Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
4.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/30 Esas
KARAR NO : 2023/149
DAVA : Patent Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 02/11/2016
KARAR TARİHİ : 31/05/2023
Mahkememizde görülmekte bulunan Patent Hükümsüzlüğü davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının hastane ürünlerinin üretimin yapan bir firma olduğunu, “…” etken maddeli ürünü üretmek istediğinde davalının … numaralı patentiyle karşılaştığını, söz konusu etken madenin patent süresinin tüm dünyada dolduğunu, davalı tarafından oksidasvon ve epimerizasyon problemini çözme iddiası ile patent aldığını, dava dilekçesi ekinde sunulan mütalaa’da detaylı olarak anlatıldığı üzere dava konusu patentin koruma kapsamı … ile TR’de birbirinden büyük ölçüde farklı olduğunu, bu farklılığın nedeninin ise davalının, patent başvuru sürecinde … nezdinde kısıtlamalara gitmesine rağmen …’de olması gereken kısıtlamaları yapmamasından kaynaklı olduğunu, … patentinin koruma kapsamının …’daki itiraz neticesinde “… ” ifadesi eklenerek daraltıldığını, yani Türkiye’de geçerli…patentine kaynaklı eden dava konusu … patenti, tescil edildiği hali ile muhafaza edilemediğini, temyiz sürecinin hali hazırda devam ettiğini, oysa dava konusu … numaralı patentin 1 no’lu patentin, tescilli hali ile ülkemizde geçerliliğini sürdürdüğünü, … numaralı patentin 1 no’lu isteminde “…” ifadesinin olmadığını, bu nedenle … patentinin ürün istemlerinin suli-susuz her türlü kompozisyonu kapsayacak şekilde geniş bir koruma kapsamı verdiğini, bu nedenle Türkiye’de geçerlilik arz eden bu istemlerde ciddi sorunlar ortaya çıktığını, …’nun Avrupa Patentinin istemlerinde yazılan “karbonhidrat” lafzını çok geniş bulduğunu, bunu üzerine patent sahibinin, bahsi geçen karbonhidratları laktoz, manoz, sukroz ve glukoz ile sınırlandırılarak tescil alabildiğini, … Avrupa’da patentlenebilir görülmeyen bu geniş koruma kapsamının Türkiye’de tescilli olduğunu, TR’deki tescilli haliyle söz konusu patentin koruma kriterlerini karşılamadığı için huzurdaki davayı açmak gerektiğini, …PC md. 138 ve 551 sayılı Patent KHK ‘nın 129.maddesine göre patent verilebilirlik şartlarını taşımayan buluşlara patent verilmişse bu belgelerin hükümsüz kılınacağını, yeni, buluş basamağını aşan ve sanayiye uygulanabilirlik kriterlerini karşılamayan buluşlara her nasılsa belge verilmişse bu belgelerin talep halinde mahkemelerce hükümsüz kılınacağını, diğer yandan ilgili alandaki uzmanın uygulamaya koyabileceği açıklıkta kaleme alınmayan patent belgelerinin, ilk başvurunun kapsamının dışına taşan patent belgelerinin, ilk başvurunun kapsamının dışına taşan patent belgelerinin de hükümsüz kılınacağını, dava konusu patentle ilgili önceki tekniğe ait belgelerin, dava dilekçesindeki … ila … referansları ile listelenen belgeler olduğunu, dava konusu patentin, alandaki uzmanın uygulamaya koyabileceği düzeyde açık olmadığını, buluş basamağına haiz olmadığını, dava konusu patentin istemlerinin uzman kişinin tatbik edemeyeceği eksik bir öğreti açıklamış olması nedeniyle … md. 138/b ve 551 KHK 129/b bendi kapsamında ve buluş basamağı içermemesi nedeniyle … md.138/a ve 551 KHK 129/a bendi uyarınca davalıya ait … sayılı patent belgesinin tamamı itibariyle hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine karar verilmesini talep ve dava ettiği anlaşılmıştır.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin dünya çapında çok sayıda patenti olan ilaç üreticilerinden birisi olduğunu, dava konusu patentin … hükümleri uyarınca tescil edilmiş olan Avrupa patentinin Türkiye validasyonu olduğunu, dava konusu patentin … temyiz sürecinin devam ettiğini, temyiz sürecinin bekletici mesele yapılmasına karar verilmesi gerektiğini, dava konusu patentin Avrupa patenti olmasından dolayı hükümsüzlük iddialarının … uyarınca değerlendirilmesi gerektiğini, davacının iddialarını dayandırdığı teknik mütalaanın ve tüm dokümanlarının kendilerine tebliğ edilmesi gerektiğini, davacının, dava konusu patentin alandaki uzmanın uygulamaya koyabileceği düzeyde açık olmadığı iddiasının bilimsel açıdan kabul edilebilir olmadığını, dava konusu patentin buluş basamağı kriterlerini tekniğin bilinen durumuna dahil dokümanlar karşısında fazlasıyla taşıdığını, önceki tekniğe ait dokümanlarda tetrasiklinlerin stabilite problemlerinin tekniğinde uzman kişiyi mevcut buluşa yönlendirecek şekilde açıklanmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Dosyada taraflarca bildirilen tüm deliler toplanmış, özel ve teknik bilgi gerektirmesi nedeniyle bilirkişi raporu alınmıştır.
