayıtlarının incelenmesinde, davacıya ait … ibareli markanın başvuru numarasının…, tescil tarihinin … olduğu, … sınıfta “Et, balık, kümes ve av hayvanlarının etleri ile her nevi işlenmiş et ürünleri. Kuru bakliyat. Hazır çorbalar, bulyonlar. Zeytin, zeytin ezmeleri, Süt ve süt ürünleri (tereyağı dahil). Yenilebilir bitkisel yağlar. Kurutulmuş, konservelenmiş, dondurulmuş, pişirilmiş, tütsülenmiş, salamura edilmiş her türlü meyve ve sebzeler ( gıda maddesi olarak hazırlanan polen dahil). Kuru yemişler. Fındık ve fıstık ezmeleri, tahin. Yumurtalar, yumurta tozları. Patates cipsleri.” ürünleri yönünden tescil edildiği, … başvuru numaralı burgu markasının ise 28.10.2014 tarihinde, … sınıfta “Et, balık, kümes ve av hayvanlarının etleri ile her nevi işlenmiş et ürünleri, Kuru bakliyat. Hazır çorbalar, bulyonlar. Zeytin, zeytin ezmeleri. Süt ve süt ürünleri (tereyağı dahil). Yenilebilir bitkisel yağlar. Kurutulmuş, konservelenmiş, dondurulmuş, pişirilmiş, tütsülenmiş, salamura edilmiş her türlü meyve ve sebzeler, salçalar. Kuru yemişler. Fındık ve fıstık ezmeleri, tahin. Yumurtalar, yumurta tozları. Patates cipsleri.” ürünlerinde tescil edildiği,… numaralı …ibareli markanın 14.10.2009 tarihinde, … sınıfta “Et, balık, kümes ve av hayvanlarının etleri ile her nevi işlenmiş et ürünleri, Kuru bakliyat. Hazır çorbalar, bulyonlar. Zeytin, zeytin ezmeleri. Süt ve süt ürünleri (tereyağı dahil). Yenilebilir bitkisel yağlar. Kurutulmuş, konservelenmiş, dondurulmuş, pişirilmiş, tütsülenmiş, salamura edilmiş her türlü meyve ve sebzeler, salçalar. Kuru yemişler. Fındık ve fıstık ezmeleri, tahin. Yumurtalar, yumurta tozları. Patates cipsleri.” ürünlerinde tescil edildiği, yine davacıya ait …nolu tasarımın 04/03/2010 tarihinde tescil başvurusunda bulunulduğu, tescil numarasının … olduğu, tasarımın peynir tasarımı olduğu, davacıya ait … nolu tasarımın 29/07/2011 tarihinde tescil başvurusunda bulunulduğu, tescil numarasının … olduğu, tasarımın peynir tasarımı olduğu,… nolu tasarımın incelenmesinde başvuru tarihinin 28/01/2013, tescil numarasının …, tasarımın peynir tasarımı olduğu görülmüştür.
… 1. FSHHM nın …D iş sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporunda, “…” adresinde 15/03/2021 tarihli ara karar gereğince tespit yapılmış tespit işleminin gerçekleştirildiği, adreste aleyhine tespit talep eden yan tarafından kullanım konusu edilen Ilgaz burgu içerikli markasal kullanımların talep Eden adına tescilli …, … ibarelerini ihtiva eden markaları ile nihai tüketici nezdinde iltibasa sebebiyet verebileceği, İlgili ürünlerin aynı raflarda tüketiciye sunulması nedeniyle haksız rekabetin varlığından bahsedilebileceği, Tespit isteyen taraf adına tescilli … tasarım numaralı tasarım ile aleyhine tespit edilen tarafa ait adreste tespit edilen ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim de belirgin farklılıklar bulunmadığı ve bu sebep ile benzer olarak algıladıkları” tespit ve görüşlerinin bildirildiği görülmüştür.
