Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
3.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/110
KARAR NO : 2022/95

DAVA : FSEK – TECAVÜZ VE HAKSIZ REKABETİN TESPİTİ, MEN’İ, REF’İ, MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT
DAVA TARİHİ : 25/07/2011
KARAR TARİHİ : 18/07/2022

İstanbul (Kapatılan ) 3.FSHHM’nin 2011/123 E. 2014/120 K. ve 22/05/2014 tarihli kararının, Yargıtay 11.HD’nin 2015/2375 E. – 7873 K. ve 08/06/2015 tarihli ilamı ile bozulduğu, İstanbul (Kapatılan) 3.FSHHM’nin 2016/177 – 247 K. ve 06/12/2016 tarihli direnme kararının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2017/11-2628 E. 2021/865 K. ve 29/06/2021 tarihli ilamı ile BOZULDUĞU, davacılar vekilinin karar düzeltme talebinde bulunması üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2022/11-13 E. 2022/245 K. ve 03/03/2022 tarihli ilamı ile KARAR DÜZELTME TALEBİNİN REDDİNE KARAR VERİLDİĞİNDEN, davanın Mahkememizin 2022/110 Esasına kaydı yapılarak taraflar arasında yapılan açık yargılama sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle: Davalının müvekkillerine ait eserleri izin almaksızın “…” adlı kitapta yayınladığını, müvekkillerine ait özgeçmiş bilgilerinin davalı tarafından değiştirilerek hatalı ve yanlış bir şekilde izin almaksızın dava konusu eserde kullandığını, izinsiz ve hukuka aykırı kullanım konusunda davalıya ihtarname gönderildiğini, davalının cevabi ihtarnamesi ile müvekkillerinin haklarını hiçe sayan, rencide edici şekilde kaleme aldığını, davalının müvekkillerinin haklarını hiçe sayan, rencide edici şekilde kaleme aldığını, davalının müvekkillerinin hocası olan dava dışı …’ya destek vermesi için başvurduğunu ve …’nun da kendinden ve eser sahibi öğrencilerinden onay alması şartıyla destek verebileceğini belirttiğini, müvekkillerinin kitapla ilgili haber beklerken, davalı tarafından yollanan bir maille, kitabın … A.Ş tarafından basıldığı ve kitapla ilgili tüm telif haklarının anılan yayınevine devredildiği, istemleri halinde kitabı para ile satın alabileceklerini bildirdiğini ve bu durumun müvekkillerinin haklarına tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğini, bu nedenle müvekkillerinin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundan (FSEK) doğan haklarına tecavüzün ve haksız rekabetin tespitini, men’ini, ref’ini, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla FSEK 68. maddedeki üç katı taleplerini içerecek şekilde şimdilik 30.000 TL maddi ve FSEK 70.maddesi uyarınca her bir müvekkili için 1.000 TL olmak üzere toplam 24.000 TL manevi tazminat olmak üzere 54.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek en yüksek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle: Dava konusu eserin antolojik derleme niteliğinde olduğu, kar amacı gütmeden tamamen eğitsel ve bilimsel amaçla hazırlandığını, FSEK 34 ve 35. maddelerdeki iktibas serbestliğinden faydalanıldığını, telif haklarına vaki bir tecavüz bulunmadığını ve yapılan alıntıların yasal sınırlar içinde kaldığını, dava konusu kitabın hazırlanışı sırasında yapılan e-posta yazışmalarının davacı tarafin iddialarının haksız ve mesnetsiz olduğunu ispat ettiğini, davacıların Hat örneklerinin ve özgeçmişlerinin izinsiz yayınlandığı iddiasının asılsız olduğunu, kitapta yer alacak özgeçmişine ilişkin bir form hazırlanarak davacıların hocası olan …’ya ait e-posta adresine yollandığını, özgeçmiş bilgilerinin bizzat davacılar tarafından hazırlanarak e-posta ile müvekkiline ulaştırıldığını ve esaslı bir değişiklik yapılmadan kitapta yayınlandığını, dava konusu kitapta yer alan Hat örneklerinin bir kısmının daha önce umuma arz edildiğini ve üzerlerindeki manevi hakların ihlal edilmediğini, yayınlanan hat resimlerinin FSEK 4.maddesi kapsamında eser vasfının bulunup bulunmadığının bilirkişi incelemesi ile tespit edilmesi gerektiğini, şartlı izin iddiasının gerçeği yansıtmadığını, eserlerin kitabın çapına göre çok az yer tutacak bazı eser sahiplerinin veya temsilcilerinin isteklerine göre basılıp yayınlanmasının yayın dünyasında görülmüş bir durum olmadığını, müvekkilinin davacılara ve kendilerini temsil eden kişilere karşı saygısızlık yapmadığını, Borçlar Kanunundaki Neşir Mukavelesine atfen müvekkilinin ücretsiz nüsha verme zorunluluğundan bahsetmişse de söz konusu zorunluluğun yayınlatana karşı yayınlayana yüklenmiş bir borç olduğunu, oysa dava konusu olayda ne müvekkilinin yayıncı ne de davacıların yayınlatan konumunda olmadığını, buna rağmen müvekkilinin davacıların talebi üzerine kitabın yayımcısı … A.Ş. ile görüşerek birer nüsha gönderilmesini talep ettiğini, kitapların …’ya kurye ile yollandığını ama teslim alınmayıp aynı kurye ile geri yollandığını, davanın yayımcı şirket … A.Ş.’ye ihbar edilmesi gerektiğini, davacı tarafça olaylar çarpıtılarak bu dava yolu ile haksız zenginleşme amacı güdüldüğünü, davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu, davanın reddine karar verilmesini beyan etmiştir.
İhbar olunan vekili dilekçesinde özetle: Müvekkili ile davalı arasında yapılan sözleşmenin 4.1 maddesi gereğince “…” kitabının mali haklarını müvekkiline devrettiğini, kitabın hazırlanması sırasında doğabilecek FSEK ve yasal diğer kanunlardan doğacak lisans, telif, ruhsat, izin gibi her türlü hususu karşılayacağı ve üçüncü kişilerin kitabın tümü ya da bir bölümü üzerinde herhangi bir bölümü üzerinde herhangi bir hak iddia etmesi halinde, doğabilecek yasal tazminat ve diğer hukuki yükümlülüklerden davalının sorumlu olacağının sözleşmenin 4.13 maddesinde açıkça kararlaştırıldığını ve kitabın basılmasından sonra müvekkili tarafından davalıya 70 adet kitap verildiğini, davanın reddine karar verilmesini beyan etmiştir.
İstanbul (Kapatılan ) 3.FSHHM’nin 2011/123 E. 2014/120 K. ve 22/05/2014 tarihli kararı ile; “…Davanın kısmen kabulü kısmen reddi ile, davacıların eserlerinin davalının “…” adlı kitabında telif bedeli ödemeksizin ve izinsiz olarak kullanıldığı anlaşılmakla, her bir davacı eserinin kullanım bedelinin 39,06 TL olduğu ve toplam 36 kez kullanıldığı anlaşılmakla kullanım bedeli 1.406,16 TL’nin FSEK 68/1. maddesi gereğince 3 katı olan 4.218,48 TL maddi tazminatın ve her bir davacı için takdiren 250,00 TL’sinden toplam 6.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine, davalının muhtemel tecavüz ve haksız rekabetinin men ve ref’ine, fazla taleplerin reddine…” şeklinde karar verilmiştir.
Anılan kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
Yargıtay 11.HD’nin 2015/2375 E. – 7873 K. ve 08/06/2015 tarihli ilamı ile: “…1-Dava, davacılara ait hat eserlerinin davalı tarafından haksız kullanıldığı iddiasıyla haksız rekabet ve tecavüzün men ve ref’i ile maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
5846 sayılı Yasanın “işlemeler ve derlemeler” başlıklı 6. maddesinde “Diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda getirilip de bu esere nispetle müstakil olmayan fikir ve sanat mahsulleri işlenmedir” şeklinde tanımlama yapılarak aynı maddenin 7. bendinde belli bir maksada göre ve hususi bir plan dahilinde seçme ve toplama eserler tertibinin işleme ve derleme eser mahiyetinde olduğu belirtilmiştir. 5846 sayılı Yasada eser sahibinin husule getirdiği eser üzerindeki haklarına ilişkin bir takım sınırlamalar getirilmiştir. Bu sınırlamalardan biri de 35. maddede düzenlenen alıntı serbestisidir. Bu madde uyarınca alenileşmiş güzel sanat eserlerinin ve yayımlanmış diğer eserlerin, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderacatını aydınlatmak maksadıyla bir ilim eserine konulması yasal kullanım sayılmıştır. Ancak bu çerçevede yapılacak alıntılarda kullanılan eserin ve eser sahibinin adından başka bu kısmın alındığı yerin belirtilmesi şart koşulmuştur.
