Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/252 Esas
KARAR NO : 2022/769

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 25/04/2018
KARAR TARİHİ : 27/10/2022

Mahkememizde açılan davanın yapılan yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava dışı … A.Ş.’nin … ve … plaka sayılı iki adet otobüsü davalı şirketten araç kiralama sözleşmesi ile kiraladığını, sözleşme uyarınca kira bedellerinin tümü ödendikten sonra araç mülkiyetlerinin … San. A.Ş.’ye geçeceğini, sözleşmenin satım sözleşmesi olduğunu, dava dışı kiralayan şirketin mali sıkıntıya girmesi neticesinde araçların devrinden vazgeçildiğini, kiralama bedellerinin büyük kısmı ödenen araçların davalı şirkete iade edildiğini, iade bedellerinin fatura ile belirlendiğini, dava dışı şirketin davalı şirketten düzenlenen fatura bedelleri kadar alacaklı bulunduğunu, dava dışı şirketin davaya konu alacaklarını 08/02/2018 tarihli temlik sözleşmesi ile davacıya temlik ettiğini belirterek neticeten davalı taraftan bu aşamada 916.256,18-TL alacağının davalının temliği öğrendiği tarihten itibaren ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının mülkiyeti muhafaza kaydıyla satım sözleşmesi imzalandığı iddiasının gerçeği yansıtmadığını, taraflar arasında araç kiralama sözleşmesi akdedildiğini, karşı tarafın talebi üzerine sözleşmenin süresinden önce feshedildiğini, karşı tarafın araç kira borcunu ve diğer borçlarını tam olarak ödememiş iken müvekkilinden alacaklı olduğu iddiasının gerçek dışı olduğunu, müvekkilinin yapıulan hesaplamalar neticesinde 82.543,82-TL’yi ödediğini, davacıya karşı bir borcu bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizin 2019/264-823 E.K. sayılı 14/06/2019 tarihli kararı ile uyuşmazlığın kira sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, sulh hukuk mahkemesinin görevinde olduğu gerekçesi ile mahkememizin görevsizliğine, HMK 114/1-c ve HMK 115/2 md. uyarınca davanın usulden reddine, karar verilmiştir. Anılan karar davacı tarafça istinaf edilmiş olup İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nin 12. Hukuk Dairesi’nin 2020/321-450 E.K. sayılı 22/04/2020 tarihli kararı ile “…HMK 114-(1)-c) maddesi uyarınca; görev mahkemeye ilişkin olumlu dava şartıdır. Dava şartlarının bulunup bulunmadığı, davanın her aşamasında re’sen araştırılır. Dava şartının bulunmaması halinde, HMK.’nın 115/2. maddesi uyarınca; davanın usulden reddine, karar verilir. Ticari davalar TTK. 4. maddesinde; mutlak ve nispi ticari dava olarak düzenlenmiştir. Uyuşmazlığın TTK’nda düzenlenen bir hususa ilişkin olması veya davanın ticaret mahkemesinde görüleceğine dair açık bir yasal düzenlemenin bulunması halinde mutlak ticari dava, her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan uyuşmazlıklarda ise; nispi ticari dava sözkonusudur.TTK.’nın 5. maddesine göre; Asliye Ticaret Mahkemeleri, tüm ticari davalar ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işleri ile özel kanunlardan doğan özel hükümler uyarınca ticaret mahkemesinde görülecek diğer dava ve işlere bakmakla görevlidir. Uyuşmazlık taraflar arasındaki ilişkinin hukuksal niteliğinin kira sözleşmesi olup olmadığı, davada görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi olup olmadığı, yani mahkemenin  görevi noktasında toplanmaktadır.Dava konusu ile ilgili açıklamada bulunmak davanın taraflarına ,bu açıklamalar kapsamında davanın hukuki nitelendirme hakime ait olup,sözleşmenin niteliği; tarafların nitelendirmesi ile bağlı olmaksızın içeriği ve taraflara yüklediği edimlere göre belirlenir.Temlik eden ile davalı arasında imzalandığı ihtilafsız olan sözleşmenin 2.maddesinde kiracının davalıdan kiralanan araçların mülkiyetinin devrinin talep etmesi halinde mülkiyetin devredileceği düzenlenmiştir. Sözleşmenin başlığında “kira sözleşmesi” yazıyor ise de salt kira sözleşmesi niteliğinde olmadığı ,içeriği itibariyle kira ilişkisi tamamlandığında mülkiyeti devralma hakkı da tanınan satış hükümlerini de içeren karma bir sözleşme olduğu ve ihtilafında mülkiyet devrine yönelik yapıldığı iddia olunan ödemelerin iadesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır. Somut olayda; sözleşmenin erken feshi nedeniyle kiralayanın iade borcu kapsamında düzenlenen fatura bedellerinin tahsili talep edilmektedir. Tacir olan tarafların ticari işletmeleri ilgili sözleşmeden kaynaklanan nispi ticari dava niteliğinde olan eldeki davada Asliye Ticaret Mahkemesi görevli olduğu halde mahkemece davanın görev dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmesi doğru bulunmamıştır. Davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine karar verilmiştir. HÜKÜM :Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE; İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 26/09/2019 Tarih 2019/264 Esas -2019/823 Karar sayılı hükmün HMK 353(1)a-3 gereği KALDIRILMASINA…” karar verilmiştir.
