Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/442 Esas
KARAR NO : 2023/444

DAVA : Alacak (Taşıma Sözleşmesi Kaynaklı)
DAVA TARİHİ : 25/06/2021
KARAR TARİHİ : 24/05/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Taşıma Sözleşmesi Kaynaklı) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA VE TALEP :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili Şirketin davalı ile imzalamış olduğu 15.3.2021 Tarihli Uluslararası Karayolu Taşıma Sözleşmesi Kapsamında (yükleme: … ile boşaltma … arası) 2 adet tır’ın muhtelif güzergahta beklemesine bağlı navlun farkı ücreti nedeniyle 16.000,00- USD cari hesap fatura alacağı (… fatura no.lu 10.05.2021 tarihli 6.000 USD bedelli fatura, … fatura no.lu 10.05.2021 tarihli 6000 USD bedelli fatura, … fatura no.lu 21.05.2021 tarihli 2.000 USD bedelli fatura, … fatura no.lu 21.05.2021 tarihli 2000 USD bedelli fatura) talebi olduğunu, söz konusu faturaların davalı şirkete gönderilmişse de haksız ve mesnetsiz olarak iade faturası kesildiğini ileri sürerek ticari alacağının tahsiline, söz konusu ticari alacağa dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun m. 4/a’ya göre USD yabancı para borcunun faizi için kabul edilen Devlet Bankalarının o yabancı para ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı işletilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; Davacı taraf ile 22.03.2021 tarihinde müvekkili tarafından yapılan 15.03.2021 tarihli sözleşme çerçevesinde 11 x 4.20 x 4.20 M ölçülerinde beheri 132.400 ton olan 2 adet trafonun … ile… arasında taşınmasının kararlaştırıldığını, müvekkiline, davacı şirket yetkililerince, boş tırların, protokolleri ve gerekli izinleri yerine getirilerek, 20 Nisan 2021 tarihinde …’daki yükleme yerinde hazır olup, boşaltma yeri olan … hareket edeceği bilgisi verildiğini, müvekkiline davacı tarafın bu taahhüdüne güvenerek sözleşmeye konu yükün tırlara yüklenmesi için ekipleri yükleme yerinde hazır bulundurmuş fakat davacı şirket taahhüdüne uygun hareket etmeyerek müvekkilimizin zarara uğramasına neden olunduğunu, söz konusu aksama 27 Nisan 2021 tarihine kadar defalarca tekrar etmiş, yükleme ekipleri her seferinde yükleme yerinde hazır bulunmasına karşın yükleme, davacı şirketin ihmalleri nedeniyle gerçekleşmediğini beyan ederek davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER :
Taraflar arasındaki e-posta yazışmaları, hamule senetleri tır karneleri, bilirkişi incelemesi.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ KABUL VE GEREKÇE:
Davacı tarafından açılan dava, taşıma sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasıdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, taraflar arasındaki taşıma sözleşmesine dayalı olarak davacının davalıdan faturalara dayalı alacağı bulunup bulunmadığı, davacı tarafın yükleme yerinde taahhüt edilen tarihten 1 hafta gecikmeli şekilde hazır bulunup bulunmadığı, faturalara konu …’da yaşanmış olan beklemelerin davacı şirketin ihmallerinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı, faturalara konu … sınır kapısında yaşanmış beklemelerin davalı Turhan şirketinin kusurundan kaynaklanıp kaynaklanmadığı, sözleşmede belirlenmiş olan bekleme sürelerine ilişkin bedelin makul olup olmadığı hususlarındadır.
Taraflar arasındaki 15.03.2021 tarihli Uluslararası Karayolu Taşıma Sözleşmesi;
Madde 3 de; ‘’… arası yapılacaktır. Bu bölgelere Giriş/Çıkış izinleri Gümrükleme İşlemleri Evrakları ve Masrafları ile diğer tüm evraklar belgeler ve masraflar … A.Ş. e aittir. Bu işlemler sırasında doğacak beklemeler 48 saatlik serbest sürenin dışındadır. Bu bekleme süreleri içinde beher raca beher gün 1.000 USD bekleme ücreti uygulanır. Yapılan bu sözleşme bu bölgeler arası olup yurt dışı taşıma sözleşmesidir.
Madde 6 da: ‘’Yükleme ve boşaltma Turtransite ait değildir.
