Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2016/746 Esas
KARAR NO : 2019/930

DAVA : Menfi Tespit-İstirdat
DAVA TARİHİ : 18/07/2016
KARAR TARİHİ : 17/10/2019

Mahkememizde açılan davanın yapılan yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde ve aşamalardaki beyanlarında özetle; dava dışı … Şirketi’nin 55 mw … Enerji Santrali sahada kurulum inşaa işini davacı … şirketine vermiş olduğunu, …, …’lerin ayaklarının imal ve tedarik işini dava dışı … Alüminyum şirketi ile belli bir takvim dahilinde yapıp teslim etmek üzere sözleşme imzalamış olduğunu, iş bu sözleşmeye göre dava konusu çekin de bulunduğu çekleri teslim etmiş olduğunu, … Alüminyum 15 mw mal tesliminden sonra hiçbir mal teslim etmediği gibi işyerinin makinalarını da bir gecede … Alüminyum şirketine devrederek tabela şirketine dönüşmüş olduğunu, … şirketinin kuruluşta ana pay sahibi … a.Ş. Olduğunu, yeni pay devri ile her iki şirketin %100 pay sahibi … olduğunu, … ve … şirketleri organik bağ içinde olduklarını, dava konusu …bank … Şubesi’ne ait 20/06/2016 gün … nolu 219.650,00-USD bedelli çekin … A.Ş. Tarafından … A.Ş. Ciro edilerek tahsil için … şubesine verilmiş olduğunu, her iki şirket yetkilisi olan ve dava konusu çeki … A.Ş. Ciro ederek …’a veren … ile …’de yapılan görüşmelerde ipotek vermeyi taahhüt etmiş ise de fabrika binalarının ve tüm taşınmazlarının üzerinde bankalara yüklü miktarda ipotek olduğu anlaşıldığından ipotek verememiş olduğunu, dava konusu çek dahil 5 adet çek için … A.ş.’nin adı da yazılarak 27/06/2016 günü … 1. ATM’nin … esas sayılı dosyasında … A.Ş, … A.Ş. Ve …’in davalı gösterilerek menfi tespit ve çeklerin iadesi iptalinin istenmiş olduğunu, dava açıldıktan sonra … A.Ş.’nin bu çekleri … için kullanmadığını, bile bile davacı aleyhine kullandığını, kabul ve ikrarla çeklerden alacaklı olmadığını da kabul etmiş olduğunu, … 1. ATM’nin davalılar tarafından çeklerin bankaya ibrazı halinde karşılıklarının davalılara ödenmemesi için tedbir kararı vermiş olduğunu, dava konusu çekin davalı … A.Ş. tarafından davalı bankaya ibraz edilmiş olduğundan çekin ödenmemesi, iade edilmemesi ve mahkeme kararına uyularak mahkeme sonucunun beklenmesi hususu … Şubesi … imzasına yazı ile elden tedbir kararı örneği tebliğ edilmiş olduğunu, …’ın mahkemenin tedbir kararına uyarak çeki iptal etmiş olduğunu, sonradan genel müdürlük çek senet servisi’nce çekin kaşe görmüş olduğunu, banka genel müdürlüğünün davacıyı arayarak çekin ödenmemesi halinde 20/07/2016 günü karşılıksız işlemi yapacağını söylemiş olduğunu, çeklerde hak sahipliğinin ciro ile elde edildiğini, … … Şubesi’nin kendisine ciro edilen çek arkasındaki cirosunu iptal etmiş olduğunu, dolayısıyla çeki elinde bulunduran bankanın hak sahipliği sıfatını kaybetmiş olduğunu ancak çek arkasında genel müdürlüğün çek senet servisi cirosunun yer almış olduğunu, çeki ciro yolu ile teslim alan banka şubesi cirosunu iptal etmiş olmakla hak sahipliğini yitirmiş olduğunu, ciro iptalinin bir önceki cirantayı hak sahibi kıldığını ancak ciro iptal tarihinin ihtiyati tedbir kararı tarihinden sonra olduğundan son ciranta … A.