Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/484 Esas
KARAR NO : 2022/572

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 25/06/2019
KARAR TARİHİ : 27/09/2022

Mahkememizin 2019/386 Esas, 2020/109 Karar sayılı kararı İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi’nin 2020/968 Esas 2021/768 Karar sayılı ilamı ile kaldırılmakla mahkememizin yukarıdaki esasına kaydı yapılarak yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde ve duruşmalarda özetle; Müvekkili şirketin Türkiye’de çok uzun yıllardır turizm alanında faaliyet gösteren prestijli bir firma olduğunu, mevzuat uyarınca saklamakla yükümlü olduğu ticari defter ve belgeleri, iş hacmi gereği, piyasadaki büyük ölçekli ve kurumsal firma gibi, şirket merkezinde muhafaza edememeye başlaklarını ve bu nedenle ticari belgelerin arşivlenerek güvenle saklanması konusunda profesyonel hizmet veren … A.Ş ile bir hizmet sözleşmesi imzaladıklarını, 13/06/2019 tarihinde … A.Ş ‘nin … Deposunda büyük çapta bir yangın çıktığını, müvekkili şirketin ticari defter ve kayıtlarının, müvekkilinin hiçbir kusuru ve ihmali olmadan zıyaa uğradığını, müvekkili şirketin ticari defterleri ve belgelerinin müvekkili şirketin hiçbir kusuru ve ihmali olmayan nedenler ile zıyaa uğradığından, bu dava ile TTK ‘nın 82/7 maddesi uyarınca bu belgeler için müvkkile şirkete zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda 21/02/2020 tarih, 2019/386 Esas, 2020/109 Karar sayılı kararımız ile davacının davasının kısmen kabul kısmen reddine, davacı şirkete ait, Form B/A Form B/S 2009 – 2010 – 2011, 2003 yılına ait Yevmiye kebir envanter defteri, 1993 – 1994 – 1995 – 1998 yıllarına ait kebir defteri, 1999 – 2000 – 2001 – 2002 yıllarına ait Yevmiye defterlerinin zayi olduğunun tespitine, diğer belgelere ilişkin taleplerin reddine karar verilmiştir.
Mahkememizce verilen 21/02/2020 tarih, 2019/386 Esas, 2020/109 Karar sayılı kararının İstinaf edilmesi üzerine dosya İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmiş olup İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi’nin 17/06/2021 tarih ve 2020/968 esas, 2021/768rar sayılı kaldırma kararı ile;
”TTK’nın 82/1. maddesi gereğince, “Tacir, ticari defterlerini, envanterleri, finansal tablo, bilanço ve faaliyet raporlarını, aldığı mektupları (bir ticari işe ait yazışmaları), gönderdiği mektup suretlerini, kayıtlara esas olan belgeleri, sınıflandırılmış şekilde saklamakla yükümlüdür.”
Saklama süresi on yıl olup sürenin başlangıcı da kanunda belirtilmiştir (TTK m.82/5-6). Defter ve belgelerin saklanması yükümü, gerçek kişi tacirlerde ticaretin terk edilmesinden sonra sürdüğü gibi, tacirin ölümü halinde mirasçılar bakımından da devam eder. Mirasın resmi tasfiyesi veya tüzel kişiliğin sona ermesi durumlarında, defter ve belgeler Sulh Hukuk Mahkemesince saklanır (TTK m.82/8).
Dosya içerisinde, ticari belgelerin saklandığı … A.Ş. tarafından sunulan beyan dilekçesi ve ekinde zayi olan belgeler ayrı arı gösterilmiştir. Davacı vekili de 30.01.2020 tarihli dilekçesiyle, davacıya ait olup zayi olan belgeler yönünden açıklamada bulunulmuştur. İlk derece mahkemesince, belgeler yönünden ayrı ayrı değerlendirme yapılmaksızın, bir kısım belgeler yönünden talebin kabulüne karar verilmiş ise de diğer belgeler yönünden somut belirleme yapılmaması ve neye istinaden hangi tarihte düzenlediklerinin anlaşılmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesince öncelikle, hakimin davayı aydınlatma ödevi kapsamında, dava dilekçesine konu edilen belge ve ticari defterlerin somut şekilde açıklanması yönünde ara karar kurularak bu hususta davacı vekiline süre verilmeli, sonrasında ise davacı vekilinin beyanları doğrultusunda gerekirse eksik delillerin toplanması ve her bir belge yönünden zayi belgesi verilmesinin koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirildikten sonra bir karar verilmelidir. İlk derece mahkemesince, talebin çekişmesiz yargı işi olup resen araştırma ilkesine tabi olduğu da dikkate alınarak, talebe konu belgelerin belirlenmesinden sonra gerekirse konusunda uzman bir mali müşavir bilirkişiden rapor alınarak zayi olduğu ileri sürülen belgelerin TTK’nın 82/7. maddesi kapsamında saklanması zorunlu olan belgelerden olup olmadığı belirlendikten sonra uyuşmazlıkla ilgili bir karar verilmesi gerekirken, hiç bir inceleme yapılmadan soyu olarak talebin reddine karar verilmesi yerinde değildir.” şeklindeki değerlendirmesiyle mahkememizce verilen karar kaldırılmış olup mahkememizin yukarıdaki esasına kaydı yapılarak yargılamaya devam edilmiştir.
