Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2018/828 Esas
KARAR NO:2021/824

DAVA:Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:19/09/2018
KARAR TARİHİ:21/12/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamaları sonunda :
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
Davacı vekili dilekçesinde özetle; müvekkili … yukarıda belirtilen adreste emlak komisyonculuğu faaliyeti yürüttüğünü davalı ise Franchise Sözleşmeleri yolu ile gayrimenkul hizmetleri alanında faaliyet gösteren Amerika … bir firma olduğunu, taraflar arasında 01/04/2018 başlangıç tarihli Gayrimenkul Franchise Alt Lisans Sözleşmesi imzalandığını, bahse konu sözleşmenin süresi 5 yıl olarak belirlendiğini, sözleşmenin yetkili yargı yeri ve uygulanacak hukuk başlıklı 20. Maddesinde taraflar … Mahkemelerinin yetkili olacağı konusunda anlaştıklarını, sözleşmenin 7. maddesine müvekkilinin, 5 yıllık lisans süresi için 20.000.00 USD lisans başlangıç ücreti ödemesinin kararlaştırıldığını, dava konusu franchise sözleşmesinin 8.3. maddesine göre müvekkilinin asgari lisans ücreti olarak yıl aylık 400,00 USD ikinci yıl 600.00 USD daha sonraki yıllarda ise aylık 750.00 USD ödemesinin kararlaştırıldığını, davacı tarafından her ay gönderilen fatura içerikleri incelendiğinde “Danışmanlık hizmet bedeli ve bilgisayar hizmet bedeli” adı altında müvekkilime her ay 2.260.00TL fatura kesildiği ve borçlandırılmaya çalışıldığı görüldüğünü, oysa ki sözleşme imzalanırken müvekkilinden ilk yıl için herhangi bir ücret talep edilmeyeceği taahhüt edildiğini, bahse konu sözleşme müvekkili tarafından … 29. Noterliği’nin 04/09/2018 tarih ve … yevmiye numaralı ihbarnamesiyle feshedildiğini, bu ihbarname davalı tarafa 05/09/2018 tarihinde tebliğ edildiğini, dava konusu Franchise Sözleşmesi’nin 8.3. Maddesine göre müvekkilimin asgari lisans ücreti olarak; ilk yıl aylık 400.00 USD, ikinci yıl 600,00 USD, daha sonraki yıllarda ise aylık 750.00 USD ödemesi kararlaştırıldığı, dava konusu Franchise Sözleşmesi’nin 8.6. Maddesine göre ise müvekkilinin internet sitesi üzerinden verilen hizmetler karşılığında, aylık 50.00 USD ödeneceği kararlaştırıldığı, dava konusu sözleşmesinin 9.1. Maddesine göre müvekkilinin ve gayri safi gelirinin %22’si oranında bir ücreti de reklam fonu katkı payı olarak ödeyeceği kararlaştırıldığını, yine dava konusu sözleşmesinin 11.9. Maddesine göre müvekkiline verilecek ofis işletim danışmanlığı hizmeti için de 150,00 USD bedel belirlendiğini, bütün bu mali yükümlülükler karşısında davalı taraf müvekkiline herhangi bir hizmet vermediğini, aksine müvekkiline mali külfetler yüklemeye devam ettiğini, dava konusu sözleşme kapsamında müvekkilinin lisans başlangıç ücreti olarak ( 5 yıl için ) 20.000.00 USD ödemesi kararlaştırıldığını, ancak bu bedel tarafların ortak iradesi ile Türk Lirasına çevrilip 88.500,00TL olarak sabitlendiğini, lisans başlangıç ücreti için iki adet kambiyo senedi düzenlendiğini ve lisans başlangıç bedeli için tanzim edilen iki adet senetten 08/01/2018 vadeli ve 37.500.00TL senedin ödemesi müvekkili tarafından yapıldığını, diğer senet olan 05/01/2018 düzenleme tarihli, 51.000.00 TL bedelli 30.11.2018 vadeli senedin ise henüz vadesi