Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/125 Esas
KARAR NO : 2022/113

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Maddi Tazminat İstemli)
DAVA TARİHİ : 30/09/2019
KARAR TARİHİ : 29/09/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Maddi Tazminat İstemli) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, müvekkili şirketin tekstil sektöründe bayan konfeksiyon üreticisi olarak faaliyet göstermekte olduğunu, müvekkilin elbise tasarımının … tarihinde … no ile tescilli olduğunu, davalı … tarafından “…” markasıyla elbise üretim ve satışı yapıldığını, “…” markasının davalıya ait olduğuna ilişkin …adlı internet sayfasından alınan görselleri dosyaya sunduklarını, davalı … Şti. (…)’un ise diğer davalı … ‘dan temin ettiği “…” markalı taklit ürünleri kendi mağazasında ve (… adlı instagram satış sayfasında ve … adlı internet sayfasında satışının yapıldığını tespit ettiklerini, müvekkile ait orijinal ürün örneği ile davalı…’den satın alınarak temin edilen taklit ürün örneğinin … 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … D.iş sayılı dosyasına ibraz edilerek, davalı … ait “…” adresindeki iş yerinde ve yine davalıya ait … adlı instagram satış sayfasında ve … adlı internet satış sayfasında keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmış olduğunu, … 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … D.iş sayılı delil tespit dosyasından alınan bilirkişi raporu ile tasarım hakkına tecavüzün varlığı tespit edilmiş olduğunu, davalı eyleminin müvekkili zarara uğrattığını, maddi tazminatın SMK m. 151/2/a maddesine göre hesaplanmasını talep ettiklerini, davada tazminat koşullarının mevcut olduğunu, davaya konu ürün bakımından müvekkilin cirosunun düşmesi, siparişlerinin iptal edilmesi gibi ticari sıkıntılar yüzünden manevi ıstıraba maruz kalınmış olduğunu, öte yandan özgün tasarımların tasarım hakkı sahibi iken müvekkil kendisi taklitçi durumuna düşerek manevi zarara da uğramış olduğunu, birleşen davalının davalısı …’ın davalı … ile bir adi ortaklık ilişkisi içinde olduğunu, adi ortaklığa karşı açılan davalarda adi ortaklığı oluşturan kişiler arasında mecburi dava arkadaşlığı bulunduğundan … 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyası ile Sayın Mahkeme huzurundaki davanın birleştirilmesini talep ettiklerini, davalıların tasarım hakkına tecavüzünün tespitini, durdurulmasını, önlenmesini, şimdilik 1.000,00 TL maddi tazminat ve 20.000,00 TL manevi tazminata hükmedilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı davalılar üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı … Ltd. Şti.’nin dosyaya sunduğu 30.10.2019 tarihli dilekçesi ile, davacı adına … numarasıyla tescilli tasarımın taklidi olan ürünün firması tarafından değil, diğer davalı … tarafından “…” tarafından üretimi yapıldığını; firmasının ise dava konusu ürünleri davalı …’dan patentli ürün olduğunu bilmeden temin etmiş olduğunu; ürünlerin taklit olduğunun anlaşılması üzerine “…” firmasına iade faturasıyla geri teslim ettiklerini; bu sebeple tescilli olduğu tespit edilmeden önce satışı gerçekleştirilen dava konusu taklit lerin, davalı … ‘dan satın alındığını gösterir faturaları dilekçe ekinde mahkemeye ibraz ettiklerini; haksız davanın reddini talep etmektedir.
Diğer davalı … ‘ya usulüne uygun tebligat yapıldığı, cevap vermediği anlaşılmıştır.
KANAAT VE GEREKÇE
Asıl dava ve birleşen dava, davacının …tescil numaralı endüstriyel tasarımına tecavüzün tespiti, durudurulması, önlenmesi ile birlikte maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Davacıya ait … numaralı çoklu tasarım dosyasının 3 nolu tasarımı ile, davalı’ya ait … 1. FSHHM’nin … D.iş dosyasının 23.08.2019 tarihli bilirkişi raporundan alınan aleyhine tespit istenen firmada ( … Ltd. Şti) tespit edilen ürün görseli abiye elbise niteliğinde olduğu, bilirkişilerce yapılan teknik değerlendirmede, her iki tasarımın kalıpları, model yapıları ve kumaş kullanımları aynı olduğu, her iki ürün genel anlamda değerlendirildiğinde,…numaralı tescile ait 3 numaralı tasarım ve davalı tasarımı arasında ayırf edicilikten ziyade tasarım bütünlüğü açısından benzerlik bulunduğu tespiti yapılmıştır.
İtirazların değerlendirilmesi bakımından dosya mahkememizce yeni bir bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, 27/04/2021 tarihli bilirkişi raporunda da, …D.İ ş dosyasından alınan raporda yapılan tespitler uyarınca … tescil numaralı … Locarno sınıfındaki çoklu tasarım dosyası kapsamındaki 3 no.lu abiye tasarımı ile davalıya ait tasarımın karşılaştırılması neticesinde, ayırt edicilik yönünden ufak ayrıntılar dışında belirgin farklılıklar taşımadığı, tasarımlar arasında ayırt edicilikten ziyade tasarım bütünlüğü açısından benzerlik bulunduğu ve davalı tasarımının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde birebir aynı tasarım algısı oluşturacağına dair tespit yapılmıştır.
Tasarıma tecavüz iddiası yönünden;
6769 sayılı yasanın “Tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiller” başlıklı 81. Maddesi; “(1)Aşağıda belirtilen fiiller tasarım hakkına tecavüz sayılır: a)Tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak. b)Tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek. c)Tasarım hakkını gasp etmek. (2)Başvuru, 65 inci maddeye göre tescil edilerek yayımlandığı takdirde, tescil sahibi, tasarım hakkına yönelik olarak bu maddede sayılan tecavüzlerden dolayı hukuk davası açma hakkına sahiptir. Tecavüz eden, başvurudan ve kapsamından haberdar edilmişse başvurunun yayımlanmış olmasına bakılmaz. Tecavüz edenin kötüniyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa yayımdan önce de tecavüzün varlığı kabul edilir. (3)Koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, bu maddede sayılan fiilleri tasarım hakkına tecavüz olmaktan çıkarmaz. (4)Tescilsiz tasarımlar için, tasarım 57 nci maddeye göre kamuya sunulduğu takdirde, hak sahibi, tasarım hakkına yönelik ihlallerden dolayı dava açmaya yetkilidir.” hükümlerine amirdir.
6769 sayılı SMK’da tescilli tasarımların korunma şartları belirlenmiştir.
Tasarım ve ürün; Madde 55- (1)Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Yenilik ve ayırt edicilik; Madde 56- (1)Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur. (4)Bir tasarımın aynısı; a)Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir. (5)Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; a)Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir. (6)Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır. Madde 57- (1)Kamuya sunma; sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya benzer amaçlı faaliyetleri kapsar. Tasarımın gizlilik şartıyla üçüncü bir kişiye açıklanması kamuya sunma sayılmaz. (2)Koruma talep edilen bir tasarım, BAŞVURU TARİHİNDEN VEYA RÜÇHAN TALEBİ VARSA RÜÇHAN TARİHİNDEN ÖNCEKİ ON İKİ AY İÇİNDE tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez. Madde 58- (1)Tasarım sahibi, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı bu Kanundan doğan haklarını kullanabilir. (2)Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır… Madde 59- (1)Tasarımdan doğan haklar münhasıran tasarım sahibine aittir. Üçüncü kişiler, tasarım sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz ya da bu tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunamaz. (2)Tescilsiz tasarım, sahibine birinci fıkrada belirtilen fiilleri engelleme hakkını sadece korunan tasarımın aynısının veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kopyalanarak alınması hâlinde verir. Korunan tasarımın kendi tasarımından önce kamuya sunulduğunu makul yollarla bilmesi mümkün olmayan bir tasarımcı tarafından bağımsız olarak yapılan tasarımın koruma kapsamındaki tasarımdan kopyalanmış olduğu kabul edilmez.