… 1. FSHHM’nin … D İş sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporunda “Dava konusu ürünler arasında 554 sayılı KHK nın 6. Maddesine göre belirgin farklılık bulunmadığı, davalı ürünler arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde, davacının …, …,… tescil Ne oldu peynir tasarımları ile davalı … oğluna adına kayıtlı … tarihli … nolu tasarımlar) nolu peynir tasarımları ve davalının halinde tespiti yapılan peynir tasarımlarının iltibasa sebebiyet verecek derecede benzer algıladıkları” sonucuna varılmış, Aleyhine tespit istenen davalıya ait keşif mahallinde yapılan incelemelerde davacıya ait … ve …başvuru nolu endüstriyel tasarımlar dikkate alınarak imalatın da kullanılan söz konusu makine ve bağlı kalıbın bahsi geçen endüstriyel tasarım kayıtlarına tecavüz eder nitelikte olduğu dava konusu ürünlerin üretildikten sonra ambalajlanarak satışa hazır hale getirildiği, sonuç olarak dava konusu ürünlerin ticaretinin yapıldığını anlaşıldığı tespiti bildirilmiştir.
Değişik İş dosyalarından alınan raporlara itirazın ve işbu davada ki savunmaların değerlendirilmesi bakımından mahkememizce dosya bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, Marka Vekili Hukukçu, Endüstriyel Tasarım Uzmanı ve Gıda Mühendisi Bilirkişileri tarafından hazırlanan heyet raporunda, davacı tarafın tescilli endüstriyel tasarımları ile davalının kullanımları karşılaştırmalı olarak incelenmesinde; Tasarım özgünlüğünü ve benzerlik ilişkisinin belirlenmesi açısından dikkate alınan kriterlerden olan “tasarımın uygulandığı ürünün, ürünün doğasının ve kullanım alanının tasarımcılara geniş bir serbesti bırakması ”, “tasarımın kullanıldığı ürün grubunun aynılığı”, ” kullanıcı açısından ürünlerin genel izlenimlerinin önemli ölçüde benzerliği”, tasarımda esaslı önemli noktaları oluşturmaları” hususlarının tümü birlikte değerlendirildiğinde davalı tarafın ürününün – “…” olmadığı ve davacı tarafa ait … ve … no ile tescilli … ürünü ile bilgilenmiş tüketiciler nezdinde “ayniyet derecede benzer” olarak algılanacağı, davalının eylemlerinin haksız rekabet teşkil edeceği görüş ve kanaatine vardıkları anlaşılmıştır.
Davalı yanın itirazları kapsamında dosya yeni bir bilirkişi heyetine tevdi edilerek, Marka Patent Uzmanı Akademisyen, Endüstriyel Tasarım Uzmanı, Gıda Yüksek Mühendisi ve Grafik Tasarımcısından oluşan heyet tarafından hazırlanan raporda da, ilk alınan heyet raporunda belirtildiği gibi, … 1. FSHHM’nin … Değişik İş sayılı dosyası ve … 2. FSHHM’nin… Değişik İş sayılı dosyası üzerinden tespit edilen “…” ibareli davalı taraf kullanımlarının, davacı … Ticaret A.Ş.’ne ait … ve … no’lu endüstriyel tasarım tescil belgesindeki tasarımların koruma kapsamında olduğu, Tasarımların sahibinin izni olmadan, ürünün aynısının veya genel izlenim itibariyle ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak tecavüz olarak kabul edildiği(SMK m. 89, f. 1). Davacı ile davalı peynir tasarımları arasında yandan görünüş helezonun sarılan peynir sayısına bağlı yataya göre açılarında farklılık söz konusu olduğu, davacının daha dik, davalının ise daha geniş açılarda sarmal kullandığı ve küçük farklılıkların olduğu, tasarımların sadece küçük ayrıntılarda farklılık göstermesi halinde, aynı kabul edileceği (SMK m. 56, IV-b). Bu itibarla, davalının, davacının tescilli tasarımlarının kullanarak tecavüz ettiği, Davacı ve davalının aynı sektörde faaliyet gösterdiği, hitap ettikleri tüketici grubunun aynı olduğu, davacıya ait …, …, … nolu tasarımlı ürünler ile, davalının kullanımda olduğu ürünün bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde (SMK m. 56, IV-b) belirgin farklılıklar bulunmadığı bu sebeple benzer olarak algılanacağı görüş ve kanaatlerini bildirmiş oldukları görülmüştür.
6769 Sayılı SMK.nun 56. Maddesinde “Yenilik ve ayırt edicilik” niteliğine haiz olan tasarımların tescil edilerek korunmasının mümkün olduğu açıkça belirtilmiştir.