Mahkememize sunulan 21/11/2018 tarihli bilirkişi raporunda özetle ; davaya konu … sayılı patentin …numaralı bağımsız istemlerinin, bu istemlerde talep edilen kapsamın tümü için tarifnamede dayanağı olmadığı, tarifnamedeki açıklamalar ışığında ilgili olduğu teknik alanda uzman bir kişi tarafından, istemin kapsamına giren buluşun tüm kapsamı boyunca uygulanabilmesi sağlayacak şekilde yeterince açık ve tam olarak açıklanmadığı, davaya konu patentin … numaralı bağımsız istemlerine bağlı olan … numaralı bağımlı istemlerde de buluşun uygulanabilmesi sağlayacak şekilde yeterince açık ve tam olarak açıklanmadığı, dava konusu patentin hükümsüz kılınması gerektiği, görüş ve kanaati bildirilmiştir.
Mahkememize sunulan 29/12/2020 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle ; kök rapordaki görüşlere ek olarak, davaya konu patentin nihai istem setindeki … numaralı bağımlı istemlerin dışında kalan … numaralı istemlerin yeni olduğu fakat buluş basamağı kriterlerine haiz olmadığı, bu nedenle dava konusu patentin …numaralı istemlerinin hükümsüz kılınması gerektiği görüş kanaati bildirilmiştir.
Mahkememize sunulan 08/03/2023 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle; Davaya konu … sayılı patentin dayandığı Avrupa patentinin, … itiraz süreci sonucunda değiştirilmiş haliyle devamına karar verilen değiştirilmiş Avrupa patentinin Türkçe – çevirisinin TÜRKPATENT’e sunulduğu, ilgili – değişikliğin 21/09/2022 tarihli Resmi Patent bülteninde yayımlandığı, işbu rapor tarihi itibariyle davaya konu patentin nihai halinin 21/09/2022 tarihli Resmi Patent bülteninde yayımlanan … nolu istem setini içerdiği, davaya konu patentin nihai …nolu istem setindeki | ve… nolu bağımsız istemlerin yenilik ve buluş basamağı kriterlerine haiz olduğu, dolayısıyla 1 nolu bağımsız isteme bağlı olan … nolu bağımlı istemlerin ve … nolu bağımsız isteme bağlı olan … nolu bağımlı istemlerin de yenilik ve buluş basamağı kriterlerine haiz olduğu, sonuç olarak, nihai istem setindeki istemlerin (… nolu istemlerin) tümünün yenilik ve buluş basamağı kriterlerine haiz olduğu, davaya konu patentin nihai istem setindeki istemlerinin (… nolu istemlerin) tümünün buluşun uygulanabilmesini sağlayacak şekilde yeterince açık ve tam olarak açıklandığı, davaya konu patentin nihai istem setindeki istemlerinin (… nolu istemlerin) hükümsüz kılınması gerekmediği, görüş ve kanaati bildirilmiştir.