Madde 7 de; ‘’ 2 adet Trafo Taşıma Bedeli; Her bir Trafo Navlun 30.000 USD 2 adet x 30.000 USD = 60.000 USD dir. (2 Adet)’’
Madde 8 de; ‘’Yükleme & Gümrükleme serbest süre beher araç 48 saat ve Gümrükleme & Tahliye serbest süreleri beher araç 48 saattir. Bu süreleri geçen beklemeler için beher gün beher araca 1.000 USD bekleme bedeli fatura düzenlenir.
Madde 9’da; ‘’… Yol izinleri için 21.500 USD Turtransite havale edilmiştir. Araçlar Bazargan yükleme adresine vardığında 20.000 USD yol avansı ödemesi Turtansite havale edilecektir. (Bu avans ödemesi yapıldıktan sonra araçlar Bazargan’dan hareket ettirilecektir. Avans ödemesi gecikmeli olarak yapılması durumunda serbest süre bekleme bedelleri de ayrıca tarafınıza fatura edilecektir.) Gürcistan Aktaş sınır kapısına vardığında trafo araçtan indirilmeden önce 18.500 USD Turtransite havale edilecektir. Bu ödeme sonrası trafolar araçtan indirilecektir.’’ şeklinde düzenlenmiştir.
Tarafların ticari defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılmak suretiyle mahkememizce tespit edilen uyuşmazlık konularında bilirkişi raporu düzenlenmesi için dosya taşıma / nakliye konusunda uzman …ve mali müşavir…’ya tevdi edilmiş, tarafların ticari defterlerinin usulüne uygun tutulduğu tespit edilmiştir. Davacının incelenen 2021 yılına ait ticari defterlerinde davalı yan ile olan hesap hareketlerini 120 01 2146 no.lu cari hesap kodunda takip etmekte olduğu, düzenlemiş olduğu faturaları bu hesabın borcuna, davalı yan tarafından düzenlenen iade faturalarını bu hesabın alacağına, 2021 yılı Elektronik ticari defterlerinde kayıt altına alınmış olduğu, davalı yandan dava tarihi itibariyle herhangi bir alacağının olmadığı, diğer bir anlatımla hesap bakiyesinin sıfır (0) olduğu, Davalının incelenen 2021 yılı ticari defterlerinde, davacı ile olan hesap hareketlerini 320.1 L002 no.lu hesap kodunda takip etmekte olduğu, adına düzenlenen faturaları bu hesabın alacağına, düzenlediği iade faturalarını bu hesabın borcuna 2021 yılı ticari defterlerine kaydetmiş olduğu, dava tarihi itibariyle davacı yana borcunun olmadığı hesap bakiyesinin sıfır (0) olduğu anlaşılmaktadır.
Kural olarak talepte bulunanın M.K. md. 6 gereği teslim edimini veya hizmet ifasını yerine getirdiğini ispat etmesi gerekmektedir. Yargıtay 19. HD nin 15.7.2013 tarih ve 2013/7951 E.- 12822 K sayılı ilamına ve yerleşik içtihatlara göre de, “salt faturanın bildirilmesi alacak hakkını ve diğer hakları doğurmamakta olup, aradaki ilişkinin ve mal veya hizmetin tesliminin de iddia eden tarafından kanıtlanması” gerekmektedir. VUK’nun 230.maddesine göre hazırlanmış faturanın TTK. 23/2. maddesi uyarınca usulüne uygun biçimde tebellüğ edildiği halde 8 gün içinde münderecatı hakkında itiraz edilmemiş olması ya da fatura konusu mal veya hizmetin adına düzenlenen kişi veya kuruma tesliminin belgelenmesi gerekmektedir.
Somut olayda, davacı tarafından düzenlenen faturalar davalı şirket tarafından 320.1 L002 numaralı hesap kodu adı ile kendi ticari defterlerinde kayıt altına alınmış, dava konusu faturalara karşın davalı şirket tarafından davacı şirkete aynı tutarlarda iade faturası düzenlenmiş, davalı tarafın düzenlediği iade faturaları davacı şirketin 2021 yılına ait ticari defterlerinde kayıt altına alınmıştır. Tarafların ticari defterlerinde hesap bakiyeleri sıfır (0)’dır, tarafların birbirlerine borç/alacak bakiyesi bulunmamaktadır.
