Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2014/226 Esas
KARAR NO : 2023/384

DAVA : Tespit
DAVA TARİHİ : 03/07/2014
KARAR TARİHİ : 11/05/2023

Mahkememizde görülmekte olan Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin davalı … Bankası tarafından düzenlenerek davalı … Bankası teyidi ile muhabir davalı … aracılığı ile davalı … Ltd Şti’nin risklerini teminen muhatap davalı …’e sunulmuş olan 13/02/2009 tarih ve … nolu 712.300,00 USD bedelli süreli performans teminat mektubunun verilmesine ilişkin kredi sözleşmesine müşterek borçlu ve müteselsil kefil olarak imza attığını, teminatın geçerlilik süresinin 05/02/2010 iken talep üzerine 07/03/2014 tarihine kadar uzatıldığını, daha sonra müvekkili talebi üzerine … 28 ATM nin …D.iş sayılı dosyası ile iş bu teminat mektubunun tazminin ihtiyati tedbir yolu ile durdurulması karar verildiğini, bahse konu teminat mektubunun lehtarı davalı yüklenici …Ltd Şti ile mektup muhatabı davalı … arasında akdedilmiş olan 15/01/2009 tarihli “…” işinin mektup lehtarı yüklenici …Ltd Şti tarafından yapımını teminen düzenlendiğini, sözleşmenin imzalanmasından hemen sonra iş sahibinin proje revizyonuna gitmesi üzerine işe ara verildiğini, ve bu süreçte 2010 yılı sonlarında …’da iç karışıklık çıkması ve 2011 Ekim ayında … devlet başkanının ölümü ve rejimin değişmesi neticesinde iç savaş başladığını, bu süreçte mektup muhatabı iş sahibine sözleşmeye uygun şekilde yer teslimleri yapamadığını, inşaat sahasının güvenliğinin sağlanamaması nedeniyle sözleşmeye taraflarca devam edilemediğini, yüklenici firma tarafından sözleşme gereğince kurduğu şantiyenin isyancılar tarafından basılması ve talan edilmesi ile şantiyede mevcut ekipman ve belgeler yakıldığını, işin yürütülmesi için … da bulunan Türk saha mühendisleri ve işçilerin ise canlarını zor kurtardıklarını, … da yeni bir yönetim göreve gelmiş ise de ülkede iç huzur ve güvenlik ortamı tesis edilemediğinden ülke filen bölgelere ayrılarak, bölgesel güç olan aşiretler arasında çatışmaların sonlanmadığını, hükümetin henüz bölgede otorite kurabilecek gücü olmadığından işe devam edilebilmesinin tamamen olanaksız hale geldiğini, artan şiddet olayları nedeni ile bir çok ülkenin…’daki büyükelçiliklerini kapatarak konsolosluk personeli ile birlikte vatandaşlarını ülkeden geri çektiğini, teminat mektubu ile temin edilen sözleşme konusu eserin imalinin bu koşullarda imkansız olduğu ve sözleşmenin ifa imkansızlığına dayalı mücbir sebep ile sona ermiş olduğunun sabit olduğunu, mektuba konu sözleşme ilişkisi ve mektup ile temin edilen risk sona erdiğinden teminat mektubu da hükümsüz kaldığını, sözleşmenin mücbir sebep nedeniyle karşılıklı olarak ifa edilemez halde olduğu ve şantiye kurulumu ve sair çalışmaları nedeniyle yüklenici şirketin mektup muhatabından hakediş alacağı olduğu sabit olduğu halde davalı muhabir banka … Bank tarafından teyit bankası davalı … kanalıyla mektubu düzenleyen diğer davalı … Bankası’na tanzim talebi gönderdiğini, ancak tazmin talebinde teminat mektubunun neden tazmin edilmesi gerektiği ve yüklenici lehdarın ne gibi bir temerrüdü bulunduğu konusunda en küçük bir ayrıntıya dahi yer vermediğini, hatta mektup muhatabı … in mektup bedelinin ödenmesini istediğine dair bir ibare bile tazmin yazısında yer almadığını, tanzim talebinde sözleşmeye aykırılıktan bahsedilmemiş olması ve tazmin talebinde bulunan mektup muhatabı olmadığından, tazmin talebinin yok hükmüne getirdiğini, ileri sürülen tazmin talebinin haksız ve kötü niyetli olduğunu, söz konusu mektubun performans teminat mektubu olup inşaat işi iç savaş nedeniyle durduğunu, savaşın halen devam ettiğini, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 36. Maddesi uyarınca mücbir sebeplerin belirmesi ve sürekli hale gelmesi halinde yüklenici sorumluluktan tamamen kurtulacağının belirtildiğini, yüklenici mektup lehtarı davalı … Ltd Şti nin işin ifasında bir temerrüdü de bulunmadığını, aksine hakediş bakiyesini ödemeyen mektup muhatabı … mütemerrit durumda olduğunu, ayrıca sözleşmenin 31 maddesine göre yüklenicinin işe hiç başlamaması, işin gecikmesi, işe 15 günden fazla mazeretsiz ara vermesi yada borçlunun iflası halinde sözleşmenin feshi yazılı şekilde yükleniciye bildirir hükmü olduğunu ancak herhangi bir yazılı bildirimle sözleşmenin feshinin muhataba bildirilmediğini, sözleşmenin yüklenicinin kusuruna dayalı olarak feshedilmemiş olduğunun sabit olduğunu beyan ederek … Bankası tarafından …Şti lehine düzenlenerek … Bankası teyidiyle muhabir …aracılığı ile muhatap …’e sunulmuş olan … nolu 13/02/2009 tarihli ve 712.300,00 USD bedelli perpormans banka teminat mektubunun düzenlenmesine sebep eser sözleşmesinin konusunu oluşturan edimlerin ifası mücbir sebep nedeni ile imkansız hale geldiğinden ve sözleşmenin bu sebeple son bulmuş olması nedeni ile banka teminat mektubu ile temin edilen riskin ortadan kalktığının tespitine, banka teminat mektubunun hükümsüz kaldığının tespitine, tazmin talep hakkının muhatapça kötüye kullanıldığının ve hükmünü yitirmiş banka teminat mektubuna dayalı olarak ileri sürülen tazmin talebinin hükümsüz olduğunun tespitine karar verilerek yargılama gideri ve vekalet ücretinin yalnızca muarazaya sebep olan davalılar … ve … ye yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı … Bankası AŞ davaya cevabında :
Davalı … Bankası AŞ vekili mahkememize verdiği cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili bankanın davada taraf sıfatı bulunmadığını, davacı tarafından açılan davanın aslında müvekkili tarafından verilen teminat mektubunun hükümsüz kaldığının tespitine yönelik olduğunu, dava niteliği itibarı ile bir tespit davası olduğunu, bir hakkın kendisinden davalı olarak istenebilmesi için davalının o hakka uymakla yükümlü olması gerektiğini, oysa müvekkili bankanın ihale konusu iş ve işlemlerle ilgili olarak herhangi bir yükümlülüğünün olmadığını, müvekkilin tek yükümlülüğünün teminat mektubu ile üstlenmiş olduğu yükümlülük olduğunu, teminat mektuplarının niteliği itibarıyla üçüncü kişinin fiilini taahhüt içerdiğini, bu kapsamda müvekkili bankanın davacı lehine ancak diğer davalı mektup muhatabına karşı borç üstlendiğini, bu nedenle davacının mevcut tespit davasında müvekkilinin davalı olarak gösterilmesinin usule aykırı olduğunu, bu nedenle müvekkili açısından davanın reddi gerektiğini, davanın müvekkil şirkete ihbar edilmesi usule uygun olduğunu bu yapılmadığı için müvekkilini davaya feri müdahil olarak kabul edilmesinin usule uygun olacağını, mevcut durumda bakanlar kurulu kararı gereğince mektup tazmin talebinin yerine getirildiğini, teminat mektubu hakkında verilecek mahkeme kararına müvekkili tarafından uyulacağını beyan ederek müvekkili açısından husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmesini, davaya feri müdahil olarak müvekkil bankanın kabul edilmesini talep ederek yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacı taraf üzerine bırakılmasını talep etmiştir.
Davalı … Bankası AŞ davaya cevabında :
Davalı … Bankası AŞ vekili mahkememize verdiği dilekçesinde özetle; Mahkemece verilen ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasını talep ederek, dava konusu teminat mektubunun bankacılık giderleri ile ilgili olarak davacının ihtiyati tedbir talep hakkı ve yetkisi bulunmadığını, davacının dava konusu teminat mektubunun lehtarı olan …Tic Ltd Şti firmasının müşterek borçlu müteselsil kefili olduğunu, müşterek borçlu müteselsil kefil asıl borçlunun yerine geçerek dava açamayacağını ve ihtiyati tedbir talebinde bulunamayacağını, ihtiyati tedbir kararını talep eden davacının aktif husumet ehliyeti olmadığını, ayrıca huzurdaki davanın … aleyhine açılması gerektiğini beyan ederek öncelikle ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına akabinde davacının tüm taleplerinin reddine karar verilerek yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Diğer davalılara dava dilekçesinin tebliğ edildiği davalıların cevap dilekçesi sunmadıkları görüldü.
