Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2016/807
KARAR NO : 2019/106

DAVA : Sözleşmenin Feshi-Menfi Tespit-İstirdat
DAVA TARİHİ : 05/08/2016
KARAR TARİHİ : 14/02/2019

Mahkememizde açılan davanın yapılan yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde ve aşamalardaki beyanlarında özetle; müvekkili şirketin turizm acentesi olduğunu, turizm sektöründe bir sonraki yılın anlaşmalarının bir önceki yılın Eylül-Ekim-Kasım aylarında yapıldığını, müvekkili şirket ile davalı ….. Ltd. Şti. arasında 22/10/2015 tarihinde “Çağrı Merkezi Ve Online Satış Modülü Hizmet Sözleşmesi”nin düzenlendiğini ve dava dilekçesinde yazılı çeklerin davalı ….. Ltd. Şti.’ye sözleşme kapsamında verildiğini, ilerleyen dönemde ülkemiz ile Rusya arasında ticari ilişkilerin bozulmasına sebebiyet verecek şekilde siyasi anlaşmazlıkların baş gösterdiğini, bu durumun turizm sektörünü olumsuz etkilediğini, tarafların bu hususu değerlendirip aralarındaki sözleşmeyi sonlandırıp davalı uhdesinde bulunan çeklerin 31/05/2016 tarihine kadar davacıya iadesine karar vermiş oldukları halde bu hususun kısmen yerine getirilmemiş olduğunu, durumun kısmen düzeltilebilmesi adına davacı müvekkili tarafından davalı ….. Ltd. Şti.’ye ön ödeme teminat maksatlı verilen çeklerin 575.000,00-TL’lik kısmının davalı … Ltd. Şti.’ye davacı müvekkili adına aktarıldığını (fiilen ciro edildiğini) ve eş zamanlı olarak davacı müvekkili ile davalı … Ltd. Şti. arasında sözleşme akdedildiğini, ayrıca 15 Temmuz Darbe Girişimi ile ilan edilen Olağanüstü Hal nedeni ile satılmış olan tatil turlarının iptallerinin yaşandığını, bu durum nedeni ile müvekkili firmanın iş yapamaz hale geldiğini, müvekkili ile davalı … Ltd. Şti. arasında akdedilen sözleşmenin 20. maddesinde “…İhtilaller vb. hallerde taraflar anlaşma şartlarından muaftır…” maddesinin olduğunu, bu maddenin ve Türk Borçlar Kanunu 130 ve 138 maddelerinin müvekkiline sözleşmeyi fesih hakkı verdiğini belirterek müvekkili ile davalı …… Ltd. Şti arasında düzenlenen 22/10/2015 tarihli akdin feshi ile müvekkilinin davalı …… Ltd. Şti.’ne borçlu olmadığının tespitine, bu davalıya ödenen ve dava tarihi itibari ile satışı yapılamayan odalara ilişkin 279.495,52-TL’nin bu davalıdan tahsili ile müvekkiline ödenmesine, müvekkilinin davalı … Ltd. Şti.’ye 424.849,18-TL borçsuz olduğunun, sözleşmenin yeni Borçlar Kanununun 130 ve 138 maddeleri kapsamında feshi nedeni ile borçsuz olduğunun tespitine, davalılar uhdesndeki 7 adet çekin iptaline ve müvekkiline iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı … Ltd. Şti. Yetkilisi cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin … A.Ş. ile arasındaki protokol gereği … A.Ş.’ye ait otelde hizmet veren sıfatıyla gelen misafirlerin ağırlanması işini gerçekleştirdiğini, … firmasının üzerine düşen hiçbir yükümlülüğü yerine getirmeyerek oteli haber vermeksizin terk ettiğini, otelde yoksun kalınan kar harici 450.000,00-TL fiili hasara yol açtıklarını, bunun üzerine hizmetin sürülmesini temin için davalı … ile … madencilik Şirketinin yanında davacı ile de sözleşme yapıldığını, taraflar arasındaki iş bu kontejan sözleşmesi gereğince otelde 15/06/2016 tarihinden itibaren 30 odanın hazır tutulduğunu, 31/10/2016 tarihine kadar hazır tutulmaya devam edileceğini, bu arada davacı tarafından gönderilen müşterilere eksiksiz hizmet verilmiş olup, gönderilecek müşterilere hizmet verilmeye devam edileceğini, taraflar arasındak iş bu sözleşmeye göre çeklerin karşılığının davacı tarafından vadesinde ödeneceğini, yıl sonu hesaplaşmasında kalan bakiye olursa 2017 satışlarında mahsup edileceğini, sonuç olarak sözleşmenin feshine muvafakat etmediklerini, fesih sebebi olarak öne sürülen hallerin sözleşmede akdin feshi sebebi olarak sayılmadığını, zaten hal-i hazırda verilen hizmet bedeli olan 163.789,00-TL’nin de davacı tarafından ödenmediğini beyan ederek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ….. Ltd. Şti.’ye davanın her aşamasında usulünce tebligat yapılmış olup, davaya karşı beyanda bulunulmamıştır.
