Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/15 Esas
KARAR NO : 2023/1044

DAVA : İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ : 27/04/2021
KARAR TARİHİ : 12/12/2023

Bursa 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/317 Esas, 2021/863 Karar sayılı kararı ile görevsizlik kararı verilmesi üzerine, Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde ve duruşmalarda özetle; müvekkili şirketin 12.925.-TL bedelli düzenleyeni … Tic. Ltd. Şti. olan müvekkili şirket adına yazılmış ve cirantası … ŞTİ olan çekin düzenlendiğini, çekin cirantaya kargo yolu ile gönderildiğini, kargo takibi yapıldığında ciranta şirket tarafından çekin teslim alınmadığını, akabinde kargo elemanının hırsızlığa uğradığını ve çekin çalındığını öğrendiğini, kargo şirketinden hırsızlık olayı sebebiyle verilen ifade talep edilmişse de henüz ulaşılamadığını, bunun üzerine çekin çalınması sebebiyle zayi olduğundan bahisle … 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası ile hasımsız olarak dava açıldığını, ancak ilgili banka olan … bankasından gelen cevabi yazıda 18.01.2021 tarihinde çekin … A.Ş aracılığıyla takas edildiğini, Akabinde … A.Ş.’ye yazı yazılarak takasa verilen kurumun davalı şirketin olduğunu, bu nedenle çekin istirdadına karar verilmesini ve müvekkil şirkete iadesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde ve duruşmalarda özetle; müvekkilinin ikametgahının ….’da bulunduğunu, bu nedenle yetkili yerin İstanbul Asliye Ticaret Mahkemesi olduğunu, müvekkili şirket ile … A.Ş. arasında faktoring sözleşmesi imzalandığını, müvekkili şirket ile … A.Ş. arasında yapılan refaktoring işlemi neticesinde faturaya konu alacak müvekkili şirket tarafından temlik alınmış olduğunu ödeme aracı olarak davaya konu … Bankası … seri no’lu 16.01.2021 keşide tarihli 12.925,00TL bedelli çekin … A.Ş. tarafından müvekkil şirkete teslim edildiğini ve karşılığında müvekkili şirket tarafından …A.Ş.’ne kredi temin edildiğini, çekin karşılıksız çıkması üzerine çek bedelinin … A.Ş tarafından 19.01.2021 tarihinde dava tarihinden önce müvekkili şirkete ödendiğini, çek aslının … A.Ş’ne müvekkili şirket tarafından teslim edildiğini, çekin müvekkili şirkette bulunmadığından müvekkili şirketin bu çek nedeni ile artık hamil konumunda olmadığından davanın müvekkili şirkete açılmasında hukuki yarar bulunmadığını, bu nedenle yetki itirazının kabulü ile yetkisizlik kararı verilmesini, davanın reddini, davacı aleyhine %20’den az olmamak üzere tazminata hükmedilmesini, yargılama giderleri ve vekaletin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
… 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas,…Karar sayılı dosyasında verilen 04/11/2021 tarihli karar gereği “MAHKEMEMİZİN YETKİSİZLİĞİNE, Davanın yetkisizlik nedeniyle USULDEN REDDİNE, Davanın konusu itibariyle davaya bakmaya yetkili mahkeme İstanbul Anadolu Mahkemeleri olduğundan HMK 20. Maddesi uyarınca kararın kesinleşmesinden itibaren 2 haftalık süre içinde talep edilmesi halinde Görevli İSTANBUL (ÇAĞLAYAN) ASLİYE TİCARET MAHKEME’sine GÖNDERİLMESİNE”dair karar verildiği görülmüştür.
… 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin… Esas sayılı dosyasında 20/05/2021 tarihinde verilen ara karar ile “Davacı vekilinin ihtiyati tedbir talebinin TTK’nun 762. ve 757. Maddeleri uyarınca %15 teminat ile kabulüne ” dair karar verilmiştir.
Mahkememizce tarafların bildirdiği deliller toplanmış, bilirkişi raporları dosyamız arasına alınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, çekin istirdatı istemine ilişkindir.
Somut olayda taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının 16/01/2021 keşide tarihli 12.925,00 TL bedelli çekin istirdadı talebinde bulunma şartlarının oluşup oluşmadığı hususunda toplanmaktadır.
Davacı tarafın ticari defter ve kayıtlarının …’da bulunduğunu bildirmesi nedeniyle taraf ticari defter ve kayıtları incelenmek suretiyle dava konusu çekin taraf defterlerinde kayıtlı olup olmadığı, kayıtlı ise ne şekilde göründüğü, çek istidatı koşullarının oluşup oluşmadığı hususunda rapor tanzimi için dosyamız … Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilerek mali müşavir bilirkişiye tevdi edilmiş, bilirkişi tarafından ibraz edilen 09/06/2023 tarihli raporda özetle;
“Davacı şirketin 2020 ve 2021 yıllarına ait tutmuş olduğu ticari defter belgeleri ve mahkeme dosyasında bulunan belge ve belgeler üzerinde yapılan tespitlerde,
1-Davacı şirket 2020 ve 2021 yıllarında yevmiye, kebir ve envanter defterlerini tutmuştur. Bu defterler T. Ticaret Kanunu Vergi usul kanunu hükümlerine göre yasal süreleri içersin de açılış ve kapanış tasdikleri yaptırılmıştır. Ticari muameleler Tek düzen muhasebe sistemine göre yasal süreleri içersin de işlenmiştir.
2-Dava konusu içersin de yer alan, davacı şirketin tanzim etmiş olduğu ,… Bankası üzerine keşideli …vadeli … seri nolu 12.925 TL bedelli çekin ticari defterlerde kaydına rastlanmamıştır. Şirket yetkilileri beyanında bu çekin kargoda kaybolduğunu ileri sürerek kayıtlara almadıklarını beyan etmişlerdir. Bu kaybolan çek yerine yine …bankasına ait bir adet … ödemeli … seri nolu çek verilmiş ve vadesinde ödenmiştir.