Ş.’nin bu çek üzerindeki haklarını … Müdürlüğü’ne devretmesinin mümkün olmadığını, bu durumda ciro silsilesinin bozulmuş olduğunu, çekin bu nedenle de iptali gerekmekte olduğunu, ayrıca çek senet servisinin banka olmadığını, tüzel kişiliği bulunmadığını, tacir olmadığını, hak ve borç altına giremeyeceğini, ciro hak ve yetkisinin dahi olmadığını, davalı bankanın tedbir kararı uyarınca iptal ettiği çeki, servis kaşesi ile sonradan tahsile çalışmakta olduğunu, servis kaşesinin ciro işlevi göremeyeceğini, bu durumun Bankalar Kanunu, MK ve TTK’nun tacir kavramı ile ciro tanımı ile çelişmekte olduğunu, ayrıca bankanın hafif kusurundan dahi sorumlu olduğunu, … 1. ATM’nin … esas sayılı dosyada iptali ve iadesi istenen çek listesi ile tedbir kararında dava konusu çek bilgilerinin aynen birebir bulunmakta olduğunu, … ve …’in organik bağ içinde bile bile davacının zararına hareket etmiş olduklarını, davalının bu durumu bilerek anılan şirketlerle ortak hareket ettiğini, iptal edilmesi muhtemel ve iptal davasına konu olduğunu bildiği ayrıca tedbir kararlı ödeme yasağı bulunan ve iptal edilen çeki bankanın kendi kudret ve kuvvetini kullanarak çek, senet servisi kaşesi ile davacının zararına tahsil etmeye çalıştığını belirterek çek bedeli olan 635.000,00-TL’nin %15’inin kesin ve süresiz banka teminat mektubunun veya nakit paranın mahkemeye ibrazi halinde dava konusu çek hakkında karşılıksız dahil hiçbir işlem yapılmaması için çek üzerine ödeme yasağı konulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 22/10/2018 tarihli ıslah dilekçesi ile davalı bankaya haksız olarak ödenen 219.000,00-USD’nin dava tarihinden itibaren işleyecek döviz faizi ile birlikte ödeme günündeki TCMB dolar kuru esas alınarak -TL karşılığı olarak ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde ve aşamalardaki beyanlarında özetle; davacı tarafın borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ettiği çekin müvekkili bankaya temlik cirosu ile devir ve teslim edilen çek olduğunu, müvekkili bankaya dava yöneltilmesinin yersiz olduğunu, müvekkili bankanın iyi niyetli hamil olduğunu ve kredi borçlusu ile keşideci arasındaki ilişkileri bilebilecek durumda olmadığını, dolayısı ile temlik cirosu ile müvekkili bankaya temlik eden çekin veriliş sebebini araştırmak ve alt ilişkiyi bilmek durumunda olmadığını, davacının herhangi bir ihtirazi kayıt koymaksızın çekten kaynaklı borcunu bankaya ödediğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava, davacı (işveren) ile dava dışı … Tic. A.Ş. (tedarikçi) arasında akdedilen “… Enerji Santrali Solar Taşıyıcı Sistem Satış Sözleşmesi” nedeni ile davacı tarafından dava dışı … Tic. A.Ş.’ye verilen dava konusu çek nedeni ile davalı bankaya borçlu bulunulmadığının tespiti ve ödenen çek bedelinin istirdatı talebine ilişkindir.
