Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2017/103 Esas
KARAR NO:2023/568

BİRLEŞEN DAVA:…. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ(… ESAS, … KARAR)

DAVA:Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan), Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:02/02/2017
KARAR TARİHİ:07/07/2023

…Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 21/07/2020 ve … Esas, … karar sayılı kararı ile Mahkememizin yukarıda esas numarası yazılı dosyasında birleştirilen Tazminat (Haksız Fiilden Kaynaklanan) davasının Mahkememizce yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Asıl davada davacı vekili 02/02/2017 tarihli dava dilekçesinde özetle; davalı şirket ile müvekkili şirket arasında 14/04/2015 tarihli faktoring sözleşmesi akdedildiği, bu sözleşme çerçevesinde 11/10/2016 tarihine kadar çalıştıklarını, müvekkili … A.Ş.’nin … Şubesi’ne ait 25/01/2017 keşide tarihli 80.000,00-TL keşidecisi … … Teks. San ve Tic A.Ş olan … çek nolu çek karşılığında ne kadar finansman sağlanabileceğini 06/10/2016 tarihinde e-mail göndererek sorduğunu, e-mail ile vermiş olduğu cevapta 10/10/2016 tarihinde verilmesi halinde söz konusu çek karşılığında 76.439,00-TLfinansman sağlayacağını beyan ettiğini, müvekkili söz konusu çeki davalı şirketin çalıştığı … Bankası A.Ş … Sanayi Şubesine 10/10/2016 tarihinde teslim ettiğini, ancak davalı şirket anlaşma ile vaad ettiği 76.439,33-TL finansman ödemesini müvekkiline ödemediğini, davalı şirket çeke el koyduktan sonra vekili marifetiyle çekin tesliminden bir gün sonra 11/10/2016 tarihli … 55. Noterliği’nin … yevmiye nolu ihtarnamesi ile faktoring sözleşmesini tek taraflı olarak feshettiklerini, müvekkili 14/10/2016 tarihli … 57. Noterliği’nin 14/10/2016 tarihli … yevmiye nolu ihtarnamesi ile davalı tarafa ihtarname gönderdiğini, ihtarnamede sözleşmenin feshinin haksız ve hukuki mesnetten yoksun olduklarının, el konulan 80.000,00-TL miktarlı çekin iadesini, sözleşmeyi haksız yere feshedildiğinden dolayı fazladan almış oldukları faizin iadesi, zararların tazmin edilmesine ihtaren bildirdiklerini belirterek, cirantası oldukları 29/10/2016 keşide tarihli … çek nolu … A.Ş. … Şubesi’ne ait 17.905,00 TL çekin davalı şirketten alınarak taraflarına iadesine, davalı şirket söz konusu çeki keşideciden tahsil etmiş ise yapmış olduğu 17.905,15 TL ödemenin 01/11/2016 tarihinden itibaren işleyecek taraflar arasında akdedilen faktoring sözleşmesi uyarınca işleyecek yıllık %35,50 sözleşme faizi ile birlikte davalı şirketten tahsiline, davalı şirkete borçlarının olmadığının tespitine, öncelikle … Bankası A.Ş. … … Şubesi’ne ait 04/02/2017 keşide tarihli 32.000,00 TL bedelli keşidecisi … San. Ve Tic. Teks. Ltd. Şti olan bir adet çek, … Aş. … Şubesi’ne ait … çek no’lu 04/03/2017 keşide tarihli 35.000,00 TL bedelli keşidecisi … San. Ve Tic Teks.Ltd. Şti olan bir adet çek, … …. A.Ş … Şubesi’ne ait … çek nolu 05/03/2017 keşide tarihli 15.000,00 TL bedelli … … İth. İhr. Ltd. Vadesi henüz gelmemiş olan çeklerin taraflarına iadesine, aynen iadenin mümkün olmaması halinde ve dava devam ederken davalı tarafça tahsil edilmeleri halinde fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla müvekkili şirketten fazladan tahsil edilen şimdilik 80.000,00 TL’nin 14/10/2016 tarihinden itibaren taraflar arasında akdedilen faktoring sözleşmesi uyarınca işleyecek yıllık %35,50 sözleşme faizi ile davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davalı sözleşmeyi haksız yere feshettiğinden ve vadesinden önce ödemeleri aldığından haksız yere tahsil etmiş olduğu faizin şimdilik 500,00 TL sinin 14/10/2016 tarihinden itibaren taraflar arasında akdedilen faktoring sözleşmesi uyarınca işleyecek yıllık %35,50 sözleşme faizi ile davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla Borçlar Kanunu m. 112. Hükmü uyarınca sözleşmeye aykarılık nedeniyle uğramış ve uğrayacakları zararların şimdilik 5.000,00 TL maddi tazminatın 10/10/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsiline, davalı şirketin haksız eylemi neticesinde müvekkili şirketin ticari itibarı sarsılmış olduğundan manevi yönden zarar gördüğü nedeniyle 10.000,00 TL manevi tazminatın 10/10/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile tahsiline, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl davada davalı vekili 02/05/2017 tarihli cevap dilekçesinde özetle; davacı …… San. ve Tic. A.Ş. (faktoring müşterisi) ile müvekkili… A. Ş. arasında 14.04.2015 tarihli Fakroring Sözleşmesi akdedilmiş olduğunu, işbu Sözleşme uyarınca, taraflar arasında en son olarak aşağıda yer alan 8 adet çeke konu faturalar nedeni ile faktoring işlemi yapıldığını ve karşılığında davacının müşteriye finansman sağlamış olduğunu, yapılan bu işlemler kapsamında bahse konu çeklerde müvekkiline ciro ile devir edildiğini, müvekkili firmanın kendisine devir edilmiş olan tüm çeklerin, keşidecileri ve cirantaları bakımından düzenli aralıklarla… nezdinde finansal sorgulamalar yapmakta ve bu sorgulama sonuçlarını müşterileri ile paylaşmakta olduğunu, finansal sorgulama sonuçları negatif olan çeklerin, sözleşme gereğince ilgili müşteri tarafından muteber çekler ile değiştirilmesi ya da bedellerinin nakden depo edilmesi gerekmekte olduğunu, işbu dilekçe konu Çekler bakımından yapılmış olan KKB sorgulamaları neticesinde de, keşidecisi … … Ltd. Şti. ve çeklerden birinde ciranta, ikisinde ise keşideci olarak yer alan … San. Ve Tic. Teks. Ltd. Şti. tarafından keşide edilmiş olan başkaca çeklerin karşılıksız çıkmaya başladığını ve bahse konu çeklerin tahsilinin oldukça riskli hale geldiğini tespit ettiklerin, her iki firmanın da 03.10.2016 tarihi itibari ile çeklerinin karşılıksız çıktığını, … … ve … ile yoğun bir şekilde ticaret yapmakta olan davacının … … ve … tarafından ödenmeyen/ödenmeyecek olan çekler karşısında, ödeme yapmak zorunda kalacağını ve hatta icra takipleri ile karşılaşabileceğini, bu durumun finansal durumunu olumsuz olarak etkileneceğini, davacı tarafından yukarıda bahse konu çeklere ilişkin olarak ne çek değişimi ne de bedellerinin depo edilmesine yönelik olarak herhangi bir işlem yapılmaması ve … … ve … tarafından çeklerin ödenmemeye başlanması üzerine davacının mali durumunda olumsuz etkenlerin ortaya çıkması üzerine de sözleşmenin haklı nedenle sona erdirildiğini, davacının hesabının kat edildiğini ve müvekkil firmanın alacak bakiyesi olan 180.115,52 TL’nin ödenmesi, bu ödeme yapılana kadar müvekkil şirketin elinde bulunan tüm kıymetli evraklar ile sair mal ve haklar bakımından, rehin, hapis ve mahsup hakkının kullanılacağı davacıya … 35. Noterliği’nin … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile ihtar edildiğini, davacının sözleşme kapsamında finansman sağlanması amacıyla müvekkile devir etmek istemiş olduğu … … Teks. San. Ve Tic. A.Ş.’den olan alacaklarına istinaden herhangi bir faktoring işlemi uygulanmadığını, ancak devir edilmek istenen bu alacağa istinaden … … tarafından düzenlenmiş olan 25.01.2017 keşide tarihli … çek nolu 80.000,00TL bedelli çekin ise yukarıda bahse konu İhtarname uyarınca uygulanmakta olan hapis ve rehin hakları doğrultusunda davacıya iade olunmadığını, davacı tarafından 14.10.2016 tarihinde cevabi ihtarname keşide edilmiş ve bu ihtarnamede, faktoring işlemine konu çeklerin vadesinde ödeneceği ve bu sebeple de hesap katının ve 80.000,00TL bedelli keşidecisi … … olan çeke ilişkin olarak uygulanan hapis hakkının hukuka uygun olmadığı iddia edilmişse de davacının bu iddia ve taleplerinin haksız ve yersiz olduğunu, belirterek davacı tarafından ikame edilen iş bu haksız davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davada davacı vekili 12/03/2020 tarihli dava dilekçesi ile; Davalı şirket ile müvekkili şirket 14/04/2015 tarihli faktoring sözleşmesi akdedildiği, bu sözleşme çerçevesinde 11/10/2016 tarihine kadar çalıştıklarını, müvekkili … A.Ş … şubesine ait 25/01/2017 keşide tarihli 80.000,00-TL keşidecisi … … Teks. San ve Tic A.Ş olan … çek nolu çek karşılığında ne kadar finansman sağlanabileceğini 06/10/2016 tarihinde e mail göndererek sorduğunu, e mail ile vermiş olduğu cevapta 10/10/2016 tarihinde verilmesi halinde söz konusu çek karşılığında 76.439,00-TLfinansman sağlayacağını beyan ettiğini, müvekkili söz konusu çeki davalı şirketin çalıştığı … Bankası A.Ş … Sanayi Şubesine 10/10/2016 tarihinde teslim ettiğini, ancak davalı şirket anlaşma ile vaad ettiği 76.439,33-TL finansman ödemesini müvekkiline ödemediğini, davalı şirket çeke el koyduktan sonra vekili marifetiyle çekin tesliminden bir gün sonra 11/10/2016 tarihli … 55. Noterliği’nin … yevmiye nolu ihtarnamesi ile faktoring sözleşmesini tek taraflı olarak feshettiklerini, müvekkili 14/10/2016 tarihli … 57. Noterliği’nin 14/10/2016 tarihli … yevmiye nolu ihtarnamesi ile davalı tarafa ihtarname gönderdiğini, ihtarnamede sözleşmenin feshinin haksız ve hukuki mesnetten yoksun olduklarının, el konulan 80.000,00-TL miktarlı çekin iadesini, sözleşmeyi haksız yere feshedildiğinden dolayı fazladan almış oldukları faizin iadesi, zararların tazmin edilmesine ihtaren bildirdiklerini, müvekkili ile davalı şirket arasında sözleşmenin haksız feshi, maddi ve manevi tazminat ile bir kısım çeklerin ve bedellerinin iadesine ilişkin İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2017/103 E.sayılı dosyasında dava devam ettiğini, işbu dava ile huzurda ikame etmiş olduğumuz dava arasında hukuki ve fiili irtibat bulunduğundan işbu davanın İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2017/103 E.sayılı dosyası ile birleştirilmesine karar verilmesini talep ile dava etmiştir.
Birleşen davada davalı vekili 04/09/2020 tarihli cevap dilekçesinde özetle ; davacı ile… A.Ş. arasında 14/04/2015 tarihli faktoring sözleşmesi akdedildiğini, sözleşmenin müvekkili şirket tarafından … 55. Noterliği’nin 11/10/2016 tarih ve … yevmiye no’lu ihtarnamesi ile fesih edildiğini, Faktoring Sözleşmesi’nin feshi nedeniyle İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2017/103 Esas dosyasından (“Birleştirilen Dosya”) dava ikame edildiğini, birleştirilen dosyada müvekkil şirketin adresinde yapılan bilirkişi incelemesi esnasında … … Şubesi’ne ait … Iban numaralı, … seri numaralı, keşidecisi … Paz. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti. olan, cirantası davacı …olan olan, 31/08/2015 keşide tarihli 4.900,00 TL bedelli çekin müvekkil şirket tarafından müvekkil şirkette olduğunun ve ibraz edildiğinin belirtildiği, dava konusu çekin, birleştirilen dosyanın konusu olmadığından yeni dava ikame edildiğini ve birleştirme talep edildiğini, … 57. Noterliği’nin 15/01/2020 tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile davaya konu çek bedelinin üç gün içinde ödenmesinin istendiği, İstanbul Arabuluculuk Merkezi’nin … numaralı dosyasından arabuluculuk görüşmeleri yapıldığını ve anlaşma sağlanmadığını, müvekkil şirket ile davacı …arasında 14.04.2015 tarihli, 1.000.000,00 TL bedelli Faktoring Sözleşmesi akdedildiğini, işbu sözleşme uyarınca, Taahütname ve Alacak Bildirim Formu ile birlikte incelendiğinde görülecek, dava konusu çekin sebebini oluşturan K-Moda adına düzenlenen toplamda 4.900,00 TL bedelli faturalar nedeniyle faktoring işlemi yapıldığnı ve davacı müşteri … … finansman sağlandığını, faktoring işlemi ile çekin vadesi gelmeden … … finansman sağlayan müvekkili şirkete faktoring işlemi karşılığında işbu dava konusu çekin ciro ile devir edildiğini, dava konusu çekin vadesi gelip müvekkili şirket tarafından bankaya ibraz edildiğinde karşılıksız olduğunun öğrenildiğini, bu nedenle 02/09/2015 tarihinde dava konusu çek bedelinin …tarafından müvekkili şirkete ödendiğini, taraflar arasında yer alan 8 adet çekin de son olarak faktoring işlemleri kapsamında müvekkili şirkete ciro ile devir edildiğini, müvekkili şirketin kendisine ciro edilmiş olan tüm çeklerin, keşidecileri ve cirantaları bakımından düzenli aralıklarla… (“KKB”) nezdinde finansal sorgulamalar yaptığını, keşidecilerin ve cirantaların finansal sorgulama sonuçlarının negatif olması halinde Factoring Sözleşmesi gereğince ilgili müşteri tarafından muteber çekler ile değiştirilmesi ya da bedellerinin nakden depo edilmesi gerektiğini, belirtilen çekler bakımından yapılan KKB sorgulamaları neticesinde keşidecisi … … Ltd. Şti. ve … San. Ve Tic. Teks. Ltd. Şti. olan çeklerin 03/10/2016 tarihi itibariyle karşılıksız çıkmaya başladığının görüldüğünü, bu şirketler ile yoğun bir şekilde ticaret yapan davacı …çeklere ilişkin değişim de çek bedellerinin depo edilmesine yönelik herhangi bir işlem de yapmadığını, davacının mali durumunda olumsuz etkenlerin ortaya çıkması üzerine de Faktoring Sözleşmesi’nin “Sözleşmenin Süresi, Sona Ermesi ve Sonuçları” başlıklı V. maddesinin 2. bendi uyarınca … 35. Noterliği … yevmiye no’lu ihtarnamesi ile 11.10.2016 tarihinde sözleşmenin haklı nedenle sona erdirildiğini, davacının hesabının kat edildiğini, müvekkili şirket 4.900,00 TL tutarındaki çekin karşılığının çıkmaması nedeniyle davacı … Etiket’ten çek bedelini 02/09/2015 tarihinde aldığını, diğer çeklerle ilgili hesap katını 11.10.2016 tarihinde yaptığını, müvekkili şirketin göndermiş olduğu 11.10.2016 tarihli hesap kat ihtarnamesine, davacı tarafından … 57. Noterliği … yevmiye numaralı 14 Ekim 2016 tarihli ihtarnamesi ile cevap verildiğini, davacının cevabı ihtarnamesinde müvekkili şirkette bulunan çeklerin tek tek yazıldığını, birleşen dava dosyasına konu 4.900,00 TL bedelli çekten hiçbir şekilde bahsedilmediğini, müvekkili şirketin 4.900,00 TL bedelli çekin karşılıksız çıkması sebebiyle doğan alacağının Faktoring Sözleşmesi’nden kaynaklandığını, işbu çek bedelinin de 02/09/2015 tarihinde davacı …tarafından “… yazılan çek” açıklamasıyla … Etiket’ten tahsil edildiğini, … Etiket’in çek bedelini ödediğini ancak çeki iade almadığını, müvekkili şirket de alması gereken bedeli … Etiket’ten tahsil ettiğini, bu çekle ilgili bir işlem yapmadığını, factoring ilişkisi içerisinde davacı … Şirketi’nin alacağı vadesi gelmeyen çekin bedelini factoring şirketinden tahsil etmesi, borcu vadesi geldiğinde çek bedelinin factoring şirketi olan müvekkili şirkete ödenmesi olduğunu, bu ödemenin 02/09/2015 tarihinde gerçekleştiğini, bu çeke ilişkin factoring ilişkisinin sona erdiğini, müvekkili şirket factoring ilişkisindeki kendi borcunu yani vadesi gelmeyen çekin bedelini ödeme borcunu yerine getirdiğini, dolayısıyla davacının 5 sene boyunca müvekkili şirketten istemediği çekin artık zaman aşımına uğradığı için uğradığını iddia ettiği zararın yalnızca bir sebepsiz zenginleşme iddiasına dayanabileceğini, müvekkili şirketin sebepsiz zenginleşmediğini, factoring müşterisine vermiş olduğu tutarın vadesi geldiğinde kendisine ödenmesini talep ettiğini ve bu talebinin de haklı bir sebebe dayandığını, müşterisi …tarafından ödendiğini, izah edilen nedenlerle müvekkilinin çeki kötü niyetle iktisap ettiği veya iktisapta ağır kusurlu olduğuna dair bir iddianın söz konusu olmadığını, davacının çek bedelinin faizi ile birlikte istirdadına yönelik taleplerinin reddinin gerektiğini, açıklanan ve re’sen dikkate alınacak nedenlerle davanın öncelikle zamanaşımı sebebiyle reddini, şayet mahkeme aksi kanaatte ise davanın birleşen dava ile herhangi bir bağlantısı bulunmaması sebebiyle tefrik edilmesini ve yapılacak yargılama ile esastan reddini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı yana tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
ISLAH: Davacı vekili 11/12/2022 tarihli bedel arttırım dilekçesi ile ”1)Cirantası olduğumuz 29/10/2016 Keşide tarihli … çek no’lu … A.Ş. … Şubesi’ne ait 17.905,00-Tl çekin davalı şirketten alınarak tarafımıza iadesine, davalı şirketin haksız yere faktöring sözleşmesi feshederek, hukuka aykırı olarak el koyduğu, cirantası olduğumuz çekin zamanaşına uğratmış ve tahsil kabiliyetini yok etmiş olduğundan çekin bedeli olan 17.905,15-TL ödemenin 01/11/2016 tarihinden itibaren işleyecek taraflar arasında akdedilen faktoring sözleşmesi uyarınca işleyecek aylık %35,50 sözleşme faizi ile birlikte davalı şirketten tahsiline, (Dava dilekçemizdeki talebimiz artırılmamıştır. 2)Davalı şirkete borcumuzun olmadığının tespitine, öncelikle … A.Ş. … … Şubesi’ne ait 04/02/2017 keşide tarihli 32.000,00-TL bedelli keşidecisi … San. Ve Tic.Teks. Ltd.Şti. olan bir adet Çek, … A.Ş. … Şubesine ait … çek no’lu 04/03/2017 keşide tarihli 35.000,00-TL bedelli keşidecisi … San. Ve Tic.Teks. Ltd.Şti. olan bir adet Çek, … … A.Ş. … Şubesine ait … çek no’lu 05/03/2017 keşide tarihli 15.000,00-TL bedelli … … ith. İhr. Ltd vadesi henüz gelmemiş olan çeklerin tarafımıza iadesine, aynen iadenin mümkün olmaması halinde ve dava devam ederken davalı tarafça tahsil edilmeleri, çekin zamanaşına uğratmış ve tahsil kabiliyetini yok etmiş olduklarından, fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla müvekkil şirketten fazladan tahsil edilen şimdilik 80.000,00-TL talebimizin 2.000,00-TL artırarak toplam 82.000,00-TL’nin 14/10/2016 tarihinden itibaren taraflar arasında akdedilen faktoring sözleşmesi uyarınca işleyecek aylık %35,50 sözleşme faizi ile davalıdan tahsiline, 3) Fazlaya ilişkin talep ve dava haklarımız saklı kalmak kaydıyla, davalı sözleşmeyi haksız yere feshettiğinden ve vadesinden önce ödemeleri aldığından haksız yere tahsil etmiş olduğu faizin şimdilik 500,00-TL’sinin 14/10/2016 tarihinden itibaren taraflar arasında akdedilen faktoring sözleşmesi uyarınca işleyecek yıllık %35,50 sözleşme faizi ile davalıdan tahsiline ilişkin talebimizin 9.160,00-TL artırarak toplam 9.660,00-TL fazladan tahsil edilen faizin haksız fiil ve sözleşmeye aykırılık tarihi 14/10/2016 tarihinden itibaren taraflar arasında akdedilen faktoring sözleşmesi uyarınca işleyecek aylık %35,50 sözleşme faizi ile davalıdan tahsiline,4) Fazlaya ilişkin dava ve talep haklarımız saklı kalmak kaydıyla, Borçlar Kanunu m.112 hükmü uyarınca sözleşmeye aykırılık nedeniyle uğramış ve uğrayacağımız zararların kapsamında olan; Şimdilik 1000,00-TL’si sermaye koymayı taahhüt işleminin iptalinden kaynaklı maddi zararımızı artırmıyoruz. Müvekkil şirketin uğramış olduğu Şimdilik 1000,00-TL’si sermaye kaybından doğan maddi zararımızın 10/10/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsiline, şimdilik 1000,00-TL’si işçilik davaları sonucunda müvekkil uğramış olduğu maddi zararını artırmıyoruz. Müvekkil şirketin uğramış olduğu Şimdilik 1000,00-TL’si işçilik davasından dolayı uğramış olduğumuz maddi tazminatının 10/10/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsiline, şimdilik 3.000-TL. araç satışından kaynaklı müvekkilin uğramış olduğu maddi tazminatın 10/10/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsiline ilişkin talebimiz 23.576,61-TL artırmak suretiyle toplam 26.576,61 TL araç satışından kaynaklı uğramış ve uğrayacağımız maddi tazminatın 10/10/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsiline, 5) Davalı şirketin haksız eylemi neticesinde müvekkil şirketin ticari itibarı sarsılmış olup manevi yönden zarar görmüştür. İşbu nedenle B.K. M.114/2’nın atfıyla B.K. m.49 ve devamı uyarınca 10.000,00-TL manevi tazminatın 10/10/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsiline,6) H.M.K. M.323/ç hükmü uyarınca müvekkilin ödemek zorunda olduğu işbu giderler yargılama giderleri olup, ekte sunulan noterlik makbuzlarında belirtilen 873,98-TL Bedelin yargılama gideri olarak davalıya tahmiline, 7) Yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıdan tahsiline, Birleşen dosya açısından; 1) …. Asliye Ticaret Mahkemesi’ni … Esas ve … K. Sayılı dosyasına konu davamızın kabulüne, 2) Davalı şirkete dava konusu çek ile ilgili borçlu olmadığımızın tespitine, 3) Davalı şirketin haksız yere faktöring sözleşmesi feshederek, hukuka aykırı olarak el koyduğu, cirantası olduğumuz 31/08/2015 Tarihli keşidecisi … … San ve Dış Tic. LTD. Olan … … Şubesine ait … Iban no’lu …-… seri no’lu 4.900,00-TL bedeli çekin zamanaşına uğratmış ve tahsil kabiliyetini yok etmiş olduğundan çekin bedeli olan 4900,00-TL bedelin 14/10/2016 tarihinden itibaren taraflar arasında akdedilen faktoring sözleşmesi uyarınca işleyecek aylık %35,50 sözleşme faizi ile davalıdan tahsiline,4) 3 no’lu talebimizin kabul edilmemesi halinde, cirantası olduğumuz, 31/08/2015 Tarihli keşidecisi … … San ve Dış Tic. LTD. Olan … … Şubesine ait … Iban no’lu …-… seri no’lu 4.900,00-TL bedeli çekin davalıdan alınarak müvekkil şirkete verilmesine, Yargılama gideri ile vekalet ücretinin davalıya tahmiline” şeklinde talep ve beyanda bulunmuştur.
DELİLLER: Temlik sözleşmesi, Tanık Beyanları, Bilirkişi Raporları, ….Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 21/07/2020 ve … Esas, … karar sayılı dosyası, …İş Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasının Uyap kayıtları, … … A.Ş. 24/02/2017 tarihli cevabi yazısı ve ekinde sunulan 25 Ocak 2017 tarihli 80.000,00 TL’lik fotokopisi, … Bankası’nın 02/05/2017 tarihli cevabi yazısı ve ekinde gönderilen 25/01/2017 tarihli 80.00,00 TL bedelli çekin fotokopisi, …. İş Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasının Uyap kayıtları, … Bankası cevabi yazısı, … … cevabi yazısı dosyada mevcuttur.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ:
Mahkememizin 29/05/2019 tarihli celsesinde dinlenen Davacı tanığı Savaş Bulak beyanında; ”Ben … firması sahibi …’yi arkadaşlarım vasıtası ile tanıdım, onunla … firmasına ortaklık konusunda koşutuk, o bana ortak olup olmayacağımı sordu, bende 2016 Ekim ayının ilk haftası … ye ortak olmak hususunda onlara başvurdum, … bana şirket hakkında bilgiler verdi, nakit ihtiyaçlarında faktoring firmaları sayesinde karşıladıklarını söyledi, bana yaptıkları işlerden örnekle gösterer iki üç firmadan teklif aldıklarını, o an elinde bulunan 80.000 TL lik çek hususunda … faktoringin en iyi teklifi verdiğini söyledi, o görüşmeye gittiğimizde resmi defterlerini incelemek için istedim, ancak muhasebecisinde olduğu için alamamıştım, 1 hafta sonra tekrar gittim, şirkete gittiğimde ortamın hararetli olduğunu gördüm, sorunun geçen hafta orda iken konuştuğumuz çek hususunda olduğunu bana … anlattı, çeki ve bedelini geri alamadıklarından maaşların ödenemediğini, ekonomik sıkıntıya düştüklerini söyledi, ayrıca orda da insanlar tartışıyordu, kendi neden böyle olduğunu bizde anlayamadık dedi, çalışanların maaşlarını ödeyebilmek için sevkiyat aracını sattığını söyledi, bende bu durumu görünce tedirgin olduğumdan dolayı ortaklıktan vazgeçtiğimi söyledim, konu ile bilgim bu kadardır. Sorulan soru karşılığında; ortak olsaydım 500.000 TL sermaye koyacaktım, %30 hisse alacaktım, ekonomik sıkıntıya düştüğü zaman aracı sattığını söylemiştim, o aracın 30.000 TL olduğunu ama sattığı anda 23.000 TL karşılığında sattınığını biliyorum, çek karşılığında … Faktoringin iyi teklif verip vermediği hususunu … bana … Faktoringin elektironik postanı gördüm, oradan öğrendim, rakamı hatırlamıyorum ama diğer firmalardan daha iyi bir rakam verdiğini hatırlıyorum” şekilinde beyanda bulunmuştur.
Mahkememizin 20/11/2019 tarihli celsesinde dinlenen Davalı tanığı … beyanında; ”Ben 23 yıldır kapital faktoringde çalışmaktayım. 7-8 senedir de pazarlama koordinatörüyüm. Yönetim kurulu üyesi değilim. Bu dosyadaki davacı … ile sözleşme yapılmıştır. Sözleşme karşılığında ya çek ya da senet ödeme alınır. Ancak çekler alındığında sistemsel olarak riskler taranır. KKB sorgulaması yapılır. Çeklerin karşılıksız çıkması halinde ya değiştirilmesi ya da nakte çevrilmesi istenilir. Bu olayda da iki çek kırmızı çıkmıştır. Bununla alakalı olarak …’ye telefon açıldı. Bildirim de yapılır ama o an mail yolu ile bildirim yapılıp yapılmadığını hatırlamıyorum. Bu çeklerin değiştirilmesini istedik. Olumlu cevap alamadığımız için sözleşmeyi feshettik. Aynı anda … şirketinden 80.000,00 TL’Lik bir çek gönderildi. Fakat biz sözleşmeyi feshetmiştik. Çeki kural olarak rehin aldık. Ben 80.000,00 TL’lik çekin aynı gün geldiğini hatırlıyorum. Bütün epostalar sistemsel gönderilir ve telefon açılır. Çeklerin neden karşılıksız çıktığını sorgulamayız. Bizde hiçbir şekilde çek kalmaz. Sözleşmenin içeriğini bilmem” şeklinde beyanda bulunmuştur.
22/01/2018 tarihli bilirkişi raporunda özetle; ”Önceki bölümde yapılan tespit ve değerlendirmeler kapsamında; Davacı …firmasının 11/10/2016 hesap kat ve fesih tarihi itibarıyla davalı faktoring firmasına temlik edilen faturalarla birlikte teminata verilen çeklere göre keşide tarihine bakılarak vadesi gelmiş bir borcunun olmadığı, davacının 02/02/2017 dava tarihi itibarıyla (Henüz keşide tarihleri gelmemiş çeklerden dolayı) 82.000 TL borçlu olmasına karşılık, davalı tarafından 10/10/2016 tarihinde işlem yapılmak kaydı ile ahnan ve işlem yapılmayarak hapis hakkı kullanıları 25/01/2017 keşide tarihli 80.000L tutarlı çekin tahsilinden sonra davalıya (Keşide tarihlerine göre henüz vadesi gelmemiş) 2.000 TL borçlu olduğu, davacının 02/02/2017 dava tarihinden sonraya keşideli 04/02/2017 tarihli 32.000 TL ve 05/03/2017 tarihli 15.000 TL olmak üzere toplam 50.000 TL’lik çeklerden yapılan tahsilat ile 04/03/2017 tarihli 35.000 TL’lik ödeme yasağı olan çekin iade taleplerinin mümkün olduğu” sonuç ve kanaatine varıldığı görülmüştür.
23/10/2018 tarihli bilirkişi raporunda özetle; ”Davalının faktoring sözleşmesini feshettiği tarih itbariyle davacının davalıya vadesi geçen herhangi bir borcunun bulunmadığı, yine dava tarihi itbariyle de davalının davacıdan vadesi gelen herhangi bir alacağının bulunmadığı, davalınım davacı ile olan sözleşmesini haklı bir sebep göstermeksizin fesih ettiği, davalının defter kayıtlarında 31/12/2017 tarihi itibarı ile davacıya 45.035,59 TL borçlu olduğu, davalının elindeki karşılığını tahsil ettiği 29/10/2016 tarihli … ait … … Ltd.Şti. tanzimli 17.905,15 TL ile 04/03/2017 tarihli …’a ait … A.Ş. tanzimli 35.000 TL’lik çeklerin iadesinin gerektiği, davalının önce depo ettiği ve sonrasında tahsil ettiği … ait … … A. Ş.nin tanzim ettiği 25/01/2017 vadeli 80.000 TL tutarlı çek dolayısı ile davacının ((80.000*0,355) / 365)*8 — 622,47 TL temertül alacağının olduğu” yönünde sonuç ve kanaatine varıldığı görülmüştür.
07/10/2020 tarihli bilirkişi 2. raporunda özetle; ”Davalının önce depo ettiği ve sonrasında tahsil ettiği … ait … … A.Ş.nin tanzim ettiği 25/01/2017 vadeli 80.000 TL tutarlı çek dolayısıyla davacının (80.000*0,30)/365)*8 =526,03 TL temerrüt alacağının olduğu” yönünde sonuç ve kanaatine varıldığı görülmüştür.
01/06/2021 tarihli bilirkişi heyeti Ek raporunda özetle; ”Davalının 14/04/2015 tarihli faktoring sözleşmesini feshettiği 11/10/2016 tarihi itibariyle davacının davalıya vadesi geçen herhangi bir borcunun bulunmadığı, dava tarihi olan 02/02/2017 tarihi itibariyle davacının davalıdan 9.660,00 TL alacaklı olduğu, Davalının karşılığını tahsil ettiği 29/10/2016 tarihli 17.905,15 TL tutarlı çek ile 04/03/2017 keşide tarihli 35.000,00 TL bedelli çeklerin davacıya iade edilmesi gerektiği, taraflar arasında akdedilen 14/04/2015 tarihli faktoring sözleşmesinin davalı tarafından 11/10/2016 tarihinde haklı mı haksız mı fesih edilmiş olduğu hususunun hukuki takdir ve değerlendirmesi Sayın Mahkemenizin takdirlerinde olduğu, taraflar arasında akdedilen 14/04/2015 tarihli faktoring sözleşmesinin davalı tarafından 11/10/2016 tarihinde haklı mı haksız mı fesih edilmiş olduğu hususunun hukuki takdir ve değerlendirmesi Sayın Mahkemenize ait olmakla birlikte; davalı tarafından yapılan fesih işleminin Sayın Mahkemenizce haksız bir fesih işlemi olarak değerlendirilmesi halinde davacının davalıdan talep edebileceği temerrüt alacağı tutarının 526,03 TL olması gerektiği” sonuç ve kanaatine varıldığı görülmüştür.