Mahkememizce İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi’nin 2020/968 Esas 2021/768 Karar sayılı ilamı doğrultusunda yargılamaya devam olunmuştur.
Dava, TTK’nın 82/7. maddesine dayalı zayi belgesi istemine ilişkindir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi’nin 2020/968 Esas 2021/768 Karar sayılı ilamı doğrultusunda davacı vekilince davaya konu edilen belge ve ticari defterlerin somutlaştırılmasının ardından dosyamız rapor hazırlanmak üzere Mali Müşavir bilirkişiye tevdi edilmiş, bilirkişi tarafından ibraz edilen 05/04/2022 teslim tarihli raporda özetle; “Dosya mevcudu, dava dosyası ile yine bu kayıtların dayanağı belgelerin muhasebesel yönden tetkiki sonucunda ve rapor içinde açıklanan nedenlerle; TTK’nun 82/7 Maddesine göre, ancak, tacirlerin tutmakla yükümlü oldukları ticari defter ve belgeler için zayi belgesi verilebilir, davacının yangın olayı sonucu raporun 4.2 bölümünde detayları ayrıntılı olarak verilen belgelerin zarar görmesi, yanması sebebiyle TTK 82/7 md. Kapsamında zayi belgesi talep edebileceği” yönünde tespitlerde bulunulmuştur.
Ticari defterlerin ziyaı halinde zayi belgesi verilmesi hususu 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunun 82/7. maddesinde “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır.Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.” şeklinde düzenlenmiştir. İlgili yasa maddesi ticari defterler ve belgelerin ziyaı halinde yalnızca mücbir sebep teşkil eden ve basiretli bir tacir tarafından öngörülemeyecek sebeplerle zayi belgesi verilebileceğini düzenlemiştir.
Bu kapsamda tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, TTK’nın 82. maddesine göre, ancak tacirlerin tutmakla yükümlü oldukları ticari defter ve belgeler için zayi belgesi verilebileceği, yangın felaketinin 11/06/2019 tarihinde meydana geldiği ve eldeki davanın 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde 25/06/2019 tarihinde açıldığı, bilirkişi raporunda yapılan tespitler sonucunda belirtilen belgelerin zayi olduğu anlaşılmakla davanın kabulü ile …A.Ş.’nin 21/11/2019 tarihli yazı cevabı ekinde yer alan kredi kartları mailorder tahsilatları, avans formu, 2010 mutabakat yazıları, 2008-2009 banka ekstreleri, 2010 hesap dökümleri, giden evraklar, matbu evraklar, 2009-2010-2011 BA-BS formları, … yazışmaları, … A.Ş. vergi iade zarfları, 2003 yevmiye-kebir-envanter, 1993-1994-1995-1998 kebir, 1999-2000-20001-2002 yevmiye, 1999-2012 sözleşmeler, 2011-2012 banka talimatları, 2010-2011 kredi kartı, muhasebe fişlerinin TTK 82/7 maddesi doğrultusunda yangın nedeni ile zayi olduğunun tespitine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Açıklanan gerekçeye göre;
Davanın kabulüne
1. … A.Ş.’nin 21/11/2019 tarihli yazı cevabı ekinde yer alan kredi kartları mailorder tahsilatları, avans formu, 2010 mutabakat yazıları, 2008-2009 banka ekstreleri, 2010 hesap dökümleri, giden evraklar, matbu evraklar, 2009-2010-2011 BA-BS formları, … yazışmaları,… A.Ş. vergi iade zarfları, 2003 yevmiye-kebir-envanter, 1993-1994-1995-1998 kebir, 1999-2000-20001-2002 yevmiye, 1999-2012 sözleşmeler, 2011-2012 banka talimatları, 2010-2011 kredi kartı, muhasebe fişlerinin TTK 82/7 maddesi doğrultusunda yangın nedeni ile zayi olduğunun tespitine,
2-Karar tarihine göre alınması gereken 80,70 TL harçtan peşin alınan 44,40 TL harcın mahsubu ile bakiye ‭36,30 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydedilmesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafça yatırılan ve artan gider avansı bakiyesinin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair verilen karar davacı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğden itibaren 2 hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliyesi ( İstinaf Mahkemesi ) nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usülen anlatıldı. 27/09/2022

Katip …
✍e-imzalı

Hakim …
✍e-imzalı