Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/670 Esas
KARAR NO : 2023/194

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 01/10/2022
KARAR TARİHİ : 08/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin 01/10/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; Davacı …’ ün yasal hamili olduğunu, …bank – … Şubesine ait, keşidecisi … olan, … numaralı, 05.11.2022 vadeli, 75.000 TL bedelli çek, kaybetmek sureti ile zayi edildiğini, zayi ettiği çeki aradığını, henüz bulamadığını, zayi olan çekin, kötü niyetli üçüncü kişilerin eline geçmesi halinde telafisi imkânsız zararlara yol açabilmesi de muhtemel olacağını, tedbir talepli olarak çekin iptali için huzurunuza gelmenin zarureti hâsıl olduğunu, dava ve talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ: … Birliği yazı cevabı, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi yazı cevabı, … Bankası Anonim Şirketi yazı cevabı dosyamız arasında mevcuttur.
GEREKÇE: Dava TTK 757 ve devamı maddeleri gereğince açılmış çek iptali davasıdır.
TTK md. 818/1-s göndermesi ile TTK md. 757 vd Maddesinin çekler hakkında da uygulanacağı belirtilmiştir.
TTK 757. maddesinde iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişinin ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesinden muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebileceği, TTK 762. maddesinde poliçenin getirilmesine ilişkin ilanın 35. maddede yazılı gazete ile üç defa yapılacağı, 764. maddesinde de elden çıkan poliçe verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa poliçenin iptaline karar verileceği belirtilmiştir.
TTK’nun 790. Maddesinde; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıdaki hüküm emre yazılı çekler yönünden uygulanabilecek bir hükümdür. Zira, TTK’nun 791.maddesinde; “Hamiline yazılı bir çek üzerine yapılan ciro, cirantayı, başvurma hakkına dair hükümler gereğince sorumlu kılarsa da senedin niteliğini değiştirerek onu emre yazılı bir çek hâline getirmez.” hükmü yer aldığından çekte hak sahipliğinin tespiti için ibrazdan önceki ciro silsilesinin önemi bulunmamaktadır. Sadece, cirosu bulunanlar çekten kaynaklanan borçtan sorumlu olur.
TTK’nun 658/1 maddesinde; “Senedin metninden veya şeklinden, hamili kim ise o kişinin hak sahibi sayılacağı anlaşılan her kıymetli evrak, hamile veya hamiline yazılı senet sayılır.” hükmü yer aldığından hamile yazılı kıymetli evrakta, “senedin hamili olma”, alacaklılık sıfatının tespitinde yeterlidir (HGK’nun 2017/12-341 Esas ve 2020/374 Karar, 2014/12-407 Esas ve 2014/686 Karar sayılı kararları).
Hamiline yazılı çeklerde, hak sahipliği, zilyetliğin geçirilmesiyle (teslimle) devredilir. Hukuk Genel Kurulu’nun 24.04.1996 tarih, 1996/12-136 Esas ve 1996/288 Karar sayılı ilamında da vurgulandığı üzere, hamiline yazılı çeklerde takip alacaklısının ciro silsilesi içerisinde yer almaması halinde ve bankaya ibraz için ciro edenin de son hamil olduğunun belirlenmesi durumunda, takip alacaklısının yetkili hamil olabilmesi için ibraz süresinin geçmesinden sonra adı geçene (temlik hükmünde de olsa) bir cironun varlığı zorunludur.
Yukarıda belirtilen düzenlemelere ve içtihatlara göre, hamiline yazılı çeki muhatap bankaya ibraz eden yetkili hamil sıfatını haiz olur. İbraz kaşesinde, ibraz edinin kim olduğu yazılı değil ise, alacağın temliki hükümlerine göre yapılmış bir ciroya gerek olmadan çeki elinde bulunduran kişi yetkili hamil sayılır.
Somut olayda, takibin dayanağı olan çekin hamiline yazılı olduğu, çekin arka yüzüne ait kayıt bulunmadığı, bu kapsamda yetkili hamilin mevcut haliyle çekten anlaşılmadığı görülmektedir. Dolayısıyla çekin devrini sağlayan ciro veya başkaca kaydın olup olmadığı da denetlenememektedir. Nitekim davacı vekiline 11.01.2023 tarihli ara kararı ile varsa davacı ile keşideci arasındaki ticari ilişkiyi gösteren kayıtları sunması için 2 haftalık kesin süre verilmiş, ancak kesin süreye rağmen hiçbir kaydın sunulmadığı anlaşıldığından, dava konusu hamiline yazılı çeki elinde bulundurduğunu iddia eden davacının yetkili hamil olduğunun kabulü mümkün değildir.
Bu tür açılan davalarda davacının, dava konusu çekin hamili olduğuna ve rızası dışında elinden çıktığına kanaat uyandıracak ve yaklaşık ispat kapsamında delillerini ibraz etmek zorunda olduğu anlaşılmaktadır. Ancak davacı yan davasını açarken hiçbir delil ibraz etmediği görülmekle, davacı vekiline çekin arka yüzüne ait görüntü, yetkili hamil olduğuna ilişkin keşideci ya da varsa ciranta ile olan kayıtları sunması için 2 haftalık kesin süre verilmesine, kesin süre içerisinde sunulmadığı takdirde mevcut belgeler üzerinden karar verileceğinin ihtar edilmesine rağmen bu minvalde delil sunulmadığı anlaşılmakla yetkili hamil olduğunu kanıtlayamayan davacının davasının reddi gerekmiştir.
HÜKÜM: Açıklanan yasal gerektirici nedenlerine göre;
1-Davanın REDDİNE;
2-Mahkememizce verilen tedbir kararının kararın kesinleşmesi beklenmeksizin ilgili bankaya müzekkere yazılmak suretiyle KALDIRILMASINA,
2-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
3-Yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Karar kesinleştiğinde davacı tarafın yatırdığı gider avansının bakiye kısmının davacı tarafa iadesine,
5-6100 Sayılı HMK.’nın 392/2 maddesi uyarınca ödeme yasağı kararının kalkmasından veya kararın kesinleşmesinden itibaren bir ay içinde tazminat davası açılmaması halinde teminatın davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı verilen karara karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde mahkememize veya başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek istinaf dilekçesi ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.08/03/2023
Katip …
(e-imza)

Hakim …
(e-imza)