Davacı taşıyan ile davalı taşıtan arasında beheri 132,400 ton ağırlığında 2 adet trafo’nun Yükleme Yeri: … Boşaltma Yeri: … arasında beher trafo taşıma bedeli: 30.000,00 USD X 2 adet = toplam: 60.000,00 USD bedelle yapılacak taşıma işi için, 15.03.2021 tarihinde ‘Uluslararası Karayolu Taşıma Sözleşmesi’ akdedilmiş ve taşıma ilişkisi kurulmuştur.
Davacı yetkilisi ile davalı yetkilileri ve ilgilileri arasında e-posta mesajlaşmaları yapılmıştır.
Taraflar arasında bağıtlanan ‘Uluslararası Karayolu Taşıma Sözleşmesi’ çerçevesinde taşımalara ilişkin ‘CMR-Uluslararası Hamule Senetleri’ tahtında ve ‘Transit Refakat Belgesi’ himayesinde …– (Türkiye üzerinden Transit Geçiş) – … arası yapılan ağır nakliyat proje taşıma işi gerçekleştirilmiştir.
Ağır nakliyat, standart ölçüler dışında ölçülere sahip yüklerin, özel ekipman ve araçlar (kapasiteye uygun) ile kısa bir sürede emniyetli olarak bir yerden bir yere götürülmesi , taşınması olup, normal yük taşımalarına karşın bu tür taşımalar da taşıyıcı için işletme giderleri de oldukça yüksek olan taşıma ve hizmet işidir. Somut olayda, taşımanın bir uluslararası emtia-eşya taşıması olduğu gözetildiğinde, davacı taşıyıcının sorumluluğu bakımından CMR Konvansiyonu hükümlerine göre, CMR m.17/1 de ‘’Taşımacı yükü teslim aldığı andan, teslim edinceye kadar, bunların kısmen veya tamamen kaybından ya da gecikmeden doğacak hasar ve zıyaından sorumludur.’’ Uyuşmazlığa konu davada taşımayı taahhüt eden davacı … firması, yükü/yükleri İran’da yerleşik dava dışı gönderen firmadan tam ve hasarsız teslim almış, uluslararası transit yol güzergahını takiben…’da yerleşik dava dışı alıcı firmaya, yine tam ve hasarsız olarak teslim etmiştir. Yani taşıdığı emtia-eşyaya karşı özen borcunu göstererek edimini ifa etmiştir. Nitekim bu konuda taraflar arasında (taşıtan-taşıyan) her hangi bir uyuşmazlık bulunmamaktadır.
Taraflar arasındaki ihtilafın özü, davacı taşıyıcının davalı taşıtan ile arasındaki taşıma sözleşmesine dayalı, serbest bekleme sürelerindeki serbest gün/günler aşımı nedeniyle meydana gelen gecikmelerin davalıya yansıtılmasına ilişkindir. E-postaların irdelenmesi sonucunda, davalı taşıyıcının gerek davalı taşıtandan kaynaklanan para transferlerindeki gecikmeleri, gerek İran’da yerleşik dava dışı gönderenin yüklemede gecikmesi ve de gerekse davalının …’da ki acentesinin davacı taşıyıcının malı alıcısına teslim ettiğini kanıtlayacak belge olan CMR Uluslararası Hamule Senetlerini, davacının ifa sorumlusu adamı araç sürücülerine geç teslim etmesi sebebi ile, taraflar arası akdedilen 15,03.2021 tarihli ‘Uluslararası Karayolu Taşıma Sözleşmesi’ m.3, m.6, m.7, m.8, m.9 uyarınca; faturalara konu İran’da yaşanmış olan beklemelerde davacı taşıyıcı …şirketine herhangi bir sorumluluk ve kusur atfedilemeyeceği, … sınır kapısında yaşanan beklemelerin davalı taşıtan …şirketinin kusurundan kaynaklandığı, sözleşmede belirlenmiş olan bekleme sürelerine ilişkin bedelin, davacı taşıyıcı tarafından davalı taşıtana verilen taşıma-hizmet türünün ‘Ağır Nakliyat Proje Taşıma İşi’ olduğu, bu tür taşıma işinin … uluslararası güzergahında icra edilmesi, bu ülkelerdeki yol risk faktörü yanı sıra işletme giderlerinin yüksekliği de gözetildiğinde bekleme ücretlerinin sektörel uygulama ve teamüllere uygun olduğu, sözleşmenin, taşıtan ve taşıyan tarafların serbest iradesi ile akdedildiği kabul edilmekle birlikte, davacı yanın incelenen 2021 yılı Elektronik Ticari defterlerinde davalı yandan dava tarihi itibariyle herhangi bir alacağının olmadığı, diğer bir anlatımla hesap bakiyesinin sıfır (0) olduğu, davalı yanın incelenen ticari defterlerinde dava tarihi itibariyle davacı yana borcunun olmadığı tespit edildiğinden ve davacı tarafça ticari defterlerine ilişkin maddi hata bulunduğu ileri sürüldüğünden maddi hatanın düzeltilmesi için süre verilerek ardından mali müşavir bilirkişiden ek rapor aldırılmıştır.