28/09/2021 tarihli bilirkişi heyeti Ek Raporunda özetle; Müspet ve menfi zararlar konusunda görüş bildirilmemiştir. Davalının 14/04/2015 tarihli faktoring sözleşmesini feshettiği 11/10/2016 tarihi itibariyle davacının davalıya vadesi geçen herhangi bir borcunun bulunmadığı, davalı şirketin ticari defter kayıtlarında davacı şirkete 31/12/2017 tarihi itibariyle 45.035,59-TL borçlu olduğu, davacı vekilin itiraz dilekçesinde çeklerin zamanaşımı uğramış olduğu itirazı ve seçenek olarak çek bedellerinin ödenmesine ilişkin talepleri konusunda uzmanlık alanımızda olmadığından, nihai takdir Sayın Mahkemeye ait olmakla; … … Şubesine ait … çek no’lu 29/10/2016 keşide tarihli 17.905,00-TL bedelli keşidecisi … … San. Ve Dış Tic. Ltd.Şti olan çek, … A.Ş. … Şubesine ait … çek no’lu 04/03/2017 keşide tarihli 35.000,00-TL bedelli keşidecisi … San. Ve Tic.Teks. Ltd.Şti. olan çek, birleşen…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. Sayılı dosyasında dava konusu olan … A.Ş. … Şubesi … no’lu hesaba bağlı keşidecisi … Paz. Teks. San. Ve Dış Tic. Ltd. Şti cirantası davacı şirket olan 31/08/2015 keşide tarihli 4.900,00-TL bedelli çekin davacı tarafa iadesi gerektiği, takdiri Sayın mahkemenize ait olmak üzere Borçlar Kanunu m.100 uyarınca 1. Seçenek: Davalı şirkete teslim edilen 25/01/2017 Keşide tarihli 80.000,00-TL bedelli çekin keşide tarihinden sonra keşide tarihi gelecek olan 3 adet çekin karşılığından toplam(4.275,0045.300,0042.085,00-)11.660,00-TL davacı şirketin, davalı şirketten faiz ve BSMV alacağı bulunduğu, 2. Seçenek: Ön Ödemelerden Doğan anapara alacağı Toplamından 127 gün vade süresi içerisinde toplam alacağı çıkarılması halinde toplam (193.905,00- 167.600,00-)26.305,00 TL faiz ve BSMV’ den davacı şirketin 8.285,20-TL fazla faiz ve BSMV tutarı kadar alacağının bulunduğu, taraflar arasında akdedilen 14/04/2015 tarihli faktoring sözleşmesinin davalı tarafından 11/10/2016 Tarihinde haklı mı haksız mı feshedilmiş olduğu hususunun hukuki takdir ve değerlendirmesi Sayın Mahkemenizin takdirlerinde olduğu” yönünde sonuç ve kanaatine varıldığı görülmüştür.
29/04/2022 tarihli bilirkişi heyeti raporunda özetle; Davalı şirket tarafından 14/04/2015 tarihli faktoring sözleşmesinin feshedildiği 11/10/2016 tarihi itibariyle davacının, vadesi geçen herhangi bir borcunun bulunmadığı, dava dosyasında… aracılığı ile dava dışı şirketlerin finansal sorgulamalarına ilişkin ve bu riskin davacı şirket ile paylaşıldığına ilişkin herhangi bir bilgi yahut belgenin mübrez olmadığı, taraflar arasındaki sözleşmenin feshedildiği tarih itibariyle vadesi geçen herhangi bir borcun bulunmaması, Kredi Kayıt Bürosu nezdinde dava dışı şirketlerin risk sorgulama raporlarının mevcut olmaması ve bu risk raporunun davacı şirket ile paylaşıldığına ilişkin bir belgenin sunulmamış olması davalı şirketin ileri sürdüğü fesih sebebinin haklı bir gerekçeye dayanmadığı sonucunu doğurduğu, davacı şirketin hem müspet hem de menfi zarar talebinde bulunmasının mümkün olmadığı, dava dışı …’ın huzurdaki davanın davacısı konumunda olan şirkete karşı iş akdinin feshinden dolayı işçi ücretlerinin tahsili amacıyla dava ikame ettiği; dolayısıyla, davacının işçi ücretleri yönünden zarar talebinde bulunmasının mümkün olmadığı, davacı tarafından satışı gerçekleştirilen aracın, davalının haksız feshi nedeni ile devredildiğinin illiyet bağı yönünden tespite ve ispata muhtaç olduğu; bu nedenle, zararın hesabının yapılamadığı, davacı şirketin sermaye taahhüdü yönündeki talepten vazgeçilmesinin zarara sebebiyet verdiği iddiasını teyit eder nitelikte bir bilgi yahut belgenin dosyada mevcut olmadığı; dolayısıyla, bu talep yönünden herhangi bir zarar hesaplaması yapılması mümkün görünmediği, hamilin cirantalarla, düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğradığı, nitekim somut ihtilafta da bahse konu sürenin sona erdiği; bu nedenle, davaya konu çeklerin tahsil imkânı ortadan kalktığından bedellerinin davacı şirkete iadesinin gerekeceği, bu kapsamda bedellerinin iadesi gereken çeklerin: … … Şubesi’ne ait … numaralı 29/10/2016 keşide tarihli 17.905,00-TL bedelli çek, … A.Ş. … Şubesi’ne ait … numaralı 04/03/2017 keşide tarihli 35.000,00-TL bedelli çek, … A.Ş. … Şubesi … numaralı hesaba bağlı 4.900,00-TL bedelli çek, … … A.Ş. … San. … Şubesi’ne ait … numaralı 31/01/2017 keşide tarihli 18.000,00-TL bedelli çek, … … A.Ş. … Şubesi’ne ait … numaralı 05/03/2017 keşide tarihli 15.000,00-TL bedelli çek, … A.Ş. … … Şubesi’ne ait 04/02/2017 keşide tarihli 32.000,00-TL bedelli çek ibaret olduğu, manevi tazminat talebi yönünden takdir ve kanaatin Muhterem Mahkemenize ait olduğu ” yönünde sonuç ve kanaatine varıldığı görülmüştür.
30/11/2022 tarihli bilirkişi heyeti 2. Ek Raporunda özetle; ”Davalı şirketin ileri sürdüğü fesih sebebinin haklı bir gerekçeye dayanmadığı; şayet Muhterem Mahkemece sözleşmenin haklı sebebe dayalı olarak feshedildiği kanaatinde olunması halinde ise sözleşmenin 5.2. maddesi gereği davalının herhangi bir talepte bulunamayacağı, dava dışı …’ın huzurdaki davanın davacısı konumunda olan şirkete karşı iş akdinin feshinden dolayı işçi ücretlerinin tahsili amacıyla dava ikame ettiği, hâl böyle olunca davacı şirketin huzurdaki davada “işçiye mazot parası ve ücret ödemelerinde sıkıntı yaşamasından dolayı iş davalarına maruz kalındığı” iddiasının yerinde olmadığının düşünüldüğü, zira davacı şirketin de ilgili dosyada ileri sürdüğü ifadelerde işçinin kendisinin sözleşmeyi feshederek işten ayrıldığını beyan ettiği; bu itibarla aralarında illiyet bağının tespit edilememiş olması hasebiyle davacının işçi ücretleri yönünden zarar talebinde bulunamayacağı; Muhterem Mahkemece şayet dava dışı işçilere ödenen tazminatın zarar kapsamında davalı şirketten talep edilebileceği kanaatinde olunması halinde davacı şirketin bu yöndeki talebinin kabul görebileceği; ancak heyetimizde tevdi edilen dosya kapsamında davacı şirket tarafından, işçilerce ikame edilen davalara karşılık ödenmiş herhangi bir bedele rastlanılamadığı, bu sebeple zararın gerçekleşip gerçekleşmediği hususu tespit olunamadığından heyetimizce bu yönde bir değerlendirmede bulunmanın mümkün olmadığı, Şayet Muhterem Mahkemece araç satışının sözleşmenin haksız sebeple feshedilmesi sebebiyle gerçekleştiği kanaatinde olunması halinde aradaki illiyet bağının sağlanmış olacağı ve davacının aracı değerinin 9625 altında satması sebebiyle oluşan zararını talep etmesinin mümkün sayılabileceği; bahse konu belgeye göre aracın kasko değerinin 31.020,00-TL, satış bedelinin ise 23.000,00-TL olduğu, bu kapsamda davacının 7.020,00-TL’lik fark tutarında zarara uğradığının ifade edilebileceği, 7.020,00-TL’lik zarar yönünden yapılacak hesaplamada Mahkemece: sözleşmenin feshedildiği 11/10/2016 tarihi ile davanın ikame edildiği tarih 02/02/2017 tarihi arasındaki farkın zarar talebi kapsamında talep edilebileceği sonuç ve kanaatinde olunması halinde bu bedel yaklaşık dört aylık süreç için toplamda 7.408,35-TL (7.020,00-TL dahil) olabilecek iken; Şayet sözleşmenin feshedildiği 11/10/2016 tarihi ile işbu raporun tanzim tarihi 30/11/2022 tarihi arasındaki farkın zarar talebi kapsamında talep edilebileceği sonuç ve kanaatinde olunması halinde ise bu bedel yaklaşık altı yıllıksüreç için toplamda 26.576,61 TL (7.020,00-TL dahil) olabileceği, şayet Muhterem Mahkemece tanığın, davacı şirkete gerçekleştirmeyi düşündüğü sermaye taahhüdünden vazgeçme sebebinin, davalının sözleşmeyi haksız sebeple feshetmesi nedenine dayandırılması ve vazgeçilen 500.000,00-TL’lik tutarın talep edebilmesinin mümkün olduğu kanaatinde olunması halinde aradaki illiyet bağının sağlanmış olacağı; bu kapsamda davacının 500.000,00-TL’lik sermaye taahhüdünden vazgeçilmesine dayalı olarak oluşan zararını davalıdan talep etmesi mümkün sayılabileceği, her ne kadar taraflar arasında akdedilen 14.04.2015 tarihli faktöring sözleşmesinin 7. maddesinde temerrüt faiz oranı %30 olarak belirlenmişse de bu bedelin davalı şirket lehine belirlenmiş bir orandan ibaret olduğu; bu sebeple davacının davalıya vermiş olduğu 25/01/2017 vade tarihli çekin vade tarihinden dava tarihine kadar geçen süre için ancak yasal temerrüt faizi yönünden talepte bulunabileceği ve bu bedelin 157,81-TL olarak hesaplandığı, hamilin, cirantalarla, düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğradığı, nitekim somut ihtilafta da bahse konu sürenin sona erdiği; bu nedenle, davaya konu çeklerin tahsil imkânı ortadan kalktığından bedellerinin davacı şirkete iadesinin gerekeceği” yönünde sonuç ve kanaatine varıldığı görülmüştür.