KANAAT VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık, davalıya ait … sayılı patentin buluş basamağını içermemesi nedeni ile hükümsüzlüğü istemine ilişkindir.
TPMK kayıtlarının incelenmesinde, davalı adına tescilli “…” buluş başlıklı …sayılı patentin başvuru tarihinin 13/03/2006 olduğu, tescil tarihinin 23/12/2013 olduğu, söz konusu patentin Avrupa Patent Sözleşmesi (…) uyarınca 13/03/2006 tarihinde yapılan … sayılı Avrupa Patent Başvurusunun … tarafından inceleme işlemleri sonucunda 11/09/2013 tarihinde verilen … sayılı Avrupa Patentinin, Türkçe çevirilerinin TPMK’ya verilmesi sonucu Türkiye’de geçerli bir patent olduğu görülmüştür.
… sayılı patente konu buluş, hem katı hem de çözelti hallerinde gelişmiş stabiliteye sahip yeni tigesiklin kompozisyonları ve bu kompozisyonları yapmaya yönelik prosesler ile ilgilidir. Bu kompozisyonların tigesiklin, uygun bir karbonhidrat, bir asit veya tampon içerdiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu uyuşmazlık, çözümü hukuk dışında özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerden olduğundan HMK md. 266 uyarınca dosya Kimya Mühendisi Patent Vekili …, … Kimya alanında uzman akademisyen …, …Teknoloji konusunda uzman akademisyen …’den oluşan bilirkişi heyetine tevdi edilerek, tarafları arasındaki uyuşmazlık konusunun tespiti yönünden dava konusu buluşun tekniğin bilinen durumu, teknikte var olan ve çözülmesi amaçlanan problem, getirilen çözüm ve buluşunsağladığı avantajlar konusunda patent tarifnamesinde yapılan açıklamaların incelenmesi sureti ile dava konusu … sayılı sayılı patentin hükümsüzlük koşullarının oluşup oluşmadığı yönünde rapor hazırlanılması istenilmiştir.
6769 sayılı SMK 10/01/2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 6769 sayılı SMK’ nın, 551, 554, 555 ve 556 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerin hükümlerinin uygulanması başlığını taşıyan geçici 1. maddesinin 2. fıkrasında: “Bu Kanunun yayımı tarihinden önce yapılmış ulusal patent başvuruları ve faydalı model başvuruları, başvuru tarihinde yürürlükte olan mevzuat yükümlerine göre sonuçlandırılır… patent ve faydalı modellerin hükümsüz kılınmasında, başvuru tarihinde yürürlükte olan mevzuat hükümleri uygulanır.” hükmü gereğince, dava konusu patentlerin başvuru tarihi itibariyle hükümsüzlük değerlendirilmesi mülga 551 sayılı KHK ve 551 sayılı KHK Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmelik doğrultusunda yapılmalıdır.
551 Sayılı PATENT HAKLARININ KORUNMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME’ye göre;
5. Madde “Yeni, tekniğin bilinen durumunu aşan ve sanayiye uygulanabilir olan buluşlar, patent verilerek korunur.”Yenilik
7. Madde “Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluş yenidir. Tekniğin bilinen durumu, patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden oluşur.
Patent başvurusu tarihinde veya bu tarihten sonra yayınlanmış olan ve patent başvurusu tarihinden önceki tarihli Türk patent ve faydalı model belgesi başvurularının yayınlanan ilk metinleri tekniğin bilinen durumuna dahildir.”
Tekniğin Bilinen Durumunun Aşılması
9. Madde ” Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir.”
Sanayiye Uygulanabilir Olma
10. Madde ” Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.”
Hükümsüzlük Halleri
129. madde “Aşağıdaki hallerde patentin hükümsüz sayılmasına yetkili mahkeme tarafından karar verilir:
a – Patent konusunun, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 5. ila 10. maddelerinde belirtilen, patent verilebilirlik şartlarına sahip olmadığı ispat edilmişse;
b – Buluşun, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda bir uzmanın onu uygulamaya koyabilmesini mümkün kılacak yeterlikte, açık ve tam olarak tanımlanmadığı ispat edilmişse;
c – Patent konusunun, yapılmış olan başvurunun kapsamı dışına çıktığı veya patentin 45. madde anlamında ayrılmış olan bir başvuruya veya 12. maddeye göre yapılan bir başvuruya dayandığı ve onların kapsamlarını aştığı ispat edilmişse;
d – Patent sahibinin, 11. maddeye göre patent isteme hakkına sahip bulunmadığı ispat edilmişse.
