Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/269 Esas
KARAR NO : 2023/6

DAVA : Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 18/02/2021
KARAR TARİHİ : 05/01/2023

Mahkememizde görülmekte bulunan Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili bayan takım elbise, bluz, etek, pantolon, ceket, manto, kaban, pardesü üretimi yaptığını, davalı taraflarca TPE başvuru bilgileri sunulan müvekkil şirket adına tescillenmiş olan çoklu tasarım tescil formunda gösterilen ürünlerden tasarım no: … numaralı tasarımlar ile başkaca tasarımlar yoğun olarak taklit edildiğini, üretilerek satışa sunulduğunu, bu hususlar … 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin …D.İş sayılı dosyasından bilirkişi marifetiyle tespit ettirildiğini, öncelikle davayı yöneltmiş oldukları… LTD. ŞTİ.’nin malvarlıklarına tedbir konulmasını talep ettiklerini, davalının, müvekkilinin tamamen yeni ve özgün, aynı zamanda sektöründe belli pazar payına sahip tasarımlardan yararlanarak ticari çıkar sağlamak amacı ile hareket etmekte olduğunu, taklit ürünler … 1. Fikri Ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin .. D.İş sayılı dosyasından bilirkişi marifeti ile tespit ettirildiğini, dosya bilirkişisince, inceleme ve tespit işlemlerinde taklit ürün ile müvekkilim adına TPE nezdinde… tescil numaralı Endüstriyel Tasarım Tescil Formunda yer alan Tasarım No:… Resim No:… numaralı modelin tasarımının “genel izlenim açısından birebir aynı olduğu, davalı tarafından, davacı firmanın kendi ortalama algıdaki tüketici kitlesince iltibasa ve aldatmaya yol açacak şekilde tescilli tasarım görsellerinin taklit yolu ile üretilmesi ile piyasaya sunulduğu” kanaatine vardığını, dikkat edilmesi gereken husus bir üründen tek bir renk değil farklı renk ve farklı bedenlerde üretim yapılmakta olduğunu, müvekkil tarafından tasarlanan işbu modeller müvekkil için ciddi maliyetlere mal olurken (Modelhane, tasarımcı, stilist, kumaş seçimi, denemesi, kesimi vs. Giderler) modeli taklit eden firmalar sair giderler olmadan ve emek ve zaman harcamadan piyasada zaten tutulan, satılan modeli sıfır maliyetle hem piyasaya arz etmekte hem de gider olmadığı için çok düşük fiyatlara piyasaya arz ettiğinden haksız rekabet hükümlerini de ihlal ettiğini, ayrıca tasarımlarımız davalı tarafça kötü kalitede kumaşlardan ve kötü kesim, dikim teknikleri ile taklit edilerek piyasada satıldığını, müvekkili kaliteden ödün vermeden imal ettiği kendi tasarımı olan ürünlerinin davalılarca düşük kalitede piyasaya sunulması, hem haksız rekabet yaratmakta hem de müvekkilimizin itibarını zedelediğini, davalı, taklit ürünleri üretirken sair masraflar olmadan, kalitesiz malzeme kullanarak masrafı en alt seviyede tutarak piyasaya sunmuş olduğu ürünleri piyasanın çok altı fiyatlara satışa sunmuş olmasından dolayı haksız rekabet hükümlerini ihlal ettiğini, öncelikle müvekkili şirketin TPE nezdinde …tescil numaralı dosya gereği Kanunun lafzından ve yerleşik Yargıtay içtihatlarından hareketle, 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 151. maddesinin 2.fıkrasının a. bendi, TBK m.50 vd ilgili maddeler , TTK 56. madde haksız rekabet hükmü ve TTK sair maddeler gereğince bilirkişi raporu ile alacak miktarının kesin olarak belirlendiğinde artırmak kaydı ile şimdilik 10.000,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminata hükmedilmesini, davalının mal kaçırma girişiminde bulunma ihtimali nedeniyle malvarlıklarına TEMİNATSIZ İHTİYATİ TEDBİR kararı verilmesini, sayın mahkemenin aksi kanaatte olması halinde teminat ile ihtiyati tedbir kararı verilmesini, gerçek ve muhtemel gelirin tespiti için müvekkilinin ticari defterlerinin incelenmesini, hükmedilecek Mahkeme kararının masrafları davalı tarafça karşılanarak kamuya ilanına karar verilmesini, tecavüzün önlemesinİ, durdurulmasına karar verilmesini, … 1. Fikri Ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin … D. İş sayılı dosyasında kullanılmayan gider avansının Mahkemeniz esas dosyasına istenilmesini, masrafların ve vekalet ücretinin davalıdan alınarak tarafına verilmesini, hükmedilecek tazminatın tespit tarihinden itibaren yılın en yüksek mevduat faizi dikkate alınarak hükmedilmesini, taklit edilen ürünlerin davalı taraftan alınarak müvekkile teslimini, bu talebin Mahkemece kabul görmediği takdirde taklit ürünlerin imhasını, vekâlet ücreti ve dava masrafların davalı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Dava dilekçesinin usulüne uygun olarak davalıya tebliğ edildiği, davalının süresi içerisinde cevap sunmadığı anlaşılmıştır.
Dosyada taraflarca bildirilen tüm deliler toplanmış, özel ve teknik bilgi gerektirmesi nedeniyle bilirkişi raporu alınmıştır.
Mahkememize sunulan 28/06/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle ; Davacı tarafa ait … numaralı tasarım tescili ile davalı tarafa ait ürün görseli arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, Davacı taraf ticari defterlerinin davacı lehine delil niteliği ve ispat kuvvetinin takdirinin Mahkemenize ait olacağı, Sınai Mülkiyet Kanunun 151/2-a maddesi uyarınca davacı tarafın “muhtemel” gelirinin 5.005,54 TL ila 10.011,09 TL arasında olabileceği, Manevi tazminat hususunun Mahkemenin takdirinde olacağı yönünde görüş ve kanaati bildirilmiştir.
KANAAT VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık, davalı kullanımlarının davacıya ait endüstriyel tasarım haklarına tecavüz teşkil edip etmediğinin tespiti ile maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
TPMK kayıtlarının incelenmesinde, davacıya ait … numaralı tasarım dosyasının incelenmesinde, başvuru tarihinin 10/03/2020 olduğu, yine aynı tarihte tasarım davacı adına tescil edildiği görülmüştür.
… 1. FSHHM’nin … Esas sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporunda davacıya ait … tescil numaralı tasarım ile davalıya ait iş yerinde ele geçirilen ürünlerde ortalama tüketici kitlesi göz önüne alındığında iltibasa sebebiyet verecek derecede karıştırılmaya yol açacak biçimde benzerlik bulunduğu, benzerlik ihtiva eden farklı renklerde 11 adet ürün tespit edildiği görülmüştür.
Tasarıma tecavüz iddiası yönünden;
6769 sayılı yasanın “Tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiller” başlıklı 81. Maddesi; “(1)Aşağıda belirtilen fiiller tasarım hakkına tecavüz sayılır: a)Tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak. b)Tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek. c)Tasarım hakkını gasp etmek. (2)Başvuru, 65 inci maddeye göre tescil edilerek yayımlandığı takdirde, tescil sahibi, tasarım hakkına yönelik olarak bu maddede sayılan tecavüzlerden dolayı hukuk davası açma hakkına sahiptir. Tecavüz eden, başvurudan ve kapsamından haberdar edilmişse başvurunun yayımlanmış olmasına bakılmaz. Tecavüz edenin kötüniyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa yayımdan önce de tecavüzün varlığı kabul edilir. (3)Koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, bu maddede sayılan fiilleri tasarım hakkına tecavüz olmaktan çıkarmaz. (4)Tescilsiz tasarımlar için, tasarım 57 nci maddeye göre kamuya sunulduğu takdirde, hak sahibi, tasarım hakkına yönelik ihlallerden dolayı dava açmaya yetkilidir.” hükümlerine amirdir.
6769 sayılı SMK’da tescilli tasarımların korunma şartları belirlenmiştir.
