Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/253 Esas
KARAR NO: 2021/878

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 22/07/2016
KARAR TARİHİ : 29/12/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesine özetle: Müvekkili …Tic.ltd şirketinin iştigal konusunun nakliyecilik olduğunu, müvekkili nakliyeci olması sebebiyle 500 teneke yağ karşılığında davaya konu çeki verdiğini, fakat aralarında kurulan sözleşme sonucunda müvekkili davalıyı aramış ulaşamamış ve tenekeleri de gününde teslim edemediğini, müvekkilinin bilahare araştırmaları sonucunda davalının kaçak olduğunu düşündüğünü, müvekkili , davalı tarafından yukarıda miktarı belirtilen karşılık alınan çek müvekkilinin geri verilmesi istemine rağmen geri iade edilmediğini, müvekkili tacir olup kendisi ile davalı arasında belirtilen bu alım satım ilişkisi haricinde borç doğurabilecek hiçbir hukuki veya ticari ilişkisinin olmadığını, ancak bu vakıalara rağmen müvekkilin mal karşılığı vermiş olduğu çek malların iadesi olmaması sebebiyle halen iade edilmediğini, çekin günü geldiğinde veya gününden önce ilgili davalı veya ciro ettiği cirantaların çeki tahsil için bankaya ibraz etmesi ihtimali çok yüksek olduğunu, bu da müvekilinin olmayan bir borcu ödemesi ve mağduriyeti anlamına geleceğini, ekonomik anlamda zor durumda olması sebebiyle dahada zorlanacağını, bu nedenlerle davaya konu çekin iptalini, borcun olmadığının tespitini ve dava sonuna kadar çekin ödenmemesi için çek üzerine İcra ve İflas olmadığının tespitini ve dava sonuna kadar çekin ödenmemesi içni çek üzerine İcra ve İflas Kanunu’nun 72/2. maddesi gereğince ihtiyati tedbir konulmasını, dava ve talep etmiştir.
Cevap: Davalıya tebligat yapılmış olup, cevap dilekçesi sunulmamıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
17/03/2021 tarihli mahkememize sunulan bilirkişi raporunda özetle; Davalı …Ş’nin incelemeye ibraz edilen 2020 mali dönemine ait ticari defterinin ait olduğu yılda yürürlükte olan T.T.K. ve V.U.K. hükümlerine göre tutulduğu, ticari defterinin yasal süreleri içerisinde açılış ve kapanış tasdiklerinin yapıldığı, sahibi lehine delil niteliğinde olduğu, Davalı firma tarafından davaya konu çek ile ilgili olarak çekin kabulü sırasında, çekin dayanak belgesi olan faturanın sıhhatinin sorgulanması gerekirken davacı firma ile temas kurulmayarak, fatura ile ilgili teyit almadığı, Davalı … firmasının, kanun gereği devir alacağı alacakların fatura ile tevsik edilmesi bir ön şart durumundayken dayanak faturanın sıhhatini araştırmayarak kusurlu hareket ettiği görüş ve kanaatine varılmıştır.
Davalının 22.09.2021 tarihli Bilirkişi Raporuna karşı beyan dilekçesi şöyledir:
“1-) DAVACI BORÇSUZLUK İDDİASINI İSPAT EDEMEMİŞ OLMAKLA BİRLİKTE, BİLİRKİŞİNİN FAKTORİNG İŞLEM YÜKÜMLÜLÜKLERİNE DAİR TESPİTLERİ YERİNDE DEĞİLDİR.
Bilindiği üzere; faktoring işleminin usul ve yasaya uygun olup olmadığı, davacının borçsuzluk iddiasının ispatı ile birlikte değerlendirilebilecek bir husustur.
Borçlu ticari ilişki içerisine girdiği kişiye karşı borçsuzluk iddiasını ispat edemediği müddetçe, faktoring şirketinin borçlu nezdinde karşılığı olan bir alacak temlik aldığı sonucu doğmaktadır.
Zira; çek bir ödeme aracı olup, karine olarak bir borcun karşılığı verildiğinin kabulü gerekmektedir.
Bunun aksini ispat külfeti davacı tarafta olmasına rağmen, bu iddia ispatlanamamıştır.
Davacı şirket, çeki verdiğini ileri sürdüğü … Ltd.Ştinden 500 teneke yağ aldığını, karşılığında dava konusu çeki verdiğini, taraflar arasında güvene dayalı şifahi bir sözleşme olduğunu açıklamaktadır. Yapıldığı iddia edilen anlaşmanın yazılı olmaması, iddia olunan anlaşmayla ilgili hiç bir belge sunulamaması taraflar arasında bir sözleşme olmadığını göstermektedir. Davacı taraf borçsuzluk iddiasına dayanak temel ilişkiyi ispatlayamadığından borçsuzluk iddiasını da ispatlayamamıştır.
Bunun yanı sıra; bilirkişinin faktoring işlemine dair tespitleri de yerinde değildir.
Raporda ileri sürelen yükümlülükler, kanunla ön görülen yükümlülükler değildir. 6361 sayılı yasanın faktoring işleminin yapılması için öngördüğü yükümlülükler açıktır.
6361 sayılı Faktoring Kanunu md.9/3:
” Faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.”
YARGITAY 19. HUKUK DAİRESİ 2016/10538E- 2017/4836K. 12.6.2017 tarihli ilamı:
”6361 Sayılı Kanun’un 9/2 maddesi hükmü ve yukarda sözü edilen yönetmeliğin 8. maddesi, … şirketlerine, kambiyo senetlerine dayalı olsa bile temlike konu alacağın bir mal veya hizmet satışından doğduğunu fatura ile tevsik etme ve kambiyo senedi ile faturanın uyumlu olduğunu araştırma yükümlülüğünü yüklemiş, 6102 Sayılı T.T.K.’nun 790. maddesi ise ciro silsilinde dış görünüş itibari ile kopukluk olup olmadığını inceleme yükümlülüğünü yüklemiştir. … şirketlerine bunların dışında daha fazla yükümlülük yükleyen bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Yerel mahkemenin gerekçesinde belirtildiği gibi … şirketinin temlik aldığı çek ile ilgili banka nezdinde araştırma ve inceleme yükümlülüğünden söz edilemez.” 6361 sayılı yasa md.9/2 gereğince;
– devralınan çekin ciro zinciri kontrol edilmiş,
– çekin alınmasını gerektiren alacağı doğuran fatura tevsik edilmiş,
– çek bedelinin, alacağı doğuran faturadaki tutarla uyumlu olup olmadığı kontrol edilmiştir.
Dolayısıyla yapılan faktoring işlemi usul ve yasaya uygundur.
-Raporda da 02.06.2016 tarihli formda, dava dışı … firması tarafından davacı … firmasına yönelik düzenlenen … seri nolu 08.05.2016 tarihli 19.994,09TL tutarlı fatura bilgisine yer verildiği, ödeme araçları tevdi bordrosunun verildiği, müşteri limit tahsis formunun doldurulduğu, mali durum analiz raporunun tutulduğu açıklanmıştır.
Bilirkişinin raporunda yer verdiği şekilde,
– Fatura üzerinde alacağı temlik alındığı bilgisi olmasına rağmen kimden temlik alındığının belirtilmesi yükümlülüğü,
– faturada yer alan hizmetin teslim alındığında dair bir irsaliyelenin ibraz edilmesi,
– faturaya konu edilen hizmetin tesliminin araştırılması yükümlülüğü,
-davacı firma ile temas kurulması zorunluluğunun bulunması,
gibi yükümlülükler kanunla getirilmiş yükümlülükler olmayıp, bahsi geçen bu hususlar alacağın tevsikinin güçlendirilmesine dair olup, bu hususlara uygun davranılmaması bile bile borçlunun aleyhine hareket edildiğinin kabulü veya faktoring işleminin usule aykırı yapıldığı sonucunun doğurmamaktadır.
Bilirkişinin iddiasının aksine,
-Fatura üzerinde alacağı temlik alındığı bilgisi olmasına rağmen kimden temlik alındığının belirtilmesi bir yükümlülük olmayıp, bunun kanuni bir dayanağı bulunmamaktadır.
– faturada yer alan hizmetin teslim alındığında dair bir irsaliyelenin ibraz edilmesi zorunlu olmayıp, faturanın verilmesi kanuni açıdan yeterli olup, kanuna göre fatura ile alacak tevsik edilmektedir.
– faturaya konu edilen hizmetin tesliminin araştırılması yükümlülüğü kanuna göre müvekkilime yüklenemez.
-müvekkilin kanuna göre faturanın teyiti için davacı ile görüşme zorunluluğu da bulunmamaktadır.
Bunun yanı sıra; davacının ve bilirkişinin iddiasının aksine alacağın fatura ile tevsik edildiği, açıktır.
Fatura bedellerinin toplamının, devir alınan çek bedelinden düşük olmaması yeterlidir.
Netice itibariyle, müvekkilin alacağını fatura ile tevsik ettiği, fatura bedelleri ile devir alınan çek bedelinin uyumlu olduğu, 6361 sayılı yasa md.9/2 gereğince kanundan doğan yükümlülüklere uygun davranıldığı açıktır. Davacı tarafça müvekkilin kötüniyetli hareket çeki devir aldığı ispatlanamamıştır.
2-BİLİRKİŞİ EN TEMEL GÖREVİNİ YERİNE GETİRMEMEMİŞTİR. MÜVEKKİL ŞİRKETİN TEMLİK ALDIĞI ÇEK KARŞILIĞINDA GERÇEK BİR ÖDEME YAPIP YAPMADIĞINI, ÖDEME YAPMIŞSA NE KADAR ÖDEME YAPTIĞINI, VE BU ÖDEMENİN USULUNE UYGUN TUTUALAN TİCARİ DEFTERLERİNDE KAYITLI OLUP OLMADIĞINI TESPİT ETMEMİŞTİR.
Eksik inceleme ile aldırılan rapora itiraz ediyoruz.
3-DAVACI TARAFIN BASİRETLİ TACİR GİBİ HAREKET ETMEDİĞİ AÇIKTIR. BEYANLARI ÇELİŞKİLİ OLUP, HAKSIZ DAVANIN REDDİ TALEP OLUNUR.
Davacı şirket, çeki verdiğini ileri sürdüğü … Ltd.Ştinden 500 teneke yağ aldığını, karşılığında dava konusu çeki verdiğini, taraflar arasında güvene dayalı şifahi bir sözleşme olduğunu açıklamaktadır. Yapıldığı iddia edilen anlaşmanın yazılı olmaması, iddia olunan anlaşmayla ilgili hiç bir belge sunulamaması taraflar arasında bir sözleşme olmadığını göstermektedir. Tarafların birlikte hareket ederek 3.kişileri dolandırma kastıyla hereket edebilecekleri ihtimal dahilindedir. Tacirler yaptıkları tüm işlemlerde basiretli tacir gibi davranmak zorundadırlar. Bu hükümlere uymamalarının yaptırımlarını, yasal müracaat haklarını kullanan çekte meşru hamillerin çekmesi beklenemez.”
Faktoring Şirketleri yasadan doğan hakkını bir başka yasa veya yasa maddesi ile yasaklanmadığı sürece her zaman savunma olarak ileri sürülebilir. TMK 2. maddesinde ve 6361 Sayılı Yasa’nın 9. maddesinde iyi niyet savunmasının Fatoring Şirketleri tarafından kullanılmasını yasaklayan yasa maddesi mevcut değildir. TMK 3. maddesinde belirtilen hususlar nazara alındığında Faktoring şirketi, ancak durumun gereklerine göre kendisinden beklenen özeni göstermediği taktirde iyi niyet iddiasında bulunamaz.
Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 22/2. maddesindeki; Birinci fıkrada belirtilen hususlara ilave olarak faktoring şirketleri kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilemeyen alacakları satın alamazlar veya tahsilini üstlenemezler düzenlemesi uyarınca, faktoring şirketlerinin devir aldığı alacak, bir kambiyo senedinden kaynaklanıyor olsa bile, alacağı doğuran temel ilişkiye ait fatura veya benzeri belgelerle bunu tevsik etmeleri gerekmektedir.
Somut olayda, davalı … şirketinin söz konusu çekin yasal hamili olduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Bu durumda, davalı şirketin kuruluş amacı ve faaliyetlerini düzenleyen, davalının bilirkişi raporuna itiraz dilekçesinde yer verdiği ve yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri gereğince, faktoring şirketi, kambiyo senedine dayalı bile olsa devraldığı alacağa ilişkin fatura, sözleşme veya benzeri belgeleri kontrol etme yükümlülüğü altındadır. Faktoring şirketlerinin bu konuda özen yükümlülüğünü de ötesinde yasal yükümlülüğü söz konusudur. Buna karşılık, huzurdaki davada, 17/03/2021 tarihli bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamından davalı … şirketinin yeterli ve gerekli araştırmayı yapmadan kambiyo senedini kabul ettiği sonucuna varılmış ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklanacağı üzere;
1-Davanın KABULÜNE, 25.860,00-TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
2- Karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereği alınması gereken 1.766,49-TL harçtan peşin alınan 337,29-TL harcın mahsubu ile bakiye 1.429,20-TL karar ve ilam harcının davalıdan alınıp hazineye gelir kaydına,
3-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği takdir ve tayin olunan 5.100,00-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama gideri olarak 418,89-TL ilk harç ve masraflar, 841,50-TL (posta/tebligat/bilirkişi) masrafı olmak olmak üzere toplam 1.260,39-TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Taraflarca yatırılan gider ve delil avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde talep halinde yatıran taraflara iadesine,
Dair; davacı ve davalı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere karar verildi. 29/12/2021

Katip …
¸

Hakim …
¸