Mahkememizce, davacı tarafça delil olarak gösterilen … 1. ATM’nin 2016/1166-2017/398 E.K. sayılı ilâmının incelenmesinde; …bank … Şubesi’ne ait 20/06/2016 gün … nolu 219.650,00-USD bedelli çek nedeni ile … Ltd. Şti. Ve … Tic. Ltd. Şti.’nin … Tic. A.Ş. Ve … Tic. A.Ş.’ye borçlu olmadıklarının tespitine karar verilmiş olduğu, kararın 08/09/2017 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
İddia, savunma, taraflarca dosyaya sunulan deliller ve dosya kapsamına göre davaya konu edilen …bank … Şubesi’nin 20/06/2016 vade tarihli … nolu 219.650,00-USD bedelli … Ltd. Şti.’ne ait çek nedeni ile davacının davalıdan istirdat talebinin haklı olup olmadığının tespiti hakkında bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiştir. Emekli banka yeminli baş murakıbı … ve … tarafından düzenlenmiş 28/09/2018 tarihli bilirkişi raporunun sonuç kısmında özetle “…Davacı şirketin …bank … Şubesi nezdindeki … numaralı hesap üzerine ve … Ltd. Şti. Emrine keşide ettiği … seri no ve 29/06/2016 keşide tarihli 219.650,00-USD tutarındaki çek hkakındaki ihtiyati tedbir ve ödeme yasağından 29/06/2016 tarihli bildirim ile haberdar olan davalı … GEnel Müdürlüğü çek senet merkezinin tedbirli ve ödeme yasaklı çeki takasa ibraz ederek 219.650,00-USD tutarını 20/07/2016 tarihinde tahsil etmiş olduğu, davalı bankanın … Şubesi’nde 11/10/2016 tarihli tutanak tanzim ederek iptal kaşesinin hatalı şekilde basılmış olduğunu belirterek sorumluluktan kaçınamayacağı, davalı bankanın TTK 825/2 ve TBK’nun 116/3 hükümlerine göre sorumlu olduğu, çekin ödeme tarihindeki TC Merkez BAnkası’nın 2,9598 USD döviz satış kurundan TL karşılığı olan 650.120,00-TL ise de taleple bağlılık ilkesi uyarınca davacı şirketin davalıya ödediği bedele karşılık talep ettiği 635.000,00-TL’yi ödeme gününden itibaren işleyecek TC Merkez Bankası’nın tespit ve ilan ettiği avans faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmesinin mümkün olduğu…” yönünde görüş bildirilmiştir. Davalı vekilinin itirazlarının incelenip değerlendirilmesi kaydı ile bilirkişilerden ek rapor alınmasına, yargılama aşamasında oluşturulan bilirkişi heyetine sehven 2 bilirkişinin atandığı, bu sayının HMK 267’de yer alan düzenlemeye aykırı olduğu görülmekle bilirkişi heyetine Prof. Dr. …’ın atanmasına karar verilmiştir. 28/05/2019 tarihli bilirkişi raporunun sonuç kısmında “…Dava konusu çek fotokopisi incelendiğinde; adı geçen çekte düzenlenme tarihi olarak iki tarhiin gösterildiği, 20/06/2016 ve 29/06/2016; çekin ödenmesi anında ikinci tarihin bulunup bulunmadığı hususunun dosya içerisindeki belgelerden anlaşılamadığı; birden fazla düzenleme tarihini içeren bir senedin çek olarak kabul edilemeyeceği ancak yüksek mahkemenin kararlarında ise çek üzerinde yer alan birden fazla tarihten daha yeni olanını vade olarak nitelendirdiği, TTK m. 795/1 uyarınca vadeye ilişkin bu kaydı geçersiz saydığı, daha eski tarihi düzenlenme tarihi olarak kabul ettiği, dosya içerisinde bir örneği bulunan dava konusu senedin çek niteliğinde bulunup bulunmadığı konusunda takdirin mahkemeye ait olduğu, …’ın yetkili hamil olup olmadığı hususunda çekin arka yüzünde alt alta … A.