Patent sahibinin. 11. maddeye göre patent isteme hakkına sahip bulunmadığı hakkındaki iddia, ancak, buluşu yapan veya halefleri tarafından ileri sürülebilir. Bu durumda, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 . maddesi hükmü uygulanır,
Hükümsüzlük nedenleri patentin sadece bir bülümüne ilişkin bulunuyorsa, sadece o bölümü etkileyen istem veya istemlerin iptali suretiyle, kısmi hükümsüzlüğe karar verilir. Bir istemin kısmen hükümsüzlüğüne karar verilemez.
Kısmi hükümsüzlük sonucu, patent ile korunan buluşun iptal edilmeyen istem veya istemleri, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 5. İla 7. madde hükümlerine uygun olması halinde, patent, bu kısım için geçerli kalır.” hükümleri mevcuttur.
Dava konusu patent, … tarafından …’ye göre verilmiş ve Avrupa Patenti Fasikülünün Türkçe çevirisinin sunulması neticesinde Türkiye’de verilen bir ulusal patent olarak kabul edilmiştir. Avrupa patentlerinin hükümsüzlük nedenlerinin düzenlendiği …’nin 138. maddesinde bir Avrupa patentinin hangi şartlarda hükümsüzlük kılınacağı açıkça düzenlenmiştir. Dolayısıyla, …’nin 138. maddesi uyarınca Avrupa patentlerinin hükümsüzlük şartlarının değerlendirilmesinde 551 sayılı KHK değil … hükümleri dikkate alınmalıdır.
Bilirkişi heyeti tarafından hazırlanan 21/11/2018 tarihli kök bilirkişi raporunda, davaya konu … sayılı sayılı patentin … nolu bağımsız istemlerinin, bu istemlerde talep edilen kapsamın tümü için tarifnamede dayanağı olmadığı, tarifnamedeki açıklamalar ışığında ilgili olduğu teknik alanda uzman bir kişi tarafından, istemin kapsamına giren buluşun tüm kapsamı boyunca uygulanabilmesini sağlayacak şekilde yeterince açık ve tam olarak açıklanmadığı, davaya konu patentin … nolu bağımsız istemlerine bağlı olan … nolu bağımlı istemlerde de buluşun uygulanabilmesini sağlayacak şekilde yeterince açık ve tam olarak açıklanmadığı, bu nedenle dava konusu patentin tüm istemlerinin hükümsüz kılınması gerektiği şeklinde rapor tanzim edildiği görülmüştür.
Davalı vekilinin itirazları sonucunda dosya yeniden bilirkişi heyetine tevdi edilmiş,15/09/2020 tarihli ara kararı doğrultusunda, … sayılı patentin nihai istem seti ve … kararı dikkate alınmak suretiyle bilirkişilerce 15/12/2020 tarihli ek rapor hazırlanmış, ek raporda, davaya konu patentin nihai istem seti ve … kararı dikkate alınarak yapılan değerlendirmede, davaya konu …sayılı sayılı patentin nihai istem setindeki … nolu bağımsız istemlerinin, tarifnamede dayanağının olduğu, tarifnamedeki açıklamalar ışığında ilgili olduğu teknik alanda uzman bir kişi tarafından, buluşun uygulanabilmesini sağlayacak şekilde yeterince açık ve tam olarak açıklandığı, davaya konu patentin nihai istem setindeki … nolu bağımsız istemlerine bağlı olan… nolu bağımlı istemlerde de buluşun uygulanabilmesini sağlayacak şekilde yeterince açık ve tam olarak açıklandığı, davaya konu patentin nihai istem setindeki …nolu bağımlı istemlerin yenilik ve buluş basamağı kriterlerine haiz olduğu, dava konusu patentin … nolu bağımlı istemlerinin hükümsüz kılınması gerekmediği, davaya konu patentin nihai istem setindeki… nolu bağımlı istemlerin dışında kalan, …nolu istemlerin yeni olduğu fakat buluş basamağı kriterlerine haiz olmadığı, bu nedenle dava konusu patentin …nolu istemlerinin hükümsüz kılınması gerektiği,” şeklinde rapor tanzim edilmiş olduğu görülmüştür.
Davalı vekili, … m. 138(3) uyarınca dava konusu … sayılı patentin istemlerinde sınırlandırma yapılması talebinin 10.02.2021 tarihinde TÜRKPATENT’e sunulduğunu, dava konusu patentin istemlerinde sınırlandırma yapılması talebinin TÜRKPATENT tarafından kabul edildiği belirtilmiştir.
Mahkememizce 22/09/2022 tarihli duruşmada TPMK’ya yeniden müzekkere yazılarak dava konusu … sayılı patentin nihai istem setinin dosyaya sunulması istenilmiş, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından patentin sınırlandırılmış son hali dosyaya sunulmuştur. Patent kayıtlarının incelenmesinde, nihai istem setinin 21/09/2022 tarihlinde resmi bültende yayımlandığı anlaşılmıştır. Nihai istem setinin dava konusu patentin dayandığı, avrupa patentinin itiraz süreci sonucunda değiştirilmiş hali ile devamına karar verilen patentin istem seti olduğu görülmekle, nihai istem setinde 12 adet istem yer aldığı, … numaralı istemlerin bağımsız istem, … numaralı istemlerin … numaralı isteme ve … numaralı istemlerin ise 6 numaralı isteme bağımlı olduğu anlaşılmaktadır.
Patent istem setinin sınırlandırılmış hali ile bilirkişi heyeti tarafından yapılan incelemede, birinci ek rapora konu 1 nolu bağımsız istemdeki dört adet karbohidratlardan (laktoz, manoz, sukroz ve glukoz), patentteki çalışmada sunulan verilerin teknik etkisini gösterdiği “laktoz” seçilerek, istemin bu karbonhidrat ile sınırlandırıldığı, nihai 1 nolu istemin, birinci ek raporda yenilik ve buluş basamağı içerdiği tespit edilen 2 nolu isteme karşılık geldiği, … Temyiz Kurulu’nun … sayılı kararı değerlendirildiğnde, “laktoz” karbonhidratı ile sınırlandırılan nihai istem setindeki 1 nolu bağımsız istemin yenilik ve buluş basamağına sahip olduğu, nihai 1 nolu istemin, yeni ve buluş basamağına sahip olduğundan, ona bağımlı olan ve usulüne uygun olarak yazılan … nolu bağımlı istemler de yenilik ve buluş basamağına sahip olduğu tespit edilmiştir.
Davaya konu patentin dayandığı Avrupa patentinin (…) itiraz ve temyiz süreci işbu dava sürecinde tamamlanmış ve nihayetinde … İtiraz Kurulu 23/06/2022 tarihinde patentin itiraz değiştirilmiş haliyle devamına karar vermiştir. Değiştirilmiş haliyle devamına karar verilen Avrupa patenti (…) 20/02/2022 tarihinde … sayılı Avrupa patent bülteninde ilan edilmiştir. Avrupa patentinin değişen metni, çeviri yayın ücreti ile birlikte Türkçe çevirisi TÜRKPATENT’e usulüne uygun olarak sunulmuş ve ilgili değişiklikler Resmi patent bülteninde ilan edilmiştir. Yani, davaya konu … sayılı patent, dayandığı Avrupa patentinin …’daki itiraz işlemi sonucunda değiştirilmiş haliyle, Türkiye’de geçerliliği devam etmektedir.
Davacı, Yargıtay’ın 23.09.2014 tarih, 2015/2314 E., 2015/8562 K. sayılı kararında “…bağımsız istemin tescil koşullarının oluşmadığının belirlenmesi halinde bu asıl isteme bağlı istemlerin de hükümsüzlüğüne karar verilmesi gerekir.” yönündeki kararına atıfla, ana istemlerin hükümsüz kılınması halinde, bu ana istemlere bağımlı istemlerin de hükümsüz kılınması gerektiğini ileri sürmüştür.