Somut olaya dönüldüğünde her iki raporda da tespit edildiği üzere, davacı adına tescilli … tescil numaralı …Locarno sınıfındaki çoklu tasarım dosyası kapsamındaki 3 no.lu abiye tasarımı ile davalıya ait tasarımın karşılaştırılması neticesinde, ayırt edicilik yönünden ufak ayrıntılar dışında belirgin farklılıklar taşımadığı, tasarımlar arasında ayırt edicilikten ziyade tasarım bütünlüğü açısından benzerlik bulunduğu ve davalı tasarımının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde birebir aynı tasarım algısı oluşturacağı bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, tespit edilen elbise tasarımları yönünden tecavüz şartlarının oluştuğu anlaşılmıştır.
Tazminat talepleri yönünden;
6769 sayılı SMK’nın “Tazminat” başlıklı 150. maddesinde de ” Sınai mülkiyet hakkına tecavüz sayılan fiilleri işleyen kişiler, hak sahibinin zararını tazmin etmekle yükümlüdür. (2) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edilmesi durumunda, hakka konu ürün veya hizmetlerin, tecavüz eden tarafından kötü şekilde kullanılması veya üretilmesi, bu şekilde üretilen ürünlerin temin edilmesi yahut uygun olmayan bir tarzda piyasaya sürülmesi sonucunda sınai mülkiyet hakkının itibarı zarara uğrarsa, bu nedenle ayrıca tazminat istenebilir. (3) Hak sahibi, sınai mülkiyet hakkının ihlali iddiasına dayalı tazminat davası açmadan önce, delillerin tespiti ya da açılmış tazminat davasında uğramış olduğu zarar miktarının belirlenebilmesi için, sınai mülkiyet hakkının kullanılması ile ilgili belgelerin, tazminat yükümlüsü tarafından mahkemeye sunulması konusunda karar verilmesini mahkemeden talep edebilir.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Tasarım sahibi kanunun 151.maddesi gereğince yoksun kalınan kazancını talep edebilir. Hak sahibinin uğradığı zarar, fiili kaybı ve yoksun kalınan kazancı kapsar. Yoksun kalınan kazanç, zarar gören hak sahibinin seçimine bağlı olarak, aşağıdaki değerlendirme usullerinden biri ile hesaplanır: a) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir. b) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin elde ettiği net kazanç. c) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin bu hakkı bir lisans sözleşmesi ile hukuka uygun şekilde kullanmış olması hâlinde ödemesi gereken lisans bedeli. (3) Yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında, özellikle sınai mülkiyet hakkının ekonomik önemi veya tecavüz sırasında sınai mülkiyet hakkına ilişkin lisansların sayısı, süresi ve çeşidi, ihlalin nitelik ve boyutu gibi etkenler göz önünde tutulur. (4) Yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında 2. Fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen değerlendirme usullerinden birinin seçilmiş olması halinde, mahkeme ürüne ilişkin talebin oluşmasında sınai mülkiyet hakkının belirleyici etken olduğu kanaatine varırsa kazancın hesaplanmasında hakkaniyete uygun bir payın daha eklenmesine karar verir.
Davacı vekili tazminat taleplerini 6769 sayılı SMK’nın 151/2-a uyarınca hesaplanmasını talep etmiştir. Davalı taraf ticari defter kayıtları ve belgelen üzerinde yapılan incelemede, dava konusu tasarım ürünü alışlarını gösteren 28/08/2019 tarih ve Seri… numaralı faturanın … tarih ve … yevmiye numarası ile kayıtlara alındığı, dosya kapsamında ki dava konusu tasarım ürün alış iadelerini gösteren… tarih ve Seri … numaralı faturanın … tarih ve … yevmiye numarası ile kayıtlara alındığı görülmüştür.
Davacı tarafça her ne kadar 500 adet ve katları üzerinden üretim miktarına göre hesaplama yapılması talep edilmiş ise de, davalı tarafça mali bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere aldığı kadar ürün satabileceği, davalıların üretim yapmadığı dolayısı ile SMK md. 151/2-a kapsamında 44 adet ürün satıldığı tespit edilmekle davacının yoksun kaldığı kazanç miktarının 44*199,55 TL üzerinden 8.780,20 TL olabileceği hesaplanmış, mahkememizce de belirtilen bu tutar olayın oluş şekline uygun görülmüştür.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 149. Maddesinin 1-ç bendinde ” Tecavüzün kaldırılması ile maddi ve manevi zararın tazmini” belirtildiği üzere, tasarımdan doğan hakları tecavüze uğrayan tasarım hakkı sahibinin mahkemeden manevi zarar talep edebileceği hüküm altına alındığı, bu madde ve somut olay ele alındığında davacı tasarım hakkı sahibinin tasarımdan doğan haklarına tecavüz edildiği, manevi tazminatın yasal şartlarının oluştuğu anlaşılmakla, eylemin ağırlığı tecavüze konu tasarım sayısı, paranın alım gücü, hak ve nesafet gözetilerek takdiren 30.000,00 TL manevi tazminatın yerinde olduğu anlaşılmakla talebin kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş, fazlaya ilişkin kısım reddedilmiştir.
Tüm dosya kapsamı sunulan rapor içerikleri izahı yapılan mevzuat kapsamında değerlendirildiğinde;vacı adına tescilli …escil numaralı … Locarno sınıfındaki çoklu tasarım dosyası kapsamındaki 3 no.lu abiye tasarımı ile davalıya ait tasarımın karşılaştırılması neticesinde, ayırt edicilik yönünden ufak ayrıntılar dışında belirgin farklılıklar taşımadığı, tasarımlar arasında ayırt edicilikten ziyade tasarım bütünlüğü açısından benzerlik bulunduğu ve davalı tasarımının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde birebir aynı tasarım algısı oluşturacağı bu sebep ile benzer olarak algılandıkları, tespit edilen elbise tasarımları yönünden tecavüz şartlarının oluştuğu, 8.780,20 TL maddi tazminatın, tespit tarihi olan 08/08/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki ticari faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, 30.000,00 TL manevi tazminatın tespit tarihi olan 08/08/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki ticari faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, hüküm özetinin Türkiye çapında yayın yapan tirajı en yüksek üç gazeteden birinde masrafı davalılara ait olmak üzere ilanına dair karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Asıl ve birleşen DAVANIN KISMEN KABULÜ İLE, davalı kullanımlarının davacıya ait … tescil numaralı … locarno sınıfındaki çoklu tasarımlardan dava konusu üç numaralı elbise tasarımlarından kaynaklanan tasarım hakkına tecavüz teşkil ettiğinin tespitine, bu tecavüzün durdurulmasına, önlenmesine,
2-8.780,20 TL maddi tazminatın 08/08/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki ticari faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
3-30.000,00 TL manevi tazminatın 08/08/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki ticari faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
4-Hüküm özetinin Türkiye çapında yayın yapan tirajı en yüksek üç gazeteden birinde masrafı davalılara ait olmak üzere ilanına,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 11.339,46 TL karar harcından peşin yatırılan 2.916,33 TL’nin mahsubu ile kalan 8.423,13 TL bakiye karar harcının davalılar …, … ve … San ve Tic.Ltd.Şti’iden müştereken ve müteselsilen alınarak hazineye gelir kaydına,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına tasarıma tecavüz talebi yönünden hesap olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalılar …, … ve … San ve Tic.Ltd.Şti’iden müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına maddi tazminat talebi yönünden hesap olunan 8.780,20 TL vekalet ücretinin davalılar …, … ve … San ve Tic.Ltd.Şti’iden müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
8-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına manevi tazminat talebi yönünden hesap olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalılar …, … ve … San ve Tic.Ltd.Şti’iden müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yapılan: 2.250,00 TL bilirkişi ücreti, 865,60 TL posta gideri olmak üzere toplam 3.115,60 TL ve 3.293,06 TL harç (peşin+başvuru+ıslah) olmak üzere toplam 6.408,66 TL yargılama giderinden davanın kabul ret oranına göre hesaplanan 748,53 TL yargılama masrafının davalılar …, … ve … San ve Tic.Ltd.Şti’iden müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, kalan masrafın davacı üzerinde bırakılmasına,
10-Davalı yargılama masrafı yapmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
11-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının talep halinde ve karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı, (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.29/09/2022

Katip …
¸

Hakim …
¸