“(1) Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur.
(2) Birleşik ürünün parçasının tasarımı, aşağıdaki şartları taşıyorsa yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir:
a) Parça birleşik ürüne takıldığında, birleşik ürünün normal kullanımında görünür durumda olmalıdır.
b) Parçanın görünür durumda olan özellikleri, yenilik ve ayırt edici nitelik şartlarını karşılamalıdır.
(3) Bu maddede yer alan normal kullanım; bakım, servis veya onarım işleri hariç olmak üzere, son kullanıcı tarafından kullanımı ifade eder.
(4) Bir tasarımın aynısı;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce(12 ay)
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
(5) Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim;
a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce,
b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
(6) Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.”
6769 Sayılı SMK.nun 81. Maddesinde Tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiler
” (1) Aşağıda belirtilen fiiller tasarım hakkına tecavüz sayılır
a) Tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak.
b) Tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek.
c) Tasarım hakkını gasp etmek.”
Tasarım Hukuku Açısından Tasarım hakkına Tecavüz ve Karşılaştırma
Bir Tasarımın, kıyaslanan diğer bir tasarımla ayırt ediciliğe sahip olup olmadığının tespiti için yapılacak benzerlik testinde aynı izlenim uyandırma, aynı etkiyi yapma karıştırılma tehlikesi veya olasılığı incelenir.
Tasarımlar arasındaki fark aynı olmayı ortadan kaldırmıyor mevcut önceki tasarım görünümünü sürdürüyor fark sadece mevcut görünüme yani mevcut tasarıma ek onda bir değişiklik Ondan bir sapma niteliği taşıyorsa yani farklılık 10 mevcut tasarım esas alınarak ondan hareketle yapılmışsa küçüktür. Bunun dışında kalan farkları ise büyüktür Yenilik ne özgünlük ne eşsizlik ne estetiğe sahip bulunma nede estetiğin kalitenin basamağıdır Ayırt ediciliği sahip bulunması demek, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile kıyaslanan tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık bulunması demektir
Bilgilenmiş kullanıcı ise, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan , deneyim sahibi kullanıcı demektir. Kıyaslama tasarımların tam karşılaştırılması ve değerlendirilmesidir.
6769 Sayılı SMK.nun 56. maddesinde kanun koyucu, Ayırt ediciliğin inceleme ve değerlendirilmesinde birbirleri ile kıyaslanan tasarımların ilke olarak farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilmesini ve tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğunun göz önüne alınmasını emredici bir ifade ile istemiştir . Yani -6769 Sayılı SMK.nun 56 . maddesinde bilgilenmiş kullanıcının fark edebileceği değişiklikler ise daima gözönünde tutulmalıdır
Seçenek özgürlüğü ibaresi ile kastedilen ise , tasarımcıya tasarımına ayırt edicilik vermesi için bir serbest hareket alanının bulunmasıdır. Bunun değerlendirilmesi nesnel olup kişiden kişiye değişmez.Bu nesnel değerlendirmede tek düze özellik ve nitelikler göz önünde tutulur. Bazı biçimler, görünümler nesnenin işlevine sıkı surette bağımlıdırlar . Böyle tasarımlarda tasarımcının hareket alanı pek dardır Ayırt edicilik için tasarımcının muhakkak nesnenin işlevine ters düşen tasarımlar geliştirmesi beklenmez. Dolayısıyla işlemin yerine getirilmesi için zorunlu olan alan dışında yapılacak olan tasarımların korunması mümkün olabilecek seçenek özgürlüğünün hiç bulunmadığı hallerde ise tasarım zaten korunamaz.
Tasarımcının seçenek özgürlüğü kapsamında yapılan karşılaştırmalı değerlendirme sonucunda bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde aradaki kısmi ikili/üçlü/dörtlü sarmal farklılığa rağmen farklılıkların tasarım/üründe özdeşleşik ve belirgin derecede etken olduğu savıyla ; Görsellerin talep gerekçeli unsurlar açısından teknik bilirkişilerce kıyaslanmasında “genel izlenimde belirgin benzerlik”, bilgilenmiş kullanıcı gözünde ayniyet derecede benzer” ve “tasarımcının tasarımı geliştirmede seçenek özgürlüğü” gibi kriterlere dayanılarak, Tescilli … ürününün, yandan görünümü itibariyle silindirik gövde burulmuş yapısı ile ismini taşıdığı burguyu yansıttığı , ağız kısmından görünüşü ile üçlü/dörtlü burgu formunda sicim/halat benzeri bir yapı oluşturduğu ve bu yapısal özelliğin baştan sona kadar devam ettiği ve her iki ağızın aynı görünüşe sahip olduğu, davacı tarafa ait Tescilli Burgu Peynirlerin silindirik ambalaj içinde özelliğine ek olarak kesim ve özel sunum yapısı ile servise özgünlük kattığı, sonuç itibari ile, tasarım özgünlüğünü ve benzerlik ilişkisinin belirlenmesi açısından dikkate alınan kriterlerden olan “tasarımın uygulandığı ürünün, ürünün doğasının ve kullanım alanının tasarımcılara geniş bir serbesti bırakması”, “tasarımın kullanıldığı ürün grubunun aynılığı”, “bilgilenmiş kullanıcı açısından ürünlerin genel izlenimlerinin önemli ölçüde benzerliği”, tasarımda esaslı önemli noktaları oluşturmaları” hususlarının tümü birlikte değerlendirildiğinde davalı tarafın ürünü iddia ettiği “…” olmadığı ve davacı tarafa ait … ve … no Tescilli … ile “ayniyet derecede benzer” olduğu kanatine varılmıştır.
Haksız rekabet, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 54 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. TTK m. 54/1 hükmü haksız rekabet hukukunun amacını “Haksız rekabete ilişkin bu Kısım hükümlerinin amacı, bütün katılanların menfaatine, dürüst ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır.” şeklinde belirterek, bu kısma ilişkin hükümlerin yorumlanmasında dikkate alınacak temel ilkeyi vurgulamıştır. 2. Fıkrada ise Kanun Koyucu haksız rekabeti, “Rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır.” şeklinde tanımlamıştır.
Haksız rekabete ilişkin hükümlerin amacı tüm katılımcıların menfaatine bozulmamış bir rekabet ortamı sağlamaktır. Bu ise tüm katılımcıların rekabet ortamına güven duydukları, katılımcıların dürüstlük kuralına uygun davrandıkları bir anlayışı gerekli kılar. Herhangi bir katılımcının menfaatini dürüstlük kuralına aykırı olarak ihlal eden davranış TTK 54 hükmü gereğince hukuka aykırıdır ve haksız rekabet olarak nitelendirilmelidir. “Dürüst ve bozulmamış” bir rekabet, dürüstlük kurallarına uygun, güven duyulan, hilesiz ve saf bir rekabettir.
Bir rekabet eyleminin ne zaman “dürüst ve bozulmamış” olarak nitelendirileceği ise “emek ilkesi””ne göre belirlenmektedir. Bu ilke, kendi emeğini ortaya koymadan gerçekleşen ve rakipleri rekabette engellemeye yönelik her türlü davranışın haksız olduğu anlamına gelmektedir. Gerçekten de Türk Ticaret Kanunu m.18/f.lI uyarınca “Her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekir”, Bilindiği üzere basiretli tacir gibi davranma yükümlülüğü kapsamında aynı sektörde faaliyet gösteren tarafların diğer teşebbüslerin markalarını bilmediği, daha önce piyasada kullanıldığı bilgisine sahip olunmadan sadece tesadüf eseri bu markanın seçildiğinin düşünülmesi hayatın olağan akışı içinde mümkün değildir.
Hatta TTK 18. Maddesi gereğince basiretli tacir gibi davranma yükümlülüğü bulunan tacirin, ürünleri üzerinde kullandığı ibareleri seçerken;
* Kendi emeği ile oluşturduğu ayırt edici ibareleri kullanması
* Sektörde bilinen diğer marka ve şekillerden farklılık taşıması
* Başka bir markanın/tasarımın vb nın bilinirliğinden yararlanarak halk nezdinde çağrıştırma ile öne geçmek yerine, farklı bir ibare kullanması gerekmektedir.
Ayrıca TTK m. 55/l-a,4 hükmünde, “Başkasının malları, iş ürünleri, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler almak” haksız rekabet hali olarak düzenlenmiştir. Bu haksız rekabet halinin temelinde de emek ilkesi yer almakta olup, bu ilke “herkesin emeği oranında rekabette avantaj sağlaması/var olması” olarak özetlenebilir.