Deliller :
Genel kredi sözleşmesi, tanık beyanları, sicil kayıtları, müzekkere cevapları, taraflarca dosyaya sunulan deliller ve tüm dosya kapsamı.
Tanık … beyanında “son iki yıldır ben yönetim kurulu başkan yardımcılığı da yapıyorum, alınmış olan teminat mektubu performans teminat mektubudur yani yeterlilik ve biz bu işe muktediriz anlamına gelmektedir, parasal değeri yoktur, yani bir avans teminat mektubu değildir, … firmasının alt şirketi olan … şirketi ile …Ltd Şti arasında bir sitenin alt yapı işlerine ilişkin anlaşma yapıldı, alt yapı derken elektrik, kanalizasyon ve doğal olarak en üstte de yol söz konusudur, bu proje 2010 yılında başlatıldı, çok az bir ilerleme oldu, 2011 yılında … da savaş meydana geldi, şantiye dağıldı, orada bulunan Türk arkadaşlar Türkiye ye geri gönderildi, ben o dönemi yaşamadım ben 2012 yılında firmaya dahil oldum, ancak firmayı takip ettiğimden bilgi sahibiyim, davacı vekilinin talebi üzerine soruldu; 2013 yılında savaşın bitiminin ardından, … şirketi yetkilileri ile bu işin yürütüleceği konusunda görüştük, 2012 yılından itibaren ben … da bulunuyordum, yetkililerle görüşmeyi ben temin ettim, … yetkilileri iyi niyet ile projeyi devam ettirmek istediklerini belirtiler ancak kasa boşaltılmıştı, kasanın boşaltılması malum savaştan kaynaklanıyordu, kasayı boşaltan kişiler … dışına kaçmışlardı , hatta kara listeye alınmışlardı, bunlardan üst düzey yetkililerinden biri de vefat etti, 2014 yılında … şirketi … tarafından lağv edilerek kapatıldı. bilgi ve görgüm bundan ibarettir,”
Tanık … “… ile herhangi bir akrabalığım yoktur, … ya hiç gitmedim, … da yapılacak olan yol projesi nedeni ile proje teminat mektubu verildi, proje henüz tamamlanmamışken iş veren henüz projelere başlamamışken … da iç karışıklık yaşandı … ya bu proje ile ilgili bir firma işçi gönderdi, emin olmamakla birlikte bu firmanın … firması olduğunu düşünüyorum gönderilen işçiler bir süre sonra ülkedeki iç karışıklık nedeni ile geri döndüler ben …firmasında 2015 1 nisan 2022 ocak ayına kadar finans müdürü olarak çalıştım, davacı vekilinin talebi üzerine soruldu; projenin hazırlık aşamasında iç karışıklık çıktı projeye fiilen başlanmadı diye biliyorum, davalı … vekilinin talebi üzerine soruldu, ben 1 nisan 2015 yılında … firmasında çalışmaya başladım finans müdürü olmam nedeniyle firmanın kredi ve gayrin nakti kredileri hakkında bilgiye sahiptim, anlattığım olaylara konumum nedeni ile şirket çalışanlarından ve … ten edindiğim bilgiler ile bilgi sahibi oldum, bu sürece doğrudan tanık olmadım, bilgi ve görgüm bundan ibarettir,”
Şeklinde beyanda bulunmuştur.
Gerekçe :
Dava, mücbir sebep nedeni ile teminat mektubunun hükümsüzlüğünün tespiti istemine ilişkindir.
Davacı vekili …’daki iç savaş nedeni ile eser sözleşmesinin konusunu oluşturan edimlerin ifası mücbir sebep nedeni ile imkansız hale geldiğinden ve sözleşmenin bu sebeple son bulmuş olması nedeni ile banka teminat mektubu ile temin edilen riskin ortadan kalktığının tespitini talep etmiştir.
Davacı … Bankası tarafından düzenlenerek davalı … Bankası teyidi ile muhabir davalı … aracılığı ile davalı … Ltd. Şti’nin risklerini teminen muhatap davalı …’e sunulmuş olan 13/02/2009 tarih ve 919TK00074 nolu 712.300,00 USD bedelli süreli performans teminat mektubunun verilmesine ilişkin kredi sözleşmesine müşterek borçlu ve müteselsil kefil olarak imzalamıştır. … 28 ATM nin … D.iş sayılı dosyası ile iş bu teminat mektubunun tazminin ihtiyati tedbir yolu ile durdurulması karar verilmiştir.
Genel kredi sözleşmesinin 20.1 maddesinde kefaletin kontrgarantileri kapsadığı düzenlenmiştir.
Yargıtay 11. HD 2013/12326 E 2014/4189 K sayılı ilamı ile …’da 15.02.2011 tarihinde savaş başlamış olduğundan savaş ve iç karışıklık hususu mücbir sebep olarak kabul edilmiştir.
Yargıtay 11 HD 2019/1460 E, 2021/262 K, sayılı ilamının ilgili kısmı;
“Bu durumda mahkemece, davacı … A.Ş’nin yukarıda özetlenen iddialarla açtığı işbu hükümsüzlük davasında lehine kontrgaranti düzenlenen …’nin asıl hasım, davalı bankanın da … yanında hukuku etkilenecek banka olduğu gözetilerek …’ya karşı dava açılması ve işbu dava ile birleştirilmesi sağlandıktan sonra uyuşmazlığın esasının çözüme kavuşturulması gerekirken dosya kapsamına uygun düşmeyen “söz konusu teminat mektuplarının dava dışı …’nde olduğu, Liman yapım işiyle ilgili sözleşme feshedilmiş olduğuna göre, davacının dava dışı devlet elinde bulunan teminat, para ya da mektupların iadesini ya da geçersizliğini, bu devlete karşı açacağı davada ileri sürmesi gerektiği” şeklindeki yanılgılı değerlendirme ile pasif husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmesi doğru görülmediğinden davacı vekilinin karar düzeltme itirazlarının kabulüyle Dairemizin 18.12.2018 tarih 2017/456 Esas, 2018/8007 Karar sayılı onama ilamının kaldırılarak açıklanan gerekçeyle mahkeme kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.”
Uyuşmazlık konusu ile ilgili verilecek olan karardan tüm davalıların hukuku etkileneceğinden husumet ve hukuki yarara ilişkin usuli itirazlar kabul görmemiştir.
… Bankası teyidiyle muhabir … Bank- … aracılığı ile …Ltd Şti. Risklerini teminen muhatap …’e (… Taşınmaz Değerleme Otoritesi) sunulmuş bulunan 13/02/2009 tarih ve … no.lu 712.300,00 USD bedelli süreli teminat mektubunun varlığı dosyaya sunulan belgeler ile sabittir. Teminat mektubu davalılar … (…) ve … ta olup taraflarca dosyaya sunulmamıştır. Davacı elinde bulunmayan bir belgeyi sunamayacak olması, davalılarca teminat mektubunun sunulmaması nedeni ile yargı hakkı ve yetki itirazı kabul görülmemiştir.
… Hükümeti arasında imzalanan protokol uyarınca eser sözleşmesinin ifasına başlandığı ve mücbir sebepin ortadan kaltığı da ispatlanamamıştır.
Mücbir sebep olarak ileri sürülen …’daki olaylar ve iç karışıklık sözleşmenin yapıldığı tarihten 2 yıl sonra başlamış olup, sözleşme tarihinde bu olayların taraflarca öngörülmesi mümkün değildir. Yargıtay 11. HD 2013/12326 E 2014/4189 K sayılı ilamında da kabul edildiği üzere …’ ki iç savaş mücbir sebep teşkil etmektedir. …’daki iç savaş nedeni ile eser sözleşmesinin konusunu oluşturan edimlerin ifası mücbir sebep nedeni ile imkansız hale geldiğinden davacı yönünden banka teminat mektubu ile temin edilen riskin ortadan kalktığının ve teminat mektubunun hükümsüz olduğunun tespitine hükmedilmiştir.
HÜKÜM; Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1.- … Bankası teyidiyle …- …Şti. Risklerini teminen muhatap …’e (… Taşınmaz Değerleme Otoritesi) sunulmuş bulunan 13/02/2009 tarih ve … no.lu 712.300,00 USD bedelli süreli teminat mektubunun hükümsüz olduğunun tespitine,
2- Alınması gereken 179,90.TL harçtan peşin alınan 25,20 TL harcın mahsubu ile bakiye 154,7 0.TL harcın davalılardan alınarak hazineye irat kaydına,
3- Davacı vekili lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince hesaplanan 9.200 TL vekalet ücretinin davalılardan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
4- Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi halinde yatıran tarafa iadesine,
5- Davacı tarafından yapılan toplam 507,70 TL yargılama giderinin davalılardan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
Dair, hazır bulunan taraf vekillerinin yüzüne karşı verilen karara karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde mahkememize veya başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek istinaf dilekçesi ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.11/05/2023

Başkan
(e-imza)
Üye
(e-imza)
Üye
(e-imza)
Katip
(e-imza)

Peşin Harç : 25,20,- TL
Başvuru Harcı : 25,20 .- TL
Vekalet Harcı : 3,80.- TL
Posta Giderleri: 453,50- TL
Toplam : 507,70.- TL