Tasarım ve ürün; Madde 55- (1)Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Yenilik ve ayırt edicilik; Madde 56- (1)Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur. (4)Bir tasarımın aynısı; a)Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir. (5)Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; a)Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir. (6)Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır. Madde 57- (1)Kamuya sunma; sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya benzer amaçlı faaliyetleri kapsar. Tasarımın gizlilik şartıyla üçüncü bir kişiye açıklanması kamuya sunma sayılmaz. (2)Koruma talep edilen bir tasarım, BAŞVURU TARİHİNDEN VEYA RÜÇHAN TALEBİ VARSA RÜÇHAN TARİHİNDEN ÖNCEKİ ON İKİ AY İÇİNDE tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez. Madde 58- (1)Tasarım sahibi, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı bu Kanundan doğan haklarını kullanabilir. (2)Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır… Madde 59- (1)Tasarımdan doğan haklar münhasıran tasarım sahibine aittir. Üçüncü kişiler, tasarım sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz ya da bu tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunamaz. (2)Tescilsiz tasarım, sahibine birinci fıkrada belirtilen fiilleri engelleme hakkını sadece korunan tasarımın aynısının veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kopyalanarak alınması hâlinde verir. Korunan tasarımın kendi tasarımından önce kamuya sunulduğunu makul yollarla bilmesi mümkün olmayan bir tasarımcı tarafından bağımsız olarak yapılan tasarımın koruma kapsamındaki tasarımdan kopyalanmış olduğu kabul edilmez.
Dosya kapsamında alınan bilirkişi raporu ve D.iş dosyasından alınan raporlar bir arada değerlendirildiğinde, davacıya ait 2020/02021 numaralı tasarım tescilinde ürün arka bel kısmı fiyonklu iken, davalıya ait üründe arka bel kısmında ön kısmın büzgülü olduğu, karşılaştırılan tasartımları oluşturan bütün öğelerin benzer biçim, kesim, oran ve yerleşimde olduğu, tasarımlar arasında bulunan farkın bel deteyları olup, bu farkın tasarımın bütüncül algısı içinde küçük ayrıntı olarak algılandığı ve tasarıma ayırt edicilik vasfı kazandırmadığı, tasarımcının seçenek özgürlüğü bakımından yapılan değerlendirmede de, davacıya ait tescilli tasarım ile davalıu ürünleri arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları sonucuna varılmıştır.
Tazminat talepleri yönünden;
6769 sayılı SMK’nın “Tazminat” başlıklı 150. maddesinde de ” Sınai mülkiyet hakkına tecavüz sayılan fiilleri işleyen kişiler, hak sahibinin zararını tazmin etmekle yükümlüdür. (2) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edilmesi durumunda, hakka konu ürün veya hizmetlerin, tecavüz eden tarafından kötü şekilde kullanılması veya üretilmesi, bu şekilde üretilen ürünlerin temin edilmesi yahut uygun olmayan bir tarzda piyasaya sürülmesi sonucunda sınai mülkiyet hakkının itibarı zarara uğrarsa, bu nedenle ayrıca tazminat istenebilir. (3) Hak sahibi, sınai mülkiyet hakkının ihlali iddiasına dayalı tazminat davası açmadan önce, delillerin tespiti ya da açılmış tazminat davasında uğramış olduğu zarar miktarının belirlenebilmesi için, sınai mülkiyet hakkının kullanılması ile ilgili belgelerin, tazminat yükümlüsü tarafından mahkemeye sunulması konusunda karar verilmesini mahkemeden talep edebilir.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Tasarım sahibi kanunun 151.maddesi gereğince yoksun kalınan kazancını talep edebilir. Hak sahibinin uğradığı zarar, fiili kaybı ve yoksun kalınan kazancı kapsar. Yoksun kalınan kazanç, zarar gören hak sahibinin seçimine bağlı olarak, aşağıdaki değerlendirme usullerinden biri ile hesaplanır: a) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir. b) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin elde ettiği net kazanç. c) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin bu hakkı bir lisans sözleşmesi ile hukuka uygun şekilde kullanmış olması hâlinde ödemesi gereken lisans bedeli. (3) Yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında, özellikle sınai mülkiyet hakkının ekonomik önemi veya tecavüz sırasında sınai mülkiyet hakkına ilişkin lisansların sayısı, süresi ve çeşidi, ihlalin nitelik ve boyutu gibi etkenler göz önünde tutulur. (4) Yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında 2. Fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen değerlendirme usullerinden birinin seçilmiş olması halinde, mahkeme ürüne ilişkin talebin oluşmasında sınai mülkiyet hakkının belirleyici etken olduğu kanaatine varırsa kazancın hesaplanmasında hakkaniyete uygun bir payın daha eklenmesine karar verir.
Davacı vekili tazminat taleplerini 6769 sayılı SMK’nın 151/2-a uyarınca hesaplanmasını talep etmiştir. Davacıya ait defter ve kayıtların incelenmesi sonucunda satış ve maliyet hesaplarının ticari defterlerde ürün bazında tutulmadığı, satış faturaları incelendiğinde, dava konsu üründen toplam 727 adet satıldığı, ürünün ortalama net satış fiyatının 161,73 TL olduğu, faaliyet karı net satışlarının %6,19 olduğu buna göre davacının 5.005,54 TL ila 10.011,09 TL arasında gelir elde edebileceği hesaplanmıştır.
Mahkememizce de alınan rapor doğrultusunda yapılan değerlendirmede, D.iş dosyası üzerinden yapılan tespit sırasında farklı renklerde toplam 11 adet ürün bulunduğu dikkate alındığında, sektörel anlamda 100 kat kesim yapıldığı ayrıca her pastalda 5 ayrı bedeninde kesimi yapıldığı, minimum üretim miktarının renk başına 500 adet olduğu, maksimum miktarında 500’ün katları şeklinde artacağı dikkate alındığında ortalama 1000 adet satış üzerinde 10.000 TL tazminat talebinin hakkaniyete uygun olacağı, zira tecavüzün de sabit olduğu gözetilerek maddi tazminat talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 149. Maddesinin 1-ç bendinde ” Tecavüzün kaldırılması ile maddi ve manevi zararın tazmini” belirtildiği üzere, tasarımdan doğan hakları tecavüze uğrayan tasarım hakkı sahibinin mahkemeden manevi zarar talep edebileceği hüküm altına alındığı, bu madde ve somut olay ele alındığında davacı tasarım hakkı sahibinin tasarımdan doğan haklarına tecavüz edildiği, manevi tazminatın yasal şartlarının oluştuğu anlaşılmakla, eylemin ağırlığı tecavüze konu tasarım sayısı, paranın alım gücü, hak ve nesafet gözetilerek takdiren 10.000,00 TL manevi tazminatın yerinde olduğu anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamı sunulan rapor içerikleri izahı yapılan mevzuat kapsamında değerlendirildiğinde; davalı kullanımlarının davacıya ait … numaralı tasarım hakkını tecavüz teşkil ettiğinin tespiti ile, bu tecavüzün önlenmesine, durdurulmasına, tecavüze konu ürünlerin toplatılarak kararın kesinleşmesine binaen imhasına,10.000,00 TL maddi tazminatın tespit tarihi olan 10/08/2020 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,10.000,00 TL manevi tazminatın tespit tarihi olan 10/08/2020 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, eylem aynı zamanda haksız fiil teşkil ettiğinden hüküm özetinin ilanına dair karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın KABULÜ İLE, davalı kullanımlarının davacıya ait … numaralı tasarım hakkını tecavüz teşkil ettiğinin tespiti ile, bu tecavüzün önlenmesine, durdurulmasına, tecavüze konu ürünlerin toplatılarak kararın kesinleşmesine binaen imhasına,
2-10.000,00 TL maddi tazminatın tespit tarihi olan 10/08/2020 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-10.000,00 TL manevi tazminatın tespit tarihi olan 10/08/2020 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Hüküm özetinin Türkiye çapında yayın yapan tirajı en yüksek üç gazeteden birinde bir defaya mahsus masrafı davalıya ait olmak üzere ilanına,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 1.366,20 TL karar harcından peşin yatırılan 341,55TL’nin mahsubu ile kalan 1.024,65 TL bakiye karar harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen tecavüz ve haksız rekabet talepleri yönünden davacı vekili yararına hesap olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen maddi tazminat miktarı yönünden davacı vekili yararına hesap olunan 10.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
8-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen manevi tazminat miktarı yönünden davacı vekili yararına hesap olunan 10.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yapılan: 4.000,00 TL bilirkişi ücreti, 211,50TL posta gideri olmak üzere toplam 4.211,50 TL ve 400,85 TL harç (peşin+başvuru) olmak üzere toplam 4.612,35TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
10-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
11-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı, (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.05/01/2023

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza