Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/1262 Esas
KARAR NO : 2020/579

DAVA : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 31/12/2015
KARAR TARİHİ : 19/11/2020

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalının … ait … Trafo Merkezi İnşaat işlerinin yüklenicisi olduğunu, müvekkili şirketin davalı tarafından önceden alt işverenlere imzalanmak üzere hazırladığı sözleşmeyi 10/05/2013 tarihinde imzalayarak bu işin inşaat kısmını alt işveren taşeron olarak yapmayı yüklendiğini, müvekkili şirketin yüklendiği işi belirtilen süre içinde projeye uygun olarak yaparak fiilen teslim edip geçici kabul için talepte bulunduğunu ancak davalının geçici kabul talebine cevap vermeyerek kesin hesabın yapılmasını ötelemek için müvekkilini sürekli oyaladığını, buna rağmen davalının müvekkilinden fiilen teslim aldığı işin kendine ait kısmını yaparak …’a geçici kabul ile 25/03/2015 tarihinde teslim ettiğini, davalının müvekkili tarafından hazırlanan 21 nolu hak ediş karşılığını ödememesi üzerine müvekkili tarafından … Noterliği kanalı ile gönderilen ihtarnameye verdikleri cevapta müvekkil şirkete yaptırdıkları ek ve değişiklikleri kabul edip işin doğası gereği olduğu gerekçesiyle bedelini ödemeyi red ettiğini, sözleşmenin 21. Maddesinin muğlaklığını kendilerince yorumlayarak … dan ödeme alamayacağı işlerle ilgili olarak müvekkile ödeme yapamayacaklarını bildirdiklerini, sözleşmenin ilgili maddesinden böyle bir anlamın çıkarılmasının mümkün olmayacağını, davalının …’ın müvekkille yapılan sözleşmenin tarafı olmadığını, müvekkilinin sözleşmenin tarafı olan davalı şirketin sunduğu uygulama projeleri doğrultusunda inşaatı yapmakla mükellef olduğundan yaptığı işin bedelini ondan talep etme hakkına sahip olduğunu, davalının yine ihtara karşı cevabında 21 nolu hak ediş raporundaki kalemlerin 20 nolu hak ediş ile düzenlendiğini ve ödemesinin yapıldığının ileri sürmüş ise de bu kalemlerde belirtilen işlerin tamamının karşılığının ödenmediğini, davalı işveren tarafından sözleşme gereği olarak ihale projesinde değişiklik yapan uygulama projeleri doğrultusunda ek ve genişletilmiş iyler yanında ön görülemeyen işleri de yaptığını bu yapılan işler 21 nolu hakkediş de belirtildiğini, sözleşmenin bir bütün olarak ela alındığında davalının temsilcilerinin yetkilerinin sınırsız olduğunun görüleceğini, onların istek ve iradeleri dışında ek iş yapılmasının mümkün olmadığını, davalı temsilcilerinin kötü yönetim ve tutumuna rağmen müvekkilinin aşırı hassasiyet göstererek üzerine aldığı işi en uygun şekilde ve kusursuz olarak yapıp davalıya teslim ettiğini, hak edişlerin ödenmemesi üzerine müvekkilinin zararının büyük olduğunu, zararın miktarının mahallinde uzman bilirkişiler tarafından yapılacak inceleme ve hazırlayacakları raporla belirlenebileceğini, beyan ederek fazlaya dair dava ve talep haklarını saklı tutarak şimdilik 700.000,00 TL lik kısmını dava etmek zarureti hasıl olduğunu, geç iadeden dolayı ticari faiz alacağı olarak fazlaya dair haklarını saklı tutarak 20.000,00 TL talep ettiklerini, fazlaya dair talep ve dava haklarını saklı tutarak şimdilik 720.000,00 TL nin ticari faizi ve yargılama masrafları ile birlikte davalı şirketten tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 19/10/2020 tarihli ıslah dilekçesi ibraz ederek toplam 720.000,00 TL alacak yönünden açtıkları davayı 1.654.259,05 TL ye arttırdıklarını ve ıslah harcını yatırdıkları anlaşıldı.