Mahkememizce, davacı ile davalı … arasında akdedilen 22/10/2015 tarihli “Çağrı Merkezi ve Online Satış Modülü Hizmet Sözleşmesi” ve davacı ile … Ltd. Şti. arasında akdedilen 06/06/2016 tarihli “Oda Kontejan ve Fiyat Anlaşması Sözleşmesi” ile davacı tarafça dosyaya sunulan deliller incelenmiş, tarafların sözleşmeye konu borç dönemini kapsayan ticari defter ve kayıtları ve taraflarca dosyaya sunulan tüm deliller incelenerek 15/07/2016 tarihinde ülkemizde yaşanan darbe girişimi ve terör eylemlerinin ve OHAL durumunun turizm sektörü için aşırı ifâ güçlüğüne sebebiyet veren bir durum olup olmadığı, ülkemiz turizm sektörüne etkileri ve dönem itibari ile sözleşmeden dönmenin sektör yönünden zamanında ve doğru olup olmadığının tespiti ile davacının bu durumun olumsuz etkilerini azaltmak veya engellemek için kullanabileceği imkanlarının ve tedbirli bir tacir gibi davranıp davranmadığının tespiti, davaya konu çeklerin tarafların ticari defterlerinde kayıtlı olup olmadığının, kayıtlı ise kayıtlara ilişkin varsa dayanak belgelerin tespiti hususunda bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. 31/07/2018 tarihli bilirkişi raporunda “1-Davalı … İnş.İth.San.Tıc.Ltd.ŞtL ve Davalı…Tic.Ltd.Şti. firmasından herhangi bir mali veri ve ticari defterleri temin edilemediğinden ve bilirkişi incelemesinde hazır bulunmadıklarından lehlerine/aleyhlerine delil olabilecek çalışma yapılamamıştır.Bilirkişi raporu mali veri ve Ticari Defterlerine paylaşan Davacı …verileri ile hazırlanmıştır. 2-Davacı … Tıc.Ltd. Şti. 2014/2015/2016 yılı ticari defterleri incelenmiş olup firma lehine ispat unsuru taşıdığı görülmüştür. Davalı … İnş. İth.San,Tic.Ltd.Şti. ve Davalı … San.Tic.Ltd.Şti, ile ilgili ticari defterleri firmalar tarafından paylaşamadığından aleyhine İspat unsuru taşımakladır 3-Davacı … Tic.Ltd.Şti, ile Davalı …Tic.Ltd.Şti, ve Davalı … İnş.İth, San.Tic.Ltd.Şti. arasında 2014/2015/2016 yılında kaşe+imzalı mutabakat mektubu olmadığı görülmüştür. 4-Davacı … Tic.Ltd.Şti. ile Davalı … İnş.İth. S an .Tic.Ltd.Şti. ve Davalı …Tİc.Ltd.Şti. arasındaki çeklere ait nihai durum aşağıdaki gibi olup Davacı … Tic.Ltd.Şti. yevmiye defteri ve muhasebe kayıtları aşağıdaki verileri doğruladığı görülmüştür. … tarafından kesilen Çek toplamı ;1.235,000 TL(-) … tarafından vadesinde ödenen Çek Toplamı : 425,000 TL(-) … tarafından iadesi istenen Çek Toplamı :810.000TL 5-2014/2015 yılında Davalı …Tic.Lld.Şti, ile Davacı … Tic.Ltd.Şti, bir ticari faaliyeti olmadığını Davacı … Tic.Ltd.Şti. kendi kaşe ı imzası ile beyan etmiştir.2014 yılında Davalı … İıış,İth^m.Tic.Ltd.Şti. ile Davacı … San, ve T’ic.Ltd.Ştı, bir ticari (faaliyeti olmadığını Davacı … Tic.Ltd.Şti, kendi kaşe-imzası ile beyan etmiştir. 2016 yılında Davacı … Tic.Ltd.Şti. ile Davalı … Tic. Ltd. Şti. ve … tic. Ltd. Şti. arasında BS beyan bilgisi-ticari faaliyeti olmadığından tarafımızla beyannameler paylaşılmamıştır. 6~Davacı … San. ve Tic.Ltd.Şti. ile Davalı … înş.İth SanTic.Ltd.Şti. 2016 yılı 159 hesap/Verilen Sipariş Avansı hesap ekstresi incelendiğinde 30.09,2016 tarihi İtibari ile 1.103,526 TL BORÇ BAKİYE verdiği görülmüştür Avans hesabı verilen çeklerden-235,000 TL tutarında- ve erken rezervasyon ödemelerinden kaynaklı olduğu görülmüştür. 7-Davacı … San, ve Tic.Ltd.Şti. ile Davalı … .Tic.Ltd.Şti arasında 22.10.2015 tarihinde “Çağrı Merkezi ve Online Satış Modülü Hizmet Sözleşmesini imzalanmıştır.4.11,2015 tarihinde 1.000,000 TL tutarında teminat senedi …ve ….Tic,Ltd.Şti, arasında kaşe-Hmza yapıldığı görülmüştür. …Ltd,Şti, ile …Tic.Ltd.Şti. arasında anlaşma feshine girildiğinden almış oldukları ön ödeme çeklerinin vadesi gelmeyenlerinin iptali ve geri ahnıp iadesi konusunda;31,05.2016 tarihine kadar çeklerin iadesi yada iptalinin yapılacağı vc … ile … iadesi konusunda muvafakat alınmıştır şeklinde “… isimli ve imzalı yazı alındığı görülmüştür. 8-Davacı … Tic.Ltd.Şti. ile Davalı …Tic.Ltd.Şti, Arasında “Oda Kontejan ve Fiyat Sözleşmesi “06.06.2016-31,10,2016 tarihleri arasını kapsayacak şekilde imzalanmıştır. Sözleşmenin 20.maddesinde deprem, sel, salgın hastalıklar, tabi afetler, ihtilaller, iktisadi kriz vb. hallerde taraflar anlaşma şartlarından muaf olduğu belirtilmiştir. Yapılan ek protokole göre 10/11/2015 tarihinde … Tic. Ltd. Şti. İle … tic. Ltd. Şti. Arasında imzalanan sözleşmenin 6. maddesinde belirtilen 28/04/2016 vadeli 100.000,00-TL ve 10/06/2016 vadeli 125.000,00-TL tarihli çekler otel tarafından …Tic. Ltd. Şti.’ne iade edilecektir. Protokol … Tic. Ltd. Şti. Ve … Tic. Ltd. Şti. Firması tarafından kaşe+ imza yapılmıştır. Ancak çeklerin iade edilmediği görülmüştür. Davalı …Tic. Ltd. Şti. Tarafından 18/10/2016 tarihinde … 14. İcra Müdürlüğü tarafından davacı … San. Ve Tic. Ltd. Şti.ve davalı … Tur. İnş. İth. San. Tic. Ltd. Şti. firmalarının …bank/…bank/…BAnkası / …bank / …bank / … Bank/…/…bank/… Bankası/… Bankası/… Bankası/… Bankası/… Bankası/ tüm şubeleri nezdinde bulunan türk lirası ve döviz hesapları ile pos makinesi hesapları ve doğmuş doğacak tüm hak ve alacakları ile istihkaklarının borca yeter kısmının 160.172,00-TL (18/10/2016 tarihi itibari ile) haczine karar verilmiş olduğu görülmüştür. Davcı … Tic. Ltd. Şti. Firmasına ait 2015/2016 yılı kurumlar vergisi beyannameleri karşılaştırmalı olarak incelenmiş olup gelir/gider durumu aşağıdaki şekilde özetlenmiştir. Brüt satışlarında 2015 yılına göre 2016 yılında 5.034.998,95-TL ve %34 azalma olduğu görülmüştür. Net satışlarında 2015 yılına göre 2016 yılında 5.097.552,73-TL ve %34 azalma olduğu görülmüştür. Brüt satış kar veya zararında 2015 yılına göre 2016 yılında 986.231,03-TL ve %80 azalma olduğu görülmüştür. Faaliyet giderlerinde 2015 yılına göre 2016 yılında 566.331,12-TL ve %50 artış olduğu görülmüştür. Artışın ana nedeni pazarlama satış ve dağım giderindeki reklam maliyeti ve genel yönetim gideirnde yer alan perseonel maaş maliyetinden kaynaklandığı görülmüştür. Faaliyet kar zararın da 2015 yılına göre 2016 yılında 1.837.265,65-TL ve %17,15 azalma olduğu görülmüştür. Olağan kar zararı 2015 yılına göre 2016 yılındaki 1.996.442,79-TL ve %20,75 oranında azalma göstermiştir. Dönem net kar zararı 2015 yılına göre 2016 yılında 1.943.795,92-TL ve %20,04 oranında azalma olduğu görülmüştür. Sözleşmelere ait damga vergilerinin davacı … San. Ve Tic. Ltd. Şti.tarafından beyan edilmediği görülmüştür. Davacı firma tarafından yukarıda sayılan olağanüstü ve beklenmedik olaylardan dolaoyı taraflar arasındaki sözleşmenin 20. Maddesine dayanılarak sözleşmenin feshi talep edilmiştir. Davacı ile davalı arasında 22/10/2015 tarihli sözleşmeden sonra 2015/Kasım ayında Rusya ile olan ilişkilerin bozulması, Rus turistlerin Türkiye’ye gelmemesi 15/07/2016 tarihinde yaşanan FETÖ terör olayı ve OHAL ilan edilmesi gibi önceden öngörülemeyen nedenlerden dolayı sözlşemenin 20. Maddesi kapsamında sözleşmenin feshinin haklı sebeplerinin mevcut olduğu ve borçludan sonuçları yüklenmesi istenmeyecek ölçüde turizm sektörü için aşırı ifa gereğince sebebiyet bir durum olarak heyetimizce değerlendirilmiştir” yönünde görüş bildirilmiştir.
Dava, davacı ile davalı … ve davalı … Tur. Ltd. Şti. arasında akdedilen sözleşmelerin feshi ile sözleşmeler nedeni ile verilen çeklerden dolayı borçlu bulunulmadığının tespiti ve istirdat talebine ilişkindir.
Davacı ile davalı … arasında akdedilen 22/10/2015 tarihli “Çağrı Merkezi ve Online Satış Modülü Hizmet Sözleşmesi”nin “Konu” başlıklı 1. Maddesinde “İş bu sözleşme …’un yetkili kılınarak otelin misafirlerine call center hizmeti vermesini içerir.” düzenlemesinin yer aldığı, anılan sözleşmenin 1 yıl süreli olduğu anlaşılmıştır. Davacı vekili anılan sözleşmede yazılı çeklerin davalı firmaya teslim edildiğini, ilerleyen dönemde ülkemiz ile Rusya arasında yaşanan siyasi anlaşmazlıkların turizm sektörünü olumsuz etkilediğini, bu nedenle müvekkili ile davalı …’un bu hususu değerlendirip aralarındaki sözleşmeyi nihayetlendirip davalı …’un uhdesindeki çeklerin 31/05/2016 tarihine kadar müvekkiline iadesine karar verdiklerini ancak davalı …’un bu hususu kısmen yerine getirmediğini, bu nedenle davalı …’a verilen çeklerin 575.000,00-TL’lik kısmının davalı …’ya müvekkili adına aktarıldığını (fiilen ciro) ve eş zamanlı olarak müvekkili ile davalı … Ltd. Şti. arasında “Oda Kontejan ve Fiyat Anlaşması Sözleşmesi” akdedildiğini öne sürmüştür. Anılan sözleşme ile davalı … Ltd. Şti.’nin 06/06/2016-31/10/2016 tarihleri arasında sözleşmeye konu otelde 30 odayı davacının müşterileri için hazır tutmayı üstlendiği sabittir. Davacı, 15/07/2016 tarihinde ülkemizde darbe girişiminden dolayı olağan üstü durum oluştuğunu, OHAL ilan edildiğini, bu durumun mücbir sebep olduğunu öne sürerek anılan sözleşmenin feshine karar verilmesi ile sözleşme nedeni ile verilen çekler yönünden menfi tespit-istirdat talebinde bulunmuştur. Bu durumda davada öncelikle çözümlenmesi gereken husus somut olayda mücbir sebep bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır. Mücbir sebep, borcun ifâsına engel olan ve herhangi bir kimse tarafından alınacak tedbirlere rağmen önüne geçilmesine imkân olmayan, beklenmedik, harici ve borçlunun iradesi dışında meydana gelen bir olaydır. Diğer bir deyişle seçilemeyen ve karşı konulamayan bir hadiseyi ifade eder. Borçlu, kaçınılması mutlak olarak olanak dışı, üstesinden gelinemeyen, dış kökenli, beklemediği, önüne geçemediği bir sebeple borcunu yerine getirememesinden dolayı sorumlu tutulamaz. İfâ imkansızlığı konusu 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun md. 136-138’de düzenlenmiş olup md. 136’da “Borcun ifâsı borçlunun sorumlu tutulamayacağı sebeplerle imkânsızlaşırsa borç sona erer” hükmü yer almakta olup, böylece mücbir sebepler borçluyu sorumluluğundan kurtarmaya elverişli olabilen kusursuz imkânsızlık hallerini meydana getirmektedir. Ancak tarafların mücbir sebepleri dahi tahdidi olarak sözleşme ile belirlemeleri mümkündür. Bu nedenle uyuşmazlığın çözümünde ayrıca taraflar arasında düzenlenen sözleşme hükümlerine de bakılmalıdır. Anılan sözleşmenin 20. maddesinde “Deprem, sel, salgın hastalıklar, tabi afetler, ihtilaller, iktisadi kriz vb. hallerde taraflar anlaşma şartlarından muaftır.” şeklinde düzenlemenin yer aldığı, sözleşmede ihtilaf vb. hallerin borcun yerine getirilmesine engel durum olarak kabul edildiği anlaşılmıştır. Tüm bu açıklamalar ışığında 15/07/2016 tarihinde ülkemizde darbe girişiminden dolayı yaşanan olağanüstü durum nedeni ile devlet memurlarının izinlerinin kaldırılması yaşanan olayların turizm sektörüne olumsuz etkisi mücbir sebep olarak kabul edilmiş olup, davacının bu halin “Aşırı ifa güçlüğüne sebebiyet veren bir durum” olduğunun mahkemece kabulü yönündeki talebi haklı görülmüştür ancak davacı, bu hususa dayanarak davalı … Ltd. Şti.’ye dava tarihinden önce sözleşmede yazılı herhangi bir yöntem ile fesih bildiriminde bulunmamıştır. Davacı, anılan sözleşmelerin feshine mahkememizce karar verilmesini talep etmiş olup, talebi içeren dava dilekçesinin davalı … Ltd. Şti.’ye 29/08/2016 tarihinde, davalı ….. Ltd. Şti.’ye ise 07/09/2016 tarihinde tebliğ edildiği, yukarıda açıklandığı üzere davalı …’nın 16/09/2016 havale tarihli cevap dilekçesinde anılan sözleşme gereğince davacı tarafından gönderilen müşterilere hizmet verildiğini ve hizmet verilmeye devam edildiğini savunduğu, bu savunmaya karşı davacı tarafça herhangi bir beyanda bulunulmadığı anlaşılmıştır. Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça taraflardan her biri hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür (TMK md. 6). Somut olayda ispat yükü davacı taraftadır. Davacı menfi tespit ve istirdata ilişkin iddiasının ispatını ve davalı Aşa’nın sözleşmne gereğince müşterilere hizmet verildiği ve hizmet verilmeye devam edildiği yönündeki savunmasının aksinin ispatını temine yönelik olarak dosyaya müşteri listesi vs. hiçbir delil sunmamıştır. Öte yandan davacı, davalı … ile akdedilen sözleşmenin de karşılıklı anlaşma ile dava tarihinden önce sona erdirildiğini beyan etmiş olup, bu durumda iş bu davada mahkememizden “Fesih” talebinde bulunamayacağı anlaşılmıştır. Tüm bu sebeplerden dolayı ispatlanamayan, sübut bulmayan davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerektiği kanaatine varılmıştır.
HÜKÜM / Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın reddine,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 44,40-TL maktu karar ve ilam harcının, peşin alınan 16.041,66-TL harçtan mahsubu ile bakiye 15.997,26-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davalılar tarafından yapılan yargılama gideri olmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığını,
5-Taraflarca yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde HMK 333 maddesi uyarınca taraflara iadesine,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı davalıların yokluğunda kararın davacı tarafa tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile karar verildi. 14/02/2019

Başkan …
e-imza
Üye …
e-imza
Üye …
e-imza
Katip …
e-imza