Ek rapor aşamasında davacı ticari defterlerinde yapılan tespitlerden davacının davalı ile ilgili olarak yapmış olduğu yevmiye kayıtlarında hesap hareketlerini 120 01 2146 no.lu cari hesap kodunda takip etmekte olduğu, yapmış olduğu muhasebe kaydında davalı yanı bu hesap ile borçlandırdığı, davacının davalıyı kendi ticari defterlerinde belgesiz olarak tek taraflı yapmış olduğu muhasebe kayıtları ile toplam 132.990,80 TL borçlandırdığı anlaşılmaktadır.
Ticari bir işletmede mali nitelikteki işlemler nedeniyle oluşabilecek değer hareketlerinin defterlerde yer alabilmesi, bunlara ilişkin objektif belgelerin bulunmasına ve söz konusu mali nitelikteki işlemlerin bu belgelere dayandırılarak defterlere kaydedilmelerine bağlıdır. Ticari işlem, ticari ilişkilerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. İşletmeler üçüncü şahıslarla olan ticari ilişki ve işlemleriyle ilgili kayıtlarını belgelemek zorundadırlar. (VUK madde 227) Bu belgelendirme defter tutmak zorunda olmayan tacirlerinde vergiye tabi kazançlarının (vergi matrahlarının) belirlenebilmesi için gerekli ve zorunludur. VUK’un 229-242. maddeleri, düzenlenmesi gereken belgeleri, belgelerle ilgili şekil ve esasları ayrıntılı bir şekilde açıklamıştır. Bu şekil ve esaslara uyulmaması halinde o belge hiç düzenlenmemiş sayılır. VUK’da belirtilen ve düzenlenmesi gereken belgeler şunlardır: Fatura, Perakende satış belgeleri (perakende satış fişi, yazar kasa fişi, giriş ve yolcu taşıma biletleri), Müstahsil makbuzu, Serbest meslek makbuzu, Sevk irsaliyesi, Gider pusulası, Ücret bordrosu, Kıymetli maden alım belgesi, Kıymetli maden satım belgesi, Taşıma irsaliyesi, Yolcu listeleri, Günlük müşteri listeleri, Muhabere evrakı, Diğer vesikalar (sözleşme, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilâmı gibi hukuki belgeler, ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları) Sonuç olarak; Belgesiz muhasebe kaydı olmaz, Her kayıt yazılı bir orijinal belgeye dayanmalı, Her muhasebe kaydının temeli muhasebe belgesi olmalıdır. Somut olayda, davacı tarafından yapılan muhasebe kayıtlarının VUK kapsamında herhangi bir belgeye dayanmaksızın tek taraflı olarak yapılmış kayıt olduğu anlaşılmakla, davalı taraf kayıtlarında ek inceleme tarihi itibariyle herhangi bir düzeltme kaydının bulunmaması karşısında yapılan muhasebe kayıtlarının davacı tarafından tek taraflı olarak yapılmış olduğu, düzeltme kayıtlarının taraflar arasındaki borç alacak ilişkisini etkilemeyeceği, tarafların ticari defterlerinde hesap bakiyeleri sıfır (0) olup tarafların birbirlerine borç/alacak bakiyesi bulunmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Açıklanan yasal, gerektirici nedenlere göre;
Davanın reddine,
Harçlar Kanununca alınması gerekli 179,90 TL ilam harcının peşin yatırılan 2.375,23 TL harçtan mahsubu ile fazla yatırılmış olan 2195,33 TL harcın davacıya iadesine,
6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-13,14.maddeleri ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği 26.maddesi gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince hesaplanan 21.862,72 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar taraf vekillerinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 24/05/2023

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır