Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO:2022/17 Esas
KARAR NO :2023/143

DAVA:Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımın Hükümsüzlüğünden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:01/02/2022
KARAR TARİHİ:31/05/2023

Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımın Hükümsüzlüğünden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı şirketin TPMK nezdinde 2019/… numaralı endüstriyel tasarımının uzun yıllardır var olan ve müvekkilleri ile üçüncü kişiler tarafından tescil tarihinden önce dahi uzunca bir süredir kullanıldığını, dolayısıyla tasarımın başvuru anında yenilik niteliğine sahip olmadığını, davalının tasarımının evvelce yapılan kullanımlar ile bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimin bir farklılık oluşturmadığı dolayısıyla tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olmadığını, teknik zaruret gereği kilit ve dil kısmının dolduracağı alan ve kapının genişliği esas alınarak üretilen tasarımın seçenek özgürlüğünün son derece kısıtlı ve dar bir alanda kaldığını, tasarımın kötü niyetle tescil edildiğini, bu nedenlerle bahse konu tasarımın hükümsüzlüğünü ve sicilden terkinini, ayrıca tasarım tescilden doğan hakların davacı yana karşı ileri sürülememesini ve dava sona erene kadar tasarımın üçüncü kişilere devrinin tedbiren önlenmesine karar verilmesini, davalı tarafın söz konusu tasarımı ürettiğini 2017 tarihli faydalı model başvurusuna dayandırdığını, ancak faydalı model başvurusuna konu tasarım ile tescil edilen tasarım arasında ciddi farklar bulunduğunu, bununla beraber faydalı model başvurusuna konu istemlerin yenilik taşımadığı gerekçesiyle reddedildiğini, mucit olduğu iddiasında bulunan davalı tarafın yurt dışında gördüğü tasarımları kopyalayarak tescil ettirdiğini, ölçü farklarının tasarımı yeni ve ayırt edici yapmayacağını, aynı zamanda tasarıma konu bükümlü kıvrımların teknik bir zorunluluk ihtiva ettiğini, bu nedenlerle dava konusu tasarımın hükümsüzlüğünü ve sicilden terkinini ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkilin tasarımının diğer kilit karşılıklarından farklı olduğunu, ancak bu tasarımın davacı şirket ve diğer birkaç dava dışı şirket tarafından tasarım hakkına tecavüz eder şekilde kullanıldığını, hatta ve hatta söz konusu ürünlerin üzerinde müvekkil şirketin logolarının kullanıldığını, tasarımın mucidinin müvekkil taraf olduğunu, müvekkil tarafından tescil edilen tasarıma uygun olarak üretilen sessiz kilitlerin diğer sessiz kilitlerden farklı olduğunu, dava konusu tasarımın yenilik koşulunu sağladığını, tescili alınan tasarımın kilit karşılığı tasarımı olduğunu, davalı tarafından üretilen kilit karşılıklarının diğer kilit karşılıklarından farklı ve yeni olduğunu, hatta diğer tüm kilitlere uygun olması sebebiyle kilit karşılığının kilit sisteminden ayrı olarak tek başına satışının mümkün olduğunu, bahse konu tasarımın teknik fonksiyonun zorunlu kıldığı görünüm özelliklerinden olmadığını, 06.12.2017 tarihli faydalı model başvurusundan sürecin uzun sürecek olmasından Mütevellit vazgeçildiğini, 5 mm’lik ölçü farkının davacı tarafın iddialarının aksine yenilik ve ayırt edicilik unsurları açısından yeterli olduğunu, Davacı tarafın iddialarının aksine bükümlü kıvrım kullanılmasının teknik bir zorunluluk olduğunu ancak bükümlü kıvrımın boydan boya kullanılmasının teknik bir zorunluluk ihtiva etmeyeceğini, bu nedenlerle davacının ihtiyati tedbir talebinin reddini, açılan haksız ve kötü niyetli davanın reddini ve yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Dosyada taraflarca bildirilen tüm deliler toplanmış, özel ve teknik bilgi gerektirmesi nedeniyle bilirkişi raporu alınmıştır.
Mahkememize sunulan 19/12/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle ; Hükümsüzlüğe dayanak olarak gösterilen https://www…tr/sites/… r/files/docs/201: 11/… katalog 2018 0.pdf linkinde yer alan 2018 tarihli katalogda yer alan ürün ve https://…/…/file/…?….pdflinkinde yer alan 2010 tarihli katalogda yer alan istenen davalı tarafa ait 2019/… numaralı tasarım arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, davalı tarafa ait 2019/… numaralı tasarımın 07.02.2019 başvuru tarihi itibari ile yenilik ve ayırt edicilik niteliklerine haiz olmadığı,Davacı tarafından dosyaya sunulan kendilerine ait … markalı ürün ile davacı tarafından dosyaya sunulan davalı tarafa ait … markalı ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, Davalı tarafından dosyaya sunulan kendilerine ait …markalı ürün ile davalı tarafından dosyaya sunulan davacı tarafa ait…markalı ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları görüş ve kanaati bildirilmiştir.
Mahkememize sunulan 09/03/2023 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle ; kök raporda arz ettiğimiz görüş ve kanaatlerimizi değiştirmemizi gerektirir herhangi bir durumun var olmadığı yönünde görüş ve kanaati bildirilmiştir.
KANAAT VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık, davalı adına TPMK nezdinde 2019 … numara ile tescilli tasarımın hükümsüzlüğü ve sicilden terkini istemine ilişkindir.
TPMK kayıtlarının incelenmesinde, davalı yana ait 2019/… başvuru numaralı ve 07.02.2019 başvuru tarihli 08-06 … tescil sınıflı tasarımın halen koruma altında olduğu görüldü.
Davacı tarafça hükümsüzlük talebine dayanak teşkil eden 5 adet internet sitesi linkleri bilişim uzmanı bilirkişisi tarafından incelenmiş, yapılan incelemede paylaşım tarihlerinin hükümsüzlüğü talep edilen tasarım tescilinden önceki tarihleri kapsadığı tespit edilmiştir.
6769 sayılı SMK’da tescilli tasarımların korunma şartları belirlenmiştir.
Tasarım ve ürün; Madde 55- (1)Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Yenilik ve ayırt edicilik; Madde 56- (1)Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur. (4)Bir tasarımın aynısı; a)Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir. (5)Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; a)Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir. (6)Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır. Madde 58- (1)Tasarım sahibi, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı bu Kanundan doğan haklarını kullanabilir. (2)Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.
Madde 77- (1)Aşağıdaki hâllerde tasarımın hükümsüz sayılmasına mahkeme tarafından karar verilir: a)55 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan tanımlara uygun olmadığı, 56 ncı ve 57 nci maddelerde belirtilen şartları taşımadığı, … başvurunun kötüniyetle yapıldığı ve bir fikri mülkiyet hakkının yetkisiz kullanımını içerdiği ispat edilmişse. b)Hak sahipliğinin başka kişiye veya kişilere ait olduğu ispat edilmişse. c)Sonradan kamuya açıklanan aynı veya benzer nitelikteki bir tasarımın başvuru tarihi, tescilli bir tasarımın başvuru tarihinden önce ise…. Madde 79- (1)Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkin karar geçmişe etkili olup, tasarıma bu Kanunla sağlanan koruma hiç doğmamış sayılır. 2)Tasarım sahibinin ağır ihmali veya kötüniyetli hareket etmesinden zarar görenlerin tazminat talepleri saklı kalmak üzere, hükümsüzlüğün geçmişe dönük etkisi aşağıdaki durumları etkilemez: a)Hükümsüzlüğe karar verilmeden önce tasarımın sağladığı haklara tecavüz nedeniyle verilen kesinleşmiş ve uygulanmış kararlar. b)Hükümsüzlüğe karar verilmeden önce yapılmış ve uygulanmış sözleşmeler. (3)İkinci fıkranın (b) bendinde belirtilen sözleşme uyarınca ödenmiş bedelin hakkaniyet gereğince kısmen veya tamamen iadesi talep edilebilir. (4)Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkin kesinleşmiş karar herkese karşı hüküm doğurur.
Madde 78- (1) Tasarımın hükümsüzlüğü, ikinci fıkrada sayılan hâller dışında menfaati olanlar tarafından istenebilir.(2) Tasarımın hükümsüzlüğü, 77 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre sadece önceki hak sahibi; 70 inci ve 73 üncü maddelere göre ise ancak tasarım hakkına sahip kişiler tarafından ileri sürülebilir.(3) Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkin olarak koruma süresince veya tasarım hakkının sona ermesini izleyen beş yıl içinde dava açılabilir.(4) Hükümsüzlük davası, dava tarihinde sicilde tasarım sahibi olarak kayıtlı kişiye karşı açılır. Tasarım üzerinde sicilde hak sahibi olarak görülen kişilerin davaya katılabilmelerini sağlamak için ayrıca bu kişilere bildirim yapılır.(5) Tescilsiz tasarımlarda hükümsüzlük davası, hak sahibi olduğunu iddia eden kişiye karşı açılır. Hükümlerine amirdir.
Bir tasarımın önceki bir tasarımla aynı kabul edilmesi için birebir ayniyet göstermesi gerekli değildir. Birbiri ile karşılaştırılan iki tasarımın sadece küçük ayrıntılarda farklılık göstermesi halinde de iki tasarımın aynı olduğu kabul edilir . Şayet farklılık mevcut bir tasarım esas alınarak yapılmış, mevcut tasarımın bir versiyonu niteliğinde ise ve mevcut tasarımla aynı olmayı ortadan kaldırmıyorsa yenilik söz konusu olmaz .
Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
SMK m.56/f.6 gereği ayırt edici nitelik incelemesini gerçekleştirecek olan bilgilenmiş kullanıcı, bu değerlendirme sırasında “tasarımcının o tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesini” de dikkate almalıdır. Bu bağlamda seçenek özgürlüğü derecesinin yüksek olduğu ürünlerde küçük farklılıklar tasarımlara ayırt edici nitelik kazandıramazken, seçenek özgürlüğünün dar olduğu ürünlerde küçük farklılıklar ayırt edici nitelik için yeterli görülebilir. Ayrıca ayırt edicilik incelemesinde tasarımcının ürüne ilişkin uymak mecburiyetinde kalacağı teknik zorunlulukların da (ör. tasarımın işlevini görebilmesi için belirli bir şekil ve boyutta olmasını gerektirecek teknik zorunlulukların) dikkate alınması şarttır.
Somut olaya dönüldüğünde bilişim uzmanı ve endüstriyel tasarım uzamanı tarafından yapılan inceleme sonucunda hükümsüzlüğe dayanak olarak gösterilen https://… tr/sites/… tr/…/2019-11/… katalog 2018 0.pdf linkinde yer alan 2018 tarihli katalogda yer alan ürün ve https://…/…/file/… …?….pdf linkinde yer alan 2010 tarihli katalogda yer alan ürün ile hükümsüzlüğü istenen davalı tarafa ait 2019/… numaralı tasarım arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, davalı tarafa ait 2019/… numaralı tasarımın 07.02.2019 başvuru tarihi itibari ile yenilik ve ayırt edicilik niteliklerine haiz olmadığı sonucuna varılmıştır.
Davalı tarafça teknik bir kısım veriler ile karşılaştırmaya tabi tasarımların farklı olduğununa ilişkin itirazlarda bulunduğu görülmekle itirazların karşılanması bakımından dosya yeniden bilirkişi heyetine tevdi edilerek ek rapor alınması istenilmiş, bilirkişilerce hazırlanan 09/03/2023 tarihli ek raporda; görünüm olan tasarımların ihtiva ettikleri teknik özelliklerin tasarım koruması bakımından ehemmiyetinin bulunmadığı,. bilgilenmiş kullanıcının görünümler arasında iltibasa düşüp düşmeyecekleri değerlendirmesinin karşılaştırmaya tabi tasarımlar bakımından yapılması gerektiği, ilgili karşılaştırma tasarımların yenilik ve ayrıt edicilik unsurlarını ihtiva edip etmediğinin tespiti bakımından yeterli olacağı belirtilmekle davalı yanın itirazlarının reddine karar verilmiştir.
Tüm bu açıklamalar muvacehesinde toplanan deliller,19/12/2022 tarihli bilirkişi raporu ve itirazlar üzerine alınan 09/03/2023 tarihli bilirkişi ek raporu bir arada değerlendirildiğinde davanın kabulü cihetine gidilerek davalı adına TPMK nezdinde 2019 … numara ile tescilli tasarımın hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine dair karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın KABULÜ İLE, davalı adına TPMK nezdinde 2019 … numara ile tescilli tasarımın hükümsüzlüğünü ve SİCİLDEN TERKİNİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 179,90 TL karar harcından peşin yatırılan 80,70 TL’nin mahsubu ile kalan 99,20 TL bakiye karar harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına hesap olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan: 3.700,00 TL bilirkişi ücreti, 29,50 TL posta gideri olmak üzere toplam 3.729,50 TL ve 161,40 TL harç (peşin+başvuru harcı) olmak üzere toplam 3.890,90 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
6-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı, (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.30/05/2023

Katip …

Hakim …