Somut olayda; davacı tarafından hazırlanan kitap gelmiş geçmiş kadın hat sanatçıları ve onların eserleri hakkında bilgi verilip örneklerin sunulduğu ilmi nitelikli derleme eser mahiyetindedir. Davacı vekilinin dava dilekçesinde belirttiği üzere intihal konusu eserler Haziran 2010 tarihinde düzenlenen Uluslararası Kadın Hattatlar Sempozyumu ve İcazet töreninde sergilenip umuma arz edilmiştir. Dava konusu kitaba alınan eserlerde eser sahiplerinin kim olduğu hususu açıklandığı gibi iltibas edilen eser sayısında da dürüstlük kuralının haklı göstereceği ölçüye uygun davranılmıştır. Açıklanan bu hususlar gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle kabulü doğru görülmemiş, kararın bu nedenle temyiz eden davalı yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
2-Bozma sebep ve şekline göre davacı vekilinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir…” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
(Kapatılan) 3.FSHHM’nin 2016/177 – 247 K. ve 06/12/2016 tarihli kararı ile:
“1-Mahkememizce verilen 22/05/2014 tarihli kararda direnilmesine,
2-Davanın kısmen kabulü, kısmen reddi ile, davacıların eserlerinin davalının “…” adlı kitabında telif bedeli ödemeksizin ve izinsiz olarak kullanıldığı anlaşılmakla, her bir davacı eserinin kullanım bedelinin 39,06 TL olduğu ve toplam 36 kez kullanıldığı anlaşılmakla kullanım bedeli 1.406,16 TL’nin FSEK 68/1. maddesi gereğince 3 katı olan 4.218,48 TL maddi tazminatın ve her bir davacı için takdiren 250 TL’sinden toplam 6.000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine, davalının muhtemel tecavüz ve haksız rekabetinin men ve ref’ine, fazla taleplerin reddine…” şeklinde direnme kararı verilmiştir.
Direnme kararını, davalı vekili temyiz etmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2017/11-2628 E. 2021/865 K. ve 29/06/2021 tarihli ilamı ile direnme kararı bozulmuştur.
Davacılar vekilinin karar düzeltme talebinde bulunması üzerine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2022/11-13 E. 2022/245 K. ve 03/03/2022 tarihli ilamı ile karar düzelme talebinin reddine karar verilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava: Davacılara ait hat eserlerinin, davalı tarafından haksız kullanıldığı iddiasına dayalı davacıların eser sahipliğinden kaynaklanan haklarına tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, men’i, ref’i ile maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
Yargıtay 11.HD’nin 2015/2375 E. – 7873 K. ve 08/06/2015 tarihli ilamında da belirtildiği üzere: 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun “işlemeler ve derlemeler” başlıklı 6. maddesinde, “Diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda getirilip de bu esere nispetle müstakil olmayan fikir ve sanat mahsulleri işlenmedir” şeklinde tanımlama yapılarak aynı maddenin 7. bendinde, belli bir maksada göre ve hususi bir plan dahilinde seçme ve toplama eserler tertibinin işleme ve derleme eser mahiyetinde olduğu belirtilmiştir. 5846 sayılı Yasada eser sahibinin husule getirdiği eser üzerindeki haklarına ilişkin bir takım sınırlamalar getirilmiştir. Bu sınırlamalardan biri de 35. maddede düzenlenen alıntı serbestisidir. Bu madde uyarınca alenileşmiş güzel sanat eserlerinin ve yayımlanmış diğer eserlerin, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderacatını aydınlatmak maksadıyla bir ilim eserine konulması yasal kullanım sayılmıştır. Ancak bu çerçevede yapılacak alıntılarda kullanılan eserin ve eser sahibinin adından başka bu kısmın alındığı yerin belirtilmesi şart koşulmuştur.
Taraflar arasındaki uyuşmazlıkta; davalı tarafından hazırlanan kitap, gelmiş geçmiş kadın hat sanatçıları ve onların eserleri hakkında bilgi verilip örneklerin sunulduğu ilmi nitelikli derleme eser mahiyetindedir. Dava dilekçesinde belirttiği üzere; intihal konusu eserler Haziran 2010 tarihinde düzenlenen Uluslararası Kadın Hattatlar Sempozyumu ve İcazet töreninde sergilenip umuma arz edilmiştir. Dava konusu kitaba alınan eserlerde, eser sahiplerinin kim olduğu hususu açıklandığı gibi iltibas edilen eser sayısında da dürüstlük kuralının haklı göstereceği ölçüye uygun davranılmıştır. Açıklanan bu nedenlerle davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
DAVANIN REDDİNE,
1-80,70 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile fazla 721,20 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacılara iadesine,
2-Reddedilen FSEK’ ten doğan haklara tecavüz – haksız rekabetin tespiti, men’i ve ref’i talepleri yönünden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 7.375,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
3-Reddedilen maddi tazminat talebi yönünden; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca (dava dilekçesinde her bir davacı yönünden ayrı ayrı maddi tazminat talep edilmeyip, bütün davacılar yönünden toplam tutar üzerinden maddi tazminat talep edildiğinden) 7.375,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
4-Reddedilen manevi tazminat talebi yönünden; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca her bir davacı yönünden ayrı ayrı 1.000 TL olmak üzere toplam 24.000 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına,
6-Davalı tarafından yapılan 101,60 TL yargılama giderinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
7-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine,
Dair davalı vekili ile ihbar olunan vekilinin yüzlerine karşı, davacılar vekilinin yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde YARGITAY TEMYİZ YOLU AÇIK olmak üzere verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı. 18/07/2022

Katip … Hakim …
¸e-imzalıdır e-imzalıdır