gelmediğini, sözleşme kendisi için çekilmez bir hal alan müvekkili … 29. Noterliği’nin 04/09/2018 tarih ve … yevmiye numaralı ihbarnamesiyle sözleşmeyi feshettiğini ve davalı tarafa başlangıçta 05/01/2018 vadeli senetle ödenen 37.500.00 TL lisans başlangıç ücretinden 7.375,00 TL’nin (5 aylık ücret) mahsubunun yapılarak bakiye 30.125,00 TL’nin iadesini talep ettiğini, müvekkili yine bu ihbarnameyle davalı taraftan sözleşme kapsamında verilen 05/01/2018 düzenleme tarihli. 30.11.2018 vadeli 51.000,00 TL bedelli senedin de sözleşme feshedildiğinden iadesinin yapılmasını talep ettiğini, bu ihbarnameye de herhangi bir cevap alamayan müvekkili sözleşmeyi feshettiğini ve ihbarnamedeki taleplerinin yerine getirilmesini 10.09.2018 tarihinde davalı şirketin yetkililerine e-mail olarak bildirmiş ancak kendisine olumlu bir geri dönüş sağlanmadığını, yukarıda kısaca arz ve izah ettiğimiz ve açıklanan nedenlerle davaya konu sözleşme sebebiyle her türlü tazminat ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davalı aleyhine açtığımız menfi tespit davanın kabulüne; davalı şirket ile yapılan 01.04.2018 tarihli sözleşme dolayısıyla belirlenen yükümlülüklerinin davalı şirket tarafından kasten ve hiçbir surette yerine getirilmediğinden yapılan fesih sebebiyle, davacı müvekkilinin davalı şirket lehine keşide ettiği senetler karşılığında davalı şirkete herhangi bir borcunun olmadığının tespitine, dava konusu 05/01/2018 düzenleme tarihli 30.11.2018 vadeli, 51.000.00 TL bedelli senedin iptaline, dava konusu senedin tahsili halinde, müvekkilinin ileride telafisi imkansız maddi ve manevi zararlara uğrayacağı muhtemel olduğundan dava konusu senedin, teminatsız veya mahkemenizce uygun görülecek bir teminat mukabilinde ve iş bu dosya kapsamında yapılacak yargılama neticesi verilecek mahkeme kararının kesinleşmesine kadar, davaya konusu senedin ödenmesini engeller mahiyette ve muhtemel icra takiplerinin durdurulması amacıyla ihtiyati tedbir kararı verilmesine, davalı tarafa müvekkili tarafından yapılan 37.500,60 TL lisans başlangıç ücretinden 7.325,00 TL’nin (5 aylık ücret) mahsubunun yapılarak bakiye 30.125,00 TL’nin davalı taraftan istirdadına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı şirket üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle:“Müvekkil …A.Ş. ile davacı … arasında 01/04/2018 başlangıç tarihli Gayrimenkul Franchise Alt Lisans Sözleşmesi akdedildiğini, müvekkili ile davacı arasında akdedilen sözleşmenin 11.1’nci maddesinde:”Franchise veren, … sistemi ile ilgili emlak komisyonculuğu, işletim sistemi, promosyon ve pazarlama yöntemlerini ve tekniklerini, Franchise Alana aktaracak ve Franchise Alana bu kapsamda yardım ve hizmet sunmak için yeterli eleman kadrosu bulunduracaktır.” şeklinde olduğunu, mezkur sözleşme ve sözleşme maddeleri uyarınca müvekkili tarafından davacıya, sözleşmenin davacı tarafından haksız bir şekilde feshedildiği tarihe kadar birçok hizmet ve destek sağlanmış olup sağlanan ancak bunlarla da sınırlı olmamak üzere verilen desteklerden bir kısmı şu şekilde olduğu: davacı …’ye 15/01/2018 ve 16/01/2018 tarihlerinde müvekkili Genel Müdürlüğünde ücretsiz olarak ‘… Başlangıç Eğitimi’ verildiğini, bu hususta davacının imzasına havi katılımcı listesi yer aldığını, 24/01/2018 tarihinde müvekkili personeli … tarafından davacının ofisine franchise destek amacıyla ofis ziyareti gerçekleştirildiğini ve davacıya ziyaret konusu özelinde destek sağlandığını, davacı, danışmanı ve ofisi için 26/01/2018 tarihinde müvekkili tarafından mail adresi oluşturulmuş ve davacı, danışmanı ve ofisinin kullanımına özgülenebilmek amacıyla mail adresleri aktif hale getirildiğini, müvekkili tarafından davacıya 29/01/2018 tarihinde gönderilen mail ile davacının kullanıma özgülenmek amacıyla ‘Kariyermet’ adlı intemet sitesi üzerinden kullanıcı kaydı tanımlandığını, müvekkili tarafından davacıya 29/01/2018 tarihinde gönderilen mail ile davacının kullanıma özgülenmek amacıyla ‘Yenibiris.com’ adlı internet sitesi üzerinden kullanıcı kaydı oluşturulduğu bilgisi iletildiğini, 02/02/2018 tarihinde müvekkili personeli … tarafından davacının ofisine franchise yardım ve destek hizmeti sunulmak amacıyla ikinci bir ofis ziyareti gerçekleştirildiğini, davacı …’ye 12/02/2018, 13/02/2018, 14/02/2018 tarihlerinde ‘Temel Danışmanlık Eğitimi’ verildiğini, bu hususta dilekçeleri ekinde davacının imzasına havi katılımcı listesi yer aldığını, davacıya 27/03/2018 tarihinde gönderilen mailde: davacının herhangi bir sorun yaşaması halinde davalı şirket ile iletişime geçebileceği ve kendisine hizmet sağlanabilecek franchise danışmanına ait iletişim bilgileri paylaştırıldığını, davacının ofisine müvekkili personeli … tarafından 01/06/2018 tarihinde franchise destek amacıyla ofis ziyareti gerçekleştirilmiş olup ofis ziyaret notunda: “… Hanım ile görüşüldü. Kendisi ve danışmanlarına rems sistemi hakkında eğitim verildi.” belirtilmesi suretiyle davacıya ve danışmanlarına eğitim hizmeti verildiği, 10.07/06/2018 tarihinde müvekkili personeli … tarafından davacının ofisine yardım ve hizmet sunmak amacıyla bir başka franchise destek ofis ziyareti gerçekleştirildiğini, bu doğrultuda; dava dilekçesinde müvekkili tarafından davacıya herhangi bir hizmet verilmediği, müvekkilin üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmediği, davacıya haksız bir şekilde sunulmayan desteğe ilişkin fatura kesildiği ve davacının bilerek borçlandırılmak istendiği yönündeki iddiaların mesnedinin bulunmadığı yukarıda yer verilen ancak bunlarla da sınırlı olmamak üzere davacıya sağlanan birçok hizmetle sabit olduğunu, müvekkili taraflar arasında akdedilen sözleşme uyarınca sözleşmenin davacı tarafından haksız bir şekilde feshedildiği tarihe kadar üzerine düşen edimleri eksiksiz bir şekilde ifa ettiğini, işbu sebeple davacının bu yöndeki iddialarının hukuki mesnedi bulunmadığından davanın reddini talep ettiklerini, davacı, keşide etmiş olduğu … 29. Noterliği’nin 04/09/2018 tarih ve … yevmiye numaralı ihbarnamesi ile kendisine herhangi bir hizmet verilmediğini bu sebeple de taraflar arasında akdedilen sözleşmenin feshedildiğini müvekkiline bildirildiğini, davacı tarafından keşide edilen ihtarnameye karşı tarafımızca … 27. Noterliği’nin 20/09/2018 tarih ve … yevmiye numaralı cevabi nitelikte ihtarnamesi keşide edilmiş ve davacı iddialarının taraflarınca kabul edilmediği, müvekkili tarafından davacıya birçok konuda destek sağlandığı, davacı tarafından yapılan feshin kabul edilmediği ve davacı tarafından yapılan feshin haksız nitelikte olduğu cevaben bildirildiğini, taraflar arasında akdedilen sözleşme davacı tarafından haksız bir şekilde feshedildiğinden müvekkilinden herhangi bir tutarın istirdatı mümkün olmadığını, davacı, müvekkilinden ödediğini iddia ettiği lisans başlangıç ücretinden mahsup yapılması suretiyle bakiye meblağın istirdatını talep ettiğini, davacının iş bu talep ve iddiasına karşı da itiraz ettiklerini, öncelikle cevap dilekçemizde müteaddit defalar bahsettiğimiz üzere taraflar arasındaki sözleşme davacı tarafından haksız bir şekilde feshedildiğini, bu sebeple davacının, müvekkiline yöneltebileceği herhangi bir talep hakkı bulunmamadığını, bununla birlikte davacı, müvekkiline 37.500,00 TL lisans başlangıç ödendiğini iddia ettiğini, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca davacı bu hususta ödeme yaptığını senetle ispat etmek mecburiyetinde olduğunu, davacı bu hususta herhangi bir senet ibraz etmemiş ve talebine dayanak iddiasını ispatlayamamış olması karşısında müvekkilinden herhangi bir tutarın talepte bulunamayacağı izahtan vareste olduğunu, daha da önemlisi davacının talep ettiği şekilde bir mahsup yöntemi bulunmadığını, davacı kendisi bir usul belirlemek suretiyle sözleşme süresi ile müvekkiline ödediğini iddia ettiği lisans başlangıç ücreti arasında bir oran kurmak suretiyle mahsup talep ettiğini, açıklanan nedenler davanın reddi ile mahkeme masrafları ile vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; taraflar arasında imzalanan Franchise Sözleşmesi uyarınca davalı tarafın edimini yerine getirmediği iddiasıyla davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti davasıdır.
Tüm dosya kapsamı, tarafların ticari defter ve kayıtları incelenerek rapor hazırlanmak üzere dosya bilirkişiye tevdi edilmiş, mahkememizce atanan bilirkişi tarafından sunulan 29/07/2019 tarihli bilirkişi raporunda özetle:”…Taraflar arasında imzalanan 01.04.2018 tarihli 5 yıl süreli Gayrimenkul Franchise Alt Lisans Sözleşmesi’ nin davacı … tarafından Franchise Alan sıfatıyla imzalamış olduğunu, Lisans Başlangıç Ücreti olarak davacı … tarafından 08.01.2018 tarihinde 37.500,00- TL tutarının davalı şirket banka hesabına ödendiğini, 03.12.2018 tarihinde 51.000,00- TI. tutarının “30.11.2018 vadeli senet bedeli ihtirazi kayıtla” davalı şirket banka hesabina ödenmiş olduğunu, davacı … tarafından keşide edilen … 29. Noterliği’nin 04.09.2018 tarih … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile Sözleşmenin feshedildiğini, davalı şirket tarafından tanzim edilen 31.03.2018 tarihli fatura ile aylık franchise bedelinin 3.750,00 TL olduğu, davacı talebine göre (3.750,00 x 5 ay=) 18.750,00 TL tutarının, lisans başlangıç ücretinden tenzil edilmesi neticesinde davacının (88.500,00-18.750,00X=69.750,00 TL) tutarının davalıdan talep edebileceğinin hesaplandığı, taraflar arasında imzalanan sözleşme maddelerine ilişkin nihai değerlendirmenin mahkemeye ait olduğuna…”dair görüş bildirilmiştir. Sunulan rapor taraflara tebliğ edilmiş, rapora itirazlar doğrultusunda yeniden rapor alınmasına karar verilmiştir.
Mahkememizce yeniden atanan bilirkişi heyeti tarafından sunulan 13/01/2020 tarihli bilirkişi raporunda özetle: ‘Davacı yan franchise alanın, franchise verenin destekleme yükümlülüğü kapsamında herhangi bir hizmet verilmediği iddiası ile sözleşmeyi tek yanlı olarak feshetmesine karşılık, davalı franchise verenin destekleme yükümlülüğüne ilişkin olarak sözleşmede öngörüldüğü şekilde geçen kısa süre zarfında, davacıya temel brokerlik eğitimi verdiği, davalı şirket mail adresi ve çeşitli internet accountları oluşturulduğu ve aktif hale getirildiği, davalı personeli tarafından danışmanlık için ofis ziyaretleri gerçekleştirildiği, muhtelif tarihlerde davacıya temel danışmanlık eğitimleri verildiği hususları dosya kapsamında değerlendirildiğinde, davacının 5 aylık süre zarfında sözleşmenin kendisi için çekilmez hale geldiğini ortaya koyacak ölçüde haklı nedene dayanmadığı, sözleşmenin feshinin haksız fesih niteliğinde olduğu ve sözleşmeyi haksız fesheden davacının davalı franchise alana karşı haksız fesihten doğan zararlardan sorumlu olduğu ve franchise ücretini iade talebinde bulunamayacağı, giriş franchise bedelinden sorumlu olduğu, kanaatin bu yönde olmakla birlikte, mahkemece feshin haklı olduğu değerlendirilir ise bu kez Yargıtay içtihadı doğrultusunda peşin ödenen franchise ücretinden geçen süre hesap edilerek mahsup yapılması gerektiği, ödenen franchise ücretleri özelinde 29.07.2019 tarihli bilirkişi raporunda belirtildiği gibi davalı şirket tarafından tanzim edilen 31.03.2018 tarihli fatura ile aylık franchise bedelinin 3.750,00 TL olduğu, davacı talebine göre (3.750,00 x 5 ay) 18.750,00 TL tutarının, lisans başlangıç ücretinden tenzil edilmesi neticesinde davacının (88.500,00 – 18.750,00-)69.750,00TL tutarını davalıdan talep edebileceğinin değerlendirilebileceğine…” dair rapor görüş bildirilmiştir.
Mahkememizce dosya önceki bilirkişi heyetine tevdi edilmiş ve 01/06/2021 tarihinde sunulan bilirkişi ek raporunda özetle; kök raporda yer verilen değerlendirilmelerin ve tespitlerin aynen muhafaza edilerek tarafların iddia ve savunma dilekçelerinin tekrar niteliğinde olan rapora karşı beyan ve itirazları yönünde ise takdir mahkemeye ait olduğuna…”dair görüş bildirilmiştir. Mahkememizce dosya önceki bilirkişi heyetine tevdi edilmiş ve 22/11/2021 tarihinde sunulan bilirkişi ek raporunda özetle; kök raporda yer verilen değerlendirilmelerin ve tespitlerin aynen muhafaza edilerek tarafların iddia ve savunma dilekçelerinin tekrar niteliğinde olan rapora karşı beyan ve itirazları yönünde ise takdir mahkemeye ait olduğuna…”dair görüş bildirilmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; taraflar arasında 01.04.2018 tarihli 5 yıl süreli Gayrimenkul Franchise Alt Lisans Sözleşmesi imzalandığı, davacının franchise alan konumunda olduğu, davacı tarafından dava konusu sözleşme kapsamında davalı şirketin edimini yerine getirilmemesi nedeniyle davalı şirkete fesih ihtarnamesi gönderilerek dava konusu sözleşmeyi feshederek davalı şirkete sözleşme kapsamında borçlu olmadığının tespiti talep edilmişse de, davaya konu sözleşme incelendiğinde davalının sözleşmede öngörüldüğü şekilde sözleşme süresince davalı şirket tarafından davacıya temel brokerlik eğitimi verdiği, davalı şirket mail adresi ve çeşitli internet accountları oluşturulduğu ve aktif hale getirildiği, davalı personeli tarafından danışmanlık için ofis ziyaretleri gerçekleştirildiği, muhtelif tarihlerde davacıya temel danışmanlık eğitimleri verildiği hususları dosyaya sunulan bilirkişi raporlarıyla da sabit olduğu, dolayısıyla davacının 5 aylık süre zarfında sözleşmenin kendisi için çekilmez hale geldiğini ortaya koyacak ölçüde haklı nedene dayanmadığından dava konusu sözleşmenin haklı nedenle feshedilmediği anlaşıldığından davacının dava konusu menfi tespit talebinin reddine karar verilerek aşağıdaki şeklide hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere :
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereği alınması gereken 59,30-TL maktu karar ve ilam harcının, peşin olarak alınan 870,96-TL harçtan düşümü ile bakiye 811,66-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği hesap ve takdir olunan 7.430,00-TL vekalet ücretinin davacı taraftan alınarak davalı tarafa verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 96,10-TL yargılama masrafının davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine,
6-Taraflarca yatırılan gider ve delil avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran taraflara iadesine,
Dair; davacı ve davalı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere karar verildi. 21/12/2021

Katip …
E-imza

Hakim …
E-imza