Dava, feshedilen sözleşme uyarınca ödenen araç kira bedelinin iadesi istemine ilişkin alacak davasıdır. Uyuşmazlığın çözümü için davalı şirket ile dava dışı …San. A.Ş. arasında akdedilen 2 adet araç kiralama sözleşmesinin erken feshi nedeni ile ödenen araç kira bedellerinin iadesinin, sözleşmelerin erken feshi nedeni ile kiralayanın iade borcu kapsamında düzenlediği fatura bedellerinin ödenmesi koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti gerekmektedir. Mahkememizce, taraflarca delil olarak sunulan sözleşmeler, faturalar, ihtarnameler, ödeme belgeleri incelenmiş, taraf tanıklarının beyanları alınmıştır. Delil olarak bildirilen … 13. İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı takip dosyası ile … 11. İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı takip dosyası getirtilip incelenmiştir. Tüm dosya kapsamı ve sözleşmenin taraf şirketlerinin dava konusu döneme ilişkin ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Mali bilirkişi… tarafından düzenlenen 10/03/2021 tarihli bilirkişi raporunun sonuç kısmında “…Taraf şirketlere ait ticari defterlerin usulüne uygun olarak tutulmuş olduğunun ve defterlerin birbiri ile uyumlu olduğunun tespit edildiği, kiralayan davalı …A.Ş. İle kiracı dava dışı … A.Ş. Arasında 02/05/2016 tarihinde imzalanan 2 adet araç kiralama sözleşmesi ile her iki otobüs için ödeme planının 36 aylık taksitler şeklinde yeniden düzenlenerek toplam 138.571,01-Eurox2 adet olarak belirlendiğini, sözleşme konusu araçların davalı şirkete iadesine ilişkin taraflarca anlaşma sağlanmış olduğu ve her bir araç için 110.000,00-€ olmak üzere 220.000,00-€’nun TL karşılığı olarak dava dışı şirket tarafından toplam 998.800,00-₺’lik fatura tanzim edilmiş olduğu…davalı şirket ile dava dışı şirket arasındaki ticari ilişki çerçevesinde tüm alacak ve borçlara yapılabilecek takas/mahsup işlemi neticesinde, davacının 25/04/2018 dava tarihi itibariyle davalı şirketten 91.081,45-₺ alacaklı durumda olduğu…” yönünde görüş bildirilmiştir. Anılan rapora taraf vekillerinin itirazlarının incelenmesi için yeniden inceleme yapılmasına karar verilerek bilirkişi … (makine yüksek mühendisi), bilirkişi … (sözleşme, borçlar, sorumluluk, nitelikli hesaplama uzmanı) görevlendirilmiş olup, bilirkişi …, …ve Makine mühendisi …’ndan oluşan heyetten ek rapor alınmıştır. 30/06/222 tarihli bilirkişi heyeti ek raporunun sonuç kısmında “…Davacının davalıdan dava tarihi itibari ile 251.365,64-₺ alacağı bulunduğu, davacının dava tarihinden önce bu alacağın ödenmesi talebini içeren bir ihtarnameyi davalıya göndermiş olduğu hususu dava dosyasından anlaşılmadığından böyle bir temerrüt ihtarnamesine rastlanmadığından bu alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek temerrüt faizi ile birlikte tahsili gerektiği…” yönünde görüş bildirilmiştir. Bilirkişi kurulu raporu gerekçeli, denetlenebilir, dosya içeriğine uygun ve uyuşmazlığı çözmeye yeterli görüldüğünden mahkememizce de benimsenmiş ve hükme esas alınmıştır. Tüm dosya kapsamından; davalı şirket ile dava dışı … A.Ş. arasında 05/02/2015 tarihinde …-… plakalı 2 adet otobüs için 2 adet araç kiralama sözleşmesi akdedildiği, anılan sözleşmelerde kira ilişkisi tamamlandığında mülkiyeti devralma hakkını tanıyan hükümlerin yer aldığı, sözleşmelerin niteliği itibari ile kira sözleşmesi ile alım hakkı sözleşmesinin birleştirilmesinden oluşan karma sözleşme niteliğinde olduğu, anılan sözleşmelerde kiracının ödeyeceği kira bedelinin toplam tutarının, ödeyeceği taksit tutarlarının, taksit aralıklarının kararlaştırıldığı, ayrıca belirtildiği üzere sözleşmenin sonunda kiracıya kira konusu araçları satın alma hakkının tanındığı anlaşılmış olup 05/02/2015 tarihinde imzalanan 2 adet araç kiralama sözleşmesi ile sözleşmeye konu mülkiyeti kiralayana ait olan … plakalı otobüs için 19 ay taksitli olarak toplam 219.914,74-€ bedelin ödeneceğinin, …/*- plakalı otobüs için 19 ay taksitli olarak toplam 219.914,74-€ bedelin ödeneceğinin kararlaştırıldığı, 05/02/2016 tarihinde imzalanan 2 adet araç kiralama sözleşmesi ile her iki otobüs için ödeme planının 36 aylık taksitler şeklinde ve her bir araç için 138.571,01-€ bedel şeklinde revize edildiği anlaşılmıştır. Dava dışı … A.Ş.’nin kira bedeli taksitlerinin tamamını ödeyemediği ve alım hakkından vazgeçtiği, araç kira sözleşmelerinin erken feshi nedeni ile sözleşme taraflarınca mutabık kalınarak … A.Ş. tarafından yapılan ödemelere istinaden … plaka sayılı araç için 110.000,00-€ karşılığı 449.400,00-₺, … plaka sayılı araç için 110.000,00-€ karşılığı 499.400,00-₺’lik 28/12/2017 tarihli 2 adet araç iade bedeli faturası düzenlendiği, bu arada anılan faturaların toplamı olan 998.800,00-₺ tutarındaki alacağın tamamının … A.Ş. tarafından davacı …’e temlik edildiği, diğer yandan 02/05/2016 tarihli araç kiralama sözleşmeleri ile belirlenen ödeme planına göre sözleşmenin feshinden itibaren kalan kira bedelleri için davalı şirket tarafından dava dışı … A.Ş.’ye … plaka sayılı araç için 72.894,09-€ karşılığı 330.939,17-₺, … plaka sayılı araç için 73.557,57-€ karşılığı 333.951,37-₺’lik 27/12/2017 tarihli 2 adet araç satış bedeli faturası düzenlendiği, yukarıda yazılı 28/12/2017 tarihli 2 adet araç iade bedeli faturası ile 27/12/2017 tarihli 2 adet araç satış bedeli faturasının davalı şirketin ve dava dışı … A.Ş.’nin ticari defterlerinde kayıtlı olduğu, 28/12/2017 tarihli 2 adet araç iade bedeli faturası toplamı olan 998.800,00-₺’lik alacağın davacı …’e temlikine dair davalı şirkete Üzrek… A.Ş. tarafından bildirimde bulunulduğu, davalı şirket tarafından dava dışı … A.Ş.’ye … 7. Noterliği’nden keşide edilen … tarihli ihtarname ile cari hesapta yapılan takas/mahsup işlemleri neticesinde … A.Ş.’nin 82.543,82-₺’lik alacağının olduğunun bildirildiği, davacı … tarafından davalı şirket aleyhine anılan ihtarname ile kabul edilen 82.543,82-₺ alacağın tahsili için … 13. İcra Müdürlüğü’nün … esas sırasında takip başlatıldığı, davalı şirket tarafından icra dosyasında 82.543,82-₺ ödeme yapılmış olduğu, davacının 2 adet araç iade bedeli toplamı olan 998.800,00-₺’den ödeme yapılan 82.543,82-₺’nin mahsubunu yaparak kalan 916.256,18-₺’nin tahsili için mahkememizde görülen iş bu davayı açtığı, yukarıda açıklandığı üzere davalı şirket tarafından kira ödeme planına göre sözleşmenin feshinden itibaren kalan kira bedelleri için düzenlenmiş 27/12/2017 tarihli 2 adet fatura toplamı olan 664.890,84-₺’nin talep edilen tutardan mahsubunun gerektiği, bu durumda bilirkişi kurulu raporunda da tespit edildiği üzere davacının davalıdan 251.365,64-₺’lik alacak talebinde bulunabileceği, fazlaya ilişkin talepte bulunamayacağı, davalı tarafın aksi yöndeki savunmalarının ispatlanamadığı anlaşılmakla tüm bu sebeplerden dolayı davanın kısmen kabulüne karar vermek gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM / Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın kısmen kabulüne, 251.365,64-₺ alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Harçlar Kanunu uyarınca kabul edilen dava değeri üzerinden alınması gereken 17.170,79-₺ nispi harçtan peşin alınan 15.647,37-₺ harcın mahsubu ile bakiye 1.523,42-₺ nispi karar harcının davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan 3.300,00-₺ bilirkişi ücreti, 188,25-₺ tebligat posta gideri olmak üzere toplam 3.488,25-₺ üzerinden davanın kabul ve red oranına göre hesaplanan 956,97-₺ ile 15.688,47-₺ harç gideri olmak üzere toplam 16.645,44-₺ yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri olmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
5-Avukatlık asgari ücret tarifesi uyarınca kabul edilen dava değeri üzerinden davacı vekili lehine hesaplanan 251.365,64-₺ nispi vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6-Avukatlık asgari ücret tarifesi uyarınca reddedilen dava değeri üzerinden davalı vekili lehine hesaplanan 91.137,96-₺ nispi vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde HMK 333 maddesi gereğince davacıya iadesine,
Dair; taraf vekillerinin yüzlerine karşı kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 27/10/2022

Başkan …
e-imza
Üye …
e-imza
Üye …
e-imza
Katip …
e-imza