Davacının bu iddiasının değerlendirilmesi için, öncelikle patent veya faydalı modellerin “kısmi hükümsüzlük” hususunun irdelenmesi gerekmektedir. SMK’nın 82 ve 83’üncü maddelerinde yazılı koşulları taşımayan bir patentin tamamen hükümsüz kılınması mümkün olduğu gibi, kısmi hükümsüzlük kararı verilmesi de mümkündür. Kısmi hükümsüzlükte kasıt, patent istemlerinden bir ya da bir kaçının hükümsüzlüğüne karar verilmesidir. Kısmi hükümsüzlük kararı verilmesiyle birlikte patentteki bazı istemler istem setinden çıkmaktadır. Örneğin hükümsüzlüğü istenen patent, bir ana istem, 8 bağımlı istem olmak üzere toplan 9 istemden oluşuyor ise, 1 nolu ana istemin, 2 nolu bağımlı istemle birlikte, hükümsüzlüğüne karar verilmiş ise, 3 ila 8 nolu istemler kural olarak patentte kalmaya devam eder ve patentin koruma alanı da, koruma süresinin sonuna kadar bu istemlere göre belirlenir. Ancak, bu örnekte 3 ila 8 nolu istemlerin ayakta kalmaya devam edebilmesi için bu istemlerin, SMK’nın 82 ve 83’üncü maddeleri hükmüne göre patent verilebilirlik şartlarını taşıyor olmaları gereklidir. (ÇOLAK, U.; Türk Patent Hukuku, Adalet Yayınları, 2022/04. s.1155.)
Gerek mülga 551 sayılı KHK gerekse 6769 sayılı SMK, hem patentlerin hem de faydalı modellerin kısmen hükümsüzlüğü mümkündür. Fakat, uygulamada “kısmi hükümsüzlük” konusundaki kararlarda yeknesak bir uygulamanın olduğu söylenemeyecektir. Nitekim, kısmi hükümsüzlük konusunda uygulamada karşılaşılan çelişkiler, Köker ve Özkan tarafından ele alınmıştır. ( Dr. Ali Rıza KÖKER, Serkan ÖZKAN, “Faydalı Modellerin Hükümsüzlüğü Konusunda Uygulamada Karşılaşılan Çelişkiler.” FMR Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, 2022, sf. 61-96 ) Hükümsüzlük nedenleri patentin veya faydalı modelin sadece bir bölümüne ilişkin bulunuyorsa, sadece o bölümü etkileyen istem veya istemlerin iptali suretiyle, kısmi hükümsüzlüğe karar verileceği, kısmi hükümsüzlük sonucu, patentin ya da faydalı modelin iptal edilmeyen istem veya istemlerinin patent/faydalı model ile korunabilirlik şartlarına sahip olması halinde patentin/faydalı modelin, bu istem veya istemler için geçerli kalacağı hükmü bulunmaktadır. Buna karşılık kimi kararlarda herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın “ana istemin yeni olmadığı durumlarda bağımlı istemlerin de korunamayacağına” hükmedilmektedir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin K.T.19.06.2015, E.2015/2314, K.2015/8562 sayılı kararında “551 sayılı KHK’nın 165/6. maddesi uyarınca da faydalı model belgesinde kısmi hükümsüzlük halinde az önce açıklandığı üzere bağımlı istem niteliği taşımayan istemler geçerli kalır. Bu bakımdan, mahkemece dava konusu faydalı modelin koruma kapsamındaki 3 ve 4 nolu istemlerin asıl istem ya da bağımlı istem niteliğinde olup olmadıkları tam olarak açıklığa kavuşturulduktan sonra hasıl olacak sonuca göre hüküm tesisi gerekirken…” denilmiştir.
Patent veya faydalı modellerde birden fazla istem bulunması mümkündür ve birden fazla istemin varlığı halinde “bağımsız istem bağımlı istem” şeklinde hiyerarşik bağlantı ilişkileri uyarınca şekillenmiş bir ayrım söz konusudur. Bağımsız istemler, buluşun korunması istenen en geniş kapsamına yönelik esaslı teknik özellikleri içeren istemlerdir. Her istem seti bir bağımsız istem ile başlamak zorundadır ve bağımsız istemlerde talep edilen koruma kapsamının belirlenebilmesi için başka istemin desteğine ihtiyaç bulunmamaktadır.(WIPO Patent Draftina Manual, s.78.) Bağımlı istemler ise, bağlı bulunduğu istemin tüm özelliklere ilave olarak buluşa dair başka alt özellikleri içeren istemlerdir. Bağımlı istemlerin başlangıcında bağlı olduğu isteme atıfta bulunulmalı ve sonrasında korunması istenilen ilave teknik özellikler belirtilmelidir. Bağlı olunan isteme yapılan atıfla, bu istemdeki özelliklerin tekrardan yazılması ihtiyacı ortadan kalkmış olur. Bu nedenle istemler arasındaki bağımlılık ilişkisinin temelinde istemler arasında yapılan atfın yer aldığı düşünülebilir.(Bkn. Köker ve Yalçıner, s.95) Burada bağımlı istemin, bağlı olduğu istemin tüm özelliklerini içerdiği dikkate alınarak bağımsız istemin yeni olduğunun tespitinden sonra, bu bağımsız istemdeki özellikler ile birlikte kendisine has ek özellikleri de taşıyan bağımlı bir istemin de yeni olduğu söylenecektir.
Somut olayda da, davaya konu patentin ana isteminde dört adet karbohidratın (laktoz, manoz, sukroz ve glukoz) hepsinin teknik etki ortaya çıkarmadığı tespit edildiğinden, kapsamının tümünde buluşun teknik etki göstermemesi nedeniyle ana istemin buluş basamağı içermediği söylenmiş, ancak, bağımlı istemde teknik etkisi gösterilen “laktoz” seçilerek, istem bu karbohidrat ile sınırlandırıldığından bağımlı istemin buluş basamağına sahip olduğu, dolayısıyla, patentlenebilirlik şartlarını sağlayan bu bağımlı istemin hükümsüzlüğünün gerekmediği, dava konusu patentin … nolu nihai istem seti açısından kısmi hükümsüzlüğünde söz konusu olamayacağı, davaya konu patentin dayandığı Avrupa patentinin, … itiraz süreci sonucunda değiştirilmiş haliyle devamına karar verilen Avrupa patentinin TÜRKPATENT’e sunulduğu ve ilgili değişikliğin 21/09/2022 tarihli Resmi Patent bülteninde yayımlanmdığı, ilan edilen nihai … nolu istem setindeki tüm istemlerin yenilik ve buluş basamağı kriterlerine haiz olduğu değerlendirmesi ile nihai istem seti için kısmi hükümsüzlük şartlarının da oluşmadığı sonucuna varılmıştır.
Tüm bu açıklamalar muvacehesinde toplanan deliller alınan bilirkişi kök ve ek raporları, İstanbul … 3. FSHHM’nin … E. Sayılı dosyası kapsamında alınan bilirkişi raporları bir arada değerlendirildiğinde, … sayılı patentin dayandığı Avrupa patentinin, … itiraz süreci sonucunda değiştirilmiş hali ile devamına karar verildiği, değiştirilmiş Avrupa patentinin Türkçe çevirisinin TÜRKPATENT”e 24/08/2022 tarihinde TÜRKPATENT’e sunulduğu ve ilgili değişikliğin 21/09/2022 tarihli Resmi Patent bülteninde yayımlandığı anlaşılmış olup, ilan edilen nihai … nolu istem setindeki …nolu bağımsız istemlerin yenilik ve buluş basamağı kriterlerine haiz olduğu, dolayısıyla bu bağımsız istemlere bağlı olan… nolu bağımlı istemlerin de yenilik ve buluş basamağı kriterlerine haiz olduğu kanaatine varılmakla hükümsüzlük koşullarının oluşmadığından sübut bulmayan davanın reddi cihetine gidilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 179,90 TL karar harcından peşin yatırılan 29,20 TL’nin mahsubu ile kalan 150,70 TL bakiye karar harcının davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı vekili yararına hesap olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalıya verilmesine,
4-Davalı tarafından yapılan: 2.250,00 TL bilirkişi ücreti yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
6-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı, (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.30/05/2023
Katip …
e-imza
Hakim …
e-imza