Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/520 Esas
KARAR NO : 2023/884

DAVA : Çek İstirdadı ve Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 06/08/2021
KARAR TARİHİ : 13/11/2023

Mahkememizde görülmekte olan Çek İstirdadı ve Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA VE TALEP :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin işyerinde 25.01.2021 tarihinde meydana gelen hırsızlık olayı nedeniyle işyerinde bulunan çelik kasanın patlatılarak açıldığı ve kasadaki nakit para ile müşteri çeki ile boş çek koçanlarının kasa ile birlikte çalındığını, müvekkilinin bu olaydan polis tarafından aranması sonucunda haberdar olunduğunu, Müvekkilinin çalınan çeklerle ilgili bilgilerin tespit edilerek Polis Merkezine başvuru yapılarak ve … Cumhuriyet Başsavcılığı … soruşturma dosyasının açtırıldığını, dava konusu çekin de bulunduğu çeklerin iptali için … 10. Asliye Ticaret Mahkemesine … E sayılı dosyası ile 775.000 TL teminat yatırılarak çek iptali ve ödeme yasağı ile ilgili dava açıldığını, dava konusu çekin iktisap edildiğinde çek üzerinde cironun bulunmadığı, müvekkilinin davaya konu çeki üzerinde ciro bulunmadan … Tic. A.Ş.’den aldığını, çekin müvekkilinden çalındıktan sonra sahte ve haksız ciro silsilesinin oluştuğunu, ayrıca çek keşidecisinin müvekkilinden önce gelen cirantaların defterlerinin incelenmesi müvekkili ile herhangi bir ilgisinin olmadığının görüleceğini, çeklerin müvekkilinden 25.01.2021 tarihinde çalındığı, müvekkilinin 27.01.2021 tarihinde çek iptal davası ikame ettiğini ve 02.02.2021 tarihinde davaya konu çek hakkında ödeme yasağı aldırdığını ileri sürerek davalının kötü niyetli hamil olması veya ağır kusurlu olması nedeniyle, … Bankası … seri numaralı, …keşide tarihli, 10.000 TL bedelli, … tarafından keşide edilen çekin istirdadına, müvekkilinin … 37. İcra müdürlüğü… esas sayılı dosya yönünden borçlu olmadığının tespitine, davalı taraf aleyhine %20 oranında kötü niyet tazminatına, vekâlet ücreti ve tüm yargılama giderlerinin davalı taraflara tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı …Anonim Şirketi vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ve şirketin müşterisi ….arasında 03.12.2020 tarihinde imzalanan faktoring sözleşmesi uyarınca 28.01.2021 tarihinde müvekkili şirkete devrettiğini, müvekkilinin çeklerin meşru hamili olduğunu, sözleşme gereği temlik edilen fatura alacağının müvekkili şirket tarafından temlik alındığını ve söz konusu temlik işlemine istinaden dava konusu çeklerin müvekkili şirkete verildiğini, dava konusu çeklerin dayanağı faturanın ticari ilişkinin varlığını teyit ettiğini, müvekkilinin faktoring sözleşmesinde belirtilen usullerde ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun iyi niyetli biçimde alacağını temlik aldığını, müvekkilinin çekin iktisabında kötü niyet ve ağır kusurunun bulunmadığını, çekin kıymetli evrak vasfına haiz kambiyo senedi olduğunu, müvekkilinin çekin meşru hamili olduğunu, müvekkilinin çekin keşidecisini ve davacı şirket ile aradaki cirantaları tanımadığını, müvekkilinin muhatabının son cirantası olan sözleşmeli müşterisi … olduğundan aradaki şahıslar ile ilişki ve çekin ne şekilde el değiştirdiğini bilecek durumda olmadığını, müvekkilinin faturaya istinaden satın alınan bir alacağa yönelik gerçekleştirilen işlemlerin usul ve yasaya uygun olduğunu, davacı iddialarının müvekkili şirket açısından yok hükmünde olduğunu, TTK hükümleri değerlendirildiğinde müvekkilinin faktoring işlemlerinde herhangi bir usulsüzlük bulunmadığını, davacı anlatımlarından dava konusu çekin çalınarak piyasaya kullanılmış olduğu temeline dayandığını ve bu noktada müvekkilinin davacı ile birlikte mağdur olduğunu, Yargıtay yerleşik içtihatlarında iyi niyetli hamil olma kaydı ile müvekkili menfaatlerini öncelikle koruduğunu, davanın haksız olduğunu beyan ederek davanın reddine, yargılama giderleri ve ücreti vekâletin davacıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Diğer davalılarca davaya cevap dilekçesi sunulmamıştır.
