Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2015/238 Esas
KARAR NO : 2019/929

DAVA : Çek İstirdadı
DAVA TARİHİ : 04/03/2015
KARAR TARİHİ : 21/10/2019

Mahkememizde görülmekte olan Çek İstirdadı davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA VE TALEP :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkil ile ticari ilişki gereği bayisi olan … Tic Ltd Şti yetkilisi …’den 30.01.2015 keşide tarihli 27.137.46 TL tutarındaki … no.lu çeki teslim aldığını, çeki teslim alan …’nin … AŞ çalışanı olduğunu, bayi olan ve çekte lehdar olan … Ltd Şti ile müvekkili arasındaki bayilik sözleşmesi, cari hesap ekstresi, ticari ilişki içerisinde teslim alınan benzer çeklerin listesinin de verildiğini, … no.lu 30.01.2015 keşide tarihli 27.137.46 TL tutarındaki dava konusu çekin kaybolduğunu, çekin kaybı üzerinde çek iptal davası açıldığını, … 10. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E sayılı dosyasında toplam 9 çek hakkında ödeme yasağı kararı alındığını, çekin zayi nedeniyle iptal davasının açılmasından sonra, 30.01.2015 keşide tarihli 27.137,46 TL tutarındaki 1012476 no.lu çekin … A.Ş tarafından … 14. İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı takibine konu edildiğinin öğrenildiğini, … A.Ş tarafından … 14. İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı takibine konu edilen çekin gerçek ve meşru hamilinin müvekkili olduğunu, davalının davaya konu çeki kötü niyetle elinde bulundurduğunu, çek iktisabında ağır kusuru bulunduğunu, hamilin çekin müvekkili elinden rızası hilafına çıktığını bildiğini, bilecek durumda olduğunu, gerekli dikkat ve özeni göstermediğini, 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu 38.maddesi ve Yönetmeliğin 5. ve 8. maddesi gereği kuralların belirlendiğini, … 10. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E sayılı dosya konusu çekle birlikte iptali talep edilen çeklerden birisinin seri numarasının son rakamı değiştirilip sahtesinin yapıldığını, bu hususta … Cumhuriyet Başsavcılığınca gerekli olan soruşturmanın yapıldığını, yine kaybolan çeklerden 15.000 Tl bedelli … seri no.lu çekte de yine …, … nakliyat gibi dava konusu çekle aynı şekilde cirolar bulunduğunu, aynı kişilerin tüm çekleri benzer ciro silsilesi ile piyasaya sürdüğünü, çek arkasında … (…) isimli kişiye ait olan cironun sahte olduğunu, bu kişi tarafından yapılmadığının öğrenildiği, … isimli şahsın … Şirketin Vergi sicil numarasını ve adresini kullanarak çeki ciro ettiğinin sabit olduğunu, … şirketinin de suç duyurusunda bulunacağının öğrenildiğini ileri sürerek kaybolan zayi olan müvekkiline ait olan …bank … Şubesinin 30.01.2015 keşide tarihli 27.137,46 TL tutarındaki çekin gerçek ve meşru hamili olan müvekkiline iadesi ile yargılama giderlerinin karşı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; Öncelikle davacı firmanın aktif taraf ehliyeti bulunmadığını, somut davanın sadece bu sebeple ve esasa girilmeksizin usul yönünden reddinin gerektiğini, çek incelendiğinde görüleceği üzere davacı firmanın çek üzerinde hak sahipliğini tevsik edecek veya ispatlayacak mahiyette cirosu bulunmadığını, somut davada keşideci … Ltd Şti olan 30.01.2015 keşide tarihli çek müşteri … tarafından müvekkil firmaya ciro yoluyla verilmesinin teklif edildiğini, müvekkili firmanın çek üzerinde önceki ciro olan … adına düzenlenen 18.08.2014 tarih, … sıra no.lu faturayı incelediğini, müvekkili firmaya sunulan faturanın gerçekliliği sabitlendiken sonra müvekkili firma … adına mevcut ticari işlem kapsamında 18.08.2014 tarih, … sıra no.lu faturanın tanzim edildiğini, müvekkili firmanın usulüne uygun şekilde tanzim edilmiş ticari defter ve kayıtları da bu hususu teyit ettiğini, davacı tarafın beyanlarının müvekkili firmayı bağlamadığını, 6102 sayılı TTK 687 maddesine göre davacı ticari alım satım yaptığı muhatabı olan firma ile arasındaki ilişkiden kaynaklanan defileri bu ilişkide 3.kişi olan müvekkil firmaya karşı ileri sürmeyeceğini beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER :
… 14. İcra Müdürlüğü’nün .. E sayılı uyap dosyası, takibe konu edilen çek örneği, tanık beyanları, soruşturma dosyası, ödeme yasağı kararı, faktoring sözleşmesi.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ KABUL VE GEREKÇE:
Davacı tarafından açılan dava, çek istirdadı davasıdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, keşidecisi … Ltd. Şti olan …bank … şubesinde bulunan hesaptan keşide edilen 30/01/2015 keşide tarihli, 27.137,46 TL bedelli çekin yetkili hamilinin kim olduğu, davalının çeki iktisapta kötü niyetli veya ağır kusurlu olup olmadığı ve davacının çekin iadesini isteyip isteyemeceği hususlarındadır.