Ş.’nin kaşesi ve üzerine imza, … A.Ş.’nin kaşesi ve üzerine imza, … A.Ş. … Şubesi KAşesi üzerinde iptal yazısı (imzasız), … A.Ş. Genel Müdürlük Çek Senet Merkezi Kaşesi – üzerinde imza ifadelerinin bulunduğu, … A.Ş. … Şubesi Kaşesi’nin üzerinde herhangi bir imza bulunmaması sebebi ile ciro olarak nitelendiremeyeceği, yazılmamış sayılacağı, iptal yazısı ile çekin iptal edilmediği, iptal yazısının sadece … A.Ş. … Şubesi kaşesine ilişkin olduğu, geçerli bir cirodan bahsedilebilmesi için … A.Ş.’yi temsile yetkili kişilerin imzasının bulunmasının yeterli olduğu, … 1. ATM’nin … esas sayılı dosyasında verilen 28/06/2016 tarihli tedbir kararının sadece ilgili davanın davalıları bakımından hüküm ifade edeceği, temel ilişkideki edimin yerine getirilmemesi nedeni ile açılan menfi tespit davasında alınan tedbir kararının üçüncü kişileri etkilemediği, çekin tedavüle çıkmasına engel teşkil etmediği, davacının dava dışı … A.Ş. ve … SAn. A.Ş.’ye borçlu olmadığı hususunun davalı … A.Ş.’ye karşı ileri sürülüp sürülemeyeceği ve davacının ödemiş olduğu çek meblağının iadesinin talep edip edemeyeceği ile ilgili olarak TTK m. 818 atfı ile TTK m: 687 uyarınca davacının dava dışı … A.Ş. Ve … A.Ş.’ye borçlu olmadığı hususunun … A.ş.’ye ileri sürülebilmesi ve davacının ödemiş olduğu çek meblağının iadesini talep edebilmesi için … A.Ş.’nin çeki iktisap ettiği tarihte bile bile davacının zararına hareket etmiş olması gerektiği, … A.Ş.’nin çeki iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olduğu hususunu davacının ispatlaması gerektiği, dava konusu çekin … Tic. A.Ş. Tarafından … A.Ş. … Şubesi’ne teminat amacıyla 23/03/2016 tarihinde verildiği, davacılar tarafından … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin’nde açılan menfi tespit davasının açılış tarihinin 27/06/2016 adı geçen mahkeme tarafındna verilen tedbir kararının ise 28/06/2016 olduğu, dolayısı ile … A.Ş.’nin çeki devralmış olduğu 23/03/2016 tarihinde çekin keşidecisi … Tic. Ltd. Şti.’nin … Şti. Ve … A.Ş.’ye borçlu olmadığını bilmesinin mümkün bulunmadığı, dava konusu senedin mahkeme tarafından geçerli bir çek olarak nitelendirildiği bir durumda davacının ödemiş olduğu çek meblağını … A.Ş.’den geri talep edemeyeceği ancak … A.Ş.’nin bile bile davacının zararına hareket etmiş olup olmadığının tespit konusunda takdirin mahkemeye ait olduğu…” yönünde görüş bildirilmiştir. Bilirkişi raporu bilimsel ve denetime elverişli kabul edilmiştir.
Tüm delillerin değerlendirilmesi sonucunda; davacı (işveren) ile dava dışı … A.Ş. (tedarikçi) arasında “…Sistem Satış Sözleşmesi” akdedildiği, anılan sözleşme nedeni ile davacı tarafından … A.Ş.’ye dava konusu olan … Şubesi’ne ait 20/06/2016 gün …nolu 219.650,00-USD bedelli çekin verildiği, bilahare dava konusu çek dahil olmak üzere 5 adet çek hakkında davacı … Ltd. Şti. ve … Ltd. Şti. tarafından … A.Ş. ve …Tic. A.Ş. aleyhine 27/06/2016 tarihinde … 1. ATM’nin … esas sırasında menfi tespit davası açıldığı, 28/06/2016 tarihli tedbir kararı ile davaya konu çeklerin davalılar tarafından bankaya ibrazları halinde karşılıklarının davalılara ödenmemesi için çekler üzerine tedbiren ödeme yasağı konulduğu, tedbir kararının davacı vekili tarafından 29/06/2016 tarihli dilekçe ekinde davalı bankanın … Şubesi çalışanı “…” imzasına tebliğ edildiği, yargılama sonucunda … 1. ATM’nin 2016/1166-2017/398 E.K. sayılı kararı ile 5 adet çekin sözleşme ilişkisi kapsamında peşin ve avans olarak verilmesine karşın, karşılığı malzemelerin davacı tarafa teslim edilmediği gerekçesi ile davanın kabulü ile davacıların 5 adet çek nedeni ile davalılara borçlu olmadığının tespitine karar verildiği, kararın 08/09/2017 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır. Mahkememizce, dava konusu çekin incelenmesinde yasal unsurları içerdiği, arka yüzünde alt alta … A.Ş.’nin kaşesi ve üzerine imza, … A.Ş.’nin kaşesi ve üzerine imza, … A.Ş. … Şube Kaşesi-üzerinde iptal yazısı (imzasız), … A.Ş. Genel Müdürlük çek senet merkezi kaşesi (imzasız) bulunduğu, “iptal” yazısı ile çekin iptal edilmediği, iptal yazısının … A.Ş. … Şubesi Kaşesi’ne ilişkin olduğu, çekin beyaz ciro ile davalıya devir ve teslim olunduğu, davalının yetkili hamil olduğu ve en son ciroyu davalının yetkililerinin yaptığı anlaşılmıştır. Huzurdaki uyuşmazlık; davacı ile dava dışı … A.Ş. / … A.Ş. arasındaki hukuki ilişkilere dayanan def’ilerin (davacının dava dışı … A.Ş. ve … San. A.Ş.’ye borçlu olmadığı hususunun) davalı … A.Ş.’ye karşı ileri sürülüp sürülemeyeceği noktasında toplanmaktadır. 6102 sayılı TTK 818 maddesinde yer alan yollama ile çeklerde de uygulanması gereken 687. madde hükmü uyarınca çek borçlusu lehtar ile kendi arasında doğrudan doğruya mevcut olan ilişkilere dayanan def’ileri hâmile karşı ileri süremez. Somut olayda TTK 687 maddesi uyarınca davacı ile dava dışı … A.Ş. / … A.Ş. arasındaki hukuki ilişkilere dayanan def’ilerin davalıya karşı ileri sürülebilmesi için davalının davacı ile … A.Ş. / … A.Ş. arasındaki hukuki ilişkiyi bilmesi yeterli olmayıp, davalının dava konusu çeki iktisap ederken davacının zararına hareket etmiş olması gerekir. Dava konusu çekin dava dışı … A.Ş. tarafından … A.Ş. Kayseri Şubesi’ne teminat amacı ile 23/03/2016 tarihinde verildiği, yukarıda açıklandığı üzere davacı tarafından … 1. ATM’nin … esas sırasında açılan davanın tarihinin 27/06/2016, iş bu davada verilen tedbir kararının tarihinin 28/06/2016 olduğu, olayların akışına göre davalının çeki devralmış olduğu 23/03/2016 tarihinde çekin keşidecisi davacı ile dava dışı …. A.Ş. / … A.Ş.’ye borçlu olmadığını bilmesinin mümkün bulunmadığı, bu durumda def’ilerin davalı bankaya karşı ileri sürülemeyeceği ve davalı bankanın kötü niyetli olduğunun ispat edilemediği kanaatine varılmakla davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM / Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın reddine,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 44,40-TL maktu karar ve ilam harcının, peşin alınan 19.579,12-TL harçtan mahsubu ile bakiye 19.534,72-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından yapılan 1.200,00-TL bilirkişi giderinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
5-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca reddedilen dava değeri üzerinden davalı vekili lehine hesaplanan 34.409,36-TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
6-Taraflarca yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde HMK 333 maddesi uyarınca taraflara iadesine,
Dair; taraf vekillerinin yüzlerine karşı kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile karar verildi.17/10/2019

Başkan …
e-imza
Üye …
e-imza
Üye …
e-imza
Katip …
e-imza