DELİLLER :
… 37. İcra müdürlüğü … esas sayılı uyap dosyası, … CBS… Sayılı soruşturma dosyası, çek ve dekont örneği, … 6. Asliye Ticaret Mahkemesinin …E sayılı uyap dosyası, … 19. Asliye Ticaret Mahkemesinin … E sayılı uyap dosyası, … ve …arasında imzalanan sözleşme, bilirkişi raporu.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ KABUL VE GEREKÇE:
Davacı tarafından açılan dava, menfi tespit ve çek istirdatına ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, …Bankası A.Ş.’nin … çek numaralı, 30/06/2021 keşide tarihli 10.000,00 TL bedelli, Talat Akçabay tarafından keşide edilen çekin istirdadı gerekip gerekmediği, davacının davaya konu çekten ve … 37. İcra Müdürlüğünün …E sayılı takibinden dolayı borçlu olup olmadığı, çekin iktisabında davalı faktoring şirketinin kötüniyetli ya da ağır kusurlu olup olmadığı hususlarındadır.
Davacının işyeri adresine 25.01.2021 tarihinde hırsızlık olayı meydana gelmiş, davacı bu olaya karşı … Polis Merkezinde vermiş olduğu ifadesinde, polislerin telefon ile kendisini arayarak işyerinin kepenklerinin kesilip, kilitlerinin kırılmış olduğunu söyledikleri, işyerine geldiğinde ofiste bulunan para kasanın kasasının yerinde olmadığını gördüğünü, çelik kasanın içerisinde 5000 USD, 90.000 TL, müşterilerden alınmış 3.5 milyon TL tutarlı çek, işyerinde adına düzenlenen kaşe ve evrakların ile diğer evrakların çalındığını ve şikayetçi olduğunu tutanak altına aldırmıştır.
Davacı şirket yetkilisi 25.01.2021 tarihinde … Cumhuriyet Başsavcılığı… dosyasına mağdur sıfatı ile vermiş olduğu beyanda suç duyurusunda bulunmuştur.
Davacı dava konusu çekler ile ilgili … 10. Asliye Ticaret Mahkemesine…E sayılı dosyası ile çek iptali ve ödeme yasağı ile ilgili dava açmış, mahkeme tarafından ödeme yasağı verilmiştir.
19.04.2021 tarihinde … Cumhuriyet Başsavcılığının … soruşturma numarası ile çeklerin …A.Ş. bildirimi yapılarak, çeklerin ibrazı halinde muhafaza altına alınması yönünde talep yazısı iletilmiştir.
Davalılardan … A.Ş. 14.07.2021 tarihinde … 37. İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile kambiyo senetlerine özgü takip yolu ile borçlular, dava dışı keşideci – …, davalı …, davalı … aleyhine 10.000,00 TL asıl çek alacağı, 59,66 TL işlemiş faiz, 1.000,00 TL %10 çek tazminatı, 158,60 TL ihtiyati haciz masrafı, 910,00 TL ihtiyati haciz vekalet ücreti, 30,00 TL %0,3 komisyon toplamı 12.158,26 TL üzerinden icra takibi başlatmıştır. Borcun sebebini ise, … Bankası … Şubesi 30.06.2021 tarihli, … seri numaralı 10.000,00 TL bedelli çek olarak beyan etmiştir. Takibe konulan çekin davacı tarafından … Polis Merkezine 26.01.2021 tarihli ifadesinin 10. Maddesinde çalındığını beyan ettiği çek olduğu anlaşılmıştır.
