Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2014/114 Esas
KARAR NO : 2018/1367

DAVA : Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 28/03/2014
KARAR TARİHİ : 17/12/2018

Gaziantep 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2013/163 Esas 2014/2 Karar sayılı 06/01/2014 tarihli yetkisizlik kararı ile mahkememize tevzi edilen Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA VE TALEP :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı …’in 25/11/2009 tarihli acentelik sözleşmesi ile davalı …adına poliçe düenlemeye ve sigortalardan prim tahsil etmeye yetkilendirdiğini, davalı tarafından müvekkiline noter aracılığıyla 10/07/2012 tarihli ve … yevmiye nolu ihtarname gönderildiğini, sözleşmenin fesih edileceğinin bildirildiğini, bunun akabinde ise 09/08/2012 tarihli ve … yevmiye nolu azilnamenin gönderildiğini, 09/08/2012 tarihli azilname ile herhangi bir haklı sebep bildirilmeden yapılanı feshin müvekkilinin zararına sebep olduğunu, bu nedenle de TTK 121 ve 122 uyarınca zararın tazmini (denkleştirme) için iş bu davanın açılma zorunluluğunun hasıl olduğunu, ileri sürerek fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla 500 TL’nin davacıya ödenmesine vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin davalıya yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiş, davacı vekili bu talebini 29/09/2018 tarihinde ıslah ederek ile 30.305,77 TL ‘ye yükseltmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili sigorta şirketi ile davacı … arasında 25/11/2009 tarihli acentelik sözleşmesi aktedildiğini, acentelik sözleşmesine istinaden davacıya … 8. Noterliğinin … tarih ve … yevmiye nolu acentelik vekaletnamesi verildiğini, davacının 25/11/2009 tarihinden sonra müvekkili şirket adına sigorta poliçesi tanzim etme ve tanzim ettiği poliçelerin primlerini tahsil edip, şirkete intikal ettirme yetkisine sahip olarak … acente partaj ile şirket adına poliçe tanzim etmeye başladığını, müvekkili şirketin acentelik sözleşmesinin 21 maddesi ” Taraflar herbiri 15 gün evvel Noter aracılığı ile veya taahhütlü bir mektup ile feshi ihbar etmek kaydıyla sözleşmeyi herzaman feshedebilir, ancak sözleşme hükümlerine, kanun ve nizamlara ve şirketçe verilecek talimatlara uymazsa, sigorta acenteleri için TOBB’nce tutulan levhadan kaydı silinirse veya diğer herhangi bir haklı sebep varsa şirket sözleşmeyi 15 günlük ihbar müddeti aranmaksızın fesih edebilir.” hükmüne dayanarak Beşiktaş 8.Noteriğinin 10/07/2012 tarih ve 18217 yevmiye nolu ihtarnamesi ile sözleşmeyi fesih ettiğini bildirdiğini, 09/08/2012 tarihli ve … 8. Noterliğinin … yevmiye nolu Azilname düzenlendiğini, sözleşmenin 21 maddesine göre Acentenin herhangi bir hak ve tazminat talep etmeyeceğini kabul ettiğini, acentelik sözleşmesinin yeni TTK’un yürürlüğe girmeden önce akdetilmesi nedeniyle TTK 122/4 “… denkleştirme isteminden önceden vazgeçilemez…” maddesi yürürlükte olmadığını, acentenin sözleşmenin 6/d maddesini ihlal ettiğini ve gerekli özeni göstermediğini, basiretli bir tacir gibi hareket etmediğini, tanzim ettiği poliçelerin hasar oranlarının yüksek olduğunu, Riziko Kabul Yönetmeliğinde belirtilen uygulamalara riayet etmediğini, sigortalı seçiminde gerekli özeni göstermediğini, sigortacılık kriterlerine göre de acentenin hasar prim oranının olması gerekenin çok üzerinde olduğunu, acente portföyü nedeniyle müvekkili şirketin zarar ettirildiğini, hasar prim oranının 2012 yılında %137,15 olduğunu, acentenin sözleşmesinde bahsedilen portföy geliştirme borcunu yerine getirmediğini, acentenin kuruluştan bu yana portföyünü geliştirmesi gerekirken poliçelerde azalma olduğunun gözüktüğünü böylece sözleşmenin 6/h maddesini ihlal ettiğini, sözleşmenin fesih edilmesi nedeniyle acentenin herhangi bir kar kaybının olmadığını, acentenin bugüne kadar aracılık ettiği işler nedeniyle tüm komisyonlarını aldığını, acentenin başlamış işlerin tamamlanmaması şeklinde bir kaybı olmadığını, davacının aracılık ettiği işlerde yenilemeyi gerektiren uzun süreli inşaat, yangın mühendislik branşlarında poliçelerinin bulunmadığını, acentenin üretimlerinin trafik sigortası poliçesi ağırlıkta olduğunu, bu poliçelerin yenilenmesinin ve sürekliik arzetmesinin mümkün olmadığını, bu nedenlede ileride kazanma ihtimali olacak komisyonların bulunmadığını, acente diğer sigorta şirketleri (… A.Ş, … Sigorta A.Ş, … Kooperatifi) ile iş yapmakta olup o şirketlerden poliçe tanzim etmesi nedeniyle herhangi bir maddi kaybının olmadığını, TTK 122/1 maddede belirtilen şartların oluşmadığını, bunu davacının ispat etmesi gerektiğini beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER :
Acentelik Sözleşmesi, ihtarnameler, 01/05/2009 tarih tasdikli vergi levhası, azilname, hesap ekstreleri, üretim raporu, … Sigorta A.Ş’nin cevabi yazısı ve ekleri, bilirkişi incelemesi.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ KABUL VE GEREKÇE:
Davacı tarafından açılan dava, Acentelik Sözleşmesinden kaynaklanan 6102 Sayılı TTK 122.maddesine dayalı portföy (denkleştirme) tazminatı davasıdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, sözleşmenin davalı … şirketi tarafından feshedilmesinin haklı nedenlerle dayanıp dayanmadığı, davacının Pörtfoy tazminatı talep edip edemeyeceği ve bu tazminatın zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususlarındadır.
Davacı tarafa sözleşmenin feshine ilişkin olarak gönderilen … 8. Noterliği’nin … tarih, … yevmiye numaralı ihtarnamesinin davacıya 24/07/2012 tarihinde tebliğ edildiği ihtarnamede sözleşmenin ihtarnamenin tebliğinden itibaren 15 gün sonra feshedileceğinin bildirildiği, buna göre sözleşmenin davacı tarafça fesih tarihinin 08/08/2012 tarihi olduğu ve davanın da 29/07/2013 tarihinde açıldığı, davanın açıldığı tarih itibarıyla 6102 sayılı TTK’nın 122/4. maddesinde ön görülen 1 yıllık sürenin dolmadığı anlaşılmakla davalı vekilinin zamanaşımı itirazının reddine karar verilmiştir.
Ticaret Gazetesi 16 Kasım 2000 tarih ve 5176 sayısında … Ticaret Sicil Memurluğundan … Hizmetleri … adına TTK hükümlerine uygun olarak sigorta aracılık hizmetleri işleri ile iştigal ettiğinin ve 25/09/2000 tarihinde tescillendiğinin ilan edildiği, 25/11/2009 tarihinde Acente …Aracılık Hizmetleri … ile … arasında toplam 9 sayfa ve 29 maddeden oluşan Acentelik Sözleşmesi akdedildiği, 25 Kasım 2009 tarih ve 20032 yevmiye nolu … 6.Noteri marifetiyle …nin … Hizmetleri … adına Acentelik Vekaletnamesi düzenlendiği, 10 Temmuz 2012 tarih ve 11931 yevmiye nolu … 8. Noterliği marifetiyle …’nin … Hizmetleri … adına ” işbu ihtar niteliğindeki tebligatın tarafınıza tebliğinden itibaren 15 gün sonra fesih edeceğimizi ihtaren bildiririz ” denilmek suretiyle Fesih İhtarnamesi gönderdiği, Ticaret Gazetesi … tarih ve … sayısında … Ticaret Sicil Memurluğundan … Hizmetleri …’e ait … Kooperatifi tarafından 25/032013 tescil tarihli “Acentelik” verildiği, Davacı taraf …’in … nolu vergi nosu ile … Hizmetleri ünvanıyla faaliyet gösterdiği 2008 yılı sonunda kar/zarar etmediği “Matrahsız” olarak işlem yapıldığı, 9 Ağustos 2012 tarih ve 14746 yevmiye nosu ile … 8.Noteri marifetiyle ” … Ticaret Sicil Memurluğunun … sicil sayısında … adresinde faaliyette bulunan … Hizmetleri … ile aramızdaki sözleşme fesih olduğundan dolayı, Şirketimiz tarafından … 5.Noteri … tarih ve … yevmiye nolu vekaletten ve vekaletnamedeki tüm yetkilerden azlettik ” şeklinde Azilname gönderildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce delillerin toplanmasının ardından Finans (Sigortacılık) Uzmanı …’dan aldırılan 18/05/2018 tarihli bilirkişi raporu ile, Davacı tarafın (Acentenin) davalı … şirketi adına çalışmış olduğu dönemde düzenlediği poliçeleri ve poliçe tutar ve komisyon oranlarını gösterir üretim raporunu sunduğu, bu raporun incelendiği, davacının acentelik faaliyetleri neticesinde toplam 413.266,11 TL brüt prim, 372.471,88 TL net prim karşılığında toplam 82.128,64 TL acentelik komisyonu kazandığının hesaplandığı, dava dışı … A.Ş’nin 16/12/2014 tarih ve 41/636 sayılı cevabi yazısında fesih acentelerden olan …’e ait tüm poliçe üretimleri, poliçe rejistrolarının, tahakkuk eden komisyon miktarlarının gönderilmiş olduğu, ekli evrakın ve raporun incelendiği, 05/07/2011-29/08/2014 tarihleri arasındaki acentelik faaliyeti döneminde toplam 419.512,31 TL brüt prim tahsilatı yapıldığı, toplam 62.818,61 TL komisyon kazancı hesaplandığı, Acentelik Sözleşmesinin haksız fesih edildiğine karar verilmemesi ve davacının haklı bulunması halinde davacının davalı … şirketinden, fiilen devam eden sözleşme süresince acenteye ödenen komisyon ve yapılan sair ödemelerin yıllık ortalaması kadar yani 30.305,77 TL tazminat (denkleştirme) talep edebileceği beyan edilmiştir. Bilirkişi Raporu, dosya kapsamına uygun, ayrıntılı, açıklayıcı ve hükme esas almaya elverişlidir.
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Madde 122- (1) Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra;
a) Müvekkil, acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da önemli menfaatler elde ediyorsa,
b) Acente, sözleşme ilişkisinin sona ermesinin sonucu olarak, onun tarafından işletmeye kazandırılmış müşterilerle yapılmış veya kısa bir süre içinde yapılacak olan işler dolayısıyla sözleşme ilişkisi devam etmiş olsaydı elde edeceği ücret isteme hakkını kaybediyorsa ve
c) Somut olayın özellik ve şartları değerlendirildiğinde, ödenmesi hakkaniyete uygun düşüyorsa, acente müvekkilden uygun bir tazminat isteyebilir.
(2) Tazminat, acentenin son beş yıllık faaliyeti sonucu aldığı yıllık komisyon veya diğer ödemelerin ortalamasını aşamaz. Sözleşme ilişkisi daha kısa bir süre devam etmişse, faaliyetin devamı sırasındaki ortalama esas alınır.
(3) Müvekkilin, feshi haklı gösterecek bir eylemi olmadan, acente sözleşmeyi feshetmişse veya acentenin kusuru sebebiyle sözleşme müvekkil tarafından haklı sebeplerle feshedilmişse, acente denkleştirme isteminde bulunamaz.
(4) Denkleştirme isteminden önceden vazgeçilemez. Denkleştirme istem hakkının sözleşme ilişkisinin sona ermesinden itibaren bir yıl içinde ileri sürülmesi gerekir.
(5) Bu hüküm, hakkaniyete aykırı düşmedikçe, tek satıcılık ile benzeri diğer tekel hakkı veren sürekli sözleşme ilişkilerinin sona ermesi hâlinde de uygulanır.
Somut olayda, taraflar arasındaki sözleşme ilişkisinin davalı tarafın noter aracılığı ile gönderdiği Azilname ile sona erdiği, acentenin ücret isteme hakkını kaybettiği, davacının kazandırdığı müşterilerden davalının önemli menfaatler elde ettiği ve davacıya portföy (denkleştirme) tazminatı ödenmesinin hakkaniyete uygun olduğu, bilirkişi raporu ile belirlenen miktarın davacının son beş yıllık faaliyeti sonucu aldığı yıllık komisyon veya diğer ödemelerin ortalamasını aşmadığı, davalının “… denkleştirme isteminden önceden vazgeçilemez…” hükmünün yürürlükte olmadığına yönelik savunmasına, tazminat şartlarının varlığına ilişkin sonucu değiştirmeyeceği için itibar edilmediği, davalının, davacı acentenin sözleşmenin 6/d maddesini ihlal ettiğine / gerekli özeni göstermediğine / basiretli bir tacir gibi hareket etmediğine yönelik iddialarını kanıtlayamadığı anlaşılmış, davanın kabulü ile, 30.305,77 TL ‘nin, 500,00 TL’sinin azil tarihi olan 09/08/2012 tarihinden, 29.805,77 TL ‘sinin ıslah tarihi olan 28/09/2018 tarihinden itibaren işleyen avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Açıklanan yasal gerektirici nedenlere göre;
Dava ve ıslah dilekçelerine göre davanın kabulü ile, 30.305,77 TL ‘nin, 500,00 TL’sinin azil tarihi olan 09/08/2012 tarihinden, 29.805,77 TL ‘sinin ıslah tarihi olan 28/09/2018 tarihinden itibaren işleyen avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
Harçlar Kanununca alınması gerekli 2.070,18 TL ilam harcından peşin yatırılan 24,30 TL harç ve 517,55 TL ıslah harçlarının mahsubu ile bakiye 1.528,33 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydedilmesine,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince hesaplanan 3.636,69 TL avukatlık ücretinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
Davacı tarafından yapılan 24,30 TL başvuru harcı, 24,30 TL peşin harç, 517,55 TL ıslah harcı, 600,00 TL bilirkişi ücreti, 229,00 TL tebligat ve müzekkere giderlerinden oluşan toplam 1.395,15 TL yargılama giderlerinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine, bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde davacılara iadesine,
Dair tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar davacılar vekilinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı.17/12/2018

Katip

Hakim …