Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2019/341 Esas – 2021/5

ESAS NO : 2019/341
KARAR NO : 2021/5

DAVA : Fikir Ve Sanat Eseri (Manevi Tazminat İstemli.)
DAVA TARİHİ : 26/06/2014
KARAR TARİHİ : 12/01/2021

Mahkememizde görülmekte bulunan Fikir Ve Sanat Eseri (Manevi Tazminat İstemli.) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin 23.06.2014 tarihli dilekçesinde özetle; davalıların, müvekkilin murisi …’nın “…” adlı eserini müvekkilden izin almadan ve habersiz olarak “…” ismiyle tıpkı basım olacak şekilde yayınlandığını ve bu durumun eserin yeni önsözünde açıkça belirtildiğini; kitabın … Üniversitesi İktisat Fakültesi Dekanlığı’nca hazırlanmakla birlikte dekanlığın tüzel kişiliği olmadığı için davanın … Üniversitesi Rektörlüğüne karşı açıldığını, eserin … Ticaret Odasınca basılıp çoğaltılarak piyasaya sürüldüğünü, her iki davalının müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunu, her iki davalıya da noter kanalıyla ihtarname keşide edilerek maddi ve manevi zararlarının tazmin edilmesinin istendiğini, davalıların müvekkilin iznini almadan eseri basıp, çoğaltıp sattıklarını, bu suretle FSEK 14,15 ve 16, maddelerini ihlal ederek müvekkile manevi zarar verdiklerini, manevi zarar olarak talep ettikleri 10.000-TL’nin eserin yayın tarihinden başlamak üzere ticari avans faizi ile tahsili gerektiğini, eserin 3.000 adet olarak basılıp 30,00 TL fiyatla satıldığını şifahen öğrendiklerini, FSEK 68/1 maddesine göre davalıların müvekkil ile telif sözleşmesi imzalamaları halinde müvekkile ödenmesi gereken telif ücretinin 3 katı tutarında olmak üzere ve şimdilik 10,000- TL talep ettiklerini, maddi tazminatın eserin yayın tarihinden başlamak üzere ticari avans faizi ile tahsilini istediklerini, ayrıca, davalıların eserin satışından elde ettikleri tüm gelirlerin FSEK md. 70 ve devamı maddeler gereğince müvekkiline ödenmesini piyasada bulunan dava konusu eserin satışının durdurularak toplatılmasını, yeniden basımının engellenmesine, hükmün Türkiye’de yayınlanan tirajı yüksek 3 gazetede yayınlanmasını talep ve dava ettiği, 13.12.2015 tarihli ıslah dilekçesi ile; davanın kabulüne, öncelikle davalıların devam eden tecavüzlerinin ref’i ve muhtemel tecavüzün men’i, haksız ve hukuka aykırı olarak çoğaltılmış eserin satışının durdurulması, mevcutların toplatılması, yeni basım yapılmasının önlenmesine dair karar verilmesini, her türlü talep, dava ve fazlaya ilişkin tüm hak ve alacakları saklı kalmak üzere FSEK 68.md. gereğince müvekkilinin uğradığı zararın en az 3 (üç) katı tutarında ve FSEK 70/3. Md. gereğince hukuka aykırı olarak davalılarca elde edilen kar tutarındaki şimdilik 27.000.-TL maddi tazminatın ve 10.000.-TL manevi tazminatın eserin ilk yayını tarihi itibariyle işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile müvekkiline verilmesine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
… Ticaret Odası vekili 17.07.2014 tarihli cevabında; özetle müvekkili ile … Üniversitesi iktisat Fakültesi Dekanlığı arasında “… ve Kaynakları” adlı yayın için Telif Hakkı Devir Sözleşmesi” imzalandığını, ayrıca, ilgili Fakülte Dekanlığının müvekkile gönderdiği 12.04.2011 tarihli yazıda eserin kendilerine ait olduğunun açıkça beyan edildiğini, sözleşme uyarınca “… ” adlı yayının İTO tarafından basımının yaptırılması için diğer davalı tarafından FSEK çerçevesinde mali hakların ve bunları kullanma yetkisinin yurtiçi ve yurtdışında bir kere basım yapılmak ve 3.000 adet ve bir yıl süre ile sınırlı olmak üzere müvekkiline devredildiğini, davacı …’nın ITO’ya gönderdiği 31.08.2012 tarihli yazı üzerine durumun … Üniversitesi İktisat Fakültesi Dekanlığına bildirildiğini, 27.02.2013 tarihli cevap yazısında, dava konusu yayının telif hakkının bir temlikname ile … tarafından … Üniversitesi Rektörlüğü İktisat Fakültesine devredildiğinin belirtildiğini ve durumun 17.03.2014 tarihli yazı ile davacıya bildirildiğini, bu sebeplerle ITO’nun herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığını, Telif Hakkı Devir Sözleşmesi” nin 5. maddesinde, eser hakkında üçüncü şahıslarca herhangi bir hak iddiasında bulunulması halinde, ortaya çıkabilecek zararlardan üniversitenin sorumlu olacağının hükme bağlandığını, tüm bu hususların … 11. Noterliğl’nin … tarih ve … yevmiye numaralı ihtarname ile davacı tarafa iletildiğini, bu sebeplerle, ihtiyati tedbir talebinin ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
… Üniversitesi Rektörlüğü 06.09.2014 havale tarihli cevabında özetle; edebiyat tarihçisi …’nın “…” başlıklı monografi çalışmasının … Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuasının Ekim 1949-1950 sayısında yazarın izni ve rızası ile yayınlandığını, … Ticaret Odası’nın Fakülte Dekanlığına başvurarak söz konusu eserin Ahilik kültürü haftası kutlamaları çerçevesinde ilgililerin istifadesine sunulmak üzere prestij yayın olarak yeniden yayınlanmasını istediğini, ilk yayım tarihinden bu yana 60 yılı aşkın bir süre geçtiği için eserin yeniden gün yüzüne çıkmasına hatırlanmasına vesile olacağından ITO’nun teklifinin olumlu karşılandığını, 1982 yılında vefat eden …’nın dava konusu eserinin Fakülte Dergisinde yayınlanmasını kabul edip izin verdiğini, davacının bunun aksine bir delil gösteremediğini, yazarın verdiği izne dayanarak ve tamamen kamu yararı gözetilerek İTO ile bir yıl süreli Telif Hakkı Devir Sözleşmesi” imzalandığını, üniversitenin eserin yayınlanmasında bir menfaati bulunmadığını eserin yayınlanmasının, bir devlet Üniversitesinin asli fonksiyonlarından olan bilginin yayılmasına yönelik olduğunun düşünülmesi gerektiğini, müellifin kim olduğu bilindiğine göre, İTO’nun da müellifin mirasçısının olup olmadığını araştırması gerektiğini, bu sebeplerle Üniversitenin sorumlu tutulamayacağını ileri sürmüştür.
İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
Dava, 5846 sayılı FSEK kapsamında açılmış mali ve manevi hak ihlaline dayalı maddi ve manevi tazminat talepli davadır.
Mahkememizce yapılan yargılama sonunda 2014/139 esas-2015/346 karar ve 31.12.2015 tarihli karar ile “…Davacı … tarafından davalılar aleyhine açılan davanın Kısmen Kabulü ile, Davacının murisine ait … ve Kaynakları adlı eserin izinsiz olarak … ismi ile yayınlanmak suretiyle davacının mali ve manevi haklarının ihlali nedeniyle FSEK 68 .maddesi uyarınca belirlenen rayiç bedelin takdiren 2 katı olan 18.000 TL ‘nin 2011 yılı Aralık ayından itibaren yürütülecek değişen oranlarda avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, Manevi hak ihlaline dayalı olarak takdiren belirlenen 10.000 TL manevi tazminatın 2011 yılı Aralık ayından itibaren yürütülecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, Masrafı davalılardan alınmak üzere kesinleşen hüküm özetinin yurtçapında yayın yapan trajı en yüksek 3 gazeteden birinde bir kez ilanına…” dair karar verildiği, verilen kararın temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 21.11.2017 tarih ve 2016/3228 esas, 2017/6398 sayılı kararı ile “…dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ve davacının miras bırakanı …’nın sahibi olduğu ilim ve edebiyat eserinin ilk kez İstanbul Üniversitesi Ekim 1949 – Temmuz 1950 tarihli iktisat fakültesi mecmuasının 11. cildinde yayınlandığı tarihte mirasbırakanın … Üniversitesi’nde çalıştığının ispatlanamamasına, 5846 sayılı FSEK uyarınca mali hakları devre yetkili olmayan kimseden iktisap eden iyi niyetli olsa bile himaye görmeyecek olmasına göre, davalı İÜ ve davalı İTO vekillerinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak, eser sahibine tanınan manevi haklar miras yoluyla intikal etmez. Öte yandan 5846 sayılı FSEK 19/2 fıkrası uyarınca “Eser sahibinin ölümünden sonra yukarıdaki fıkrada sayılan kimseler eser sahibine 14, 15 ve 16 ncı maddelerin üçüncü fıkralarında tanınan hakları eser sahibinin ölümünden itibaren yetmiş yıl kendi namlarına kullanabilirler.” Başka bir deyişle manevi haklar miras yoluyla intikal etmemekle birlikte FSEK 19. maddesinde sayılan kimseler, eser sahibinin ölümü üzerine 14, 15 ve 16. Maddelerin üçüncü fıkralarında sayılan manevi hakları yasa gereğince miras hakkından bağımsız olarak kendi namlarına kullanabilirler. Mahkemece görüşüne başvurulan bilirkişiler dava konusu eserin neşri eylemi nedeniyle eser sahibinin şeref ve itibarını veya eserin mahiyet ve hususiyetini bozan bir değişiklik yapılmadığını beyan etmişlerdir. Bu durumda FSEK 19/2 maddesi kapsamında aynı kanunun 14, 15 ve 16/3 maddelerinde belirtilen bir ihlal bulunmadığı halde (HGK 28.05.2008 tarih ve 368/393 sayılı karar) mirasçı olan davacı lehine manevi tazminata hükmedilmesi doğru görülmemiştir. Ayrıca, mahkeme kararının gerekçesinde bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere dava konusu eserin izinsiz olarak neşredilmesine karşın, eserin yayınlanma tarzı ve biçimi itibariyle kültür hayatına katkısı olduğuna dair olumlu görüş açıklanmasına karşın bu gerekçeye aykırılık oluşturacak şekilde ve muhik bir neden açıklanmadan FSEK 78. maddesi uyarınca kararın ilanına hükmedilmesi de doğru görülmediğinden kararın davalılar yararına bozulmasına karar verilmesi…” gerektirdiği gerekçesiyle bozulmuş, mahkememizce bozmaya uyularak yargılamaya devam olunmuştur.
Tüm dosya kapsamı, Yargıtay Bozma ilamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde; bozma ilamında da gerekçesi açıklandığı üzere, bozma öncesi bilirkişi heyeti tarafından “dava konusu eserin neşri eylemi nedeniyle eser sahibinin şeref ve itibarını veya eserin mahiyet ve hususiyetini bozan bir değişiklik yapılmadığı” şeklindeki tespit ve değerlendirme sonucunda FSEK 19/2 maddesi kapsamında aynı kanunun 14, 15 ve 16/3 maddelerinde belirtilen bir ihlalin bulunmadığı (HGK 28.05.2008 tarih ve 368/393 sayılı karar) gerekçesi ile manevi tazminat şartlarının oluşmadığı sonucuna varılmıştır. Yine bozma öncesinde alınan bilirkişi raporunda “dava konusu eserin izinsiz olarak neşredilmesine karşın, eserin yayınlanma tarzı ve biçimi itibariyle kültür hayatına katkısı olduğuna dair” görüş ve değerlendirmeler bir arada değerlendirildiğinde, FSEK 78. maddesi uyarınca kararın ilan edilmesine ilişkin şartların da oluşmadığı kanaatine varılmakla; tüm bu gerekçeler ışığında davanın kısmen kabulü ile, davacının murisine ait dava konusu eserin izinsiz olarak yayınlanması suretiyle davacının mali haklarının ihlali nedeniyle Fsek m.68 gereğince belirlenen rayiç bedelin takdiren iki katı olan 18.000,00 TL’nin 2011 Aralık tarihinden itibaren yürütülecek değişik oranlardaki avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, manevi tazminata ve hükmün ilanına yönelik istemlerin reddine karar vermek gerekmiş aşağıdaki şekilde hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM :Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın KISMEN KABULÜ İLE, davacının murisine ait dava konusu eserin izinsiz olarak yayınlanması suretiyle davacının mali haklarının ihlali nedeniyle Fsek m.68 gereğince belirlenen rayiç bedelin takdiren iki katı olan 18.000,00 TL’nin 2011 aralık tarihinden itibaren yürütülecek değişik oranlardaki avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
2-Manevi tazminata yönelik istemin reddine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 1.229,58 TL karar harcından peşin yatırılan 632,55 TL’nin mahsubu ile kalan 597,03TL bakiye karar harcının davalılardan tahsili ile Hazine’ye irat kaydına,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden davacı vekili yararına hesap olunan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca red edilen maddi tazminat talebi yönünden davalılar vekili yararına hesap olunan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalılara verilmesine,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca red edilen manevi tazminat talebi yönünden davalılar vekili yararına hesap olunan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalılara verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan: 1.800,00 TL bilirkişi ücreti, 625,25 TL posta gideri olmak üzere toplam 2.425,25 TL yargılama giderinin kabul ve red oranına göre hesap olanan 1.179,85 TL ve 657,75 TL harç (peşin+başvuru+ıslah) olmak üzere toplam 1.837,60 TL yargılama giderinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
8-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının talep halinde ve karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair hazırda bulunan taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Temyiz Kanun Yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.12/01/2021

Katip

Hakim

Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında E-İmza ile imzalanmıştır.