Deliller toplandıktan sonra ticari defter, belge ve kayıtlar üzerinde inceleme yapılmak suretiyle mahkememizce tespit edilen uyuşmazlık konularında Mali Müşavir … ve Faktoring Uzmanı …’den bilirkişi raporu aldırılmıştır.
Davacının işyeri adresine 25.01.2021 tarihinde hırsızlık olayı meydana gelerek çeklerin çalınmış olduğu ve bu durumun davacı tarafından … Polis Merkezine bildirimin akabinde aynı gün … Cumhuriyet Başsavcılığı … dosyası ile soruşturmaya konu ettiği ve … 10. Asliye Ticaret Mahkemesine …E sayılı dosyası ile çek iptali ve ödeme yasağı ile ilgili dava açarak ödeme yasağı aldırdığı, davalı faktoring şirketinin dava konusu çek ile ilgili diğer davalı … ile 03.12.2020 tarihinde, 500.000 TL’ limitli faktoring sözleşmesi imzalayarak, diğer davalılardan … adına düzenlenmiş 24.01.2021 tarihli 27.730,00 TL.`lik faturanın 25.000,00 TL sini temlik ederek davaya konu çeki bu temlik sözleşmesi gereğince temliken almış olduğu, davacının, dava konusu çeki çaldırmış olduğuna dair Cumhuriyet Savcılığı’na başvurduğu ve Ticaret Mahkemesinde ödeme yasağı kararı aldırdığı, dava konusu çekin görüntüsünü ibraz etmesine karşılık bu çekin ticari defter ve kayıtlarında bulunmadığı, dava konusu çekin faturasız işlemler kaynaklı olduğu anlaşılmıştır.
Dava konusu çekin ciro silsilesinde bir kopukluk olmadığı ve davalının düzgün ciro silsilesi ile çeki iktisap ettiği anlaşılmıştır.
6102 sayılı TTK 790. maddesi uyarınca, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır.
6102 sayılı TTK’nın 792. maddesinde ise “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmü bulunmaktadır.
6361 sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2 maddesine göre “Faktoring Şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.”
04/02/2015 tarih ve 29257 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik’in 8/1. maddesinde de; Faturalı alacağa istinaden kambiyo senedi veya diğer senetlerin alınması halinde, alınan kambiyo senedi veya diğer senetdeki ciro silsilesinde Kuruluşa kambiyo senedi veya diğer senedi ciro edip veren kişinin, devralınan faturada alacaklı olarak görülen kişi ve bu kişiden bir önceki cirantanın veya keşidecinin de faturalardaki borçlu ile aynı kişi olması gerekir” hükmüne yer verilmiştir.
Davalı faktoring şirketince sözleşme, fatura, çek tevdi bordrosu sunulmuştur. Çek istirdatı davasında ispat yükünün, çekin yetkili hamili olduğunu ve çekin rızası hilafına elinden çıktığını ileri süren davacıya ait olduğu, somut olayda da davacı tarafından, dava konusu çekin yetkili hamili olunduğu ve çekin davalı tarafından kötüniyetle iktisap edildiği veya iktisapta ağır kusurlu bulunduklarının kanıtlanması gerekmekte olup, TTK 792. maddesi gereğince, davacı tarafça, çekin istirdatına ilişkin koşulların gerçekleştiğine ilişkin her hangi bir delil ibraz edilemediği anlaşılmakla çek istirdadı davasının aktif husumet yokluğu nedeni ile reddine, menfi tespit davasının ise hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Açıklanan yasal, gerektirici nedenlere göre;
Davacının menfi tespit davasının hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine,
Davacının çek istirdatı davasının aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine,
Harçlar Kanununca alınması gerekli 269,85 TL ilam harcından peşin yatırılan 170,78 TL harcın mahsubu ile bakiye 99,05 TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince hesaplanan 10.000,00 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak vekil ile temsil olunan davalı … A.Ş ‘ye verilmesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekili ile davalı … vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı.13/11/2023

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır