Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/586 Esas
KARAR NO : 2019/368

DAVA : İtirazın İptali (Haksız Eylemden Kaynaklanan Zarar Nedeniyle Rücuen Tazminata İlişkin)
DAVA TARİHİ : 22/06/2017
KARAR TARİHİ : 15/04/2019

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Haksız Eylemden Kaynaklanan Zarar Nedeniyle Rücuen Tazminata İlişkin) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA VE TALEP :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacının Nakliyat Emtia Sigorta Poliçesi ile sigortalısı bulunan … Tic. AŞ.’nin …’da yerleşik … Ltd. Şti. adlı satıcıdan satın almış olduğu dondurulmuş çekirdeksiz vişne emtiasının …’dan … fabrikasına karayolu ile nakliyesi işinin üst taşıyıcı … Tic. Ltd. Şti. tarafından üstlenildiğini, anılan emtianın …’dan … Gümrük Antrepoya fiili olarak taşınması işinin diğer davalı alt taşıyıcı … tarafından … (Çekici) … (Y. Römork) plakalı frigorifik araçla gerçekleştirildiğini,12.08.2015 tarihinde …’dan yüklenen emtianın 17.08.2015 tarihinde … Ltd. Şti.’nin soğuk hava deposuna tahliye edildiğini, ithalat işlemleri tamamlanan emtianın … Antrepodan sigortalı firma …’ın …’daki fabrikasına fiili olarak taşınması işinin üst taşıyıcı … tarafından sürücülüğünü …’in yaptığı ruhsat sahibi … olan … (Çekici) – 16 EF 622 (Y. Römork) plakalı frigorifik araçla gerçekleştirildiğini, 28.08.2015 tarihinde … Antrepodan yüklenen emtianın aynı gün sigortalı firma …’ın …’daki fabrikasına taşındığını, Fabrikaya -18 °C iken gelen araçtan tahliye öncesinde kalite uygunluğu için numune alındığını, analiz sonuçlarının uygun çıkmaması, ürünlerde karlanma ve bloklaşma görülmesi sebebiyle tekrar analizler yapılmak üzere yeniden numuneler alınması nedeni ile tahliye işleminin uzun sürdüğünü, bu nedenle sinirlenen araç şoförünün emtia araç üzerindeyken fabrikayı terk ettiğini ve ertesi sabah tekrar fabrikaya gelerek emtianın fabrikaya şartlı olarak kabul edildiğini, sigortalı tarafından taşıma sırasında meydana gelen hasarın sigorta poliçesinden karşılanmasına ilişkin müvekkili şirkete yapılmış olan başvuru üzerine sigorta eksperi tarafından düzenlenen ekspertiz raporunda özetle 30.08.2015 tarihinde … Tic. AŞ.’nin … tesislerine gidildiğinin, sevkiyata konu 32 palet dondurulmuş çekirdeksiz vişne emtiasının sigortalı firma soğuk hava deposunda istif edildiğinin, soğuk hava deposu iç sıcaklığının -23 C olduğunun, emtia kolilerinin üzerinde Türkçe ve İngilizce ‘”-18 C’de muhafaza ediniz” şeklinde not bulunduğunun, muhtelif noktalardaki 10 palet üzerinden 30 koli seçilerek açıldığının, tüm koli içerisinde vişne muhteviyatının bir kısmının muhtemelen sıcaklık artışı sebebiyle yumuşaması sonucu ezilmiş, patlamış / dağılmış olduğunun görüldüğünün, ambalaj içi vişne üzerinde yoğun karlanma mevcut olduğunun bildirildiğini, sigortalı firmadan emtianın kalitesine ilişkin güvence istendiğini, bunun üzerine … Tic. A.Ş. Kalite Şefi … tarafından konuya ilişkin 16.06.2015 tarihli Kalite Raporunda “27.08.2015 günü … firması tarafından lojistiği sağlanan ithal vişnelerin giriş sıcaklıkları -18°C olarak tespit edildiği, prosedür gereği yapılan kalite analizlerinde kriterleri aşan değerler bulunmuş olup örnekleme miktarı arttırılarak tekrar analizler yapılmak üzere numuneler alındığı, bu analizlerin yenilenmesi esnasında kalite ve lojistik biriminin uyarılarına rağmen şoförün mazotunun bittiği gerekçesiyle thermoking’i çalıştırmadığı, yaklaşık 1 saat sonrasında yapılan derece kontrollerinde sıcaklıkların -11 °C’lere kadar çıktığı, -15 °C üzerindeki ürünlerin kabulü standartlar gereği uygun olmamakla birlikte şoförün hiç kimseye sormadan kendi kararıyla fabrikayı terk ettiği” şeklinde değerlendirilmelerde bulunulduğunu, bunun üzerine eksper tarafından sigortalı şirketle tekrar iletişime geçilerek davaya konu hasarla ilgili sigortalı firma ilgilisi Sn. …’ün beyanının alındığını, sigortalı firma yetkilisi … beyanının “Ürünlerin …’dan … Gümrüğü’ne getirilmiş, … Antrepoya indirilmiş, fiili ithal işlemleri sonrası aynı nakliyeci firmanın temin ettiği thermoking’li bir başka araç ile ürünler … fabrikamıza teslim edilmiştir. Ürünleri ithalat işlemleri sonrası … Antrepo’dan alıp … Bursa fabrikamıza getiren tır thermoking’inde de herhangi bir problem yoktu. Zira araç -18 santigrat derecede fabrikamıza ulaşmış, kalite kontrol birimimiz üründen bir koli numune almış, ürünlerin daha önce ısı farklılığından kısmen çözülüp, sonra tekrar donduğu tespit edilmiş, bunun üzerine araçtaki ürünlerden farklı noktalardan da numuneler alınıp incelendiğinde aynı durumun araçtaki ürünlerin tamamında yaşanmış olduğu gözlemlenmiştir. Bu analiz/inceleme süreci sırasında araç şoförü aracın beklemeye alınıp boşaltılmamış olmasına sinirlenerek thermoking’i kapatmıştır. Fabrikamızdaki görevlilerin ısrarla uyarılarına rağmen thermoking’i çalıştırmayarak araç içindeki ısının -11 santigrat derecelere yükselmesine sebep olmuştur. Daha sonra da kimseye sormadan (mallarımız halen araç üzerindeyken) şoför aracı fabrika sahasının dışına çıkararak fabrikamızı terk etmiştir. Tüm bu olaylar gece vuku bulmuştur. Ertesi sabah nakliyeci aracılığı ile araç şoförüne ulaşılmış, şoför aracı tekrar fabrikamıza getirerek ürünleri depomuza teslim etmiştir. Ürünlerin … Antrepo’da beklediği süre içinde ısı farklılığının yaşanıp yaşanmadığını tespit etmek amacıyla ilgili antrepodan ürünün beklediği tarihler arasına ait ısı kayıtlarını istemiştik. Antrepoda herhangi bir ısı problemi yaşanmadığı kayıtlardan anlaşılmaktadır. Nakliyeci firmadan ürünleri …’dan yükleyip …’ya getiren aracın ısı kayıtları istenmiş ancak bu talebimize olumlu bir dönüş olmamıştır. Yine aynı şekilde ürünleri Bursa antrepodan yükleyip fabrikamıza getiren aracın ısı kayıtları istenmiş, bu talebimize de olumlu dönüş olmamıştır. Tüm bu incelemeler sonunda ekspertiz raporunun sonuç ve kanaat kısmında özetle -18 °C’de taşıma şartı olan … (Dondurulmuş Çekirdeksiz Vişne) cinsi emtianın, nakliyenin bir aşamasında ve bir nedenden dolayı soğuk zincirinin kırılmış ve istenen sıcaklığın sağlanamamış olması nedeniyle meydana gelmiş olabileceği, ibraz edilen ekli … Antrepo ısı kayıtları incelendiğinde, kısmen kısa süreli zamanlarda sıcaklık artışı olmakla birlikte soğuk zincirin bu antrepoda kırılmadığının görüldüğü, sigortalı tarafından … (Çekici) -… (Yarı Römork) plakalı araçla Antrepo sahasından fabrikaya yapılan nakliye sonrasında aracın -18 C ile teslimatı gerçekleştirmiş olduğu beyan edildiği ancak nakliye firması tarafından her iki sevkiyatı gerçekleştiren araçlara ait thermoking ısı kayıtlarının ibrazından imtina edildiği, bu ısı kayıtları görülemediğinden soğuk zincirin nakliyenin hangi aşamasında kırıldığı (istenilen sıcaklığın üzerinde sıcaklığa çıktığı ve sonrasında bu sıcaklıkta ne kadar beklediği) tespit edilememiş olduğu, sonuç olarak emtia …Tic. Ltd. Sti. adlı nakliyeci firma sorumluluğunda yapılan nakliye sonrasında hasarlı olarak teslim alındığı, meydana gelen hasarın toplam 74.955,17 TL olduğu, 27.777,77 sovtaj bedeli düşülmekle toplam tazminat tutarının 47.177.40 TL olduğu” şeklinde olduğunu, müvekkili …’nin davaya konu olay nedeniyle 24.11.2015 tarihinde 41.177,40 TL sigorta tazminatı ödediğini, müvekkilinin sigortalısına yapmış olduğu ödeme nedeniyle TTK. 1472. maddesi uyarınca sigortalının haklarına halef olduğundan davalı tarafın sorumluluğunu karşılayan 41.177,40 TL alacak için zarar sorumlularına rücu hakkı doğduğunu, davaya konu taşımanın …’dan Türkiye’ye yapılan uluslar arası kara taşıması olup, her iki davalı firmanın da yükü teslim aldığı andan teslim ettiği ana kadar bunların, kısmen veya tamamen ziyandan, hasara uğramasından müştereken ve müteselsilen sorumlu oduklarını, davaya konu olayın uluslar arası karayolu eşya taşımasına dair olduğundan meydana gelen zarardan CMR madde 34-36 hükümleri uyarınca müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarını, borçlu davalılara yapılan ihtarlara rağmen alacaklarının ödenmediğini, zararlarının tazmini açısından … 1. İcra Müdürlüğünün … E sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, ancak itiraz üzerine takibin durduğunu ileri sürerek itirazın iptaline ve % 20’den aşağı olmamak üzere müvekkili lehine icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı …TİC. LTD. ŞTİ vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; CMR Konvansiyonu’nun taşıyıcının sorumluluğunu düzenleyen 17. maddesi uyarınca müvekkilinin iddia edilen işbu dava konusu hasar dolayısıyla herhangi bir sorumluluğu bulunmadığını, emtianın antrepodan, alıcının fabrikasına sevkıyatının yapıldığı taşıyıcı aracın thermoking’inde herhangi bir problem olmadığı hususunun davacı tarafın sunmuş olduğu ekspertiz raporunda da açıkça belirtildiğini, davacı tarafın dosyaya sunmuş olduğu 11-124056 numaralı ekspertiz raporunun 10 numaralı “Sonuç” bölümünde, emtianın ithalat işlemleri sonrası … Antrepo’dan alıcının fabrikasına getiren müvekkilinin tırının thermoking’inde herhangi bir problem olmadığının açıkça belirtildiğini, zira müvekkilinin aracının -18 santigrat derecede alıcı … Gıda’nın fabrikasına ulaştığının davacı tarafından sunulmuş olan ekspertiz raporunda da aynen belirtildiğini, dolayısıyla iddia konusu hasarın emtianın müvekkili tarafından taşınması sırasında meydana gelmediğinin sabit olduğunu, dava konusu hasarın ne zaman ve nerede meydana geldiğinin belli olmadığı gibi müvekkilinden kaynaklı olduğu iddiasının da hiçbir şekilde ispat edilemediğini, emtianın …’dan Bursa’ya vardıktan sonra, …’da gümrüklü antrepoda soğuk hava deposunda, alıcının malı teslim alması için malın 10 gün bekletildiğini, öncelikle soğuk zincirinin bu 10 günlük süre içerisinde antrepoda kırılıp kırılmadığının tespit edilmesi gerektiğini, zira davacı tarafın dosyaya sunmuş olduğu ekspertiz raporunda, emtianın Trans’ın … antrepodan alıcının fabrikasına sevkıyatı sırasında kullanılan müvekkiline ait tırın thermoking’ inde herhangi bir problem olmadığının tespit edildiğini, emtianın …’da antrepoda 10 gün bekledikten sonra, müvekkiline ait tır ile alıcı … Gıda’nın fabrikasına sevk edildiğini, işbu mesafenin yaklaşık olarak 20 dakika sürecek kadar kısa bir mesafe olduğunu ve bu süre zarfında soğuk zincirinin kırılarak emtianın hasara uğramasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, dava konusu taşımanın gerçekleştirilmesine ilişkin olarak CMR senedinde yer alan; “Yükleme ve istiflemeden dolayı oluşacak halalardan taşıyıcı sorumlu tutulamaz” şeklindeki kayıt uyarınca yükleme ve istiflemeden dolayı oluşacak hatalar nedeniyle bir hasar meydana gelirse taşıyanın sorumlu olmayacağını, emtia hasarına müvekkilinin neden olduğu iddiasının hiçbir şekilde ispatlanamadığını, iddia konusu hasarın yükleme ve istifleme tahtındaki bir hatadan meydana geldiğinin tespit edilmesi halinde, CMR senedinin bahse konu özel şartı uyarınca müvekkilinin işbu hasardan sorumlu tutulmasının mümkün olmayacağını hiçbir şekilde kabul anlamına gelmemekle birlikte bir an için müvekkilinin sorumlu olduğu varsayılsa bile CMR Konvansiyonu uyarınca sınırlı sorumluluk hükümlerinin uygulanması gerektiğini, CMR konvansiyonu Madde 23 fıkra 3’e göre yükün kısmen veya tamamen hasara uğraması durumunda noksan olan kısım için ödenecek tazminat miktarının, noksan olan brüt ağırlığın beher kilogramı için 8,33 SDR özel çekme hakkı miktarını aşamayacağını, ayrıca CMR Konvansiyonu Madde 25 fıkra 2 bent (a) hükmüne göre eğer gönderilen yükün bir kısmı hasara uğramış ise ödenecek tazminat miktarının tamamının kaybolduğunda ödenmesi gereken miktarı aşamayacağını, hiçbir şekilde kabul anlamına gelmemekle birlikte, bir an için iddia edilen hasarın, müvekkilinin taşıması esnasında meydana geldiği varsayılsa dahi, tazminat miktarının CMR Konvansiyonu Madde 25 fıkra 2 bent (a) uyarınca sınırlı sorumluluk hükmüne göre hesaplanması gerektiğini, davacı tarafın, uyuşmazlık konusu tazminat miktarının 24.11.2015 tarihi ile 26.05.2016 tarihi arasında işleyecek yıllık % 10,5 avans faiz oranı ile birlikte tahsil edilmesini talep ettiğini, ancak davacının işbu talebinin CMR Konvansiyonu’na açıkça aykırı olduğunu, şöyle ki CMR Konvansiyonu madde 27 fıkra 2 uyarınca CMR sözleşmesi uyarınca talep edilen tazminatlar için istenebilecek faiz her türü para tazminatı için ancak yıllık azami %5’lik faiz oranında olacağından, uyuşmazlık konusu alacağa davacının talep ettiği faiz oranının uygulanmasının mümkün olmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı …vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; Söz konusu davanın uluslararası bir taşımayı ihtiva ettiğinden Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı îçin Mukavele Sözleşmesi (CMR Konvansiyonu) hükümlerinin uygulanması gerektiğini, CMR Konvansiyonu’nun 32. Maddesine göre alacağın, malın tesliminden itibaren 1 yılda zaman aşımına uğradığını, bu sebeple davanın zaman aşımına uğradığını, davanın zaman aşımından reddinin gerektiğini, hasar gören malın maliki ve satıcısının ise …’da yerleşik … firması olduğunu, davacının aktif husumet ehliyetinin olabilmesi ve taşıyıcının ikinci bir tazminat davasına maruz kalarak kendisinden aynı zararının mükerrer olarak tazmin edilmemesi için öncelikle malın Türkiye’deki alıcısı olan … A.Ş.’nin yurt dışındaki satıcıya mal bedelinin tam ve eksiksiz olarak ödendiğinin ispat edilmesi gerektiğini, zira davacı …Ş.’nin sigorta tazminatı ödemesini malın malikine değil sigortalısı … A.