3-Dava konusu , kaybolan çek den dolayı, davalı … şirketine herhangi bir ödeme yapılmamış olup, defterlerde de kayıtlara rastlanmamıştır. İstirdat koşullarının oluştuğu” şeklinde rapor ibraz edilmiştir.
Davacı tarafın defterlerinin incelenmesinin ardından davalı defterlerine geçilmiş, Mahkememizin 11/07/2023 tarihli ara kararı gereğince dosyamız rapor hazırlanmak Mali Müşavir bilirkişiye tevdi edilmiş, bilirkişi tarafından ibraz edilen 11/08/2023 tarihli bilirkişi raporunda özetle;
“a.Davalı … şirketinin ticari defterlerinin e-defter olarak işlendiği ve defter beratlarının süresi içerisinde yapıldıkları, davacı ile aralarında herhangi birticari alışverişe rastlanmadığı,
b.Davanın dayanağını oluşturan 12.925,00.- TL. meblağlı çekin, dava dışı ….Ltd.Şti. tarafından davacı …-Ltd.Şti. emrine keşide edildiği, … Şirketinin Çeki dava dışı …Ltd.Şti. ciro ettiği, Dava dışı…Ltd.Şti. çeki yine dava dışı … ünvanlı ticari işletmeye ciro edildiği, (… adresinde mukim ) … ünvanlı şirket işle aynı adreste mukim … tarafından dava dışı… Tic. Ltd.Şti.ne fatura karşılığı ciro edildiği, davah …Ltd.Şti. tarafından ise dava dışı … AŞ. ciro edildiği, … tarafından da davalı … şirketine, aralarında 19.10.2016 tarihli, 50.000,000 TL limitli Factoring Sözleşmesi gereğince 352 adet, 18.207.501,13 TL tutarlı çeklerle birlikte temlik edildiği, Çekteki ciro silsilesinde kopukluğa rastlanmadığı,
c. Davalı … ile diğer dava dışı …As. arasında 19.10.2016 tarihli, Factoring Sözleşmesi” bulunduğu da dikkate alındığında, davalının davaya konu çeki bu faktoring sözleşmesi gereğince, usulen müşterisinden yönetmeliğin 22/2. maddesine uygun olarak temlikken aldığı,
d. Davalı şirketin dava konusu çeki dava dışı … As.’ne bedelini tahsil karşılığında iade ettiğini ticari defterlerine kayıt ettiği,
e. Mevcut durumda davalı … A.Ş. nin çeki iktisapta iyi niyetli ve/veya kötü iyetli hamil olduğuna dair karar mercinin Sayın Mahkemen’ize ait olduğu” yönünde tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.
TTK’nın 792.maddesinde belirtildiği üzere “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.”
Anılan hükme göre, istirdat davası açılabilmesi için çekin rıza dışı elden çıkmış olması, çeki ele geçiren kişinin bilinmesi ve çeki ele geçiren kimsenin kötü niyetli veya ağır kusurlu olması gerekmektedir. İstirdat davasında davalı taraf, çeki kötü niyetli olarak veya ağır kusurlu olarak iktisap eden kimsedir. Davacı ise çeki rızası dışında elinden çıkmış hamildir. Bu davada davacının, meşru hamilin kendisi olduğunun yanı sıra senedin rızası hilafına elinden çıktığını ve senedi elinde bulunduran kimsenin kötü niyetli veya iktisapta ağır kusurlu olduğunu ispat yükü altındadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında eldeki davada, dava konusu çek incelendiğinde çekin ciro silsilesinde herhangi bir kopukluk olmadığı, davalı şirketin şekli anlamda meşru ciro silsilesine dayanarak çeki iktisap ettiği, çekin kötü niyetli olarak veya ağır kusurlu olarak iktisap edildiğine dair dosya kapsamında herhangi bir bilgi ya da belgenin yer almadığı, davalının çekin usulünce iktisabının ardından dava dışı … As.’ne bedelini tahsil karşılığında iade ettiğinin ticari defterlerinden tespit edildiği, buna göre dava tarihinde dava konusu çekin davalı elinde bulunmadığı anlaşıldığından istirdat talebi bakımından davalıya husumet yöneltilmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmış, bununla birlikte cevap dilekçesi ile davalının dava konusu çekin faktoring sözleşmesi uyarınca dava dışı faktoring şirketine iade edildiğinin beyan edildiği, … Asliye Ticaret Mahkemesinde açılan çek iptali davasında bankaya yazılan müzekkere cevabında çekin davalıda olduğunun bildirildiği nazara alındığında davacının bu davalıya karşı dava açması kendisinden beklenmeyecek bi durumdan kaynaklandığından davalı şirket lehine vekalet ücreti hükmedilmesi yoluna gidilmeyerek davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Açıklanan gerekçeye göre;
1-Davanın reddine,
2-Sair hususların gerekçeli kararda açıklanmasına,
3-Karar tarihine göre alınması gereken 269,85 TL harçtan peşin alınan 220,73 TL harcın mahsubu ile bakiye ‭ 49,12 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydedilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 50,00-TL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
6-Davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
7-Davacı ve davalı tarafından yatırılan ve artan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
8-Kararın kesinleşmesinden itibaren bir ay sonra teminatın davacıya iadesine,
Dair verilen karar davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, miktar itibariyle KESİN olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usülen anlatıldı. 12/12/2023

Katip
✍e-imzalı

Hakim
✍e-imzalı