Keşideci … Ltd Şti tarafından …bank … şubesine ait dava dışı … Ltd Şti lehine 30.01.2015 tarihli 27.137,46 TL.lık tacir çeki düzenlenerek dava dışı Lehdara teslim edildiği, dava dışı … Şirketi yetkilisi … tarafından davacı şirket yetkilisi …’ye teslim edildiği, dava dışı … Ltd Şti ile davacı arasında 01.01.2011 tarihinde Satıcılık Sözleşmesi imzalandığı, 31.12.2011 tarihinden itibaren sözleşmenin bir yıl uzayacağı, bu tarihten itibaren en çok beş yıllık süreyi kapsayacağı kabul edilmiştir.
Davacı şirket çeklerin kargoda kaybolmasından sonra dava konusu çek dahil 9 adet çek hakkında ödeme yasağı konulması ile çeklerin iptal edilmesi yönünde 14.08.2014 tarihinde dilekçe ile talepte bulunmuş ve … 10. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … esas sayılı Kıymetli Evrak İptal davası açılmıştır. Mahkemece 14.08.2014 tarihinde dava konusu çek dahil 9 adet çek hakkında ödeme yasağı konulmasına karar vermiştir. Mahkemelerin birleşmesi nedeniyle dosya … 7. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … esasına kayıt edilmiş ve bu Mahkeme tarafından 16.06.2015 tarihinde … K sayı ile sekiz adet çekin iptaline, dava konusu olan keşideci … Ltd Şti olan …bank … Şubesine ait 30.01.2015 keşide tarihli ve 27.137,46 TL bedelli çekin ibraz edildiğinden çek hakkında karar tesisine yer olmadığına, bu çekle ilgili olarak verilen ödemeden men yasağı kararının devamına karar verilmiştir.
Dava dışı … Bölge Müdürlüğü tarafından davacı şirkete gönderilen yazıda, davacının 17 adet kargosunun çalındığı ve konuya ilişkin polis tutanağının gönderildiği belirtilmiş, yazı ekindeki 12.08.2014 tarihli … Polis Merkezi Amirliği tarafından düzenlenen Müşteki İfade Tutanağında, dava dışı … çalışanı … isimli şahıs 12.08.2014 tarihinde saat 10.00 sularında … No:150’de bir fabrikaya kargo teslimatı yapmak üzere … plakalı … aracı park ederek araçtan ayrıldığını, kargoyu teslim edip döndükten sonra sürücü koltuğunun yan tarafındaki koltukta bulunan 55 adet evrak ve 4 adet küçük kutu kargonun yerinde olmadığını kimliği meçhul şahıs ya da şahıslar tarafından çalındığını anladığını, çevrede hırsızlık olayını gören olmadığı ve kamera bulunmadığını, aracın açık sürücü camından 55 kargonun alındığını meçhul şahıslardan şikayetçi olduğunu beyan ettiği, kargo numaralarının yazılı olduğu, davacı şirket tarafından bu hırsızlık olayı sonucu … Cumhuriyet Başsavcılığına sunulan şikayet dilekçesinde, Resmi Belgede Sahtecilik ve Dolandırıcılık suçu iddiasıyla çalınan 9 adet çek hakkında ödeme yasağı alındığı, kayıp çeklerden bir adedinin haksız hamil tarafından icraya konulduğu, dava konusu çekin davacı şirket çalışanı tarafından … Ltd şirket çalışanından teslim alındığı, meşru hamil tarafından …bank … Şubesine ait 30.01.2015 tarihli çek hakkında ödeme yasağına rağmen çekin … 14. İcra Müdürlüğü … esas sayılı dosyası ile takibe konu edildiği, davacı şirketin bayii … Ltd Şti tarafından davacı şirkete bildirildiği, icra takibine konu edilen çekin arkası incelendiğinde, davacı şirketin bayii …’dan sonra …, …, … isimli ciroların olduğunun tespit edildiği, aynı şekilde Keşidecisi … Ltd Şti olan … Bankası … Şubesi … çek no.lu ve 15.000 TL bedelli sahte çek ile ilgili şikayetleri olduğu, çalınan her iki çekte de aynı ciroların yer alması kayıp çekin ve kayıp çekten türetilen sahte çekle ilgili evrakta sahtecilik ve dolandırıcılık eylemlerinin aynı şahıs veya şahıslarca yapıldığı izlenimi yarattığı belirtilerek … soruşturma dosyasının açıldığı, söz konusu dosyanın … Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildiği ve … soruşturma numarasına kayıt edildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu …bank … Şubesine ait 30.01.2015 keşide tarihli 27.137,46 TL.lık çekin … Ltd Şirketi tarafından … Tic Ltd Şirketi lehine keşide edildiği, söz konusu çekte ilk cirantanın … şirketi olduğu, ikinci cirantanın …, üçüncü cirantanın …, son cirantanın … Ticaret … olduğu, son ciranta … … tarafından 18.08.2014 tarihinde … no.lu 27.137,64 TL.lık uydu sistemi açıklaması ile … adına açık fatura düzenlendiği ve söz konusu faturanın faktoringe konu olduğu, davalı ile dava dışı … Ticaret … arasında 21.07.2014 tarihinde 200.000 TL.lık faktoring sözleşmesi imzalandığı, son hamil tarafından çekin faktoringe teminat verildiği ve fatura temliki karşılığı dava dışı şirkete toplam 23.554,72 TL.nin ödendiği anlaşılmıştır.
Davalı … A.Ş. ile dava dışı … arasında 21.07.2014 tarihinde 200.000 TL.lık Faktoring Sözleşmesinin imzalandığı, sözleşmeyi …’ün müşterek borçlu müteselsil kefil olarak imzaladığı anlaşılmıştır.
İlgili … 14. İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyasının incelenmesinde, davalı alacaklı … A.Ş. vekili tarafından dava dışı borçlular … Ltd Şti, … Ltd Şti, …, … ve … aleyhine 13.02.2015 tarihinde 27.137,46 TL çek, 109,29 TL % 10,50 işlemiş faiz, 2.713,75 TL % 10 çek tazminatı ve 81,41 TL % 0,3 çek tazminatı olmak üzere toplam 30.041,91 TL’nin takip tarihinden itibaren işleyecek yıllık % 10,50 ticari faizi, icra masrafı ve avukatlık ücreti ile birlikte tahsili amacı ile icra takibi başlatıldığı anlaşılmıştır.
Davacı tarafından 27.03.2015 tarihinde çek takibi konusunda toplam 36.000,00 TL ödeme yapıldığı sunulan dekonttan tespit edilmiştir.
Davacı tanığı … beyanında: “Ben …Tic. Ltd. Şti. yetkilisiyim. Şirketimiz … Tic. A.Ş. bayiidir. … olan ticaretimiz sebebi ile 30/01/2015 keşide tarihli 27.137,46 TL tutarındaki … nolu çeki keşide ederek … A.Ş. Satış temsilcisi …’ye ekli tutanak ile teslim ettim. … de çeki şirketin …’daki merkezine yolladı. Çekler …’da kabolduğundan … A.Ş. … 10. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasından dava konusu çekle birlikte kaybolan toplam 9 adet çek için çek iptal davası açılarak ödeme yasağı kararı aldırmıştır. Çekin zayi nedeniyle iptal davasının açılmasından sonra 30/01/2015 keşide tarihli 27.137,46 TL tutarındaki … nolu çekin … tarafından … 14. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takibine konu edildiği öğrenilmiştir. Bizim … dışındaki 3. firmalar veya faktoring firması ile herhangi bir ticari ilişkimiz bulunmamaktadır. Çekin yasal hamili … A.Ş.’dir” demiştir.
Davacı tanığı … beyanında: “Ben davacı şirket çalışanıyım. 1999 yılından beri aynı şirkette çalışıyorum.Davaya konu çek … tarafından ciro edilip şirket çalışanımız …’ye teslim edildi. … çeki bana teslim etti. Çeki kargo ile İstanbul şirket merkezimize gönderdik. Söz konusu … de bizim bayimizdir. Çek … tarafından davacı şirkete olan borcuna karşılık olarak davacıya teslim edilmiştir. … ile davacı şirket arasında ticari ilişki mevcuttur. Çeke sonradan giren cirantalar ve davalı … Faktoring ile davacı şirket arasında herhangi bir ticari ilişki mevcut değildir. Çek kaybolduğu için … 10.ATM’de toplam 9 adet çek için çek iptal davası açılmıştır. Davalı da bu sırada davaya konu çeklerden birini icraya koymuştur. Davacı şirketin davalı … Faktoring Şti’ne davaya konu çek kadar herhangi bir borcu mevcut değildir. Çekin yetkili hamili de davacı şirkettir” demiştir.
Davacı tanığı … beyanında: “Bayimiz olan … aramızdaki ticari ilişki nedeniyle 30/01/2015 tarihli 27.137 TL bedelli çeki düzenleyerek benim finans müdürü olduğum … AŞ’ye vermiştir. Müşteri temsilcimiz … bu çeki almış … Yöneticisi …’a teslim etmiştir. … çeki şirketimizin İstanbul’daki merkezine göndermiştir. Bu gönderme sırasında kargoda söz konusu çek kaybolmuştur. Akabinde çekin iptali için ve ödeme yasağı verilmesi için talepte bulunuldu” demiştir.
Deliller toplandıktan sonra dosyamız Emekli Banka Müfettişi – Serbet Muhasebeci Mali Müşavir …’a tevdi edilerek mahkememizce tespit edilen uyuşmazlık konularında rapor düzenlemesi istenmiş, bilirkişi tarafından mahkememize sunulan raporda özetle; Davacı şirket ile davacının bayii olduğu anlaşılan dava dışı … Ltd Şti arasında 2011 yılından bu yanan bir ticari ilişkinin olduğu ve halen devam ettiği, dava dışı şirket tarafından davacı şirketten aldığı ürünleri müşteri çekleri ile ödediği ve dava konusu …bank … Şb üzerine keşideli 30.01.2015 keşide tarihli, 27.137,46 TL lik çeki borçlarına karşılık davacı şirketin temsilcisi …’ye teslim ettiği, bu kişi tarafından çekin … Yöneticisine çekin iletildiği, … tarafından kargo ile çekin … Davacı şirket Merkezine gönderildiği, çekin dağıtımda iken dava dışı Kargo şirket aracından çalındığı, davacı şirket tarafından söz konusu çek hakkında kayıp olmasından iki gün sonra 14.08.2014 tarihinde çek ödeme yasağı ve çek iptal davası açıldığı, davacı şirket kayıtlarının incelendiği ve dava dışı şirket ile ticari ilişkisinin tespit edildiği, davacı şirketin ticari defterlerinin usulüne uygun olarak tutulduğu, noter açılış ve kapanış onayları olması nedeniyle defterlerin sahibi lehine kesin delil niteliği taşıdığı, davalı şirket tarafından dava dışı … tarafından ibraz edilen fatura temliki ile dava konusu çeki faktoring işlemine teminat olarak aldığı, çekin ibraz tarihinde ödenmemesi nedeniyle keşideci ve diğer çek borçlulan hakkında … 14.İcra Müdürlüğü … esas dosyasında takip yapıldığı, davacının söz konusu çekte ciranta imzası olmadığı, çekin İlk cirantası dava dışı … Ltd Şti ile takip eden cirantalar arasında ticari bir ilişki olmadığı, çek üzerinde yer alan ciroların birbirini takip etmediği, dava konusu çekin faktoring firmasına temlik edilen fatura alacağından kaynaklanmadığı, davalı şirket tarafından çek hakkında gerek piyasa gerekse muhatap banka nezdinde yeterli araştırma yapılmadan işleme alındığı, davalı şirket ticari defterlerinde 12.08.2014 tarihinde kayıp olan dava konusu çekin 18.08.2014 tarihinde dava dışı … firması tarafından faktoring işlemine konu edildiği, buna ilişkin kayıtlarında davalı şirkette yer aldığı, davalı şirket defterlerinin de usulüne uygun olarak tutulduğu, süresinde noter açılış ve kapanış onaylarının yapılmış olduğu anlaşıldığından sahibi lehine delil niteliği taşıdığı, dava konusu çek nedeniyle davacı şirketin davalı şirkete herhangi bir borcunun bulunmadığı beyan edilmiştir. Dosyamız, dava dışı … Tic Ltd Şti defterlerinin incelenmesi ve mahkememizce aldırılan bilirkişi raporu da incelenmek suretiyle dava konusu uyuşmazlığın değerlendirilmesi için … Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmiş, bilirkişi Serbest Muhasebeci Mali Müşavir … tarafından düzenlenen raporda özetle; Dava Dışı … Ltd Şti 2014 yılı ticari defterlerinin sahibi lehine kesin delil niteliği taşıdığı, Dava konusu çeki … Ltd Şti’nin … Ltd Şti’nden cari hesap için aldığı, …Tic. A.Ş’ne ciro ederek cari hesap için verdiği beyan edilmiştir.
Bilirkişi Raporları, dosya kapsamına uygun, ayrıntılı, açıklayıcı ve hüküm kurmaya elverişlidir.
Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketlerinin mevzuatı 13.12.2012 tarih, 28495 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6361 sayılı Kanun ile yeniden düzenlenmiştir. Söz konusu Yasaya dayalı olarak 24.Nisan.2013 tarihli ve 28627 sayılı Resmi Gazete ‘de Yasanın uygulama Yönetmeliği yayımlanmıştır. Buna göre, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketleri Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)’nun denetimi kapsamına alınmıştır. Yasanın 9.maddesinde ikinci ve üçüncü fıkrasında “(2) Faktöring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktöring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz. (3) Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktöring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def iler faktöring şirketine karşı Heri süremez; meğerki, faktöring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre faktöring şirketinin fatura temliklerinde faturaya ilave olarak gerektiğinde mal ve hizmet teslimi belgeleyen sevk irsaliyesini de araması gerekmektedir.
V.U.K.’nun 229 uncu maddesine göre fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır. Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 (yedi) gün içinde düzenlenir. Bu süre içinde düzenlenmemiş faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır. Bazen malın tesliminden önce de faturanın düzenlenebileceği V.U.K.’nun 173 Seri Nolu Genel Tebliği ile belirlenmiştir. Buna göre; faturayı düzenleyenler faturada malın daha sonra sevk edileceğini belirteceklerdir. Faturada bulunması gereken malın teslim tarihi ve irsaliye numarası ise malın tesliminden sonra alıcı ve satıcı kendilerinde kalan sevk irsaliyesinden faydalanarak faturaya şerh vererek, fatura ve sevk irsaliyesi arasındaki uyumu sağlayacaklardır.
Somut olayda, davalı faktoring şirketi tarafından temlik alınan fatura karşılığı hizmet alınıp alınmadığı ve taraflar arasında borç ilişkisinin olup olmadığı sorgulanmamıştır. Davalı faktoring şirketinin mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediği, çekin iktisabında ağır kusurlu olduğu, kargoda kaybolmuş olan dava konusu çekin …Tic Ltd Şti’nden satıcılık sözleşmesine dayalı olarak alındığı, yasal hamilinin davacı olduğu kabul edilerek davanın kabulü ile …bank … Şubesine ait 30/01/2015 keşide tarihli, 27.137,46 TL bedelli çekin davacıya iadesine, davalıdan istirdadına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Açıklanan yasal gerektirici nedenlere göre;
Davanın kabulü ile …bank … Şubesine ait 30/01/2015 keşide tarihli, 27.137,46 TL bedelli çekin davacıya iadesine, davalıdan istirdadına,
Harçlar Kanununca alınması gerekli 1.853,69 TL ilam harcından peşin yatırılan 463,44 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.390,25 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince hesaplanan 3.256,50 TL avukatlık ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan 27,70 TL peşin başvuru harcı, 463,44 TL peşin harç, 1.300,00 TL bilirkişi ücreti, 562,00 TL tebligat, müzekkere, posta ve talimat giderlerinden oluşan toplam 2.353,14 TL yargılama giderlerinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kullanılmayan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar taraf vekillerinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 21/10/2019

Katip …

Hakim …