Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/109 Esas
KARAR NO : 2019/1264

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 03/02/2017
KARAR TARİHİ : 26/12/2019

Mahkememizde açılan davanın yapılan yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin davalı şirkete satarak teslim ettiği yakıt için düzenlenen faturalar ile cari hesaptan kaynaklanan 316.417,93-TL alacağın tahsili amacı ile davalı aleyhine … 18. İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasında genel haciz yoluyla takip başlatılarak davalıya ödeme emri gönderildiğini, davalının borca, borcun faizine ve takibe itirazı neticesinde icra takibinin durduğunu belirterek borçlunun itirazının iptaline, hakkında başlatılan icra takibinin devamına, davalının inkar olunan alacağın %20’sinden az olmamak üzere icra inkar tazminatına mahkum edilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı tarafa usulünce tebligat yapılmış olup, davaya karşı beyanda bulunulmamıştır.
Mahkememizce … 18. İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyası getirtilmiş, incelenmesinde; alacaklı … A.Ş. tarafından borçlu … Pet. Hiz. Tic. Ltd. Şti. aleyhine bir kısım fatura ve cari hesaba dayanarak 316.417,93-TL alacağın ana alacak kısmına 01/06/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsili talebi ile 01/06/2016 tarihinde ilamsız icra takibi başlatıldığı, yasal süresinde borçlu vekilinin icra dosyasına sunmuş olduğu borca itiraz dilekçesinde alacaklı şirket ile yapılan bayilik sözleşmesi uyarınca alacaklı şirkete 450.000,00-TL’lik banka teminat mektubu verdiklerini, bu teminat mektubunun takibe konu alacak miktarı fazlası ile karşıladığını, alacaklı tarafından teminat mektuplarının paraya çevrildiğini, takibin haksız olduğunu belirterek borca ve fer’ilerine itiraz ettiği, itiraz sonucunda icra takibinin durduğu, iş bu itirazın iptali davasının mahkememize İİK 67. Maddesi uyarınca 1 yıllık yasal süresi içerisinde açılmış olduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce, tarafların dava konusu döneme ilişkin ticari defterleri üzerinde inceleme yapılarak icra takibine konu faturaların kayıtlı olup olmadığı, bu faturalara ilişkin ödeme belgeleri de incelenerek bu faturalar nedeni ile takip tarihi itibari ile davacının alacak ve faiz miktarının hesaplanması için bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. 30/03/2018 tarihli mâli bilirkişi raporunun sonuç kısmında “…İncelenen davacı şirkete ait 2015 yılı ticari defterlerinin e-defter olarak tutulduğu anlaşılmakla, yevmiye ve kebir defterlerinin açılış ve kapanış beratlarının yasal süresinde alındığı, envanter defterinin açılış tasdikinin de yasal süresi içerisinde yaptırıldığı, bu anlamda ticari defterlerin usulüne uygun tutulduğu, Davacı yanın kendi ticari defter kayıtlarına nazaran 01,06.2016 takip tarihi itibarıyla davalı yandan 316.417,93 TL alacaklı göründüğü,Davacı yanın incelemeye sunduğu cari hesap ekstresinin incelenmesinde, tahsilatların genel cari hesap işleyişi şeklînde yapılarak kümülatif bakiyeden düşüldüğü anlaşılmakla, davacı yanın takibe konu ettiği alacak bakiyesinin, icra ve dava dosyası ekinde yer alan faturalardan kaynaklandığı hususunun doğrulanamadığı, zira davacı yanın takibe konu ettiği faturalardan sonra davalıya keşide ettiği 497,489,88 TL tutarındaki “envanterden satış” açıklamalı faturadan, 200.000,00-TL tutarındaki teminat mektubunun mahsup edilmesinden sonra 297.489,88 TL bakiye alacağının kaldığı, bu anlamda takibe konu alacağın bu fatura bakiyesi ile daha sonrasında cari hesaba virman edilen ve dayanağı anlaşılamayan 44,242,60-TL’lİk borç kaydından ibaret olduğunun değerlendirildiği, söz konusu fatura dosyaya sunulu olmadığından, içeriği ve dayanağının tespit edilemediği, bu hususta takdirin mahkemeye ait olduğu…” yönünde görüş bildirilmiştir. Davacı vekilinin itirazlarının değerlendirilmesi için mali bilirkişiden ek rapor alınmıştır. 18/01/2019 tarihli mali bilirkişi ek raporunun sonuç kısmında “…Davacı yanıtı, dava konusu alacağının dayanağını, 10 Mart 2016 tarihli 77977932 nolu ve 497,4809,88 TL bedelli envanterden satış faturası ile bu fatura tarihinden sonra kaydedilen cari hesap alacakları olarak ıslah etmesi karşısında, söz konusu faturanın fesih edilen sözleşme hükümleri çerçevesinde düzenlemiş olduğu hususu da dikkate alınarak, sözleşmenin feshi ve buna dayalı olarak alacağa konu edilen faturanın düzenlenmesinin yerinde olup olmadığının önem arz ettiği, bununla birlikte, huzurdaki davanın itirazın iptali olarak ikame edilmiş olması ve görevlendirme kararında alacağın yerindeliğinin tespitine yönelik bir tanımlama yapılmamış olması karşısında, bu yönde herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmamış olmakla, mahkemece, davacının söz konusu fatura nedeniyle alacaklı olduğunun kabul edilmesi halinde takip tarihi itibarıyla davacı yanın 316,417,93 TL alacaklı olacağı…” yönünde görüş bildirilmiştir.
Davacı vekili 10/10/2018 tarihli ıslah dilekçesinde; müvekkili ile davalı şirket arasında … ili … ilçesi … Karayolu 70. Km. adresinde bulunan akaryakıt satış istasyonunun müvekkili şirketin bayiisi olarak işletilmesi hususunda 10/07/2013 tarihinde 5 yıl süreli istasyonlu bayiilik sözleşmesi ve ona bağlı diğer sözleşmelerin akdedildiğini, anılan bayiilik sözleşmesi ve eki protokoller kapsamında müvekkili şirketin davalıya peşin satış destek primi olarak 450.000,00-USD + KDV ödediğini, buna ilişkin faturalar düzenlendiğini, ayrıca inşaat ve tadilat işleri ile akaryakıt istasyonunda kullanılmak üzere tahsis edileceği belirtilen malzeme ve teçhizat karşılığında davalı şirket tarafından davacıya düzenlenen 7.080,00-TL bedelli ve 17.705,00-TL bedelli “Yatırım ve İnkışaf Bedeli” konulu 2 adet fatura bedelinin davalı şirkete yansıtıldığını ve anılan fatura bedellerinin davalının banka hesabına ödendiğini, davalı şirketin finansal problemler yaşaması, istasyonun kapalı olması ve tarafların ticari konularda anlaşamaması nedeni ile müvekkili şirketin … 41. Noterliği’nin … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile bayiilik sözleşmelerini … tarihinde feshettiğini davalıya bildirdiğini, bu sebeple “316.417,93-TL toplamındaki bakiye peşin satış destek primi alacağı ile inkışaf bedeli alacağının” davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmesini talep ederek davayı alacak davasına dönüştürmüştür. İtirazın iptali davasının ıslah ile alacak davasına dönüşmesi mümkün olup, bu durumda taraflar arasında akdedilen bayiilik sözleşmesi ve protokolün incelenerek feshin haklı olup olmadığının, fesih sonucu davacının davalıdan dava tarihi itibari ile talep edebileceği peşin satış destek primi ve inkışaf bedeli alacağının tespiti için yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Hukukçu bilirkişi Dr. …, mali bilirkişi …, akaryakıt uzmanı … tarafından tanzim olunan 24/09/2019 tarihli bilirkişi kurulu kök raporunun sonuç kısmında “…a) Davacının taraflar arasındaki sözleşmeyi haklı olarak (davalının aldığı ürün bedellerini sözleşme şartlarına göre ödemeyerek) fesih ettiği, b) Bununla birlikte taraflar arasındaki protokolün 13/d ve 6. maddelerinde inkişaf bedeli ile bakiye peşin satış destek primi alacağının iadesi sözleşmenin haklı nedenle feshedilmesi şartına bağlanmadığından, bir an için sözleşmenin haklı nedenle feshedilmesi kabul edilse dahi, anılan bedellerin sözleşmenin uygulanmayan kısmına tekabül eden miktarlarının davacıya iade edilmesi gerektiği, c) Buna göre davacının talep edebileceği alacak tutarının 316.417,93-TL olarak hesaplandığı…” yönünde görüş bildirilmiş olup dosya kapsamına uyan bilirkişi raporu denetime elverişli kabul edilmiştir.
Tüm dosya kapsamından; … ili … ilçesi merkez 1111 ada 2 parsel sayılı taşınmaz üzerinde kurulu akaryakıt satış ve servis istasyonunun işletilmesi hususunda taraflar arasında 10/07/2013 tarihli 5 yıl süreli bayiilik sözleşmesi ve ekinde protokol akdedildiği, bu durumda taraflar arasındaki sözleşme süresinin 10/07/2013-10/07/2018 olduğu sabittir. Davacı, davalının yaşadığı finansal problemler ve istasyonu kapalı tutması dolayısı ile bayiilik sözleşmesinin müvekkili tarafından … 41. Noterliği’nin … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile … tarihinde feshedildiğini, bayiilik sözleşmesinin ön görülen süresinden evvel sona ermesi nedeni ile sözleşmenin uygulanmayan kısmına tekabül eden inkışaf bedeli ile bakiye peşin satış destek primi alacağının iadesini talep etmiştir. Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle feshin haklı olup olmadığının, haklı ise fesih sonucu davacının davalıdan dava tarihi itibari ile talep edebileceği peşin satış destek primi ve inkışaf bedeli alacağı miktarının tespiti gerekmektedir. Mahkememizce benimsenen yukarıda yazılı bilirkişi kurulu raporundan davalının davacıdan en son 09/01/2016 tarihinde sözleşme kapsamında mal aldığı, bu tarihten sonra mal alımı olmadığı ve davacıdan aldığı ürün bedellerini sözleşmede belirtilen türde ve zamanda ödemediği, bu durumda feshin haklı olduğu kabul edilmiştir. Diğer yandan anılan bilirkişi kurulu raporundan davalı şirket tarafından davacıya 5 yıllık peşin satış destek primi açıklaması ile 14/08/2013 tarihli 010200 numaralı ve 866.475,00+KDV 155.965,20-TL fatura düzenlendiği, faturanın davacı tarafın ticari defterlerinde davalının cari hesabına … tarih ve … yevmiye numarası ile kayıtlı olduğu, fatura bedelinin cari hesap şeklinde çalışma ile ilerlediği, ayrıca davalı tarafından davacıya “inkışaf bedeli” açıklaması ile 06/01/2014 tarihli KDV dahil toplam 7.080,00-TL tutarlı ve 05/03/2014 tarihli KDV dahil toplam 20.892,00-TL tutarlı olmak üzere 27.972,00-TL’lik 2 adet fatura düzenlendiği, fatura bedellerinin davalıya 06/01/2014 tariihinde ödendiği, sözleşmenin fesih tarihinden sözleşme süresine kadar kullanılmayan satış destek primi tutarının 582.689,25-TL, yatırım ve inkışaf bedeli alacağının ise 18.944,19-TL, buna göre taraflar arasında akdedilen sözleşmenin fesih tarihinden süresine kadar kullanılmayan satış destek primi tutarı ve inkışaf bedeli alacağı toplam tutarının 601.633,44-TL olarak hesaplandığı, davacının bu tutarı 497.489,88-TL (KDV dahil) hesaplamış olup, davalı adına fatura düzenlediği ve davalının verdiği 200.000,00-TL tutarlı nakit teminat mektubunu nakte çevirdiği, davacının kayıtlarından davalıdan alacak tutarının 317.302,93-TL olduğu anlaşılmıştır. Taraflar arasında akdedilen protokolün peşin satış destek primi başlıklı 5. maddesinde “…Bayii iş bu protokol çerçevesinde 10/07/2013 tarihinden sonra 5 yıl süre ile PO bayii olarak PO amblemi altında ticari faaliyette bulunmayı beyan, kabul ve taahhüt etmiş olup, PO da bunun karşılığında bayiiye her bir sözleşme için 90.000,00-USD olmak üzere toplam 450.000,00-USD + KDV tutarında peşin satış destek primi ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir. Ödeme bayiinin düzenleyeceği fatura mukabilinde yapılacaktır ve fatura kesim tarihindeki TCMB döviz alış kuru esas alınacaktır…” düzenlemesi ve “Ariyet, Malzeme ve Teçhizat” başlıklı 6. maddesinde “…Tarafların aralarında akdedecekleri ariyet sözleşmesi çerçevesinde PO bayiiye münhasıran protokol konusu satış yerinde kullanılmak üzere söz konusu ariyet sözleşmesinin ayrılmaz parçasını teşkil eden teslim tesellüm tutanaklarını tanzim sureti ile gerek gördüğü alet, edevat, malzeme ve teçhizatı ariyet olarak verecektir. Bayii, kendisine ariyeten verilen alet, edevat ve teçhizatı, primleri kendisine ait ve lehdarı PO olmak üzere sigorta ettireceğini kabul ve taahhüt eder. Bayiilik sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde bayii kendisine ariyeten verilmiş malları normal kullanımdan doğan yıpranmalar dışında sağlam ve çalışır vaziyette PO’ya iade edecektir. Şu kadar ki; bu halde PO dilerse ariyet, malzeme ve teçhizatın tamamını veya bir kısmını bu malların kendisine fatura bedelinden malların bayii tarafından kullanıldığı sürede oluşan fiili yıpranma payını düşmek sureti ile tespit edeceği bedel üzerinden bayiiye fatura etmek hakkına sahiptir, bu durumda bayii PO’nun belirleyeceği yıpranma payına ve faturaya itirazda bulunmayacağını, fatura bedelini derhal PO’ya ödeyeceğini peşinen kabul eder. PO bu bedeli dilerse bayiinin teminatlarından da karşılayabilir…” düzenlemesinin, 13/d maddesinde “…Bayiilik sözleşmesinin her ne surette olursa olsun feshi halinde bayii iş bu protokol gereğince PO tarafından yapılmış bulunan tüm harcamalar ile kendisine yapılmış olan ödemelerin kullanılmayan sözleşme süresine karşılık gelen kıstel yevm usulü hesaplanacak tutarını PO’dan tahsil ettiği tarihten itibaren TCMB avans faizi ve faizin KDV’si ile birlikte iade etmeyi kabul ve taahhüt eder…” düzenlemesinin yer aldığı, incelenen düzenlemeler kapsamında sözleşmenin feshi halinde davacının fesih tarihinden sözleşmenin normal bitim süresine kadar kullanılmayan satış destek primini ve ayrıca yatırım ve inkışaf bedelini fesih tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan talep etmekte haklı olduğu kanaatine varılmakla davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM / Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın kabulüne, 316.417,93-TL alacağın 26/02/2016 tarihinden itibaren 3095 sayılı kanunun 4/a maddesi uyarınca hesaplanacak faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
2-Harçlar Kanunu uyarınca kabul edilen dava değeri üzerinden alınması gereken 21.614,51-TL harçtan peşin alınan 3.821,54-TL harcın mahsubu ile bakiye 17.792,97-TL karar harcının davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan 3.200,00-TL bilirkişi ücreti, 310,20-TL tebligat posta gideri olmak üzere toplam 3.510,20-TL ile 3.857,54-TL harç gideri olmak üzere toplam 7.367,74-TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Avukatlık asgari ücret tarifesi uyarınca kabul edilen dava değeri üzerinden davacı vekili lehine hesaplanan 24.935,07-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde HMK 333 maddesi uyarınca davacıya iadesine,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 26/12/2019

Başkan …
e-imza
Üye …
e-imza
Üye …
e-imza
Katip …
e-imza