Davalı Taraf Davasında:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacının müvekkili şirket ile imzaladığı alt işveren sözleşmesi ile … inşaat işlerini sözleşmede belirtilen süre ve şartlarda müvekkili için alt işveren tarafından gerçekleştirilmesi işinin yapımını üstlendiğini, davacının sözleşme ekinde yer alan ekli birim fiyat dökümü dahilinde yapmayı kabul ve taahhüt ettiğini, sözleşme kapsamında davacının alt işveren e yapılacak ödeme onaylı hakkedişlerin toplamı ile sınırlı olacağının düzenlendiğini, sözleşmede yapılacak tüm iş için baştan ve belirli bir rakam şeklinde belirledikleri bedelin değişmeyecek şekilde bedel kararlaştırılan inşaat sözleşmesinin durumunun bu şekilde olduğunu, sözleşmenin iş artış ve eksikliği başlığı altında düzenlenen maddesinde belirtilen mal veya hizmetlerin şeklinde niteliğinde veya miktarında maksimum +%30 ile -%30 oranında değişiklikler yapılabileceğini, alt işveren bu değişiklikler nedeni ile sözleşmeyi feshedemeyeceğini, değişikliklerde birim fiyat listesinde yer alan bedellerin uygulanacağı, birim fiyat listesinde yer almayan hususlarda tarafların mutabakatı ile bedelin belirleneceği, müvekkili tarafından yapılacak iş değişikliği veya iptali nedeniyle işin bedelinde azalma olursa azalan miktarın sözleşme bedelinden düşülür maddesinin yer aldığını, ödemelerin alt işverenin müvekkili tarafından yazılı olarak onaylanan hakkedişleri ile ilgili olarak fatura tarihindeki TCMB Euro satış kuru esas alınarak TL düzenleyeceği ve müvekkiline teslim edileceği faturalara istinaden , fatura teslim tarihinden itibaren 15 gün sonraki ilk müvekkile ödeme günündeki alt işveren in banka hesabına gerçekleştirileceğinin hüküm altına alındığını, davacının imzalanan sözleşmenin müvekkil şirket tarafından hazırlanan genel işlem koşullarını içeren sözleşmelerden olduğunu iddia ettiğini, davacının bu iddiasının kabul edilebilir olmadığını, davacı şirket imzalanan sözleşme kapsamında yaptığı işin karşılığı olarak 20 adet hakkediş düzenlediğini, bu hakkedişler karşılığının müvekkili şirket tarafından davacı şirkete ödendiğini, davacının yaptığı işlerin karşılığı olarak düzenlediği bütün hakkedişlerin karşılığını almış olmasına rağmen tek taraflı olarak 21 nolu hakkediş düzenlemek suretiyle sözleşmeye aykırı talepte bulunduğunu, davacının davasına konu yaptığı 21 nolu hakkedişe onay verilmemişken davacı şirketin fatura düzenlemesi sözleşmede belirlenmiş düzenlemelere aykırı olarak tanzim edilen hem münderecatı hem de gönderilme usulü açısından kabulünün mümkün olmadığını, taraflar arasında yapılan sözleşme birim fiyat esasına göre bedel kararlaştırılmış bir eser sözleşmesi olduğunu, birim fiyatı sözleşmeler borçlar kanunu hükümlerine tabi götürü bedel kararlaştırılmış sözleşmelerin bir türü sayıldığını, sözleşme kapsamında yapılan tüm işlerin bedeli sözleşmede belirlenen birim fiyatlar üzerinden davacıya ödendiği gibi müvekkili şirketin onayı ile yapılan ilave iş bedellerinin de sözleşmede belirlenen birim fiyatlar üzerinden hakkedişler ile davacıya ödendiğini, davacının diğer bir talebinin ise ihtiyat kesintisinin süresinde ödenmemesi sebebiyle 20.000,00 TL ticari faiz talep ettiğini, davacının bu talebinin de taraflar arasında imzalanan sözleşmede ve yasal mevzuatta bir dayanağı bulunmadığını, davacının dava dilekçesinde hakkediş raporlarına dayanılarak 05/08/2015 tarihinde tebellüğ edilen 03/08/2015 tarih 0657481 sayılı faturaya da 8 gün içinde itiraz edilmediğini, içeriği kanunen TTK 21/2 kabul edelen faturanın ödenmediğini iddia ettiğini, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin düzenlemesi ile müvekkil şirkete kesilen bir fatura bulunmadığı gibi içeriği itiraza uğramamış bir fatura da bulunmadığının davacının bu yöndeki iddialarını kabul etmediklerini beyan ederek davanın reddine yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerine bırakılmasını talep etmiştir.
DELİLLER;
Davaya dayanak sözleşmeler, bilirkişi raporu, ihale evrakları, yazılan yazı cevapları, tarafların dosyaya sundukları bilgi belgeler, tarafların aşamalardaki beyan ve açıklamaları.
GEREKÇE :
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklı alacak istemine ilişkindir.
Davalı ile … Gaz İzoleli Trafo Merkezi İnşaat işlerinin yapımı için sözleşme imzalanmıştır. Davacı ise davalı ile 10/05/2013 tarihinde imzaladığı sözleşme ile bu işin inşaat kısmını alt işveren taşeron olarak yapmayı yüklenmiştir.
Davalı … ile müşteri … arasında 25.03.2015 tarihli geçici kabul tutanağı düzenlenmiştir.
Taraflar arasında imzalanan sözleşme gereğince davacıya davalı tarafça ödenen ilk 20 hakediş belgesinin davanın her iki tarafınca da onaylı olduğu görülmüştür.
Davacı tarafından 21 nolu hakedişe istinaden kesilen … tarih ve … sayılı fatura davalı tarafından … 2. Noterliğinden gönderilen … tarihli ihtarname ile davacıya iade edilmiştir.
21 nolu hakedişte belirtilen işlerin sözleşme kapsamında kalan işler olup olmadığı, yapılıp yapılmadığı, sözleşme dışında kalan işler ise işin niteliği gereği yapılması gereken işler olup olmadığı, faydalı imalat olup olmadıkları ve bedeli konularında mahkememizce konusunda uzman bilirkişi heyetinden rapor alınmıştır. Alınan bilirkişi raporu, dosya kapsamına uygun somut bilgi ve belgeye dayalı, tespitleri gerekçeli, tarafların ve hakimin denetimine açık ve değerlendirmenin gerekçelerinin bilimsel verilere uygun olduğu kanaati ile mahkememizce hükme esas alınmıştır.
Davalı taraf bilirkişi raporundaki tespit ve hesaplamalara itirazda bulunmuştur. Bilirkişi raporunda yapılan tespit ve hesaplamalarda sözleşmede belirlenen birim fiyatlar, taraflar arasındaki yazışmalar, işe başlandıktan sonra projede yapılan değişiklikler, piyasa fiyatı gözetilerek hesaplama yapılmıştır. Bir kısım işler yönünden ise yerinde tespit mümkün olmadığından dosyaya sunulan belgeler ve fotoğraflar üzerinden inceleme yapılması usul ve yasaya uygun görülmüştür. Bu nedenle davalı tarafın bu yöndeki itirazları kabul görmemiştir.
Yapılan bilirkişi incelemesi, dosyada bulunan bilgi, belgelere göre ve dosya kapsamına gore, davacının talep edebileceği zorunlu ve faydalı masraflar mevcut duruma göre toplam (10.192,39 Euro, 5.840,54 Euro, 26.316,92 Euro, 3.662,40 Euro, 2.710,83 Euro, 15.181,35 Euro, 4.140,52 Euro, 4.000 Euro, 70 392.64 Euro) 142.437,59 Euro olarak hesaplanmıştır. Davacının ihale öncesinde öngörülmesinin mümkün olmadığı iddiasında bulunduğu döküm yerinin değişmesi nedeniyle davalı taraftan 208.796 Euro talebi ise yeterli deliller ile ispatlanamadığından reddedilmiştir.
21 nolu hakedişteki kalemlerin daha önceki hak edişlerde mcvcut olup olmadığı ile ilgili olarak;
Davacı tarafından düzenlenen 21 nolu hak edişte yer alan alacak kalemlerinden; … ve Kumanda Binası Akıllı Analog Adresli Yangın Algılaması Yapılması işi ile ilgili 10.000 Euro, Çift Sıra Forekazık Başlık Kiriş Arası Betonarme İmalat Farkı ile ilgili 10.199,46 Euro, Hafriyatın Geri Dolguda Kuİlanılamamasından Kaynaklanan Fark ile ilgili 40.000 Euro nun daha önceki hakedişlerde mevcut olduğu, bu sebeple de davacı tarafından düzenlenen 21 nolu hakedişte bu tutarların minha edilerek toplam tutardan çıkarılmış olduğu anlaşılmıştır. Davacı tarafından düzenlenen 21 nolu hakedişte (20 nolu hakedişe ek olarak) 23 adet iş kalemi sıralanmış olduğu, bıı 23 adet iş kaleminden yukarıda sıralanan 3 iş kaleminin davanın tarafları arasında imzalanan daha önceki hakediş belgelerine giren iş kalemlerinden olduğu, kalan 20 iş kaleminin ise davanın tarafları arasında imzalanan daha önceki hakediş belgelerine girmemiş olan yeni iş kalemleri olduğu tespitleri yapılmıştır.
21 nolu hakedişteki kalemlerin sözleşme kapsamında olup olmadıları ve miktarları ile ilgili olarak :
Bilirkişi kök raporunda ve 18.03.2019 tarihli ek raporda davacı tarafından düzenlenen 21 nolu hakedişteki anlaşmazlık konusu iş kalemleri tek tek sıralanarak her bir iş kaleminin davanın tarafları arasında imzalanan sözleşme eki birim fiyat dökümünde birim fiyatının bulunup bulunmadığı ve söz konusu iş ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutarlar belirtilmiştir.
18.03.2019 tarihli ek raporda taraflar arasında imzalanan Alt İşveren Sözleşmesi ekinde yeralan yapılacak işin açıklandığı ve birim fiyatının verildiği tabloda (fiyatları yazılmamış olanlar ile birlikte) toplam 90 adet iş kalemi sıralanmış iken, davanın her iki tarafınca da imzalandığı görülen 20 nolu hakedişte ise 148 adet iş kaleminin sıralanmış ve hakedişe girmiş olduğu tespit edilmiştir. Görüldüğü üzere davanın tarafları arasında imzalanan Alt İşveren Sözleşmesi ekinde yeralan birim fiyat tarifi ve bedeli tablosunda sıralanan 90 adet iş kaleminden fazla olarak (58 adet fazla) davanın taraflarınca imzalanan 20 nolu hakedişe giren iş kalemlerinin 148 adet olduğu ve anlaşmazlık konusu 21 nolu luıkedişte dc ayrıca 23 adet iş kaleminin sıralanmış olduğu ve bunlardan 3 tanesinin taraflarca imzalanan daha önceki hakedişlere giren iş kalemleri olduğu anlaşılmıştır.
Dava konusu 21 nolu hakedişteki kalemlerin sözleşme kapsamında olup olmadığı, tesise faydalı imalatlar olup olmadığı, tarafların sözleşme imzalanırken bu imalatları ön görüp göremedikleri (sözleşme eki birim fiyat tablosunda birim fiyat belirlenmemiş) ve bedellerinin istenip istenmeyeceğine ilişkin olarak;
TBK’nun 529. Maddesine göre, iş sahibi, işin kendi menfaatine yapılması hâlinde, işgörenin, durumun gereğine göre zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle ödemek ve gördüğü iş dolayısıyla üstlendiği edimleri ifa etmek ve hâkimin takdir edeceği zararı gidermekle yükümlüdür. Bu hüküm, umulan sonuç gerçekleşmemiş olsa bile, işi yaparken gereken özeni göstermiş olan işgören hakkında da uygulanır. İşgören, yapmış olduğu giderleri alamadığı takdirde, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre ayırıp alma hakkına sahiptir.
Sözleşme dışı veya fazladan imalât gerçekleşmesi durumunda bunların bedeli taraflar arasında kararlaştırılmadığından, 818 sayılı BK’nun 366 (6098 sayılı TBK’nun 481) ve 413. (6098 s. TBK’nun 529) maddeleri uyarınca yapıldığı tarihteki piyasa fiyatlarıyla hesaplanmalıdır. Sözleşme dışı yapılan ve/veya yapıldığı iddia olunan imalâtların iş sahibi yararına olması halinde, 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 410 ve devamı maddelerinde tanımlanan vekâletsiz iş görme hükümlerine göre, bedelinin iş sahibinden istenmesi mümkündür. BK’nın 413. (6098 s. TBK’nun 529) maddesi hükmüne göre iş sahibinin menfaati için yapılmış olan bir işte, yapan kimse hâl ve icabına göre, zaruri ve faydalı bulunan bütün masraflarını faizi ile birlikte istemek hakkına sahiptir.
Sözleşme dışı veya fazladan imalât gerçekleşmesi durumunda bunların bedeli taraflar arasında kararlaştırılmadığından, 818 sayılı BK’nun 366 (6098 sayılı TBK’nun 481) ve 413. (6098 s. TBK’nun 529) maddeleri uyarınca yapıldığı tarihteki piyasa fiyatlarıyla hesaplanmalıdır. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2013/15-95 Esas, 2013/1431Kararı)
Yargıtay 15 HD. 2015/4986 E, 2016/707 K, sayılı kararının ilgili kısmı;
“…inşaat sahasında gerçekleşen harfiyat miktarının sözleşmede öngörülen hafriyat miktarından yaklaşık 3 kat fazla olduğu, ayrıca kullanılan demir ve beton miktarlarının da sözleşme eki teknik şartnamede yazılı olan miktarlardan fazla olduğu belirlenmiştir. O halde götürü bedel dışında iş artışı olarak gerçekleştirilen bu işlerin bedelinin yapıldığı yılın mahalli piyasa rayiçlerine göre hesaplanması…” Şeklindedir.
Davacı yüklenici tarafından yapılan iş idarece benimsenmiş bulunduğundan ve yapılan iş ile harcamaların davalı tarafın menfaatine bulunduğu, bunların zorunlu ve faydalı masraflar niteliğini taşıdığı, bu durumda davacı tarafın yapmış olduğu işlerin bedelini TBK.nın 526 ve devamı maddelerinde düzenlenen vekaletsiz iş görme hükümlerine istinaden isteyebilecektir. Özellikle, kapsamlı ve büyük inşaat projelerinde, tesislerde her işin baştan belirlenebilmesi mümkün olmamakta, iş yapılırken çoğu zaman beklenmedik zorunlu ve yararlı işler için masraflar ortaya çıkabilmektedir. Somut olayda işe başlanılmasından sonra bir takım değişikliklerin yapılması da bu hususu götermektedir. Dolayısıyla söz konusu zorunlu ve faydalı masrafların işgören tarafından karşılandığına ilişkin bilirkişi tespitleri uyarınca davacı bunları davalı iş sahibinden talep edilebilecektir.
Davaya konu 21 nolu hakedişe giren iş kalemleri ile ilgili olarak bu hak edişte talep edilen tutarlar 18.03.2019 tarihli ek raporda (s.5-7) gösterilmiştir. Devamında talep edilen tüm alacak kalemleri ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Buna göre;
… ve … Binası Akıllı Analog Adresli Yangın Algılaması Yapılması işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 8.644,07 Euro dur. Davacının malzemeyi aldığı anlaşılan … firmasına ait faturalarda yeralan malzeme fiyatların fatura tarihindeki piyasa rayiç bedellerinin üzerinde fiyatlar olması nedeniyle davacının bir talepte bulunmasının haklı olamayacağı,
Çift Sıra Forekazık Başlık Kiriş Arası Betonarme İmalat Farkı işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 20.398,92 Euro dur. Davacı tarafa ödeme yapılırken davalı birim fiyatı 62.54 Euro/m3 olarak almıştır. İşe ait birim fiyatın davanın tarafları arasında imzalanan sözleşme eki birim fiyat listesinin 47. maddesinde bulunan imalatlardaki birim fiyat olan 125.07 Euro/m3 olarak alınmasının uygun olduğu ve davacının talep edebileceği tutarın 10.192,39 Euro olduğu,
80 cm Çapında … Kazık Yapılması İşi Başlık Kirişi Boylan işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 5.840,54 Euro, 100-120 cm Çapında … Kazık Yapılması İşi Başlık Kirişi Boyları işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 26.316,92 Euro dur. Davanın tarafları arasında imzalanan sözleşme eki birim fiyat üstesinin 48. ve 49. maddelerinde bulunan imalat tariflerinde başlık kirişlerinin fiyata dahil olduğu, kazık boyu ölçülürken başlık kirişi üst kotuna kadar ölçünün alınması gerekirken başlık kısmının hesaplamaya dahil edilmediği, bu nedenle başlık kısmı da gözetilerek sözleşme birim fiyatı üzerinden yapılan hesaplamanın sözleşmeye uygun olduğu, davacının 5.840,54 Euro ve 26.316,92 Euro talepte bulunabileceği,
Moloz İşlerinin taraflar arasında imzalanan sözleşme eki birim fiyat dökümünde götürü fiyatı belirtilmiştir. Bu iş ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 46.492,80 Euro dur. Taraflar arasında imzalanan sözleşme birim fiyat tarifi gereği davacının bu büyüklükteki bir işi almadan evvel işin tüm şartlarına, zorluklarına ve gereklerine vakıf olarak söz konusu işi işin ehli sıfatı ile üstlenmiş olduğu, söz konusu bu kalem iş ile ilgili olarak davalı taraftan bir talepte bulunmasının haklı olamayacağı,
Bina (Metal Clad, 154 ve 380 G1S) Tretuvar Betonları işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 9.821,95 Eurdur. Dava dosyasına sunulan ihale projesinde tretuvar kalınlığı 5 cm. gözükmekte iken sunulan uygulama projesinden tretuvar kalınlığının bu ölçünün çok üstünde olup tarafları arasında imzalanan sözleşme eki birim fiyat listesinin 20. maddesinde bulunan pilon temelleri birim fiyatı dikkate alınarak yapılan 3.662,40 Euro hesaplamanın uygun olduğu,
Orta Gerilim ve Yüksek Gerilim Kablo Galerilen Proje vc imalat Farkları işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutarın 2.710.83 Euro olduğu, davacı tarafından dava dosyasına sunulan ihale projesi ile uygulama projesinin karşılaştırılması neticesinde ihale aşamasında söz konusu işler için belirtilen kanal kesitlerinin işin uygulama aşamasında büyümüş olduğu ve bu sebeple davacının kesitlerin büyümesi sonucu malzeme ve işçilik farkı olarak 2.710,83 Euro talepte bulunmasının yerinde olduğu,
YG Kablo Galerileri Fazladan Yaptırılan Kazı ve Dolgu İmalatı işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 45.822,30 Euro dur. Davacı tarafından davalının yazışmalarda bu kalem iş ile ilgili cevabı olarak sunulan yazıda; yapılan incelemede Almis tarafından verilen metrajın işin yapımı sırasında net olarak ölçülmediği ve şu anda ölçümün mümkün olmadığı görülmüştür. Bu nedenle istenen metrajın yarısı uygun görülmüştür. Ayrıca birim fiyat olarak 18.94 değil, sözleşmede yazılı 10,42 Euro dan ödeme yapılabilir. Bu bilgiler doğrultusunda ödenebilir rakam 12.604,76 Euro olmaktadır.” denilmekte olduğu,
Bilirkişilerce yapılan incelemede yer altında kalmış bu imalata ait hafriyat-dolgu ölçümü imkanının bulunmadığından, dava dosyasına sunulan belge, proje ve fotoğraflardan davaya konu olan işin ihale öncesi projelerden farklı imal edildiğinin anlaşıldığı, söz konusu farklı imalat aşamasında davacı … davalı tarafından işin metrajının net olarak ölçülüp bunun bir ataşmana bağlanmamış olduğu, bu sebeple tacir olan taraflar arasındaki anlaşmazlıkta her iki tarafın da eşit oranda sorumluluğu bulunacağı ve davacı tarafından yapılan ölçümün yarısının bedeline hak kazanıldığı, iş ile ilgili fiyatın davanın tarafları arasında imzalanan Alt İşveren Sözleşmesinin eki olan birim fiyat tarifleri listesinde kazı + dolgu bedeli olan birim fiyatı üzerinden yapılan hesaplamanın uygun olduğu ve 15.181,35 Euro talep edilebileceği,
… Temelleri Süs Betonu İmalat İle İşçilikleri işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 4.140,52 Euro dur. Davacı tarafından davalının yazışmalarda bu kalem iş ile ilgili cevabı olarak sunulan yazıda söz konusu imalat ve buna ait bedelin uygun olduğu belirtildiğinden davacının bu kalem iş ile ilgili olarak 4.140,52 Euro talepte bulunmasının haklı olduğu,
… Boru İle 154kV Tranşe Hattı Yapılması işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutarın 16.190,19 Euro kadar olduğu, davacı tarafından davalının yazışmalarda bu kalem iş ile ilgili cevabı olarak sunulan yazıda; “Daha önceki hakedişlerde 4.000 Euro olarak mutabık kalınmıştı ve ödemesi yapılmıştı.” denilmekte olduğu görülmektedir. Davacının sunmuş olduğu bu belgede davalı tarafın söz konusu iş ile ilgili olarak (işin tamamı için) 4.000 Euro bedel ile mutabık kalınarak ödemesinin yapıldığı belirtilmekte olduğundan, davalı tarafından bu iş ile ilgili olarak davacı ile yapılan mutabakata dair belgeler sunulmadığından hesaplama yapılmamasının yerinde olduğu,
… Binaları Yangın Algılama Sistemi işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 17.010.27 Euro dur. Davanın tarafları arasında imzalanan Alt İşveren Sözleşme eki Teknik Şartnamenin … İnşaat İşlen madde 11.4’te “Trafo Merkezi binasında aşağıdaki önlemler alınacaktır… Yangın alarm sistemleri” denilmekte olduğu dolayısıyla işin sözleşme kapsamında olduğu ve talepte bulunulamayacağı,
Bekçi Kulübesi Elektrik İşleri Farkı ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 1.000 Euro dur. Bu iş ile ilgili olarak dava dosyasına işleri ve tutarlarını ispata yarar bir belge sunulmadığından bu alacak kalemlerine ilişkin talebin reddi gerektiği,
154 GIS/Kumanda Binası Arası Yangın, Siren ve Data Kablosu Bağlantıları işi, 380 GIS/Kumaııda Binası Arası Yangın, Siren ve Data Kablosu Bağlantıları işi ve Bekçi Kulübesi/Kumanda Binası Arası Data Kablosu Bağlantıları işi ile ilgili olarak dava dosyasına işleri ve tutarlarını ispata yarar bir belge sunulmadığından bu alacak kalemlerine ilişkin talebin reddi gerektiği,
Kablo Kanalları Enjeksiyon İşleri işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 4.000 Euro dur. Davacı tarafından davalının yazışmalarda bu kalem iş ile ilgili cevabı olarak sunulan yazıda söz konusu imalat ve buna ait bedelin uygun olduğu belirtildiğinden davacının bu kalem iş ile ilgili olarak 4.000 Euro talepte bulunmasının haklı olduğu,
Genel Gider Maliyet Farkı (Sözleşme süresi bitiminden itibaren) ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutarın 43.340 Euro kadar olduğu, davanın tarafları arasında 10.05.2013 tarihinde imzalanan Alt İşveren Sözleşmesinin ‘Yer Teslimi ve İşe Başlama’ başlıklı 3.b. maddesinde; “Alt işveren, iş bu sözleşmenin geçerlilik kazanması ve Siemensin … ile yapacağı yer tesliminden sonra en geç 3 takvim günü içinde yazılı olarak başvurarak, işin yapılacağı yeri bir tutanakla teslim almaya mecburdur.” yine sözleşmenin “İşin Süresi ve İş Programı’ başlıklı 4. maddesinde; “Alt işveren, işbu sözleşme konusu işi, yer tesliminden itibaren 460 takvim günü içerisinde tamamlayacaktır. Alt işveren, sözleşmenin imza tarihinden itibaren en geç 7 iş günü içinde toplam iş süresini dikkate alarak düzenlenmiş ekli iş programını … onayına sunacaktır. Siemens tarafından onaylanmış iş programına uyulması alt işverenin yükümlülüğündedir. … bu iş programını aynen ya da tadilen onaylamaya yetkilidir.” denilmektedir. Anılan maddeleri gereği olarak davacı tarafın işlerin yapımı ile ilgili İş Programını davalı tarafın onayına sunacağı, davalı tarafın da bu iş programını aynen ya da tadilen onaylayacağı anlaşılmaktadır. Davacının işlerin gecikmesi nedeniyle uğradığını belirtmekte olduğu zararlar ile ilgili olarak dava dosyası içerisine davacı tarafından düzenlenerek davalı onayı alınan iş programının sunulamaması nedeni ile talebin reddi gerektiği,
Davacının gecikme nedeniyle zarar kalemi olarak sıraladığı; 21.2 aylık süre ile hizmetli personelinin sözleşmede bulunmamasına rağmen ne sebeple Siemens emrine verildiği ile ilgili olarak açıklamanın ve bu personelin bu süreçte aylık 829,69 Euro maliyetinin olduğunu ispatlar belgelerin, geçici Şalt sahasının yer tesliminin gecikmesinin davalıdan kaynaklandığını ispatlar belge ve tutanakların, sürelerin uzaması nedeniyle kontrollük teşkilatına yapılan ek masraflara ait belgelerin, kamp alanı çevre duvarları güzergahının netleştirilmemesi ve işin durdurulması ile ilgili olarak tutulan tutanakların, 154 GIS kolon kırım işleri ve montaşlardan kaynaklı gecikmeleri ispatlar tutanaklar ve bunlar ile ilgili hesaplamaların, kazık üstü asfalt işleri ve kolon güçlendirme işlerinde genel gider farkı oluştuğunu ispatlar belge, tutanak ve hesaplamaların, sunulmaması nedeni ile bu alacak kalemlerinin reddi gerektiği,
… İşleri Kazık Makinası Mobilizasyonu işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 6.902,50 Euro dur. Davanın tarafları arasında imzalanan Alt İşveren Sözleşmesinin “Alt İşverenin Yükümlülükleri” başlıklı maddesinde; “Ait işveren, iş ile ilgili olarak Siemcns’in talep ve ihtiyaçlarına vakıf okluğunu, işyerini tetkik ettiğini, mahalli şartları ve sözleşme konusu işlerin gereği gibi ve zamanında yapılması için gereken herşeyi işlerin ehli sıfatı ile incelediğini ve işi bu talep ve ihtiyaçları karşılayacak şekilde tam vc eksiksiz olarak sağlayacağını, ilave hiçbir hak ve talepte bulunmayacağını kabul ve beyan etmektedir.” denilmekte olduğu görülmektedir. Sözleşmesinin belirtilen ilgili maddesi gereği davacının bu büyüklükteki bir işi almazdan evvel işin tüm şartlarına, zorluklarına ve gereklerine vakıf olarak söz konusu işi işin ehli sıfatı ile üstlenmiş olduğu ve bu sebeple davacının söz konusu bu kalem iş ile ilgili olarak davalı taraftan bir talepte bulunmasının haklı olamayacağı,
Hafriyatın Geri Dolguda Kullanamamasından Kaynaklanan Fark ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutar 79.635,49 Euro dur. Taraflar arasında imzalanan Alt Yüklenici Sözleşmesi eki birim fiyat tablosunda konu olan işte dolgu metrajının 7.500 m3 olarak gösterilmekte olduğu görülmektedir. Davacı tarafından sunulan hesaplamalarda konu olan projede geri dolgu yapılabilen miktarın 3.288 m3 olduğu belirtilmektedir. Taraflar arasında imzalanan sözleşmede belirtilen 7.500 m3 dolgu ile sahada kullanıldığı belirtilen 3.288 m3 arasındaki farkın (7.500 – 3.288) 4.212 m3 olarak hesaplandığı ve davacının kazıdan çıkan hafriyatın saha içinde kullanılamamasından kaynaklanan maddi kayıp ile ilgili hesabında yeralan 8,68 Euro/m3 birim fiyatın bu metraj ile çarpılması sonucu bulunan 4.212 m3 x 8,68 Euro/m3 = 36.560,16 Euro bedelin söz konusu iş ile ilgili olarak davalı tarafından davacıya yapılan ödeme olduğu, yapılan ödeme 40.000 Euro bedelin altında kaldığı görüldüğünden; davacının söz konusu bu kalem iş ile ilgili olarak davalı taraftan bir talepte bulunmasının haklı olamayacağı,
İhata, Kademe ve Çevre Duvarı Demir Farkı işi ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutarın 79.871,44 Euro kadar olduğu, davacı tarafından dava dosyasına sunulan ihale öncesi 05.2011 tarihli … Tesis Dairesi Başkanlığı antetli Trafo Merkezleri Tip Projesi ile sözleşme tarihinden sonraki bir tarih olan 24.06.2013 tarihli … Genel Müdürlüğü Trafo Merkezleri Tesis Dairesi Başkanlığı antetli … İstinat Duvarları planının karşılaştırılması neticesinde ihale aşamasında söz konusu işler için belirtilen demir/beton oranı arasında ciddi oranda fark bulunduğu ve bu sebeple davacının demir oranında yaşanan artış sebebiyle talep ettiği 70.392,64 Euro kadar talepte bulunmasının haklı olacağı,
Hafriyat Döküm Sahalarının Kapanması Maliyet Farkı ile ilgili 21 nolu hakedişte istenen tutarın 208.796 Euro kadar olduğu, davacının işin başlarında hafriyat döküm sahasının yakın bir yerde olması nedeniyle döküm ile ilgili olarak davalı tarafa düşük fiyat verdiğini aııcak işin yürütülmesi aşamasında resmi idarelerce bu yakındaki döküm sahasına dökümün yasaklanması nedeniyle daha uzakta bulunan döküm sahalarına daha yüksek bedeller ödeyerek döküm yaptırmak zorunda kaldığını ve dolayısıyla zarar ettiğini belirtmiştir.
Davacının yakındaki hafriyat sahası kapatılması nedeni ile fazladan yaptığı masrafa ilişkin; iki firma ile yakındaki hafriyat sahası kapatılmasından dolayı yeni dökam sahasına harfiyat dökülmesi işi için fiyat teklifi almıştır. Hafriyat sahası kapatıldıktan sonra imzalanan sözleşmeler doğrultusunda kesilen faturaların hangi faturalar olduğunun vc faturaların bazılarında miktar ve birim fiyatların ne olduğu, yapılan ödemeleri gösterir belgelerin, eksikliği, teklif mektuplarının yeterli delil kabul edilmemesi, harfiyatın nereye döküldüğüne ilişkin belgelerin sunulmaması, sunulan belgelerin ise fiilen maliyet artışı yaşındığını ispatlamaya yeterli görülmemesi nedeni ile bu alacak kalemine hak kazınılmadığı,
Sonuç olarak, davacının yaptığı, vekaletsiz iş görme esaslarına göre masraflarını davalıdan talep edebileceği ve ispatladığı zorunlu ve faydalı işlerin bedeli toplam (10.192,39 Euro, 5.840,54 Euro, 26.316,92 Euro, 3.662,40 Euro, 2.710,83 Euro, 15.181,35 Euro, 4.140,52 Euro, 4.000 Euro, 70 392.64 Euro) 142.437,59 Euro olduğu kabul edilmiştir.
Davacı dava dilekçesi ile 720.000,00 TL talebinde bulunmuştur. Dava tarihinde (31.12.2015) TCMB verilerine göre Euro efektif satış kuru 3,1944 TL dir. Bu durumda talep edebilir alacak miktarı 142.437,59 Euro*3,1944=455.002,63 TL dir. Dava dilekçesinde alacak TL olarak talep edilmiş olup ıslah ile Euro cinsinden talepte bulunulamayacağından hesaplanan 455.002,63 TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
HÜKÜM Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere;
1-) Davanın Kısmen Kabulü ile 455.002,63 TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
-Fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-)Alınması gereken 31.081,23.TL. Karar ve İlam harcından peşin+ıslah harcı alınan toplam 41.295,80 harçtan mahsubu ile fazla alınan 10.214,57.TL.harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-)Davacı vekili lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hükmolunan kısım üzerinden hesaplanan 39.800,13.TL nisbi vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-)Davalı vekili lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince red olunan kısım üzerinden AAÜT md 13/3 gözetilerek hesaplanan 39.800,13 TL. nisbi vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalı tarafa verilmesine,
5-)Davacı tarafça yatırılan 31.081,23.TL peşin+ıslah harcın davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
6-)Davacı tarafından yatırılan 27,70.TL.başvuru, 4,10.TL vekalet harcı 6.500.TL bilirkişi ücreti ve 155,00.TL posta giderinden ibaret toplam 6.686,80TL yargılama giderinin kabul ve redoranları dikkate alınarak 1.839,19.TL.sinin davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine, bakiyesinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına;
7-)Taraflarca yatırılan kullanılmayan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı verilen karara karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde mahkememize veya başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek istinaf dilekçesi ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 19/11/2020

Başkan …
(e-imza)

Üye …
(e-imza)

Üye …
(e-imza)

Katip …
(e-imza)