Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/773 Esas
KARAR NO : 2022/264

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 30/11/2021
KARAR TARİHİ : 30/03/2022

Mahkememizde görülen Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin ev tekstili alanında ve … adresinde faaliyet göstermekte olduğunu, ticari defterlerinin elektronik ortamda tutulmakta ve yevmiye defteri ve kebir defteri kayıtlarına ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-Defter sistemi üzerinden düzenli olarak berat oluşturma işlemi yapıldığını, müvekkili firmanın 2020/9 dönemine ait berat oluşturan işleminin 31.12.2020 tarihinde yapıldığını, ancak Ekim dönemine ait işlemler yapılırken bilgisayarda oluşan teknik hata sebebiyle ticari defterlerin tutulduğu elektronik ortamda Eylül dönemi bilgilerinin silindiği ve bu sebeple 2020/10 (Ekim) dönemine devir işlemi yapılamadığının fark edildiğini, bu sebeple Eylül 2020 dönemine ilişkin kayıtların sisteme yeniden yüklenebilmesi için 03.02.2021 tarihli … evrak kayıt numaralı dilekçe ile e-Defter beratlarının GİB sistemi üzerinden silinmesi talebinin … Vergi Dairesi Başkanlığı’na iletildiğini, Gelir İdaresi Başkanlığı … Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü’nün … tarihli … sayılı “e-Defter beratlarının yeniden yüklenebilmesi için mevcut sistem kayıtlarının silinmesi talebi” konulu yazısı ile “…Bu kapsamda anılan mükellef tarafından uyumlu yazılım hizmeti almış oldukları firmadan (… Şti.) yevmiye takip kontrolü kuralının, olaya münhasır olmak üzere kaldırılmasının talep edilmesi, söz konusu kontrol pasifize edildikten sonra 2020/Ekim dönemi e-Defterinin olması gereken yevmiye numarasından başlatılarak oluşturulması ve berat dosyasının sisteme yüklenmesi mümkün bulunmaktadır…” şeklinde bilgi verildiğini, yazı üzerine … yazılım firması ile iritibata geçildiğini ancak yazılım firmasından da olumsuz sonuç alındığını, müvekkili şirket tarafından 2020/9 dönemine ait yevmiye defteri ve kebir defterinin zayi olduğu hususunun 17.11.2021 tarihinde servis raporu ile kesinleştiğini ileri sürerek 2020/Eylül dönemine ait yevmiye defteri ve kebir defterinin zayi olduğuna dair taraflarına zayi belgesi verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Dava, TTK’nun 82/7 maddesi uyarınca zayii belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Davacı firmanın servisi tarafından Gelir İdaresi Başkanlığı ile ile iletişime geçilerek ayıp olan defter kayıtları dönem dışında kaldığından e-defter portalından eylül 2020 beratlarının kaldırılarak eylül 20202 defterlerinin yeniden verilmesi tavsiye edilmiş ve davacı firmanın başvrusuna Gelir İdaresi Başkanlığınca verilen cevapta, 2020/09 dönemi e-defter beratlarının 31/12/2020 tarihinde yüklendiği ancak söz konusu dönem e-defter beratlarının ikincil kayıtlarının sisteme yüklenmediği belirtilmiştir.
TTK’nun 82/7 maddesi “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.” düzenlemesini içermektedir.
Anılan yasa maddesinde zayi belgesi verilmesini gerektiren afet halleri sınırlı şekilde sayılmamış ise de zayi belgesi verilebilmesi için maddede belirtilenler gibi hallerden birinin olayda mevcut olması ve defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde de aynı düzenleme geçerlidir. Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 4.4.1.e) maddesine göre e-defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 1/1/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur. Tebliğin 7.1. Maddesine göre ise, e-defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 13. Maddesinde, sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması mücbir sebepler olarak kabul edilmiştir. Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK’nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK’nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK’nın 82/7. Maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK’nın 82/7. Maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir. Dolayısıyla tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğradığı iddiasına dayalı zayi belgesi verilmesi isteminde TTK’nın 82/7. koşullar aranmalıdır.
Bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilen elektronik defter ve beratların silinmesi, zarar görmesi, virüs bulaşması, siber saldırı v.b. nedenlerle ulaşılamaz hale gelmelerini önlemek için mükelleflerin, e-defter ve beratlarının muhafaza ve ibrazı konusunda ve ayrıca kullandıkları bilgi işlem sisteminin sağlıklı biçimde çalışabilmesi ile ilgili yeterli teknik ve güvenlik önlemlerini almaları, bu kapsamda bilgi işlem sistemlerinde yaşanabilecek sorunlar nedeniyle elektronik defter ve beratlarını farklı ortamlarda yedeklemeleri basiretli bir iş adamından beklenen bir davranış olup Elektronik Defter Genel Tebliği’ne de uygundur. Davacı şirketin bilgisayarında oluşan teknik hata sebebiyle bu bilgisayarda kayıtlı olduğu iddia edilen ticari defterlerin zayi olduğu ileri sürülmüş ise de, Elektronik Defter Genel Tebliği uyarınca ikincil örneklerin tutulduğu ve bunlara da ulaşılamadığı ispatlanamamıştır. Bu durum karşısında, kanunda tahdidi olarak sayılmamakla birlikte isteme konu ticari defterlerin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sonucu yada bunlara benzer bir sebepten dolayı basiretli bir iş adamının göstereceği tüm dikkat ve özenin gösterilmesi halinde dahi önlenemeyen bir sebepten ötürü zıyaa uğradığının ispatlanamadığı nazara alınarak davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
İstanbul BAM 43.HD 2021/951/1062 sayılı kararı da aynı doğrultudadır.
HÜKÜM: Açıklanan yasal gerektirici nedenlere göre,
Davanın reddine,
Harçlar Kanunu gereğince alınması gerekli 80,70 TL ilam harcından peşin yatırılan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 21,40 TL harcın davacıdan alınarak Hazine’ye gelir kaydedilmesine,
Yapılan masrafların davacı üzerinde bırakılmasına, bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 30/03/2022

Katip … Hakim …
¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır