Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/470 Esas
KARAR NO : 2023/442

DAVA : Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 11/09/2020
KARAR TARİHİ : 03/10/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; “Taraflar arasındaki aktedilen 01.02.2018 tarihli … Anlaşması ile Ek Anlaşma gereğince, Müvekkil Şirket, sözleşme süresince Türkiye portföyünde bulunan her nev’i madeni yağ, gres ve özel müstahzar ürünlerini Davalıya satıp teslim etmeyi ve Davalı da bu ürünleri taahhüt miktarlarına uygun olarak, münhasıran Müvekkil Şirketten satın alıp, bedellerini tam ve zamanında ödemeyi kabul ve taahhüt etmişlerdir01.02.2018 tarihli Madeni Yağlar Satış ve Tedarik Anlaşmasının 11. maddesi gereğince, taraflar, bu anlaşmanın “Peşin İş Geliştirme Destekli Yatırım Anlaşması” başlıklı ekinde belirtilen yatırımların yapılması konusunda mutabık kalmışlar ve taraflar arasındaki ticari ilişki devam ettiği müddetçe sözleşme şartlarına uygun olarak geri ödenmek ve süresinden evvel sözleşmenin sona ermesi halinde, bakiyesi defaten iade edilmek üzere; Müvekkil Şirket tarafından anılan ek anlaşmanın 1.1 maddesi gereğince Davalıya 118.906 $USD (Yüzonsekizbindokuzyüzaltı Amerikan Doları) karşılığı 450.000,00 TL. Peşin İş Geliştirme Desteği olarak ödeme yapılmıştır. Taraflar, 01.02.2018’de başlayan ve 31.12.2022’de sona ereceğini kararlaştırdıkları bu sözleşmenin her bir protokol yılının, ilk yıl 01 Şubat tarihinden, takip eden yıllarda 01 Ocak tarihinden başlamak ve 31 Aralık tarihinde sona ermek üzere belirlendiğinde ve Müvekkil tarafından ödenen Peşin İş Geliştirme Desteğinin, davalı tarafından 5 taksitte, her bir protokol yılı sonunda geri ödeneceğinde mutabık kalmışlardır. (Peşin İş Geliştirme Destekli Yatırım Protokolünün 1.3 ve 2.1.2 md) Anılan Protokolün 2.1 maddesi gereğince Davalı, her bir protokol yılı için, protokoldeki tablo 1 de belirtilen miktardaki ürünü satın almayı, başka kaynaklardan hiçbir şekilde ürün satın almamayı kabul ve taahhüt etmiştir. Yine Protokolün 3.1 maddesinde Müvekkil Şirketin, alınan ürünlere karşılık davalıya 2.1.2 maddesinde belirtilen her protokol yılı sonunda satış ciro primi vereceği, davalı tarafından kesilecek satış ciro prim fatura bedelinin, peşin iş geliştirme desteği taksitlerinden mahsup edileceği hükme bağlanmıştır. 4.1 maddesi gereğince de, gerçekleşmeyen satın alma taahhüdüne karşılık yatırımın ne şekilde geri ödeneceği ve 5.maddesi gereğince anlaşma ve protokolün süresi dolmadan feshi halinde Müvekkil Şirketin, dilerse peşin iş geliştirme desteğinin tamamını, dilerse kıstelyevm esasına göre hesaplanarak bulunacak bakiye kısmını talep edebileceği kararlaştırılmıştır. Bu kabul ve taahhütlere rağmen Davalı, son alımını 2019 yaz döneminde yapmış, daha sonra operasyonu tamamen durdurmuş ve taahhüt ettiği miktarlarda mal alımı yapmadığı gibi, ürün bedeli borcunun bir kısmını ödeyememiş, sözleşmenin icra edilemez hale gelmesi ve Müvekkil tarafından haklı nedenle feshi sebebiyle geri ödemekle yükümlü olduğu peşin iş geliştirme desteğini de iade etmemiştir. Müvekkil Şirket kayıtları üzerinde yapılacak bilirkişi incelemesi; Davalının, Müvekkil Şirketten tedarik etmekle yükümlü olduğu madeni yağ ürününü, taahhüt ettiği miktarlarda almadığı gibi, 2019 yaz döneminden sonra mal mübaayasını tamamen kestiği, sözleşme süresi sonuna kadar 293.048 litre alım taahhüdüne denk gelen 371.051,00 TL. Ana para ve sözleşme uyarınca işlemiş faiz bedeli olan 138.894,00 TL. + KDV dahil 534.945,92 TL. nin muaccel hale geldiği ve 341.306,76 TL. Tutarındaki mal bedeli borcunu ödemediği anlaşılacaktır.
Bu sebeple Davalıya, müteaddit defalar şifahen uyarılar yapılmış, ancak bu uyarıların sonuç vermemesi üzerine, …. 13. Noterliğinden … tarihli ve … sayılı ve … tarihli ve … yevmiye sayılı ihtarnameler keşide edilerek, mal bedelinden doğan ana para borcunu ödemesi ve taahhüt ettiği miktarda mal alıp satmayarak sözleşmeyi ve protokolü ihlal edip icra edilemez hale getirdiğinden, sözleşmenin haklı nedenle feshedildiği ve peşin iş geliştirme desteği ödemesinin de muaccel hale geldiği ihtar edilmiş, toplam 534.945,92 TL.tutarındaki peşin iş geliştirme desteğinin iadesi ve 341.306,76 TL. tutarındaki mal bedelinden doğan borcunu ödemesi istenmiştirPeşin Iş geliştirme desteği bedeli geri ödeme borcuna mahsup edilmiş olup, kalan 426.252,70 TL. (KDV dahil bugün itibariyle rakam 540.993,58 TL.dir)Tutarındaki Peşin iş geliştirme desteği bedeli geri ödeme borcu tahsil edilememiştir.
fazlaya ilişkin kısım saklı kalmak kaydıyla, Peşin İş geliştirme desteği olarak Davalıya ödenen meblağdan, bakiye 426.000,00 TL.nin, tahsili tarihine kadar işleyecek, sözleşmede belirlenen orandaki faizi ve dava masraf ve vekalet ücreti ile birlikte Davalıdan tahsiline karar verilmesini…” talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı taraf cevap sunmamıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Bilirkişi heyetinden alınan 03.12.2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle; “Davalının, sözleşmeye istinaden son mal alımını 2019 yaz döneminde yaptığını, dana sonra mal alımını tamamen durdurduğunu ve taahhüt ettiği miktarda mal alımı yapmadığı gibi, mal bedeli borcunun da bir kısmını ödememiş olduğunu; bunun üzerine davacının sözleşmeyi haklı olarak feshettiğini; bu nedenle davalının, Peşin İş Geliştirme Desteğini davacıya geri ödemekle yükümlü olduğunu;
davalının, sözleşme süresi sonuna kadar 293.048 litre alım taahhüdüne denk gelen 371.051,00 TL Peşin İş Geliştirme Desteği tutarı + 138.894,00 TL faizi tutarı + KDV tutarı = toplam 534.945,92 TL tutarını davacıya ödemekle yükümlü olduğunu, ayrıca davalının davacıya mal alımlarından kaynaklan bakiye 341.306,76 TL tutarında borcu bulunduğunu; bu borcunu da davacıya ödemekle yükümlü olduğunu; Davalının bu tutarları davacıya ödememesi üzerine, davalı tarafından verilmiş olan 450.000,00 TL tutarlı teminat mektubunun paraya çevrildiğini ve davalının 341.306,76 TL tutarlı borcunun buradan tahsil edildiğini; bunun sonucunda teminat mektubundan geriye (450.000,00 – 341.306,76 =) 108.693,34 TL kaldığını; teminat mektubundan kalan bu kısım, davalının 534.945,92 TL tutarlı Peşin İş Geliştirme Desteği borcundan düşüldüğünde, davalının bakiye (534.945,92 – 108.693,34 =) KDV dahil 426.252,70 TL tutarında davacı borcu kaldığını; İddia etmekte ve bu alacağının 426.000,00 TL’lik kısmının davalı tarafından davacıya ödenmesine karar verilmesini talep etmektedir. Dosyaya sunulu beyanlar ve belgeler ile sınırlı olmak üzere yapılan mali tespitler ışığında,
davacının davalıdan bakiye mal bedeli alacağı bulunduğu (ticari defter ibrazı olmadığından, muavin hesap ekstresi bakiyesinin kayıtlar ile tevsiki mümkün olmamıştır) kabul edildiğinde, davalının taahhüt ettiği miktarda malı alımı gerçekleştirmediği de dava dosyasına sunulu miktar dökümlerinden anlaşıldığından, davacının sözleşmeyi normal süresi dolmadan önce haklı olarak fesih ettiği değerlendirilebilir. Davacı yanın dava dilekçesinde yer verdiği şekli ile davalının, mal bedelinden doğan 341.306,76 TL. Tutarındaki borcu, ilişkinin başında teminat olarak verdiği 450.000 TL. Tutarındaki banka teminat mektubundan karşılanmış, bakiye 108.693,30 TL. Mektup bedeli, Peşin İş geliştirme desteği bedeli geri ödeme borcuna mahsup edilmiş olduğu kabulüne göre, davacı yanın davalıdan dava tarihi itibarıyla talep edebileceği alacak tutarı, mali değerlendirmeler kısmında 345.871,28 TL olarak hesaplanmıştır.
Dava dosyası içerisinde yer alan beyan ve belgeler ile sınırlı olarak yapılan tüm bu tespit ve değerlendirmelerin takdiri mahkemeye ait olmak üzere, rapor içerisinde yapılan hesaplamalara dayanak teşkil eden verilerin, davacı yan ticari defterleri ile tevsik edilmesi…” rapor edilmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 08/04/2022 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle; “İncelenen davacı şirkete ait 2018-2019-2020 yılı ticari defterlerinin açılış ve kapanış beratlarının yasal sürede yaptırılmış olduğu, bu anlamda ticari defterlerin usulüne uygun tutulduğu görülmüştür.
Davacı yan vekili, raporda her ne kadar faiz tutarı 70.774,17 TL Olarak hesaplanmışsa da sözleşmeye göre işlemiş faiz tutarının 138.894,00 TL olduğunu, faiz oranları hatalı alındığından,hesaplamanın da hatalı yapıldığını beyan etmiş görünmektedir.
Oysa dava dosyasına sundukları (ki kök raporda da aynen yer verilmiştir) faiz hesabı ile ilgili çizelgede, dava tarihini aşar şekilde 2021 ve 2022 yılları için de faiz hesabı yapıldığı görülmektedir. Oysa dava tarihi 11.09.2020 olup, hesaplamanın bu tarih ile sınırlandırılması gerektiği açıktır. Nitekim kök raporda yapılan hesaplama da dava tarihi dikkate alınarak yapılmış olup, davacı yanın bu yöndeki itirazları yerinde değildir. Davacı yan vekilince sunulmuş olan faiz çizelgesinde de dava dönemine ait yılsonu itibarıyla vadesi geçen ödemeler, faiz dahil 69.913,00 + 78.962,00 + 102.678,00 = 251.553,00 TL olarak hesaplanmış olup, bakiye 180.000,00 TL için de faiz hesaplanamayacağı dikkate
alındığında toplam alacak tutarının 251.553,00 + 180.000,00 = 431.553,00 TL olduğu görülmektedir. Kök raporda bu tutar 441.825,00 TL olarak hesaplanmış olup, davacı yanın dikkate almış olduğu faiz oranları sonucunda ortaya çıkan tutardan daha fazladır…” rapor edilmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 18/07/2022 tarihli bilirkişi 2.ek raporunda daha önceki kanaatlerinin değişmediği rapor edilmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 29/11/2022 tarihli bilirkişi 3.ek raporunda daha önceki kanaatlerinin değişmediği rapor edilmiştir.
Dava dilekçesi , bilirkişi raporu ile dosya içerisinde bulunan tüm bilgi ve belgeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde ; taraflar arasında akdedilen sözleşme ve ekleri ile davalının, Sözleşme süresi (yani 5 yıl) boyunca davacıdan madeni yağ vb. ürünlerini satın almayı taahhüt ettiği, taraflar arasındaki sözleşmenin 01.02.2018 yürürlükte olacağının kararlaştırıldığı, 31.12.2022 tarihleri arasında (5 yıl boyunca) Taraflar arasındaki Sözleşmenin 11 nolu maddesi ve Protokolün (EK-2) 1.1 nolu maddesi hükmüne istinaden, davacı tarafından davalıya 450.000 TL tutarında “Peşin İş Geliştirme Desteği” ödendiği; protokolün 1.3 nolu maddesi hükmünde; işbu 450.000 TL’lik tutarın 5 taksit halinde her bir protokol yılının sonunda davacıya geri ödeneceğinin kararlaştırıldığı; protokolün 2.1 nolu hükmünde; davalının her bir protokol yılı için tablo 1 de belirtilen miktarda ürün satın almayı taahhüt ettiği; protokolün 4.1 nolu maddesi hükmünde; gerçekleşmeyen satın alma taahhüdüne karşılık yatırımın ne şekilde geri ödeneceğinin kararlaştırıldığı; protokolün 5 nolu maddesi hükmünde; sözleşmenin (ve protokolün) süresi dolmadan önce feshi halinde davacının, dilerse peşin iş geliştirme desteğinin tamamını, dilerse kıstelyevm esasına göre hesaplanacak bakiye kısmını talep edebileceğinin kararlaştırıldığı; davalının, sözleşmeye istinaden son mal alımını 2019 yaz döneminde yaptığı, daha sonra mal alımını tamamen durdurduğu ve taahhüt ettiği miktarda mal alımı yapmadığı gibi, mal bedeli borcunun da bir kısmını ödememiş olduğu; bunun üzerine davacının sözleşmeyi haklı olarak feshettiği; bu nedenle davalının, Peşin İş Geliştirme Desteğini davacıya geri ödemekle yükümlü olduğu; davalının, sözleşme süresi sonuna kadar 293.048 litre alım taahhüdüne denk gelen 371.051,00 TL Peşin İş Geliştirme Desteği tutarı * 138.894,00 TL faizi tutarı * KDV tutarı – toplam 534.945,92 TL tutarını davacıya ödemekle yükümlü olduğu, ayrıca davalının davacıya mal alımlarından kaynaklan bakiye 341.306,76 TL tutarında borcu bulunduğu; bu borcunu da davacıya ödemekle yükümlü olduğu; davalının bu tutarları davacıya ödememesi üzerine, davalı tarafından verilmiş olan 450.000,00 TL tutarlı teminat mektubunun paraya çevrildiği ve davalının 341.306,76 TL tutarlı borcunu buradan tahsil edildiği; bunun sonucunda teminat mektubundan geriye (450.000,00 — 341.306,76 -) 108.693,34 TL kaldığı; teminat mektubundan kalan bu kısım, davalının 534.945,92 TL tutarlı Peşin İş Geliştirme Desteği borcundan düşüldüğünde, davalının bakiye (534.945,92 — 108.693,34 -) KDV dahil 426.252,70 TL tutarında davacıya borcu kaldığını iddia etmekte ve bu alacağının 426.000,00 TL’lik kısmının davalı tarafından davacıya ödenmesine karar verilmesini talep ettiği, dosyaya sunulu beyanlar ve belgelerden ve bilirkişi raporundan; davalının taahhüt ettiği miktarda malı alımı gerçekleştirmediği de dava dosyasına sunulu miktar dökümlerinden anlaşıldığından, davacının sözleşmeyi normal süresi dolmadan önce haklı olarak fesih ettiği mahkememizce kabul edilmiş, davacı yanın dava dilekçesinde yer verdiği şekli ile davalının, mal bedelinden doğan 341.306,76 TL. Tutarındaki borcu, ilişkinin başında teminat olarak verdiği 450.000 TL. Tutarındaki banka teminat mektubundan karşılanmış, bakiye 108.693,30 TL. Mektup bedeli, Peşin İş geliştirme desteği bedeli geri ödeme borcuna mahsup edilmiş olduğu kabulüne göre, davacı yanın davalıdan dava tarihi itibarıyla talep edebileceği alacak tutarı 345.871,28 TL olarak hesaplanmış, ve mahkememizce bu şekilde kabul edilmiş, davacı yanın 341.306,76 TL cari hesap alacağı – 450.000,00 TL teminat mektubu * 371.051,00 TL Peşin İş geliştirme desteği ana para bakiyesi * 70.774,17 TL işlemiş faizi * 12.739,35 TL (işlemiş faiz için fatura kesilmesi halinde talep edilebilecek KDV) – 345.871,28 TL talep edebileceğine mahkemece kanaat getirilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
HÜKÜM : Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Davanın kısmen kabulü ile 345.871,28TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Fazlaya dair taleplerin reddine,
2-Karar tarihi itibariyle 492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 23.626,46TL’nin mahsup edilerek bakiye 16.351,40TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
3-6325 Sayılı Yasa’nın 18/A-14 maddesi ile Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği’nin m.26 hükmüne göre Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.320,00TL arabuluculuk ücretinin kabul ve red durumuna göre 248,30TL’sinden davacı tarafın, 1.071,70TL’sinden davalı tarafın sorumlu olması kaydı ile tahsili ve hazineye irat kaydına,
4-Davacı tarafından yatırılan 7.275,02TL peşin harç, 54,40TL başvuru harcı gideri toplamı olan 7.329,42TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı vekil ile temsil edildiğinden davanın kısmen kabul edilen 345.871,28TL üzerinden hesaplanan yürürlükte bulunan AAÜT gereği takdir olunan 53.880,69TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı vekil ile temsil edildiğinden davanın kısmen red edilen 80.128,70TL üzerinden hesaplanan yürürlükte bulunan AAÜT gereği takdir olunan 17.900,00TL’nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan 355,30TL tebligat, posta gideri ile 6.800,00TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 7.155,30TL yargılama giderinden kabul ve red durumuna göre 5.809,40TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
8-Davalı tarafından yapılan herhangi bir yargılama masrafı bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
9-Taraflarca yatırılan gider ve delil avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde HMK.m.333 hükmü uyarınca ilgili tarafa iadesine,
Gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde mahkememize veya bulunulan yer asliye ticaret mahkemesine dilekçe ile başvurmak koşuluyla İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere davacının yüzüne karşı karar verildi.03/10/2023

Katip
…
¸e-imza

Hakim
…
¸e-imza