Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/747 Esas
KARAR NO : 2023/841

DAVA : İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 16/08/2017
KARAR TARİHİ : 02/11/2023

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davalı arasında ticari iş ilişkisi kurulduğunu, müvekkili şirket tarafından davalıya yurt dışı taahhütleri için malzeme satışının gerçekleştirildiğini, davalının müvekkili şirkete …’da gerçekleştirilen işler için yaptığı malzeme alımlarında kaynaklanan 2.392.527,00 TL cari hesap borcu bulunduğunu ancak müvekkili şirket tarafından davalıya yapılan sözlü ve yazılı uyarılara rağmen davalının belirtilen borcunu ödemediğini, bu durum üzerine müvekkili şirket tarafından davalıya gönderilen … 20. Noterliğinin … tarih … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile ihtarnamenin tebliğinden itibaren 7 gün içinde 2.392.527,00 TL borcun kur farkından kaynaklanan alacak tutarının talep hakkı saklı kalmak kaydıyla müvekkili şirkete ödenmesinin ihtar edildiği, davalının ihtarnameye cevaben müvekkili şirkete gönderdiği … 33. Noterliğinin … tarih … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile müvekkili şirkete hiçbir borcunun olmadığını iddia ettiğini, bu durum üzerine müvekkili şirket tarafından … 32. İcra Müdürlüğünün …esas sayılı dosyası ile 2.392.527,00 TL cari hesap borcu ve ihtar tarihinden icra takip tarihine kadar 229.289,30 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 2.621.816,30 TL’nin tahsili amacıyla icra takibi başlattığını, davalının icra takibine itiraz ettiğini, açıklanan nedenlerle davalının itirazının iptaline, takibin devamına, davalının %20’den az olmamak üzere icra inkar tazminatı ödemesine ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı yanın müvekkili şirketten alacaklı olduğunu, alacağının faturaya ve cari hesaba dayalı olduğunu iddia ettiğini ancak iddiaya herhangi bir dayanağın gösterilmediğini, davacının icra takip dosyasına da alacak iddiasına dair ne bir cari hesap ekstresi ne bir fatura sunduğunu, davacı yanın huzurdaki davada afaki bir alacak iddiası dışında bir şey beyan etmediğini, huzurdaki dosyada açık ve somut bir iddia yahut açıklanmış bir vakıa bulunmadığını, davanın reddinin gerektiğini, davacının dava açmakta hukuki yararının olmadığını, dava şartları noksan olduğunu, müvekkili davalı şirket ile davacı arasında cari hesap sözleşmesinin olmadığını, davaya ve davaya dayanak icra takibine konu edilen alacak iddiasının afaki olduğunu, müvekkili davalı şirketin davacı yana herhangi bir borcunun olmadığını, davacı yanın icra-inkar tazminatı isteminin haksız, dayanaksız ve kötü niyetli olduğunu, açıklanan nedenlerle davanın reddine, aksi kanaat halinde davacı yanın tüm iddia ve istemlerinin reddine, müvekkili davalı şirketin … 32.İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasına vaki itirazı haklı, hukuka, yasaya ve usule uygun olduğundan, davacı yanın haksız ve dayanaksız tüm taleplerinin reddine, davacı yan hakkında %20 kötü niyet tazminatına hükmedilmesine, tüm yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı yana bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER:
Taraflar arasında imzalanan sözleşme, gümrük belgeleri, faturalar, bilirkişi raporları, cari hesap ekstreleri, ticaret sicil kayıtları, … 32. İcra Müdürlüğünün… esas sayılı dosyası, ve tüm dosya kapsamı.
Yeminli Mali Müşavir … tarafından hazırlanan 21.01.2019 tarihli raporda; davacı şirketin ticari defter kayıtlarına göre davacının, davalıdan takip tarihi itibariyle 2.392.527,41 TL alacaklı olduğu belirtilmiştir.
SMMM bilirkişi … tarafından hazırlanan 23.12.2019 tarihli bilirkişi raporunda;
“davacının nezdinde davalının 340.02 nolu alınan sipariş avansları hesabının bakiyesinin 04.12.2014 tarihi itibariyle 0,00 TL olduğu diğer 340.03 Nolu alınan sipariş avansları hesabı adı altında devam ettiği görülen ve iş bu hesaptan dolayı da davalının davacı yandan 31.12.2015 tarihi itibariyle 1.365.120.00 TL tutarında alacaklı konumda bulunduğu tespit edilmiştir. Müşterilere hesabı ile alınan sipariş avansları hesabının virmanı sonucu ise 1.365.120.00 TL-362.444,33 TL 1.002.675.67 TL borçlu konuma gelmiştir.
Davacının kendi kayıtlarına göre takibe konu alacak miktarının bulunmadığı aksine 1.002.675.67 TL borçlu olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle davacının alacaklı bulunduğuna ilişkin ispat külfeti kendisine düşmektedir.
Davalının ticari defter ve kayıtlarının tetkikinde ise davacının davalı yana yapmış bulunduğu sadece ödemelere yer verilmiş öte yandan faturaların hiç birisi kayıtlara İntikal ettirilmemiş bunun nedeni ise satın alınan ekipman ve malzemelerin şirketin Kazakistan Astana’da bulunan şantiyelerine alındığını ve bu faturalarında orada kayıtlarının tutulduğunu, beyan etmişlerdir.
Davacının ibraz edilen ticari defter ve kayıtlarına göre takibe konu alacak miktarı olmayıp 1.002.675.67 TL tutarında borçlu konumda bulunduğu bu nedenle davacının alacaklı bulunduğu yönündeki iddiasının ispat külfeti kendisine düşmektedir.
Davalının kayıtları ise sadece ödemeleri içerirken faturaların kayıtlara intikal ettirilmemesinden dolayı davalının kayıtları her iki taraf içinde karine teşkil etmemektedir. Davalında borçlu bulunmadığı yönündeki savunmasının ispat külfeti kendisine düşmektedir.”
Açıklamalarına yer verilmiştir.
Muhasebe Finans Uzmanı … ile nitelikli hesaplamalar uzmanı … tarafından hazırlanan ve mahkememizce benimsenen (Sonrasında düzenlenen ek raporlarla birlikte) 24.06.2020 tarihli bilirkişi raporunda taraflara ait ticari defterler, dosyaya daha önce sunulmuş bilirkişi raporları, dava dosyasına sunulu cari hesap ekstreleri ile yerinde inceleme yetkisi kapsamında taraflardan talep edilen mali kayıtlar dikkate alınarak yapılan incelemede;
“2.2.1 Davacı ticari defterlerinde tespit edilenler, Davacı şirket ticari defterlerinde, davalı ile aralarındaki ticari ilişkiye ait muhasebe hareketlerinin 120 numaralı “Alıcılar” hesabı altında ve 3 farlı proje için farklı hesap kodları altında takip edildiği 120.03.03 “…”, 120.03.02 “… “… “Alınan sipariş avansları” hesabı altında takip edildiği, davacı yanın davaya komm icra takibini 120.03.03 “… Projesi cari hesap alacağıma istinaden başlatmış olduğu,
120.03.03 “…” 2013 yılı cari hesap ekstresi incelendiğinde taraflar arasındaki ticari ilişkin 31.10.2013 tarihinde başlamış olduğu, davacı yanın, 31.10.2013 tarihli, her biri 200.000 USD bedelli, … seri numaralı 5 adet sıralı çek karşılığı 397,760,00 x 51.988.800,00 TL tutarındaki avans tahsilatı kaydını yaparak davalı yana borçlandığı, sonrasında yapılan malzeme teslimlerine dayalı fatura kayıtları neticesinde, 27.06.2015 son fatura tarihi itibarıyla davacı yanın davalı yandan 2.392 527,41 TL. alacaklı duruma geldiği, bu tarihten sonra hesapta başkaca bir işlem kaydının yapılmadığı, bu itibaria da davacı yanın 29.06.2017 takip tarihi itibarıyla davalı yandan 2.392.527,41 TL alacaklı olduğu görülmüştür.
120.03.02 numaralı “…” cari hesap ekstresi incelendiğinde taraflar arasındaki ticari ilişkinin 26.01.2013 tarihinde başlamış olduğu, 28.02.2015 son işlem tarihi itibarıyla hesapta borç/alacak bakiyesinin kalmadığı, dolayısıyla 120.03.02 nolu cari hesap ekstresinde 29.06.2017 takip tarihi itibarıyla herhangi bir borç alacak bakiyesinin olmadığı görülmüştür.
120.03.06 numaralı “…” cari hesap ekstresi incelendiğinde taraflar arasındaki ticari ilişkinin 17.07.2014 tarihinde başlamış olduğu, 10.06.2015 son işlem tarihi itibarıyla davacı yanın davalı yana bu hesaptan 1.510.123,31 TL. borçlu olduğu, 2017 yılına kadar bu şekilde devir eden hesabın 207 yılı 01.06.2017 tarihli “açılış fişi düzeltilmesi açıklamalı ters kayıtla kapatıldığı, dolayısıyla 29.06.2017 takip tarihi itibarıyla bu hesapta herhangi bir borç alacak bakiyesinin olmadığı görülmüştür.
…numaralı “… A.Ş” cari hesap ekstresi incelendiğinde taraflar arasındaki ticari ilişkinin 2013 yılı öncesine dayandığı, 05.12.2014 son işlem tarihi itibarıyla bu hesapta herhangi bir borç alacak bakiyesinin olmadığı, dolaysıyla 29.06.2017 takip tarihi itibarıyla taraflar arasında herhangi bir borç alacak bakiyesinin bulunmadığı görülmüştür. Ancak söz konusu hesapta, sözleşmede ödeneceği belirtilen 257.348,00 USD tutarındaki 3 adet çekin (TL karşılığı 575.507,33 TL olup, davalı kayıtlarında mevcut) kayıt altına alınarak, bu hesaptaki ters bakiyenin kapatılmış olduğu görülmüştür. Bu anlamda dava konusu sözleşmeye ait olduğu anlaşılan davalı ödemesinin, 120.03.03 numaralı hesaptaki bakiyeden mahsup edilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.
…numaralı “…” cari hesap ekstresi incelendiğinde, taraflar arasındaki ticari ilişkinin 2013 yılı öncesine dayandığı, anılan hesabın 29.06.2017 takip tarihi itibarıyla bakiyesine göre davacı yanın davalı yana 1.701.352,03 TL. borçlu olduğu görülmüştür.
2.2.2 Davah ticari defterlerinde tespit edilenler; Davalı şirketin Türkiye de tutmuş olduğu ticari defterlerinde, davacı yana yapılan ödemelerin takibine ilişkin muhasebe hareketlerinin 159.01.020 “Verilen Sipariş Avansları” ve 320.02.409 numaralı “Satıcılar” hesabında takip edildiği. Davacı yana verilen çek kayıtlarının bu hesaplar altında kayıtlı olduğu görülmüştür.
…numaralı cari hesap ekstresi incelendiğinde; taraflar arasındaki ticari ilişkinin 16.04.2013 yılında başlamış olduğu, bu davaya konu edilen sözleşme bedeline istinaden verilen 31.10.2013 tarihli 5 adet (200.000 usd) karşılığı 397.760,00 x 51.988.800,00 TL lik … numaralı sıralı çekler ile başka projeler için verilen çeklerin bu hesap altında kayıtlı olduğu, verilen çeklerin karşılıklarının dekont ile kapatıldığı, 10.12.2013 tarihi itibariyle anılan hesap bakiyesinin “0” olduğu, 2014 yılında da aynı türden işlem ve bunlara bağlı kayıtlar neticesinde 30.06.2014 tarihi itibariyle bakiyenin “0” olduğu, bu anlamda takip tarihi itibarıyla davalı yanın davacı yana herhangi bir borcunun bulunmadığı görülmüştür.
… numaralı cari hesap ekstresi incelendiğinde; taraflar arasındaki ticari ilişkinin 18.09.2014 yılında başlamış olduğu, bu davaya konu edilen sözleşme bedelinden kalan 05.12.2014 tarihli 190.085,50 TL (85.000 usd) + 190.085.50 TL (85.000,00 usd), 09.12.2014 tarihli 195.336,33 TL (87.348,00 usd) ‘lik… numaralı sıralı çekler ile başka projeler için verilen çeklerin bu hesap altında kayıtlı olduğu, verilen çeklerin karşılıklarının dekont ile kapatıldığı, 27.03.2015 son işlem tarihi itibarıyla hesap bakiyesinin “0” olduğu, bu anlamda takip tarihi itibarıyla davalı yanın davacı yana herhangi bir borcunun bulunmadığı görülmüştür.
…
Davacı yanın dava dosyasına sunmuş olduğu muavin hesap ekstrelerinde, davalı ile aralarında aşkaca iş ve işlemlere dayalı muhasebe hareketlerinin de yer aldığı anlaşılmaktadır. Bu anlarda taraflar arasında birden fazla projeye ilişkin çalışmaların söz konusu olduğu, davalı yanın bu projelerin tamamını tek bir muavin hesap altında takip ettiği, davacı yanın ise her bir proje için (kaç adet farklı proje olduğu bilinmemekle birlikte) ayrı muavin hesap oluşturduğu anlaşılmaktadır Dolayısıyla davacı kayıtlarında yer verilen hesap hareketleri ve bunlara ilişkin açıklamalar izlenebilir nitelikte olup, davalı yan kayıtları bu anlamda yeterli açıklamaya sahip değildir. Zira davalı yanın sunmuş olduğu muavin hesap ekstrelerinde sadece ödeme kayıtları mevcut olup, fatura kayıtları yer almamaktadır.
SONUÇ:
Davacı yanın incelenen mali kayıtlarında, davaya konu sözleşme tarihinin 11.09.2013 olduğu göz önünde bulundurulduğunda, tutulan tüm hesaplar içerisinde 120.03.03 numaralı cari hesabın dava konusu sözleşmeye ait işlemlere ilişkin kayıtları içerdiği, zira bu hesap altındaki kayıt işlemlerinin 31.10.2013 tarihinde başladığı,
Bu hesap altında yer alan fatura kayıtlarının, dava konusu sözleşme çerçevesinde davalı şirkete teslim edilen ürünler ile ilgili olduğunun kabulü halinde, davacı yanın takip tarihi itibarıyla davalı yandan, rapor içerisinde detayları açıklanan nedenlerle 1.817.020,08 TL alacaklı olacağı,
Bununla birlikte davalı yanın defaatle itiraz ettiği şekli ile bu hesap altında kayıtlı faturaların, münhasıran bu sözleşme çerçevesinde teslim edilmesi gereken ürünlere ilişkin olup olmadıkları hususunun tespiti teknik bilgi gerektirdiğinden, uzmanlık alanımız dışında kaldığı,
Davalı yanın ibraz ettiği cari hesap ekstrelerinde sadece davacı yana yapmış olduğu ödemelerin yer alması, ancak davacı yan tarafından keşide edilen fatura bilgilerinin yurt dışı yerleşik firma kayıtlarında yer aldığından bahisle, bu ekstrelerde yer verilmemiş olması karşısında, davalı yanın davacı yana tüm sözleşmeler çerçevesinde yapmış olduğu tüm ödemeler ile davacı yanın davalıdan, yine tüm sözleşmelerden yapmış olduğu tüm tahsilatlar karşılaştırılmış olup, kur farkından kaynaklı sapmalar haricinde tüm davalı ödemelerinin davacı kayıtlarında yer aldığı,
Davalı yanın incelemeye ibraz etmiş olduğu mali kayıtlar ve cari hesap ekstrelerine göre, takip tarihi itibarıyla davacı yana herhangi bir borcunun bulunmadığı, bununla birlikte davalı yanın ibraz ettiği kayıt ve ekstrelerde, sadece ödeme kayıtlarının yer aldığı, ancak fatura kayıtlarının yer almamasına rağmen, ödenen bedellerin “dekont” açıklaması ile mahsuplaştırıldığı, bu anlamda davalı yan kayıtlarında yer alan “dekont” açıklamalarının hangi fatura ya da işlemlere delalet ettiğinin anlaşılamadığından, borç bulunmadığını gösteren davalı yana ait ekstre sonuçlarına itibar edilemeyeceği,
Diğer yandan, davacı yanın iddia ettiği şekli ile davaya konu ettiği sözleşme yönünden kendi ticari defter kayıtlarına göre, keşide ettiği fatura toplamı 4.381.327,41 TL olup, davacı yanın, sözleşmede yer verilen miktarda gerçekleştirdiği tahsilat tutarı (davalı yanca ödendigi anlaşılan) 2.564.307,33 TL olarak görünmekle, dava konusu Sözleşme bedelinin 1.257.348.88 USD olduğu dikkate alındığında, davacı yanın davalı yana sözleşme bedelinden daha fazla tutarda fatura keşide ettiği, ya da dava konusu sözleşme dışında kalan diğer sözleşmeler için keşide edilen faturaların da bu hesap altında kaydedilmiş olabileceğinin değerlendirildiği, bu durumun izaha muhtaç olduğu,
Takdiri mahkemeye ait olmak üzere, davacı yanın takibe konu ettiği alacağın dayanağı niteliğindeki 120.03.03 numaralı muavin hesap ekstresinde yer alan fatura muhteviyatı ürünlerin, yine dava konusu sözleşmenin 4 numaralı ekinde yer verilen ürünler oldukları ve bunların davalı yana teslim edildiklerini ispat etmesi, ya da bu durumun, mahkemece atanacak bir makine mühendisi uzman bilirkişi marifeti ile dava dosyasına sunulu belgeler (fatura, sözleşmenin 4 numaralı eki, gümrük beyannameleri) üzerinden doğrulanması halinde, davacı yanın takip tarihi itibarıyla davalı yandan 1.817.020,08 TL alacaklı olacağı ve bu tutar için. 29.06.2017 takip tarihine kadar geçen sürede talep edebileceği işlemiş faiz tutarının, ticari avans faiz oranı üzerinden 172.314,07 TL olacağı,”
Tespitlerine yer verilmiştir.
24.06.2020 tarihli bilirkişi raporunu hazırlayan bilirkişi heyetine fatura muhteviyatı ürünlerin sözleşmeye konu ürünler olup olmadığının tespiti için makine mühendisinin dahil edilerek alınan 02.02.2021 tarihli bilirkişi raporunda;
“(makine mühendisi tarafından yapılan incelemede)…Yukarıdaki faturalar ekinde bulunan gümrük beyannameleri ve ekli listelerin, ilgili olduğu fatura içeriklerinin ithal edildiğini göstermektedir.
Davacı şirketçe düzenlenen tüm faturaların genel olarak değerlendirilmesinden, faturaların ısıtma soğutma havalandırma tesisatlarıyla ilgili olduğu, ithal edilerek faturaya işlendikleri tespit edilmiştir.
120.03.03 no.lu muavin hesap ekstresinde yer alan fatura içeriği ürünlerin dava konusu 11.09.2013 tarihli sözleşmenin 4 no.lu ekinde yer alan ürünler olduğu tespit edilmiştir.
Değerlendirme ve kanaat: (Bilirkişi heyetince)
Dosyaya sunulan 24.06.2020 tarihli kök raporun sonuç bölümünde belirtilen hususlarda heyetimize dahil edilen … tarafından yapılan teknik değerlendirmeler de dikkate alındığında, kök raporda belirtilen davacı yanın takibe konu ettiği alacağın dayanağı niteliğindeki 120.03.03 no.lu muavin hesap ekstresinde yer alan fatura muhteviyatı ürünlerin, yine dava konusu sözleşmenin 4 no.lu ekinde yer alan ürünler oldukları ve bunların davalı yana teslim edildiklerini ispat etmesi, veya bu durumun Mahkemece atanacak bir makine mühendisi bilirkişi marifetiyle dosyaya sunulan belgeler (fatura, sözleşmenin 4 no.lu eki, gümrük beyannameleri) üzerinden doğrulanması halinde davacı yanın takip tarihi itibariyle davalıdan 1.817.020,08 TL alacaklı olacağı ve bu tutar için 29.06.2017 takip tarihine kadar geçen sürede talep edebileceği işlemiş faiz tutarının, ticari avans faizi oranı üzerinden 172.314,07 TL olacağı değerlendirmesinin geçerli olduğu” tespitlerine yer verilmiştir.
Sözleşmeye konu ürünlerin davalı şirkete teslim edilip edilmediğinin tespiti için Gümrük Müşaviri Dış Ticaret Uzmanı bilirkişisinden alınan raporda;
“Fatura muhteviyatı malzemelerin gümrük idaresi tarafından resmi olarak muayene edilmesi, doğru ve tam olması halinde yurt dışına çıkışına izin verilmektedir ki bu durum tam da bir fatura muhteviyatı malzemelerin alıcısına teslim edilmesine ilişkin belge niteliği kazanmaktadır. Dolayısı ile ihracata konu malzemelerin faturaların tebliğine gerek kalmamakta olup, ihracat beyannamesi sunulması halinde faturanın ve malzemenin gerçek olduğunun ve alıcısına sevk edildiğinin resmi bir göstergesidir.
…
Dolayısı ile yurt dışındaki alıcısına gönderildiği ihracat/gümrük beyannameleri ile yurt dışına kesin gönderildiği tespit etmiş olduğumuz beyannameler ve ekindeki faturalar toplamının 1.670.225,43 USD olduğu ve önceki tüm bilirkişi raporlarında tespit edildiği üzere, Davalı/alıcı tarafından tedarikçiye yapılan 1.257.348,88 USD lik ödeme mahsup edildiğinde, davacı lehine 412.766,55 USD’ lik bir borç bakiyesi verdiği hesaplanmakta olup”
Tespitlerine yer verilmiştir.
Muhasebe Finans Uzmanı … ile nitelikli hesaplamalar uzmanı …, makine mühendisi… ve Gümrük Müşaviri Dış Ticaret Uzmanı … den alınan 15.05.2023 tarihli raporda;
Dosyaya sunulan 24.06.2020 tarihli kök raporun sonuç bölümünde belirtilen hususlar ve heyete dahil edilen … tarafından yapılan teknik değerlendirmeler sonrası hazırlanan ek raporlardaki tespitlerde değişiklik olmadığı, davacı yanın takip tarihi itibariyle davalıdan 1.817.020,08 TL alacaklı olacağı ve bu tutar için 29.06.2017 takip tarihine kadar geçen sürede talep edebileceği işlemiş faiz tutarının, ticari avans faizi oranı üzerinden 172.314,07 TL olacağı değerlendirmesinin geçerli olduğu tespitlerine yer verilmiştir.
Tarafların 340.02 ve 340.03 nolu hesaplara ilişkin itirazları ile diğer itirazları 10.06.2021 tarihli ek rapor, 01.11.2021 tarihli ek rapor ve 15.05.2023 tarihli bilirkişi ek raporunda ayrıntılı ve detaylı olarak gerekçeli bir şekilde belirtilmiştir.
GEREKÇE:
Dava, cari hesap ilişkisinden kaynaklı alacak istemine ilişkindir.
Davacı vekili, müvekkili davacı şirket tarafından davalıya yurt dışı taahhütleri için malzeme satışının gerçekleştirildiğini, davalının müvekkili şirkete Kazakistan’da gerçekleştirilen işler için yaptığı malzeme alımlarında kaynaklanan 2.392.527,00 TL cari hesap borcu bulunduğunu, borcun ödenmemesi nedeni ile … 32. İcra Müdürlüğünün …esas sayılı dosyası icra takibi başlatıldığı, takibe yapılan itirazın iptalini talep etmiştir.
Davalı vekili, davacı tarafın alacak iddiasına bir dayanak göstermediğini, davalı şirket ile davacı arasında cari hesap sözleşmesinin olmadığını, davaya ve davaya dayanak icra takibine konu edilen alacak iddiasının afaki olduğunu, müvekkili davalı şirketin davacı yana herhangi bir borcu bulunmadığını, faturalara konu ürünlerin teslim edilmediğini, davanın reddini savunmuştur.
Davacı alacaklı …Tic. AŞ, davalı borçlu ….Tic. A.Ş. aleyhine … 32. icra müd. 02.07.2017 tarih … E. sayılı dosyası ile 2.392.527.00,- TL asıl alacak 229.289.30,- TL İşlemiş faiz olmak üzere toplam 2.621.816.30,- TL alacak tutarı için takip tarihinden itibaren işleyecek yıllık reeskont avans faizi oranlarında takip başlatmıştır. Ödeme emrinin davalı borçluya tebliği ile davalı yasal süre içerisinde borcun tamamına ve ferilerine itirazı sonucu icra takibi durmuştur.
…Tic. A.Ş. (Tedarikçi ) firması ile …Tic. A.Ş. firması arasında 11.09.2013 tarih … numaralı Tedarik Sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmenin konusu Bina içi mekanik tesisat mühendislik sistemlerine ait Kazakistan dışı malzeme satış sözleşmesidir. Takibin dayanağını 11.09.2013 tarihli No:…Tedarik Sözleşmesi oluşturmaktadır. Sözleşmenin 2.1 maddesi uyarınca tedarikçi firma davacı …Tic. A.Ş. sözleşme … belirtilen malzeme ve ekipmanları alıcı davalı …Tic. A.Ş. ye … Cumhuriyeti Astana şehri gümrük (CIP) teslimi şartı ile temin etme, alıcı ise bu malzeme ve ekipmanları işbu sözleşme şartlarına uygun olarak teslim almayı ve parasını ödemeyi taahhüt etmiştir.
Buna göre uyuşmazlık taraflar arasında imzalanan 11.09.2013 tarih M-13-124 numaralı Tedarik Sözleşmesi EK-4 de belirtilen malzeme ve ekipmanların davacı tedarikçi tarafından, davalı alıcıya teslim edilip edilmediği, fatura muhteviyatı ürünlerin taraflar arasındaki sözleşmeye konu ürünler olup olmadıkları, ürünlerin bedelinin ödenip ödenmediği ile davacının alacağının bulunup bulunmadığına ilişkindir.
Uyuşmazlık konularının aydınlatılması ve davacının ödenmemiş alacağının bulunup bulunmadığının tespiti için konusunda uzman bilirkişilerden rapor alınmıştır.
Uyuşmazlığa konu fatura muhteviyatı ürünlerin taraflar arasındaki sözleşmeye konu ürünler olup olmadıkları;
02.02.2021 tarihli bilirkişi raporu ve sonrasında alınan ek raporlar ve dosyaya sunulan faturalar ile gümrük belgelerinin incelenmesinde, davacı şirketçe düzenlenen faturaların ısıtma soğutma havalandırma tesisatlarıyla ilgili olduğu, ithal edilerek faturaya işlendikleri, 120.03.03 no.lu muavin hesap ekstresinde yer alan fatura içeriği ürünlerin dava konusu 11.09.2013 tarihli sözleşmenin 4 no.lu ekinde yer alan ürünler olduğu tespit edilmiştir.
Uyuşmazlığa konu fatura muhteviyatı ürünlerin yurt dışına gönderilip gönderilmediği ve davalıya teslim edilip edilmediği;
Gümrük Müşaviri Dış Ticaret Uzmanı bilirkişi …’ den alınan 22.09.2022 uyap kayıt tarihli bilirkişi raporu, sonrasında tüm bilirkişilerden oluşan heyetten alınan 15.05.2023 tarihli bilirkişi raporu, dosyaya sunulan faturalar ile gümrük belgelerinin incelenmesinde; fatura muhteviyatı malzemelerin gümrük idaresi tarafından resmi olarak muayene edildiği, her hangi bir eksiklik ve usulsüzlük bulunmadığından ürünlerin yurt dışına çıkışına izin verildiği, böylelikle gümrük belgelerinin fatura muhteviyatı malzemelerin alıcısına teslim edilmesine ilişkin belge niteliği kazandığı kabul edilmiştir. İhracat/gümrük beyannameleri ile faturanın ve malzemenin gerçek olduğu ve alıcısına sevk edilerek Kazakistan’a kesin olarak gönderildiği resmi belge ile sabit görüldüğünden ayrıca ihracata konu malzemelerin faturaların tebliğine gerek bulunmadığından ürünlerin davalıya yurt dışında teslim edildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Sözleşmenin 6, 7 ve 8 maddeleri yönünden;
Sözleşmenin Tedarikçinin Yükümlülükleri başlıklı 6. Maddesi;
6/1- “Malzeme ve Ekipmanların Yapı’ya teslim edilmesini kendi hesabından yapmak,
6/16- “Alıcı’nın Ürün çıkış ülkesindeki teslim noksatında denetleme hakkı vardır. Ürün sevkine dair en az 1 hafta önceden yapılacak bildirimler üzerine 2 iş günü içerisinde tetkik talebi var ise bildirilecektir. Ancak çıkış noktasında yapılan tetkikler, Tadarikçi’nin, malin varış noktasında sağlam teslim sorumluluğunu değiştirmez, Ürün kabul noktası varış şantiyesidir, satılan malın kabul veya reddi varış şantiyesinde yapılır. Reddedilen malın yeniden temininden, reddedilen malın iade şartı aranmaksızın tedarikçi sorumludur.”
Sözleşme kapsamındaki malzemelerin ihracatı ve sonrasında yurt dışındaki davalı alıcı firmanın ithalatı aşamasında herhangi bir itiraz, siparişin iptali veya malzemelerin geriye iadesi gibi bir durumdan bahsedilmemesi sebebi ile sözleşme şartlarının karşılıklı olarak kabul edildiği, alacak bakiyesine ilişkin ihtar-icra takibi ve itirazların da tüm sevkiyatlar bittikten sonra, cari hesaplardaki borç alacak bakiyelerine ilişkin olduğu dikkate alındığında, sözleşme sürecindeki malzemelerin teslimine ve ödemelere ilişkin herhangi bir ihtilafa binaen yazılı bir ihtarın da söz konusu olmadığı ve dolayısı ile şartlarının karşılıklı olarak zımnen kabul edildiği anlaşılmaktadır.
Sözleşmenin Alıcı’nın Yükümlülükleri başlıklı 7. maddesi;
7/1- “…sözleşme kapsamında imal ve tedarik edilen malzeme ve ekipmanlar için bedellerin tedarikçiye ödemek”
7/2- “Gereken şekilde imal ve tedarik edilmesi halinde Malzeme ve Ekipmanlar ile ilgili olarak Tedarikçi tarafından ibraz edilen devir-teslim tutanaklarının ilgili işçilik taşeronununa zamanında 5 gün içerisinde onaylatmak veya tutanakların imzalanmasını reddetme hakkına haiz olup, kalitesiz imalat veya zamanında tedarik edilememesinden dolayı tedarikçi tarafından meydan verilen ilgili eksikliklerin giderilmesi için süre belirler.
Davacı firma tarafından temin edilerek yurt dışındaki alıcı davalı firmaya gönderilen eşyaların, kalite veya anlaşma şartlarına uygun olmaması halinde dış ticaret mevzuata ve sözleşme kapsamında alıcı/davalı firmanın zaten bu eşyaları iade etmiş olması gerekmektedir. İade yine gümrük işlemlerine tabi olarak gerçekleştirilmelidir. Dosya içeriği incelendiğinde siparişin uygun olmaması sebebi ile yazılı olarak davacı tedarikçiye gönderilmesi gereken her hangi bir ihtarnameye rastlanmaması ile gönderilen malzemelerin siparişe uygun olduğu ve teslim alınarak kabul edilmiş olduğu değerlendirilmiştir.
Sözleşmenin İşlerin Devir-teslim Düzeni başlıklı 8. Maddesi;
8/1- “…Her tedarik etabının sona ermesi ile birlikte ilgili Tedarikçi ile Alıcı arasında devir-teslimin ilgili ara tutanaklarını imzalanacaktır.
8/2- “Bütün malzeme ve ekipmanlar Yapı’ya sevk edilmesinden sonra işbu sözleşmenin hükümleri gereği Alıca, malzeme ve ekipmanların gereken kalitede imal ve zamanında tedarik edildiğini ve devlet komisyonu imzası ile devreye alındığında sağlanmış olduğunu kabul eder.
8/3- “…devir-teslim tutanağını imzalamayı gerekçeli olarak reddetmesi halinde taraflar gerekli tamamlama çalışmaları ile eksiklerin giderme süresini içeren iki taraflı tutanağı tanzim ederler. Gerekçeli reddin kırkbeş günlük süre içinde alınamaması halinde ise tedarik yapılmış olarak sayılacak ve Alıcı tarafından ödenmesi gerekecektir.
8/4- “Tedarikçi, Devlet Kabul Komizyonu’nun yapı’ya işletilmeye alınması yönündeki tutanağın imzalanmasını takip eden iki sene boyunca malzeme ve ekipmanların yükse kalitede olacağını ve/veya herhangi bir bozulma olmayacağını garanti eder.”
Sözleşmenin 8/1 maddesinde sevkiyat malzemelerine ilişkin olarak devir-teslim tutanağı tutulması öngörülmekte ise de sonraki hükümlerde de (8/3) eğer böyle bir tespit veya tutanak yok ise malzemelerin siparişe uygun olarak teslim edilmiş sayılacağı kararlaştırılmıştır. Devir-teslim tutanağı düzenlenmese de eşyanın teslim alınarak ihtiyaca binaen kullanılmış olması kabulü anlamına gelmektedir. Davalıya teslim edilmek üzere yurt dışına gönderildiği sabit olan ürünlerin iade edildiğine dair gümrük belgesinin bulunmaması, sözleşme sürecindeki malzemelerin teslimine ve ödemelere ilişkin herhangi bir ihtilafa binaen yazılı bir ihtar, tutanak düzenlenmemiş olması, teslimi ihtilafsız olan bedeli ödenmiş ürünler yönünden devir-teslim tutanaklarına rastlanmamış olması ile tarafların fiilen tutanak düzenlemeden ürünleri teslim alımını zımnen kabul ettikleri anlaşılmıştır.
Davacının alacağının bulunup bulunmadığı;
24.06.2020 tarihli bilirkişi kök raporu ile sonrasında alınan raporlardaki tespitler dosya içeriğine uygun ve denetime elverişli olmakla mahkememizce benimsenmiştir. Tarafların 340.02 ve 340.03 nolu hesaplara ilişkin itirazları ile diğer itirazları 10.06.2021 tarihli ek rapor, 01.11.2021 tarihli ek rapor ve 15.05.2023 tarihli bilirkişi ek raporunda ayrıntılı ve detaylı olarak gerekçeli bir şekilde belirtilmiştir.
Davalı yanın ibraz ettiği cari hesap ekstrelerinde sadece davacı yana yapmış olduğu ödemelerin yer alması, ancak davacı yan tarafından keşide edilen fatura bilgilerinin yurt dışı yerleşik firma kayıtlarında yer aldığından bahisle, bu ekstrelerde yer verilmemiş olması karşısında ödeme bilgileri dışında defterindeki tespitler savunmasını ispata yarar delil olarak kabul edilmemiştir.
Davacı taraf 24.06.2020 tarihli bilirkişi kök raporu ile sonrasında alınan raporlarlar, gümrük belgeleri ve faturalar ile sözleşmeye konu ürünleri davalıya teslim ettiği ve teslim edilen ürünler karşılığı davalıdan 1.817.020,08 TL asıl alacak ile 172.314,07 TL işlemiş faiz alacağı bulunduğunu ispatlamıştır. Davalı teslim aldığı ürünlerin bedelini ödediğini ispatlayamadığından, … 32.İcra Müdürlüğünün… esas sayılı dosyasına vaki itirazın 1.817.020,08 TL asıl alacak ile 172.314,07 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 1.989.334,15 TL bakımından iptaline, takibin belirtilen asıl alacak ve işlemiş faiz üzerinden kaldığı yerden devamına, fazlaya ilişkin (632.482,15 TL) istemin reddine, alacağın likit olması nedeni ile %20 oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, karar verilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın kısmen kabulü ile … 32.İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyasına vaki itirazın 1.817.020,08 TL asıl alacak ile 172.314,07 TL işlemiş faiz bakımından iptaline, takibin belirtilen asıl alacak ve işlemiş faiz üzerinden kaldığı yerden devamına, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Alacağın %20 oranında icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
3-Alınması gereken 135.891,41 TL nispi karar harcından peşin yatırılan 31.664,99 TL harcın mahsubu ile bakiye kalan 104.226,42 TL harcın davalıdan alınarak HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
4-Davacı lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hükmolunan kısım üzerinden hesaplanan 231.146,73 TL nisbi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
6-Davalı lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince reddedilen kısım üzerinden hesaplanan 94.547,50 TL nisbi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
7-Davacı tarafça yatırılan 31.664,99 TL peşin harcın davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
8-Davacı tarafça yatırılan 31,40 TL başvuru harcı, 4,60 TL vekalet harcı, 8.550,00 TL bilirkişi ücreti, 352,50 TL posta giderinden ibaret toplam 8.935,50 TL yargılama giderinin kabul ve red oranları dikkate alınarak 6.779,91 TL’sinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine, bakiyesinin davacı üzerine bırakılmasına,
9-Taraflarca yatırılan, kullanılmayan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı verilen karara karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde mahkememize veya başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek istinaf dilekçesi ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 02/11/2023

Başkan …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Katip …
e-imzalıdır