15/03/2023 tarihli bilirkişi heyeti 3.Ek Raporunda özetle; ”Davacı tarafın toplam 9.660,00-TL tutarında temerrüt faizi isteme hakkının olduğu ve sehven 30/11/2022 tarihli raporun sonuç bölümünde yer almadığı, aracın kasko değeri ile satış bedeli arasındaki farkın 7.020,00.-TL değil 8.020,00.-TL olduğu, ve şayet davacı yana satış tazminatı verilmesine hükmedilmesinde söz konusu tutarın dikkate alınması gerektiği, davacı yanın 23.576,61-TL artırmak suretiyle toplam 26.576,61 TL araç satışı tazminatın 10/10/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesi halinin sayın Mahkemenin takdirinde olduğu” yönünde sonuç ve kanaatine varıldığı görülmüştür.
GEREKÇE: Asıl ve birleşen davanın haksız olarak feshedilen faktoring sözleşmesi kapsamında uğranılan zararın tazmini amacıyla açıldığı anlaşılmaktadır.
Davacı yan asıl ve birleşen davada, finansal kiralama sözleşmesi kapsamında … … Şubesi’ne ait … numaralı 29.10.2016 keşide tarihli 17.905,00-TL bedelli çekin, … A.Ş. … Şubesi’ne ait … numaralı 04.03.2017 keşide tarihli 35.000,00-TL bedelli çekin, … A.Ş. … Şubesi … numaralı hesaba bağlı 4.900,00-TL bedelli çekin, davalı şirketin haksız ve kusurlu eylemi nedeniyle zamanaşımına uğramış olmasından kaynaklı olarak davacı şirketin çek bedelleri kadar anapara alacağı ve işlemiş faizleri yönünden maddi zarara uğradığını, …. İş Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasından işçi tarafından açılan dava neticesinde davacı şirketin uğramış olduğu maddi zararın tazmininin gerektiğini, 34 ZEL 65 plakalı 2013 model Dacia marka aracın, değerinin altında satılmış olmasından kaynaklı, vadesinden önce yapılan ödemelere yönelik faiz alacağı kaybının olduğunu, sermaye taahhüdü kapsamından kaynaklı maddi tazminat taleplerinin olduğu ve davalının haksız feshi kapsamında manevi tazminat talebinde bulunmuştur.
Davalı yan ise davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Dava konusu uyuşmazlık bakımından davacının iddialarının incelenmesi dosya birden fazla bilirkişiye tevdi edilmiştir. Dava dosyamızda her ne kadar mali müşavir bilirkişiden rapor alınmış ise de dava konusu uyuşmazlık bakımından mali müşavir bilirkişi raporları tek başına yeterli görülmediğinden dava dosyası bilirkişi heyetine tevdi edilmiştir.
Yargılama devam ederken davacı vekilince….Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasında … A.Ş. … Şubesi … no’lu hesaba bağlı Keşidecisi … Paz. Teks. San. Ve Dış Tic. Ltd. Şti cirantası müvekkil şirket olan 31/08/2015 Keşide tarihli 4.900,00-TL bedelli çekin zamanaşımına uğratılmış olmasından ve tahsil kabiliyetinin ortadan kaldırıldığından dolayı davalıya borçlu olmadığımızın tespiti ile öncelikle çekin bedeli olan 4.900,00-TL bedelin 14/10/2016 tarihinden itibaren taraflar arasında akdedilen faktoring sözleşmesi uyarınca işleyecek aylık 435,50 sözleşme faizi ile davalıdan tahsili ve birleştirme talepli açmış olduğu dava dosyası Mahkemenin 21/07/2020 tarihli kararı ile Mahkememizde birleştirilmesine karar verilmiştir.
Hükme esas alınan 29/04/2022 tarihli bilirkişi heyeti kök raporu ile 30/11/2022 tarihli ve 15/03/2023 tarihli bilirkişi heyeti ek raporlarında da bahsedildiği üzere; davalı şirket tarafından 14.04.2015 tarihli faktoring sözleşmesinin feshedildiği 11.10.2016 tarihi itibariyle davacının, vadesi geçen herhangi bir borcunun bulunmadığı tespit edildiği, bu husus davalı şirketin sözleşmeyi fesih sebebi olarak ileri sürdüğü gerekçenin yerinde olmadığını doğrular nitelikte olduğu, bir başka ifade ile her ne kadar davalı şirket tarafından dava dışı … … ve … tarafından çeklerin ödenmemeye başlanması üzerine davacı şirketin mali durumunda olumsuz etkenlerin ortaya çıktığını ve feshin bu sebeple gerçekleştiğini iddia etmişse de görünen bu tabloda ileri sürülen iddianın haklı sebebe dayanmadığı, her ne kadar davalı şirket tarafından dava dışı … … ve … unvanlı şirketlerin… nezdinde finansal sorgulamalarının yapıldığı ve bu sorgulama sonuçlarının müşteriler ile paylaşıldığı iddia edilmişse de tarafımıza tevdi edilen dava dosyasında gerek… aracılığı ile dava dışı şirketlerin finansal sorgulamalarına ilişkin gerekse de bu riskin davacı şirket ile paylaşıldığına ilişkin herhangi bir bilgi yahut belge mevcut olmadığı, feshinde haklı sebebe dayanmadığı, davacı şirketin hem müspet hem de menfi zarar talebinde bulunmasının mümkün olmadığı, dava dışı …’ın huzurdaki davanın davacısı konumunda olan şirkete karşı iş akdinin feshinden dolayı işçi ücretlerinin tahsili amacıyla dava ikame ettiği; dolayısıyla, davacının işçi ücretleri yönünden zarar talebinde bulunmasının mümkün olmadığı, davacı tarafından satışı gerçekleştirilen aracın, davalının haksız feshi nedeni ile devredildiğinin illiyet bağı yönünden tespite ve ispata muhtaç olduğu; bu nedenle, zararın hesabının yapılamadığı, davacı şirketin sermaye taahhüdü yönündeki talepten vazgeçilmesinin zarara sebebiyet verdiği iddiasını teyit eder nitelikte bir bilgi yahut belgenin dosyada mevcut olmadığı; dolayısıyla, bu talep yönünden herhangi bir zarar hesaplaması yapılması mümkün görünmediği, hamilin cirantalarla, düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğradığı, nitekim somut ihtilafta da bahse konu sürenin sona erdiği; bu nedenle, davaya konu çeklerin tahsil imkânı ortadan kalktığından bedellerinin davacı şirkete iadesinin gerekeceği, bu kapsamda bedellerinin iadesi gereken çeklerin: … … Şubesi’ne ait … numaralı 29/10/2016 keşide tarihli 17.905,00-TL bedelli çek, … A.Ş. … Şubesi’ne ait … numaralı 04/03/2017 keşide tarihli 35.000,00-TL bedelli çek, … A.Ş. … Şubesi … numaralı hesaba bağlı 4.900,00-TL bedelli çek, … … A.Ş. … San. … Şubesi’ne ait … numaralı 31/01/2017 keşide tarihli 18.000,00-TL bedelli çek, … … A.Ş. … Şubesi’ne ait … numaralı 05/03/2017 keşide tarihli 15.000,00-TL bedelli çek, … A.Ş. … … Şubesi’ne ait 04/02/2017 keşide tarihli 32.000,00-TL bedelli çek ibaret olduğu, manevi tazminat talebi yönünden takdirin mahkemede olduğu, rapor edilmiştir.
İtiraz üzerine hazırlanan 30/11/2022 tarihli bilirkişi heyeti 2. Ek Raporunda davalı şirketin ileri sürdüğü fesih sebebinin haklı bir gerekçeye dayanmadığı; şayet Muhterem Mahkemece sözleşmenin haklı sebebe dayalı olarak feshedildiği kanaatinde olunması halinde ise sözleşmenin 5.2. maddesi gereği davalının herhangi bir talepte bulunamayacağı, dava dışı …’ın huzurdaki davanın davacısı konumunda olan şirkete karşı iş akdinin feshinden dolayı işçi ücretlerinin tahsili amacıyla dava ikame ettiği, hâl böyle olunca davacı şirketin huzurdaki davada “işçiye mazot parası ve ücret ödemelerinde sıkıntı yaşamasından dolayı iş davalarına maruz kalındığı” iddiasının yerinde olmadığının düşünüldüğü, zira davacı şirketin de ilgili dosyada ileri sürdüğü ifadelerde işçinin kendisinin sözleşmeyi feshederek işten ayrıldığını beyan ettiği; bu itibarla aralarında illiyet bağının tespit edilememiş olması hasebiyle davacının işçi ücretleri yönünden zarar talebinde bulunamayacağı; Muhterem Mahkemece şayet dava dışı işçilere ödenen tazminatın zarar kapsamında davalı şirketten talep edilebileceği kanaatinde olunması halinde davacı şirketin bu yöndeki talebinin kabul görebileceği; ancak heyetimizde tevdi edilen dosya kapsamında davacı şirket tarafından, işçilerce ikame edilen davalara karşılık ödenmiş herhangi bir bedele rastlanılamadığı, bu sebeple zararın gerçekleşip gerçekleşmediği hususu tespit olunamadığından heyetimizce bu yönde bir değerlendirmede bulunmanın mümkün olmadığı, Şayet Muhterem Mahkemece araç satışının sözleşmenin haksız sebeple feshedilmesi sebebiyle gerçekleştiği kanaatinde olunması halinde aradaki illiyet bağının sağlanmış olacağı ve davacının aracı değerinin 9625 altında satması sebebiyle oluşan zararını talep etmesinin mümkün sayılabileceği; bahse konu belgeye göre aracın kasko değerinin 31.020,00-TL, satış bedelinin ise 23.000,00-TL olduğu, bu kapsamda davacının 7.020,00-TL’lik fark tutarında zarara uğradığının ifade edilebileceği, 7.020,00-TL’lik zarar yönünden yapılacak hesaplamada Mahkemece: sözleşmenin feshedildiği 11/10/2016 tarihi ile davanın ikame edildiği tarih 02/02/2017 tarihi arasındaki farkın zarar talebi kapsamında talep edilebileceği sonuç ve kanaatinde olunması halinde bu bedel yaklaşık dört aylık süreç için toplamda 7.408,35-TL (7.020,00-TL dahil) olabilecek iken; Şayet sözleşmenin feshedildiği 11/10/2016 tarihi ile işbu raporun tanzim tarihi 30/11/2022 tarihi arasındaki farkın zarar talebi kapsamında talep edilebileceği sonuç ve kanaatinde olunması halinde ise bu bedel yaklaşık altı yıllıksüreç için toplamda 26.576,61 TL (7.020,00-TL dahil) olabileceği, şayet Muhterem Mahkemece tanığın, davacı şirkete gerçekleştirmeyi düşündüğü sermaye taahhüdünden vazgeçme sebebinin, davalının sözleşmeyi haksız sebeple feshetmesi nedenine dayandırılması ve vazgeçilen 500.000,00-TL’lik tutarın talep edebilmesinin mümkün olduğu kanaatinde olunması halinde aradaki illiyet bağının sağlanmış olacağı; bu kapsamda davacının 500.000,00-TL’lik sermaye taahhüdünden vazgeçilmesine dayalı olarak oluşan zararını davalıdan talep etmesi mümkün sayılabileceği, her ne kadar taraflar arasında akdedilen 14.04.2015 tarihli faktöring sözleşmesinin 7. maddesinde temerrüt faiz oranı %30 olarak belirlenmişse de bu bedelin davalı şirket lehine belirlenmiş bir orandan ibaret olduğu; bu sebeple davacının davalıya vermiş olduğu 25/01/2017 vade tarihli çekin vade tarihinden dava tarihine kadar geçen süre için ancak yasal temerrüt faizi yönünden talepte bulunabileceği ve bu bedelin 157,81-TL olarak hesaplandığı, hamilin, cirantalarla, düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğradığı, nitekim somut ihtilafta da bahse konu sürenin sona erdiği; bu nedenle, davaya konu çeklerin tahsil imkânı ortadan kalktığından bedellerinin davacı şirkete iadesinin gerekeceği. belirtilmiştir.
Yargılamanın devamında davacı vekilince 11/12/2022 tarihli dilekçesi ile davasını miktar yönünden ıslah ettiği ve dilekçenin davalı yana tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
Tarafların itirazı üzerine hazırlanan 15/03/2023 tarihli bilirkişi heyeti 3.Ek Raporunda; davacı tarafın toplam 9.660,00-TL tutarında temerrüt faizi isteme hakkının olduğu ve sehven 30/11/2022 tarihli raporun sonuç bölümünde yer almadığı, aracın kasko değeri ile satış bedeli arasındaki farkın 7.020,00.-TL değil 8.020,00.-TL olduğu, ve şayet davacı yana satış tazminatı verilmesine hükmedilmesinde söz konusu tutarın dikkate alınması gerektiği, davacı yanın 23.576,61-TL artırmak suretiyle toplam 26.576,61 TL araç satışı tazminatın 10/10/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesi halinin sayın Mahkemenin takdirinde olduğu, beyan edilmiştir.
Dava dosyasında yer alan kayıtlar ve bilirkişi raporları birlikte değerlendirildiğinde, davacı yanın 80.000 TL bedelli çeki davalının çalıştığı …’E 10.10.2016 tarihinde teslim etmiş olduğu, karşılığında anlaşma gereği 76.439,00 TL finansman sağlanacağı belirtilmiştir. Ancak davalı yan çeki almasına rağmen gerekli finansmanı sağlamadığı gibi çeki de iade etmemiştir. Söz konusu çek ise 25.01.2017 tarihinde takas yolu ile davalı yanca tahsil edildiği de görülmektedir. Nitekim sözleşmenin de çekin tahsili sonrası 11.10.2016 tarihinde noter ihtarı ile fesh edildiği açıkça ortaya konulmaktadır.
Dava konusu 17.905,00 TL bedelli çekin karşılığı 01.11.2016 tarihinde eft ile davacı tarafında davalı yana ödenmesine rağmen ilgili çek de davacıya iade edilmediği dosya kapsamında tartışmasızdır.
Anlatılanlar kapsamında … A.Ş. … Şubesine ait 29/10/2016 keşide tarihli, … çek numaralı 17.905,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 17.905,15 TL’nin ödeme tarihi olan 01/11/2016 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte, … A.Ş. … … Şubesine ait keşidecisi … San. ve Tic. Teks. Ltd. Şti. olan … çek numaralı, 04/02/2017 keşide tarihli ve 32.000,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 32.000,00 TL’nin ödeme tarihi olan 04/02/2017 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte, … A.Ş. … Şubesine ait keşidecisi … San. ve Tic. Teks. Ltd. Şti. olan … çek numaralı, 04/03/2017 keşide tarihli ve 35.000,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 35.000,00 TL’nin vade tarihi olan 04/03/2017 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte, … … A.Ş. … Şubesine ait keşidecisi … … İth. İhr. Ltd. Şti. olan … çek numaralı, 05/03/2017 keşide tarihli ve 15.000,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 15.000,00 TL’nin ödeme tarihi olan 06/02/2017 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte, keşidecisi … … San ve Dış Tic. Ltd. Şti. olan … … Şubesine …-… çek numaralı, 31/08/2015 keşide tarihli ve 4.900,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 4.900,00 TL’nin vade tarihi olan 31/08/2015 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, karar vermek gerekmiştir.
Davacı yan bilirkişi raporlarına yapmış olduğu itirazlarda davalı yana başkaca çeklerin de verildiği iddia edilmiş ancak bu hususta sunulan başkaca kayıt olmadığı ya da çeklere ait başkaca bir bilginin dosyamıza olmadığı görülmüştür. Davacı yan haksız fesih nedeniyle işçisi tarafından ….İş Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasında dava açıldığı belirtilmiş ise de dava dosyasının incelenmesinden sözleşmenin feshi ile herhangi bir illiyet bağı olmadığı gibi davacı şirketin işçisi ile olan husumetinin fesih öncesinde de başladığı görülmektedir.
Bir davada çekişmeli olguların kimin tarafından ispat edilmesi gerektiği konusuna, ispat yükü denir. Her iki taraf da ispat yükünün kime düştüğünü gözetmeden delil göstermişler ise bu halde hâkimin ispat yükünün hangi tarafa düştüğünü araştırmasına gerek yoktur.
Delillerin davayı etkileyecek çekişmeli hususlarda gösterileceği ve ispat faaliyetinin çekişmeli vakıalar için söz konusu olduğu hususu göz önünde bulundurulmalıdır ( 6100 sayılı HMK m.187/1). TMK 6. maddesinde; “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.” denilmiştir. HMK’nun “İspat yükü” başlıklı 190. maddesinde ise bu düzenlemeye paralel bir düzenleme getirilmiştir. Anılan maddede “İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.” olduğundan davacının bu yöndeki taleplerinin ayrı ayrı reddi gerekmiştir.
Manevi zarar mal varlığında bir azalmayı değil kişilik haklarına vaki tecavüz nedeniyle bir kimsenin duyduğu cismani ve manevi acı ve ızdırabı, elemi ve böylece yaşama zevkinde bir azalmayı ifade eder. TBK’nun 58.maddesine göre, kişilik hakkının zedelenmesinden zarar gören, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesini isteyebilir. Kişilik haklarına saldırıda, manevi tazminat istenebilmesi için TBK’nun 58.maddesinde belirtilen şartların gerçekleşmesi gerekir. Bu şartlar ise kişilik haklarına saldırı olması, saldırının haksız olması, manevi zarara uğranılması, kusurlu olunması ve illiyet bağı bulunmasıdır (Bkz. Prof Dr. Safa Reisoğlu, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, yirminci baskı, S.202-208).
Somut olayda her ne kadar mahkemece, davalının mütemerrit davranıp mal teslimini kesmesinin, davacının ticaretini döndürememesine yol açtığı, maruz kaldığı icra takipleri nedeniyle ticari itibarının zedelendiği gerekçesi ile manevi zarara uğradığı kabul edilmiş ise de, bu durumun TMK’nun 24. ve TBK’nun 58.maddeleri anlamında kişilik haklarının ihlaline neden olacağının kabulü mümkün değildir.
Her sözleşmeye aykırılık manevi tazminat gerektirmeyeceği gibi, davacı tarafça da meydana gelen olay nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiği ispat edilememiştir. Bu itibarla, davacının kişilik haklarına saldırı bulunmadığı, TBK’nin 58.maddesinde öngörülen manevi tazminat şartlarının oluşmadığından manevi tazminat talebinin de reddi gerekmiştir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 14/09/2022 Tarih, 2021/1822 Esas ve 2022/5885 Karar sayılı kararı).
Davacı yan hem asıl ve birleşen davada hem de ıslah dilekçesi ile çekler yönünden erken ödemeden kaynaklı faiz talep etmiş ise de, mevcut haliyle hüküm kısmında kabul edilen çekler yönünden faiz hükmedilmiş olması nedeniyle ve faize faiz işletilemeyeceğinden erken ödemeden kaynaklı faiz talebinin de reddi gerekmiş, davacı yan talep edilen 873,98 TL noter masrafı da yargılama gideri içerisinde yer aldığından kabulü ile aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM :Açıklanan yasal gerektici nedenlere göre;
1-Asıl davanın KISMEN KABULÜ İLE;
… A.Ş. … Şubesine ait 29/10/2016 keşide tarihli, … çek numaralı 17.905,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 17.905,15 TL’nin ödeme tarihi olan 01/11/2016 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin faiz istemin reddine,
B-… A.Ş. … … Şubesine ait keşidecisi … San. ve Tic. Teks. Ltd. Şti. olan … çek numaralı, 04/02/2017 keşide tarihli ve 32.000,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 32.000,00 TL’nin ödeme tarihi olan 04/02/2017 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin faiz istemin reddine,
… A.Ş. … Şubesine ait keşidecisi … San. ve Tic. Teks. Ltd. Şti. olan … çek numaralı, 04/03/2017 keşide tarihli ve 35.000,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 35.000,00 TL’nin vade tarihi olan 04/03/2017 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin faiz istemin reddine,
Ç-… … A.Ş. … Şubesine ait keşidecisi … … İth. İhr. Ltd. Şti. olan … çek numaralı, 05/03/2017 keşide tarihli ve 15.000,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 15.000,00 TL’nin ödeme tarihi olan 06/02/2017 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin faiz istemin reddine,
D-Vadesinden önce yapılan ödemelere yönelik faiz alacağı talebinin REDDİNE,
E-Sermaye taahhüdü kapsamından kaynaklı maddi tazminat talebinin REDDİNE,
F-İşçilik davalarından kaynaklı ödemeler nedeniyle uğranılan zarar talebinin REDDİNE,
G-Araç satışından kaynaklı maddi tazminat talebinin REDDİNE,
H-Davacının manevi tazminat talebinin şartları oluşmadığından REDDİNE,
2-Birleşen…. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas davasının KISMEN KABULÜ İLE,
Keşidecisi … … San ve Dış Tic. Ltd. Şti. olan … … Şubesine …-… çek numaralı, 31/08/2015 keşide tarihli ve 4.900,00 TL bedelli çekin zamanaşına uğramış olması nedeniyle çek bedeli olan 4.900,00 TL’nin vade tarihi olan 31/08/2015 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin faiz istemin reddine,
3-Alınması gereken 6.824,52 TL nispi karar harcından peşin yatırılan 2.529,90 TL harcın mahsubu ile bakiye kalan 4.294,62 TL harcın davalıdan alınarak HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
4-Davacı tarafından yatırılan 2.529,90 TL peşin+ıslah harcının davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
5-Davacı vekili lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hükmolunan kısım üzerinden hesaplanan 13.584,80 TL nisbi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
6-Davalı vekili lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hükmolunan kısım üzerinden hesaplanan 10.240,12 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan 31,40-TL başvuru harcı, 4,60 TL vekalet harcı, 9.500,00 TL bilirkişi ücreti, 684,20 TL posta gideri olmak üzere toplam 10.220,20 TL yargılama giderinin kabul red olanına göre hükmolunan kısım üzerinden hesaplanan 6.800,58 TL’sinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine, bakiyesinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
8-Davacılar tarafından yatırılan, kullanılmayan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi halinde davacı tarafa iadesine,
Birleşen davada;
9-Alınması gereken 334,72 TL nispi karar harcından peşin yatırılan 83,68 TL harcın mahsubu ile bakiye kalan 251,04 TL harcın davalıdan alınarak HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
10-Davacı vekili lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hükmolunan kısım üzerinden hesaplanan 4.900,00 TL nisbi vekalet ücretinin davalı alınarak davacıya verilmesine,
11-Davacı tarafından yapılan 83,68 TL peşin harç, 31,40 TL başvuru harcı, 4,60 TL vekalet harcı olmak üzere toplam 119,68 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
12-Davacı tarafından yatırılan, kullanılmayan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi halinde davacı tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı verilen karara karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde mahkememize veya başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek istinaf dilekçesi ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 07/07/2023

Katip …
e_imza

Hakim …
e_imza