Ş.’ye yaptığını, bu sebeple davacının aktif husumet ehliyetinin bulunmadığını, müvekkilinin taşımaya konu malı …’dan …lü Antrepo’ya kadar hasarsız bir şekilde getirmiş ve yine hasar şerhsiz-temiz bir şekilde alıcının talimatına uygun olarak …lü Antrepo’ya teslim ettiğini, taşımanın gerçekleştiği 12.08.2015 – 17.08.2015 tarihleri arasında taşımayı gerçekleştiren aracın ısı kayıtları incelendiğinde taşıma sırasında ısının Taşıma Senedi’ndeki talimata uygun olarak -18 derecede olduğunun tespit edileceğini, bu hasarsız teslimden sonra gerçekleşen hadiselerin (Antrepodaki ısının uygun olup olmadığı, Antrepo-fabrika arasındaki taşımanın uygun olup olmadığı, boşaltmanın uzaması sebebiyle diğer taşımayı yapan aracın şoförünün boşaltmadaki bu süre uzamasına kızarak mal yüklü araçla birlikte boşaltma adresinden ayrılması, ertesi gün tekrar boşaltma adresine gelmesi gibi) müvekkili ile bir ilişkisi bulunmadığını, bu sebeple müvekkilinin kendisine verilen talimatlara uyarak, malı hasarsız olarak teslim ettiğinden davanın müvekkili açısından reddinin gerektiğini, kesinlikle ikrar kabul edilmemesi kaydı ile bir an için müvekkili firmanın hasar sebebi ile sorumlu olduğununun düşünülse dahi hasarda taşıyıcıya rücu meblağı CMR hükümlerine göre hesaplanmadığını, CMR 23/1. maddesinin “İşbu antlaşma hükümleri gereğince taşıyıcı, eşyanın kısmen veya tamamen ziya uğramasından dolayı tazminat ödemekle yükümlü tutulursa bu tazminat, eşyanın taşınmak üzere teslim alındığı yer ve zamandaki değerine göre hesaplanır.” hükmüne yer vermişken 23/2. maddesinin de “malın kıymeti, ticaret borsası fiyatına göre saptanır. Eğer böyle bir fiyat yoksa, geçerli piyasa fiyatlarına göre bir tespit yapılır. Eğer ne ticaret borsası ne de geçerli piyasa fiyatı mevcutsa tespit, aynı cins ve kalitedeki malların normal kıymetine göre. yapılır.” hükmüne amir olduğunu, 23/3. maddesinin ise sorumluluk sınırını belirlerken “her halde tazminat, eksik brüt ağırlığın beher kilogramı başına 8,33 hesap birimini aşamaz” hükmünü içerdiğini, davacının dava değerini belirlerken muhtemelen alıcıya kesilmiş olan faturaya itibar ettiğini, ancak bu bedelin kabulünün mümkün olmadığını, çünkü bu faturayı gönderici firmanın kar payını da katarak tanzim ettiği kabul edildiğinde davacı yanın talebi CMR 23. maddede belirtilen gerçek değerin oldukça üzerinde kalacağını, bu sebeple dava değerine itiraz ettiklerini, CMR’nin 27. maddesine istinaden davacı tarafından icra takibinde talep edilen faiz oranı ve faiz başlangıç tarihinin kabul edilemez olduğunu, dava konusu alacak likit olmadığından davacının icra inkar tazminat talebinın kabul edilemez olduğunu beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER :
…1. İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyası, fatura örneği, mail yazışmaları, 28/08/2015 tarihli tutanak,eksper raporu, bilirkişi heyeti raporu.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ KABUL VE GEREKÇE:
Davacı tarafından açılan dava, TTK 1472.m gereğince yasal halefiyete dayalı olarak rücuen tazminata ilişkin İİK 67.maddesine dayalı itirazın iptali davasıdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacı … şirketine sigortalı bulunan … Gıda San ve Tic. A.Ş’nin …da yerleşik … Ltd. Şti adlı satıcıdan satın almış olduğu dondurulmuş çekirdeksiz vişne emtiasının … … … fabrikasına karayolu ile nakliyesi işinin davalı … Ltd. Şti tarafından yapılması sırasında meydana gelen hasardan dolayı davalı … Ltd. Şti ile diğer taşıyıcı firma olan davalı … Tic. Ltd. Şti’nin sorumlu olup olmadıkları, hasarın ne zaman ve nerede meydana geldiği, zaman aşımı defi ve aktif husumet itirazlarının yerinde olup olmadığı hususlarındadır. Malın teslim tarihi 27/05/2015 takip tarihi 26/05/2016 olup davanın malın tesliminden itibaren bir yıl içerisinde açılması gerekmekte olup zaman aşımı defi reddedilmiştir.
İlgili … 1 İcra Müdürlüğünün … E sayılı dosyasının incelenmesinde, davacı alacaklı tarafından davalı borçlular aleyhine 26/05/2016 tarihinde 47.177,40 TL asıl alacak, 2.497,17 TL İşlemiş faiz olmak üzere toplam 49.674,57 TL rücu alacağın tahsili amacı ile ilamsız icra takibi başlatıldığı, ödeme emrinin davalı borçlulara tebliğ edildiği, davalı borçlular tarafından yasal süresi içerisinde verilen dilekçeler ile takibin durduğu, davalı borçlu … Taş. Oto. San. Tic. Ltd.Şti vekilinin 03/06/2016 tarihli itiraz dilekçesinde özetle; zaman aşamı, husumet ve alacağa ve miktarına itirazlarının olduğunu, diğer davalı … Tic. Ltd. Şti’nin ise itiraz dilekçesinde iddia edilen alacağın zamanaşımına uğradığını ileri sürdüğü, davacı alacaklının iş bu davayı açmakta hukuki yararı bulunduğu, takibin yetkili icra dairesinde yapıldığı, geçerli haciz yolu ile ilamsız genel takip bulunduğu, borçlular tarafından yasal süresi içerisinde yapılmış ve takibi durdurmuş geçerli itirazlar olduğu, davanın bir yıllık yasal süresi içerisinde açıldığı, itirazın iptali davasının koşullarının oluştuğu anlaşılmıştır.
Deliller toplandıktan sonra dosya rapor düzenlemeleri için dosya, Kara Taşımacılık Sigortası Uzmanı …, Sigorta uzmanı … ve Gıda Mühendisi …’ya tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti tarafından mahkememize sunulan raporda özetle; Dava konusu net 20.160 kg dondurulmuş çekirdeksiz vişne (IQF Sour Cherries) emtiasının soğuk zincir kırılması sebebiyle hasara uğradığı, soğuk zincirin, dava konusu emtianın 17.08.2015 ile 27.08.2015 tarihleri arasında depolandığı …lü Antrepoda -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalması nedeniyle kırıldığı, …’dan …lü Antrepoya yapılan nakliye sırasında, araç içi sıcaklığın dava konusu emtianın hasarlanmasma sebebiyet verecek düzeyde yükselmediği ve dolayısıyla söz konusu nakliye sırasında soğuk zincirin kırılmadığı, …lü Antrepodan sigortalı … A.Ş.’ye yapılan nakliye sırasında, araç içi sıcaklığın dava konusu emtianın hasarlanmasma sebebiyet verecek düzeyde yükselmediği ve dolayısıyla söz konusu nakliye sırasında soğuk zincirin kırılmadığı, davalıların CMR m. 17/1 kapsamında taşıma sürecinde sebebiyet verdiği hasardan söz edilemeyeceği beyan edilmiştir. Bilirkişi Raporu, dosya kapsamına uygun, ayrıntılı, açıklayıcı ve hüküm kurmaya elverişlidir.
İtirazın iptali davası yargılama usulü bakımından genel hükümlere tabidir. İspat yükü kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir. Kanuni bir karineye dayanan taraf sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda ön görülen istisnalar dışında karşı taraf kanuni karinenin aksini ispat edebilir. (HMK M.190). İtirazın iptali davasında ispat yükü kural olarak davacı alacaklıdadır. Somut olayda, Davacı, emtia nakliyat sigortacısı sıfatı ile ödediği tazminatı rücu konusu etmiş, icra takibine girişmiş, davalı ise takibe itiraz etmiştir. Davacının TTK m. 1472 gereğince yasal halefiyete dayalı olarak rücuen tazminat konulu takip ve dava yoluna gittiği, davalıların ise taşıma sürecinde rol alan taşıyıcılar olduğu, 1.davalının akdi taşıyıcı, 2.davalının fiili taşıyıcı vasıflan gereği müteselsil sorumlu oldukları ileri sürüldüğünden ve davalılarca ileri sürülen itiraz sebeplerine ve cevaplara göre ispat yükü yer değiştirmeyeceğinden ispat yükü davacı alacaklıdadır.
… isimli satıcı tarafından dava dışı sigortalı … Tic. A.Ş.’ye satılan dava konusu emtia 32 palet üzerinde 2016 Kutu. net 20.160 kg, brüt 21.357 kg dondurulmuş çekirdeksiz vişne (1QF Sour Chcrrics) ve 12.08.2015 tarih EXSE15-00041 Nolu ürün fatura bedeli 21.524,80 EUR Sigortalı … Tİc. A.Ş. ile 2. Davalı alt taşıyıcı … Tic. Ltd.Şti. arasında düzenlenmiş 000065 nolu CMR Hamule Senedi incelendiğinde “Sıcaklık -18 °C” ve “Yükleme ve istiflemeden dolayı oluşacak hatalardan taşıyıcı sorumlu tutulamaz” şeklinde kayıt mevcuttur. Söz konusu belgede …’dan …lü Antrepoya taşınan emtianın 17.08.2015 tarihinde antrepoya teslimi sırasında herhangi bir uygunsuzluk ile ilgili şerh notu belirtilmemiştir. Ayrıca emtianın …lü Antrepoya teslimi sırasında … Müdürlüğü ile 2. Davalı alt taşıyıcı … arasında düzenlenmiş Teslim Tesellüm Tutanağında da herhangi bir uygunsuzluk ile ilgili şerh/rezerv belirtilmemiştir.
Hasar görmüş 20.150 kg emtia sigortalı … Tic. A.Ş. tarafından Alza Gümrük Ürünleri adına düzenlenmiş 02.10.2015 tarih ve A-248419 Seri-Sıra Nolu fatura ile 29.813,94 TL (27.605,50 TL + %8 KDV) sovtaj bedeliyle satılmıştır.
Davacı tarafın sunduğu… Ltd. Şti. taralından düzenlenmiş 12.11.2015 tarih ve H-124056 nolu Nakliyat Hasar Ekspertiz Raporunda: “-18 °C’de taşıma şartı olan IQF Sour Cherries (Dondurulmuş Çekirdeksiz Vişne) cinsi emtianın, nakliyenin bir aşamasında ve bir nedenden dolayı soğuk zincirinin kırılmış ve istenen sıcaklığın sağlanamamış olması nedeniyle meydana gelmiş olabileceği, ibraz edilen ekli Bursa Antrepo ısı kayıtları incelendiğinde, kısmen kısa süreli zamanlarda sıcaklık artışı olmakla birlikte soğuk zincirin bu antrepoda kırılmadığının görüldüğü, sigortalı tarafından … (Çekici) – … (Yarı Römork) plakalı araçla Antrepo sahasından fabrikaya yapılan nakliye sonrasında aracın -18 C ile teslimatı gerçekleştirmiş olduğunun beyan edildiği ancak nakliye firması tarafından her iki sevkiyatı gerçekleştiren araçlara ait thermoking ısı kayıtlarının ibrazından imtina edildiği, bu ısı kayıtları görülemediğinden soğuk zincirin nakliyenin hangi aşamasında kırıldığı (istenilen sıcaklığın üzerinde sıcaklığa çıktığı ve sonrasında bu sıcaklıkta ne kadar beklediği) tespit edilememiş olduğu, sonuç olarak emtia … Tic. Ltd. Sti. adlı nakliyeci firma sorumluluğunda yapılan nakliye sonrasında hasarlı olarak teslim alındığı, meydana gelen hasarın toplam 74.955,17 TL olduğu, 27.777,77 sovtaj bedeli düşülmekle toplam tazminat tutarının 47.177,40 TL olduğu” şeklinde görüş ve kanaat belirtilmiştir.
Davalı üst taşıyıcının sunduğu … Ltd. Şti tarafından düzenlenmiş 08.03.2016 tarih ve TK 018-16 Nolu ekspertiz raporunda: “Yapılan incelemelerde donmuş vişne muhteviyatının bir kısmının ezilmiş, patlamış, dağılmış olduğu tespit edilmiştir. Emtialar üzerinde karlanmalar tespit edilmiştir. … Gümrüğü soğuk hava deposunun sıcaklık çıktıları incelendiğinde ortalama -17 derecede çalıştırıldığı anlaşılmaktadır. … / … plakalı araca ait “…” seri nolu soğutucu ünitenin çıktılarının dökümü aşağıdaki gibidir:
12.08.2015 tarihinde ortalama -18 °C 13.08.2015 tarihinde ortalama -19 °C 14.08.2015 tarihinde ortalama -19 °€ 15.08.2015 tarihinde ortalama -18 °C 16.08.2015 tarihinde ortalama -18 °C 17.08.2015 tarihinde ortalama – 19 °C
… – … plakalı araca ait “…” seri nolu soğutucu ünite kayıtlarına göre 27.08.2015 ve 28.08.2015 tarihlerinde soğutucu ünite -18 °C ye ayarlanmış ve tahliye edildiği 16:46 ya kadar ortalama – 18 °C derecede taşınmıştır. 28.08.2015 tarihinde araç boşaltılmaya başlanıldığı için kapılar saat 17.01 de açılmaya başlanılmış vc derece giderek artmıştır. Boşaltma tamamlandıktan sonra ürün sıcaklıkları artmıştır. Her iki araç üzerindeki soğutucu ünite çıktıları incelendiğinde söz konusu emtcanın -18 derecede taşındığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla soğuk zincirinin nakliye esnasında kırılmadığı” şeklinde görüş ve kanaat belirtilmiştir.
Soğuk Zincir: Soğuk ortamda muhafazası gereken gıda maddelerinin gıda güvenliği kriterlerine uygunluğunu vc özelliklerini koruyabilmesi için. üretim aşamasından başlayarak sevkiyat, depolama ve sergileme gibi tüketime kadarki her aşamada uygulanması zorunlu olan soğuk muhafaza, soğuk taşıma ve benzeri işlemlerdir.
Soğuk zincirin korunması için dondurulmuş ürünler en az -18 dereceyi sağlayan soğuk hava depolarında muhafaza edilmelidir. -15 dereceden daha sıcak bir saklama sıcaklığı soğuk zincirin kırılması nedeniyle gerek gıda güvenliği açısından gerek ürünün kalitesi açısından oldukça sakıncalıdır. Depo içerisinde tek düze sıcaklık dağılımını sağlamak amacıyla soğuk havanın sirkülasyonu için ürünler ve duvar arasında ve ayrıca palet istifleri arasında en az 10 cm boşluk bulunmalıdır.
Karlanma: Dondurularak muhafaza edilen donuk ürünlerin nem kaybederek (süblimasyon) kurumasını önlemek amacıyla donuk ürünler uygun ambalaj materyali ile ambalajlanır. Depolama ve taşıma sırasındaki sıcaklığın yükselmesi ambalaj içerisindeki havanın nem miktarının artmasına ve daha sonra sıcaklığın yeniden düşmesi ile ürünlerin karlanmasına sebebiyet verir.
Blok Oluşumu: Donuk ürünlerin karlanmaya sebebiyet veren ısılardan daha yüksek ısılara maruz kalarak çözünmesi ve daha sonra sıcaklığın yeniden düşmesi ile ürün tanelerinin birbirlerine yapışması durumudur.
Defrost: Soğuk hava depolarının kapılarının çok sık açılıp kapanması ve/veya her seferinde 1 dakikadan daha uzun süre ile açık kalması nedeniyle depo iç sıcaklığının ve dolayısıyla ortam neminin artması sonucunda soğutucu ünitelerde (evaporatör) buzlanma meydana gelir. Buzlanma ise soğutucu ünitelerin hava ile temasını azaltıp ortamın yeterince soğutulmasına engel olur. Bu durumu önlemek amacıyla belirli aralıklarla ve belirli sürelerle soğutucu üniteler ısıtılarak buzlanma giderilir. Bu yöntemle yapılan soğutucu ünitedeki buzlanmanın giderilmesi işlemine defrost denilmektedir. Soğutucu ünitelerin defrost süresi ve sıcaklığının uzun olması nedeniyle de donuk ürünlerde karlanma ve blok oluşumu meydana gelebilmektedir. Zira defrost işlemi sırasında soğutucu üniteler soğutma işlemine ara vermektedir.
18.10.2014 tarih ve 29149 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Hızlı Dondurulmuş Gıdalar Tebliği (Tebliğ No: 2014/47)
Tanımlar başlıklı Madde 4- a):
Hızlı dondurulmuş gıda: Ürün tipine bağlı olarak maksimum kristalizasyon sıcaklık bölgesinin mümkün olan en kısa sürede geçildiği, hızlı dondurma olarak bilinen uygun bir dondurma işlemi ile sağlandığı, sıcaklığın sabit değere ulaştırılmasının ardından ürünün tüm noktalarının -18 “C veya daha düşük sıcaklıkta olduğu, bu durumun sürekli korunduğu ve bu özelliklerim taşıyacak şekilde pazarlandığı gıdayı ifade eder.
Ürün Özellikleri başlıklı Madde 5- d):
Hızlı dondurulmuş gıdaların sıcaklığı ürünün tüm noktalarında -18 °C veya daha düşük bir sıcaklıkta sabitlenir ve bu sıcaklığın korunması sağlanır. Ancak taşıma ve dağıtım aşamaları ile perakende satış reyonlarındaki dolaplarda muhtemel kısa süreli sıcaklık artış toleransı 3 °C’yi geçmemelidir.
Sıcaklık kayıtlarının incelenmesi:
a-) …’dan … Antrepoya Yapılan Nakliye Süreci :
2. Davalı alt taşıyıcı … tarafından sunulan ve yine 2. Davalı alt taşıyıcının fiili olarak …/ … plakalı araçla gerçekleştirdiği …’dan … Antrepoya yapılan dondurulmuş çekirdeksiz vişne emtiasının nakliyesine ait. üzerinde soğutucu üniteyi tanımlayan bir işaret (seri no) görülememekle beraber 1. Davalı üst taşıyıcının sunduğu … Ltd. Şti tarafından düzenlenmiş 08.03.2016 tarih ve TK 018-16 Nolu ekspertiz raporunda “…” seri no olarak tanımlanmış, soğutucu ünite sıcaklık kayıtları incelenmesi sonucunda:
İlk sıcaklık kaydının 12.08.2015 tarihinde saat 13:27’dc alınmaya başlandığı ve çeşitli zaman aralıklarıyla 14.08.2015 tarihinde saat 17:18’e kadar devam ettiği; bu süre zarfında en yüksek sıcaklığın 13.08.2015 tarihinde saat 16:02’dc -17,5 °C olarak ölçülmüştür.
Dosya kapsamında 14.08.2015 saat 17:18 ile 16.08.2015 saat 10:02 arahğındaki sıcaklık kayıtları bulunmamakla beraber 1. Davalı üst taşıyıcının sunduğu … Ltd. Şti tarafından düzenlenmiş 08.03.2016 tarih ve TK 018-16 Nolu ekspertiz raporunda 15.08.2015 tarihinde araç içi sıcaklığın ortalama olarak -18 °C ölçüldüğü tespiti yapılmıştır.
16.08.2015 tarihinde saat 10:02’de başlayan sıcaklık kaydının çeşitli zaman aralıklarıyla devam ederek aynı tarihte saat 20:02’de sonlandığı; bu süre zarfında en yüksek sıcaklığın -17,9 °C olarak ölçüldüğü görülmektedir.
Dosya muhteviyatında 17.08.2015 tarihli sıcaklık kayıtları bulunmamakla beraber 1. Davalı üst taşıyıcının sunduğu … Ltd. Şti tarafından düzenlenmiş 08.03.2016 tarih ve TK 018-16 Nolu ekspertiz raporunda 17.08.2015 tarihinde araç içi sıcaklığın ortalama olarak -19 CC ölçüldüğü tespiti yapılmıştır.
Sonuç olarak …’dan … Antrepoya yapılan nakliye sırasında, araç içi sıcaklığın dondurulmuş çekirdeksiz vişne emtiasının hasarlanmasına sebebiyet verecek düzeyde yükselmediği ve dolayısıyla soğuk zincirin kırılmadığı anlaşılmıştır.
b-) … Antrepodan Sigortalı … A.S.’ye Yapılan Nakliye Süreci :
1. Davalı üst taşıyıcının fiilî olarak … (Çekici) -… (Yarı Römork) plakalı araçla gerçekleştirdiği … Antrepodan sigortalı … A.Ş.’ye yapılan nakliyeye ait araç sıcaklık kayıtları bulunmamakla beraber 1. Davalı üst taşıyıcının sunduğu … Hizmetleri Ltd. Şti tarafından düzenlenmiş 08.03.2016 tarih ve TK 018-16 Nolu ekspertiz raporunda … – … plakalı araca ait “…” seri nolu soğutucu ünite kayıtlarına göre 27.08.2015 ve 28.08.2015 tarihlerinde soğutucu ünitenin -18 °C ye ayarlandığı ve tahliye edildiği 16:46 ya kadar ortalama – 18 °C derecede taşındığı tespitleri yapılmıştır.
Sonuç olarak … Antrepodan sigortalı … A.Ş.’ye yapılan nakliye sırasında, araç içi sıcaklığın dondurulmuş çekirdeksiz vişne emtiasının hasarlanmasına sebebiyet verecek düzeyde yükselmediği ve dolayısıyla soğuk zincirin kırılmadığı anlaşılmıştır.
c-) …lü Antrepoda yapılan depolama süreci :
Davacı …Ş. tarafından sunulan, dava konusu emtianın …lü Antrepoya tahliye edildiği 17.08.2015 tarihinde saat 00:00″da başlayıp 28.08.2015 tarihinde saat ll:50’de sona eren sıcaklık kayıtları günlük olarak incelenmesi neticesinde:
17,08.2015 tarihinde …lü Antrepoda dava konusu emtianın gün içerisinde -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalması ve soğutucu ünitelerin 05:00, 13:00 vc 21:00 saatlerine ayarlandığı değerlendirilen defrost sıcaklığı ve süresinin uzun olması nedeniyle soğuk zincirin kırıldığı anlaşılmıştır.
8.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda dava konusu emtianın gün içerisinde -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalması vc soğutucu ünitelerin 05:00,
19.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda dava konusu emtianın, gün içerisinde 05:00. 13:00 ve 21:00 saatlerine ayarlandığı değerlendirilen soğutucu ünite defrost sıcaklığı ve süresinin uzun olması nedeniyle. -15 °Cnin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kaldığı ve dolayısıyla soğuk zincirin kırıldığı anlaşılmıştır.
20.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda dava konusu emtianın, gün içerisinde 05:00. 13:00 ve 21:00 saatlerine ayarlandığı değerlendirilen soğutucu ünite defrost sıcaklığı ve süresinin uzun olması nedeniyle. -15 °C,nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kaldığı ve dolayısıyla soğuk zincirin kırıldığı anlaşılmıştır.
21.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda dava konusu emtianın, gün içerisinde 05:00. 13:00 ve 21:00 saatlerine ayarlandığı değerlendirilen soğutucu ünite defrost sıcaklığı ve süresinin uzun olması nedeniyle, -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kaldığı ve dolayısıyla soğuk zincirin kırıldığı anlaşılmıştır.
22.08,2015 tarihinde …lü Antrepoda dava konusu emtianın, gün içerisinde 05:00, 13:00 ve 21:00 saatlerine ayarlandığı değerlendirilen soğutucu ünite defrost sıcaklığı ve süresinin uzun olması nedeniyle. -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kaldığı ve dolayısıyla soğuk zincirin kırıldığı anlaşılmıştır.
23.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda dava konusu emtianın, gün içerisinde 05:00, 13:00 ve 21:00 saatlerine ayarlandığı değerlendirilen soğutucu ünite defrost sıcaklığı ve süresinin uzun olması nedeniyle, -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kaldığı ve dolayısıyla soğuk zincirin kırıldığı anlaşılmıştır.
24.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda dava konusu emtianın gün içerisinde -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalması ve soğutucu ünitelerin 05:00, 13:00 ve 21:00 saatlerine ayarlandığı değerlendirilen defrost sıcaklığı ve süresinin uzun olması nedeniyle soğuk zincirin kırıldığı anlaşılmıştır.
25.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda depolanan dava konusu emtianın gün içerisinde -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalması ve soğutucu ünitelerin 05:00, 13:00 ve 21:00 saatlerine ayarlandığı değerlendirilen defrost sıcaklığı ve süresinin uzun olması nedeniyle soğuk zincirin kırıldığı anlaşılmıştır.
26.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda depolanan dava konusu emtianın gün içerisinde -15 DC’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalması ve soğutucu ünitelerin 05:00, 13:00 ve 21:00 saatlerine ayarlandığı değerlendirilen defrost sıcaklığı ve süresinin uzun olması nedeniyle soğuk zincirinin kırıldığı anlaşılmıştır.
27.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda depolanan dava konusu emtianın depodan tahliyesine dek gün içerisinde -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kaldığı ve dolayısıyla soğuk zincirin kırıldığı anlaşılmıştır.
28.08.2015 tarihinde …lü Antrepoda dava konusu emtia bulunmamakla beraber, depo iç sıcaklığı dondurulmuş gıda emtiası için uygun değerlerdedir.
Bu değerlendirmeler sonucu, dava konusu net 20.160 kg dondurulmuş çekirdeksiz vişne (IQF Sour Cherries) emtiasının soğuk zincir kırılması sebebiyle hasara uğradığı, soğuk zincirin, dava konusu emtianın 17.08.2015 ile 27.08.2015 tarihleri arasında depolandığı …lü Antrepoda -15 °C’nin üzerindeki sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalması nedeniyle kırıldığı, …’dan …lü Antrepoya yapılan nakliye sırasında, araç içi sıcaklığın dava konusu emtianın hasarlanmasma sebebiyet verecek düzeyde yükselmediği ve dolayısıyla söz konusu nakliye sırasında soğuk zincirin kırılmadığı, …lü Antrepodan sigortalı … A.Ş.’ye yapılan nakliye sırasında, araç içi sıcaklığın dava konusu emtianın hasarlanmasma sebebiyet verecek düzeyde yükselmediği ve dolayısıyla söz konusu nakliye sırasında soğuk zincirin kırılmadığı, davalıların CMR m. 17/1 kapsamında taşıma sürecinde sebebiyet verdiği hasardan söz edilemeyeceği, davalıların sorumluluk bakımından müteselsil sorumlu oldukları ancak öncelikle hasarın taşıma sürecinde meydana geldiğinin ispatının gerektiği, davacı ödemesi ile sigortalısına halef olduğu ve ancak hasardan sorumlu olanlara karşı rücu edebilecek ise de davalıların sorumluluk sürecinde hasar meydana geldiği sabit olmadığından halefiyete dayanan davacının davalılara rücu edemeyeceği, davalıların depolama süreci bakımından pasif taraf ehliyetleri olmadığı anlaşılmakla davanın husumetten reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Açıklanan yasal gerektirici nedenlere göre;
G.D: Davalı …Ltd. Şti ‘nin zamanaşımı definin reddine,
Davanın reddine,
Harçlar Kanununca alınması gerekli 44,40 TL ilam harcının peşin yatırılan 599,95 TL harçtan mahsubu ile fazla yatırılmış olan 644,35 TL harcın davacıya iadesine,
Davalı … SANAYİ TİC. LTD. ŞTİ ve Davalı …vekil ile temsil olunduklarından ve red sebebi ortak olduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T 3/2.fıkrası gereğince hesaplanan 5.814,20 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalılara eşit oranda verilmesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan bakiye gider avanslarının karar kesinleştiğinde yatıran taraflara iadesine,
Dair tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekili ile davalı … Tic. Ltd. Şti vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 15/04/2019

Katip …

Hakim …