Haksız rekabet kapsamında karıştırılmadan bahsedilebilmesi için aranan şartlar şu şekilde sıralanabilir:
– İki mal, iş ürünü veya faaliyet olmalıdır,
– Bunların birbirinin aynı olması veya aralarında karıştırılmaya müsait bir benzerlik bulunmalıdır,
– Bunlardan birinin, sahibi tarafından haklı olarak kullanılıyor olmalıdır,
– Diğer kimsenin benzer mal, iş ürünü veya tanıtma vasıtasını ticari amaçlarla kullanması gerekmektedir.
Somut olaya dönüldüğünde, davacı ve davalının tacir olduğu, aynı sektörde faaliyet gösterdiği, her iki tarafın üreterek satışa sunduğu ürünlerin aynı cins ürünler (peynir) olduğu, davalının davacı tarafından üretilen ürünleriden ve bu ürünlersin bilinirliğinden haberdar olduğu, davalının ürünlerinin davacının – endüstriyel tasarım olarak tescil ile korunan ve öncesinde piyasada ilk ve bilinirliğe sahip olan şekil ve formata benzer ürün ürettiği ve bu şekilde üretilen ürünün ticari amaçla piyasaya arz edildiği, davalının sözkonusu eylemleri nedeniyle tüketiciler nezdinde davacının iş ürünleri ve faaliyetleri ile karıştırımaya neden olabileceği, tüketicilerin özellikle peynirin görünümüne göre satın alma tercihlerini kullanacakları, peynirin görünümünü ilk olarak algılayacakları, sözkonusu ürünlerin pazarlandığı ambalajların üzerinde davalıya ait farklı markanın yer almasının bu karışıklığı ortadan kaldırmayacağı, dolayısıyla davalının eylemlerinin haksız rekabet teşkil edeceği kanaatine varılmıştır.
Tüm bu açıklamalar muvacehesinde toplanan deliller, … 1. FSHHM’nin … D İş sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporu, … 1. FSHHM nın …D iş sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporu, mahkememizce davalı yanın itirazlarını karşılar nitelikte birbirine teyit eder mahiyette alınan 12/05/2022 tarihli bilirkişi raporu ve 12/12/2022 tarihli bilirkişi raporları bir arada değerlendirildiğinde, sübut bulan davanın kabulü cihetine gidilerek, davalı kullanımlarının davacıya ait …, … ve … numaraları ile tescilli tasarım haklarına tecavüz ve haksız rekabet oluşturduğunun tespiti ile bu tecavüzün menine ve refine, bu bağlamda tecavüz konusu ürünlerin üretim, satış, pazarlama, ithalat ve ihracat faaliyetlerin engellenmesine el konulan ürünlerin kararın kesinleşmesine müteakip imhasına, tecavüz eylemi aynı zamanda haksız fiil teşkil ettiğinden, hüküm özetinin kararın kesinleşmesine müteakip Türkiye de yayın yapan tirajı en yüksek üç gazeteden birinde masrafı davalıya ait olmak üzere bir defaya mahsus ilanına dair karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın KABULÜ İLE davalı kullanımlarının davacıya ait …, … ve … numaraları ile tescilli tasarım haklarına tecavüz ve haksız rekabet oluşturduğunun tespiti ile bu tecavüzün menine ve refine, bu bağlamda tecavüz konusu ürünlerin üretim, satış, pazarlama, ithalat ve ihracat faaliyetlerin engellenmesine el konulan ürünlerin kararın kesinleşmesine müteakip imhasına,
2-Hüküm özetinin kararın kesinleşmesine müteakip Türkiye de yayın yapan tirajı en yüksek üç gazeteden birinde masrafı davalıya ait olmak üzere bir defaya mahsus ilanına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 179,90 TL karar harcından peşin yatırılan 59,30 TL’nin mahsubu ile kalan 120,60 TL bakiye karar harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına hesap olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan: 3.750,00 TL bilirkişi ücreti, 235,50 TL posta gideri olmak üzere toplam 3.985,50 TL ve 118,60 TL harç (peşin+başvuru) olmak üzere toplam 4,104,10 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
7-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı, (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.21/03/2023

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza