Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/215
KARAR NO : 2021/82

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Maddi-Manevi Tazminat İstemli)
DAVA TARİHİ : 09/07/2019
KARAR TARİHİ : 23/02/2021

Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Maddi Tazminat İstemli) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı-karşı davalı vekilinin dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin tekstil sanayinde tasarım faaliyetinde bulunduğunu tasarımlarının Türk Patent ve Marka Kurumuna 16.04.2019 tarihinden itibaren … tescil numarası ile tescil başvurusunun yapıldığını, Tescil Başvuru Formundaki numaralı 9.1 ve 14.1 numaralı tasarımların, davalı …Tarafından “…” markasıyla taklitlerinin üretim ve satışının yapıldığını, davalı tarafından taklit ürünün satışının yapıldığının … adlı videonun 03:32 den 05:52 ye kadar olan kısmında yer aldığını, … 2. Fikri ve Sinai Haklar Hukuk Mahkemesinin 2019/120 D.İş sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporu ile tasarım hakkına tecavüzün varlığının tespit edildiğini, bilirkişi raporunun sonuç kısmında: “Talep Eden Vekili tarafından belirtilen … isimli linkteki tasarım ile Talep Edene ait tescil başvurusu yapılan tasarımlar karşılaştırıldığında; Bluz: her iki üründe de, ön ortadan dikişli ve patlı çalışıldığı pat kenarlarına kendi kumaşından biye çekildiği, ön ortasında geçişli bir düğüm olduğu, kol kısmının geniş manşetli geniş balon kol çalışılmış olduğu, yakanın kapalı hakim yaka çalışılmış olduğu tespit edildiğine, Etek: her iki ürününde, belden kemerli daire etek görünümü oluşturacak şekilde çalışıldığına, Her iki ürün genel anlamda değerlendirildiğinde, tespit isteyen ve karşı taraf ürünleri arasında ayırt edicilikten ziyade tasarım bütünlüğü açısından benzerlik bulunduğu ve bilinçli müşteri tercihinde birebir aynı tasarım algısı oluşturacağı kanaatine varıldığına” dair kanaat bildirildiğini, davalının iş yerinde yapılan keşfe ilişkin olarak; Bilirkişi raporunun 3. Sayfasında ” tespit çalışması yapılan iş yerinin 3. Kat depo alınan tespit isteyen firma tasarımları ile benzerlik taşıyan modelden 3 (mavi, pudra, pembe) ve her renkten 4 lü beden seti bulunduğunun tespit edildiğinin bildirildiğini, sonuç kısmında” Tespite konu adreste; (… Ltd. Şti. …) Tespit isteyen ve karşı taraf ürünleri bluz ve etek olarak iki parça takım olarak çalışıldığına, Bluz: her iki üründe de, ön ortadan dikişli ve patlı çalışıldığı pat kenarlarına kendi kumaşından biye çekildiği, ön ortasında geçişli bir düğüm olduğu, kol kısmının geniş manşetli geniş balon kol çalışılmış olduğu, yakanın kapalı hakim yaka çalışılmış olduğu tespit edildiğine, Etek: her iki ürününde, belden kemerli daire etek görünümü oluşturacak şekilde çalışıldığının, tespit talep edene ait … tescil numaralı çoklu tasarım dosyası kapsamındaki 9.1 ve 14.1 numaralı modellerin karşı taraf iş yerinde 3 renk (mavi, pudra, pembe) her renkten 4 takım toplamda (4*3=12) 12 takım birebir aynı model olarak tespit edildiğinin, tespit talep edene ait … tescil başvurusu yapılmış ürünlerin çoklu tasarım dosyası kapsamındaki 9.1 ve 14.1 nolu tasarımlar ile aleyhine tespit istenene ait tasarımın karşılaştırılması neticesinde, tespit isteyen ve karşı taraf ürünleri arasında ayıt edicilikten ziyade tasarım bütünlüğü açısından benzerlik bulunduğu ve bilinçli müşteri tercihinde birebir aynı tasarım algısı oluşturacağı kanaatine varıldığının” bildirildiğini beyanla öncelikle 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu hükümlerine sonrasında da Türk Ticaret Kanunundaki haksız rekabete ilişkin hükümler dikkate alınarak; … 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin …D.iş dosyasından verilen tedbir kararın devamına ve Müvekkilin tasarım hakkını ihlal eder nitelikteki taklit ürünlerin üretim ve satışının durdurulmasını, görüldüğü yerde toplatılmasını yönelik olarak ihtiyati tedbir kararı verilmesini, Endüstriyel Tasarım hakkına tecavüzün tespitini, önlenmesini, durdurulmasını, belirsiz alacak davası hükümlerine göre alacak miktarı tam ve kesin olarak belirlendiğinde taleplerini arttırmak üzere şimdilik 1.000 TL maddi tazminatın delil tespitinin yapıldığı 30.05.2019 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki ticari faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 30.000 TL manevi tazminatın delil tespitinin yapıldığı 30.05.2019 tarihinden işleyecek değişken oranlardaki ticari faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, hükmün ilanına karar verilmesini talep ve dava ettiği, 05.11.2020 tarihli ıslah dilekçesi ile, asıl davada, belirsiz alacak davası hükümlerine göre 40.500,00 TL maddi tazminatın delil tespitinin yapıldığı 30.05.2019 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki ticari faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesini talep ettikleri anlaşılmıştır.
Davalı vekilinin cevap ve karşı dava dilekçesinde özetle; Bilirkişinin hazırladığı raporda … isimli linkte yer alan videonun müvekkil tarafından yayınlanan bir video olduğu videonun alt kısmında … markasının yazdığı gerekçesiyle bu videoyu müvekkil şirketin yayınladığı şeklindeki iddianın hukuki dayanığının olmadığını, müvekkili şirketin uzun yıllardır bayan giyim tekstili alanında faaliyet gösteren bir firma olduğunu, tüm marka ve tasarımlarını mevzuatın öngördüğü şekilde Türk Patent Enstitüsü nezdinde tescil ettirdiğini, müvekkilinin söz konusu ürünlerini “… ” etiketi altında gerek kendi mağazasında toptan, gerekse Nişantaşı ve diğer bilinen ve tercih edilen alışveriş bölgelerinde belli nitelikteki butik ve mağazalarda perakende olarak satışını gerçekleştirdiğini, müvekkilinin ürünlere ciddi bir reklam ve tanıtım bütçesi ayırdığını, tanınmış marka olduğunu, kaldı ki videonun alt kısmında … markasının da yazılmış olduğunu, bu markanın müvekkili şirketle herhangi bir ilgisi olmadığını, Youtube kanalında binlerce belki milyonlarca videonun paylaşıldığını, bu videoların paylaşıcıları tarafından bu videoların alt kısımlarına farklı farklı ünlü markaların isimlerinin yazıldığını, paylaşımcıların yayınladıkları videolar nedeni ile videolarla alakası olmayan şirketlerin mahkemelik olmasının hakka ve hukuka aykırı olduğunu, kaldı ki müvekkilinin yurt içine ve yurt dışına mal satan bir firma olup başkalarının tescilli mallarını üretmeye ihtiyacının olmadığını, bilirkişinin düzenlemiş olduğu raporda, müvekkili şirketin içerisinde bulunan paketli mallar çekilmiş olup bu ürünlerin tescilli ürünlerle aynı olduğu yönünde bir rapor düzenlemişse de bu ürünler sadece dıştan çekildiğini, paketin içinde ne olduğuna bakılmadığını, bilirkişi tarafından çekilen ürünlerin tescilli ürünle benzerlik noktasında herhangi bir karşılaştırma yapılmadığını, bilirkişinin sadece youtube kanalında çekilmiş olan ürünle tescilli ürünün kıyaslamasını yaptığını, kim tarafından düzenlendiği bilinmeyen bir youtube kanalından yola çıkarak müvekkil şirketin bu ürünleri ürettiğini iddia ettiğini, müvekkili şirketin bu ürünü üretmediğini, ürettiğine dair herhangi bir delil bulunmadığını, youtube çekilmiş bir videonun alt kısmında müvekkil şirketin markasının yazıyor olmasının videonun müvekkiline ait olduğu anlamına gelmeyeceğini, bir tasarımın korunabilmesi için yeni olmasının gerektiğini, piyasada yenilik ve ayırt edicilik özelliği olmayan bir modelin tescil edilmesinin iyi niyetli bir davranış olmadığını, piyasada tekel olup haksız kazanç sağlama amacı ile yapıldığını, davacının haksız rekabet hükümleri çerçevesinde de herhangi bir talepte bulunabilmesinin mümkün olmadığını, davacının etek, bluz tasarımı ile davalı müvekkili şirketin tasarımı arasında ciddi farklar bulunduğunu, davacının tasarımının ayırt edicilik vasfını haiz olmadığı için Fikri ve Sınai Mülkiyet Mevzuatına göre korunamayacağını, davacıya ait Etek, Bluz tasarımıyla müvekkili şirkete ait tasarım arasındaki belirgin farklılık nedeni ile dava konusu olayda haksız rekabet halinden bahsedilmesinin mümkün olmadığını ayrıca tasarım hakkına tecavüz yahut haksız rekabet söz konusu olmayan bir olayda maddi ya da manevi tazminat talebinde bulunulamayacağını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep ettiği, 6769 sayılı yasa gereği tasarım tescilinden doğan koruma hakkının sadece yenilik ve ayırt edicilik unsuruna sahip olan tasarımlara verildiğini, bu iki unsurun tescil şartı olarak öngörüldüğünü, davacı yanın … (9.1 ve 14.1) nolu tasarımının SMK’nın 59.madesi uyarınca yenilik ve ayırt edicilik unsurunu taşımadığını, dava konusu bu ürünün piyasada uzun süredir kullanılan ve tescil tarihinden önce piyasada bulunan yenilik ve ayırt ediciliği olmayan harcı alem bir model olduğunu, piyasada “basic (basit-temel) model olarak nitelendirilen ürünün davacıya münhasır olduğundan söz edilemeyeceğini beyanla dava konusu tasarımlar yeni ve ayırt edici olmadığından hükümsüzlük şartlarının oluştuğunu, … ve 14 nol tasarımların iptaline, hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep ve karşı dava ettiği anlaşılmıştır.
Davacı-karşı davalı vekilinin cevaba cevap ve karşı davaya cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin tasarımlarının yenilik ve ayırt edicilik özelliği taşıdığını, davalı-karşı davacı tarafın uyuşmazlık konusu tasarımların tescil tarihi olan 16.04.2019 dan önceki bir tarihe ait olduğunu iddia ettiği instagram satış sayfalarından alınan tasarımlar ile müvekkiline ait tescilli tasarımlar birbirleri ile karşılaştırıldığında küçük ayrıntılarda benzerlikler göstermelerine rağmen tasarımların bütünlük itibariyle birbirlerinden önemli ölçüde farklılık arz ettiğini, ayrıca söz konusu küçük benzerliklerin müvekkiline ait tasarımlar ile örnek tasarımların birbiri ile tamamen aynı olduğu sonucunu doğurmadığını, 6769 sayılı SMK’nin 56/4-b Maddesinde açıkça “…tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.” denildiğini, bununla birlikte davalı-karşı davacı tarafça gösterilen örnek tasarımlar ile müvekkiline ait orijinal tasarımların bilinçli müşteri tercihinde birebir aynı tasarım algısı oluşturabilecek nitelikte tasarımlar olmadığını beyanla asıl davanın kabulü ile karşı davanın reddine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Asıl dava 6769 Sayılı SMK kapsamında açılmış, endüstriyel tasarım hakkına tecavüzün tespiti, önlenmesi, durdurulması, maddi ve manevi tazminat talepli, karşı dava 6769 Sayılı SMK kapsamında açılmış endüstriyel tasarımın hükümsüzlüğü talebine ilişkindir.
Dosyada tarafların bildirdikleri tüm deliller toplanmış, TPMK kayıtları getirtilmiş ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak rapor alınmıştır.
Dosyaya sunulan 25.06.2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle”…Karşı davada; Davacı/karşı davalı … ‘na ait … no’lu çoklu endüstriyel tasarım tescil belgesindeki (9) no’lu tasarımın tescil tarihi itibarı ile yenilik ve ayırt edicilik özelliklerine sahip olduğu, Davacı/karşı davalı … ‘na ait … no’lu çoklu endüstriyel tasarım tescil belgesindeki (14) no’lu tasarımın tescil tarihi itibarı ile yenilik ve ayırt edicilik özelliklerine sahip olmadığı, Asıl davada; Davalı/karşı davacı …Şti. ‘ne ait iş yerinde tespit edilen, …web adresindeki videoda görünen davalı/karşı davacı tarafa ait olduğu belirtilen ürün ve dosyaya sunulu davalı/karşı davacı tarafa ait olduğu belirtilen ürün numunelerinin, davacı/karşı davalıya ait …- (9) ve (14) tescil no’lu endüstriyel tasarımlar ile ayniyat derecesinde benzer oldukları, tespit tarihi itibariyle koruma kapsamında oldukları, davacı/karşı davalının …- (9) tescil no’lu bluz ürününden muhtemel zararının 40.500,00 TL olabileceği…” sonuç ve kanaatinin bildirildiği anlaşılmıştır.
GEREKÇE
Asıl dava, tasarıma tecavüzün tespiti, önlenmesi, durdurulması ile Maddi ve Manevi Tazminat istemine ilişkin olup, karşı dava ise, asıl dosya davacısına ait …-9,1 ve 14,1 numaralı tasarımlarının hükümsüzlüğü istemine ilişkindir.
TPMK kayıtlarından, davacı/ karşı davalı’ya ait …numaralı çoklu endüstriyel tasarım belgesindeki tasarımların başvuru ve tescil tarihi 16/04/2019 olup, tasarımların 02-02 locarno sınıfında tescilli oldukları görülmüştür. Dava sürecinde davaya konu (9) ve (14) no’lu tasarımlar hakkında TPMK nezdinde yayıma itiraz edilmiş ve TPMK Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu tarafından …no’lu tasarım tescilinin iptaline … (9) no’lu tasarımın devamına karar verdiği görülmüştür.
Davalıya ait iş yerinde mahkememizin 2019/120 D. İş sayılı tespit dosyası üzerinden yapılan incelemede, davaya konu ürünlerin bluz ve etek olarak iki parça takım halinde çalışıldığı, bluzun her iki üründe de, ön ortadan dikişli ve patlı çalışıldığı, pat kenarlarına kendi kumaşından biye çekildiği, ön ortasında geçişli bir düğüm olduğu, kol kısmının manşetli geniş balon kol çalışılmış olduğu, yakanın kapalı hakim yaka çalışılmış olduğu, eteğin her iki üründe de, belden kemerli, daire etek görünümü oluşturacak şekilde çalışıldığı tespit edilmiş, davacı/ karşı davalıya ait … tescil numaralı çoklu tasarım dosyası kapsamında ki 9,1 ve 14,1 numaralı modellerin karşı taraf iş yerinde 3 renk 8 mav, pudra, pembe) her renkten 4 takım toplamda 12 takım birebir aynı model ve aynı tasarım olarak tespit edilmiştir. Ayrıca… isimli linkteki tasarım ile davacı/ karşı davalıya ait tescilli tasarımların karşılaştırılmasında taraf ürünlerinin tasarım bütünlüğü açısından benzer ve bilinçli tüketici tercihinde birebir aynı tasarım algısı oluşturacak nitelikte olduğu tespit edilmiştir.
Dava konusu uyuşmazlığa ilişkin uygulanacak mevzuat bakımından kısa bir açıklama yapmak gerekirse; 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununa (SMK) göre Tasarım; ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür.
6769 sayılı SMK’da tescilli tasarımların korunma şartları belirlenmiştir. Tasarım ve ürün; Madde 55- (1)Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Yenilik ve ayırt edicilik; Madde 56- (1)Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur. (4)Bir tasarımın aynısı; a)Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir. (5)Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; a)Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir. (6)Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır. Madde 57- (1)Kamuya sunma; sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya benzer amaçlı faaliyetleri kapsar. Tasarımın gizlilik şartıyla üçüncü bir kişiye açıklanması kamuya sunma sayılmaz. (2)Koruma talep edilen bir tasarım, başvuru tarihinden veya rüçhan talebi varsa rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez. Madde 58- (1)Tasarım sahibi, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı bu Kanundan doğan haklarını kullanabilir. (2)Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır… Madde 59- (1)Tasarımdan doğan haklar münhasıran tasarım sahibine aittir. Üçüncü kişiler, tasarım sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz ya da bu tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunamaz. (2)Tescilsiz tasarım, sahibine birinci fıkrada belirtilen fiilleri engelleme hakkını sadece korunan tasarımın aynısının veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kopyalanarak alınması hâlinde verir. Korunan tasarımın kendi tasarımından önce kamuya sunulduğunu makul yollarla bilmesi mümkün olmayan bir tasarımcı tarafından bağımsız olarak yapılan tasarımın koruma kapsamındaki tasarımdan kopyalanmış olduğu kabul edilmez.
Aynı yasanın “Tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiller” başlıklı 81. Maddesi; “(1)Aşağıda belirtilen fiiller tasarım hakkına tecavüz sayılır: a)Tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak. b)Tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek. c)Tasarım hakkını gasp etmek. (2)Başvuru, 65 inci maddeye göre tescil edilerek yayımlandığı takdirde, tescil sahibi, tasarım hakkına yönelik olarak bu maddede sayılan tecavüzlerden dolayı hukuk davası açma hakkına sahiptir. Tecavüz eden, başvurudan ve kapsamından haberdar edilmişse başvurunun yayımlanmış olmasına bakılmaz. Tecavüz edenin kötüniyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa yayımdan önce de tecavüzün varlığı kabul edilir. (3)Koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, bu maddede sayılan fiilleri tasarım hakkına tecavüz olmaktan çıkarmaz. (4)Tescilsiz tasarımlar için, tasarım 57 nci maddeye göre kamuya sunulduğu takdirde, hak sahibi, tasarım hakkına yönelik ihlallerden dolayı dava açmaya yetkilidir.” hükümlerine amirdir.
Kanunun 149.maddesinde “Sınai mülkiyet hakkı tecavüze uğrayan hak sahibi, mahkemeden aşağıdaki taleplerde bulunabilir: a)Fiilin tecavüz olup olmadığının tespiti. b)Muhtemel tecavüzün önlenmesi. c)Tecavüz fiillerinin durdurulması. ç)Tecavüzün kaldırılması ile maddi ve manevi zararın tazmini. d)Tecavüz oluşturan veya cezayı gerektiren ürünler ile bunların üretiminde münhasıran kullanılan cihaz, makine gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde elkonulması. e)(d) bendi uyarınca elkonulan ürün, cihaz ve makineler üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması f)Tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle masraflar tecavüz edene ait olmak üzere (d) bendine göre elkonulan ürünler ile cihaz ve makine gibi araçların şekillerinin değiştirilmesi, üzerlerindeki markaların silinmesi veya sınai mülkiyet haklarına tecavüzün önlenmesi için kaçınılmaz ise imhası. g)Haklı bir sebebin veya menfaatinin bulunması hâlinde, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilan edilmesi veya ilgililere tebliğ edilmesi” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
Yine “Tazminat” başlıklı 150. Maddesine göre “(1)Sınai mülkiyet hakkına tecavüz sayılan fiilleri işleyen kişiler, hak sahibinin zararını tazmin etmekle yükümlüdür. (2)Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edilmesi durumunda, hakka konu ürün veya hizmetlerin, tecavüz eden tarafından kötü şekilde kullanılması veya üretilmesi, bu şekilde üretilen ürünlerin temin edilmesi yahut uygun olmayan bir tarzda piyasaya sürülmesi sonucunda sınai mülkiyet hakkının itibarı zarara uğrarsa, bu nedenle ayrıca tazminat istenebilir. (3)Hak sahibi, sınai mülkiyet hakkının ihlali iddiasına dayalı tazminat davası açmadan önce, delillerin tespiti ya da açılmış tazminat davasında uğramış olduğu zarar miktarının belirlenebilmesi için, sınai mülkiyet hakkının kullanılması ile ilgili belgelerin, tazminat yükümlüsü tarafından mahkemeye sunulması konusunda karar verilmesini mahkemeden talep edebilir. ” yasanın “Yoksun kalınan kazanç” başlıklı MADDE 151- (1)Hak sahibinin uğradığı zarar, fiili kaybı ve yoksun kalınan kazancı kapsar. (2)Yoksun kalınan kazanç, zarar gören hak sahibinin seçimine bağlı olarak, aşağıdaki değerlendirme usullerinden biri ile hesaplanır: a)Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir. b)Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin elde ettiği net kazanç. c)Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin bu hakkı bir lisans sözleşmesi ile hukuka uygun şekilde kullanmış olması hâlinde ödemesi gereken lisans bedeli. (3)Yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında, özellikle sınai mülkiyet hakkının ekonomik önemi veya tecavüz sırasında sınai mülkiyet hakkına ilişkin lisansların sayısı, süresi ve çeşidi, ihlalin nitelik ve boyutu gibi etkenler göz önünde tutulur. (4)Yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında, ikinci fıkranın (a) veya (b) bentlerinde belirtilen değerlendirme usullerinden birinin seçilmiş olması hâlinde, mahkeme ürüne ilişkin talebin oluşmasında sınai mülkiyet hakkının belirleyici etken olduğu kanaatine varırsa, kazancın hesaplanmasında hakkaniyete uygun bir payın daha eklenmesine karar verir. (5)Mahkeme, patent haklarına tecavüz hâlinde, patent sahibinin bu Kanunda öngörülen patenti kullanma yükümlülüğünü yerine getirmemiş olduğu kanaatine varırsa yoksun kalınan kazanç, ikinci fıkranın (c) bendine göre hesaplanır. (6)Coğrafi işarete veya geleneksel ürün adına tecavüz hâlinde bu madde hükmü uygulanmaz.” hükümlerine amirdir.
Somut olaya tekrar dönüldüğünde, mahkememizce uyuşmazlık konusu tecavüz iddialarından önce davalı/ karşı davacının açmış olduğu, davacı / karşı davalıya ait … tescil numaralı 9 ve 14 numaralı tasarımlarına ilişkin benzerlik incelemesi, bilgilenmiş kullanıcı nezdinde ayırt edilebilir olup olmadığı, mutlak yenilik kriterlerine haiz olup olmadığı iddiaları bakımından hükümsüzlük incelemesi yapılması gerekmiştir.
Karşı dava bakımından davacı/ karşı davalının tasarmlarının yeni ve ayırt edici nitelikte olup olmadığının değerlendirilmesi
Öncelikle dava konusu tasarımlardan …- 9 numaralı tasarım bakımından yapılan incelemede, dosya kapsamında alınan D. İş dosyası ve tarafların sunmuş oldukları yeni deliller bağlamında tasarım konusunda uzman teknik bilirkişilerce yapılan değerlendirmede davacı/ karşı davalıya ait… tescil no’lu endüstriyel tasarım belgesindeki (9) no’lu tasarım ile… web adresinde yer alan instagram paylaşımındaki ürün tasarımının, tasarımlarda kullanılan öğelerin, bluz öğelerinin yaka, kol ve gövde unsurlarının birbirlerine ve tasarımın geneline göre olan biçimlendirmelerinin farklı oldukları, tasarımcının esinlenme serbestiyetini fazla kullandığı, tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılık olduğu, bu nedenle birbirleri ile farklı olarak algılanacakları sonucuna varılmıştır. İnternet veritabanı üzerinde bilirkişilerce yapılan incelemelerde davaya konu tasarımın yeni ve ayırt edici olmadığına dair kıyaslama yapılabilecek tarih bilgisi içeren bir tasarım görseline ulaşılamadığı tespiti karşısında, tasarımın dosyadaki bilgi ve belgeler kapsamında yenilik vasfı devam ettiği kanaatine ulaşılmıştır.
Bir diğer dava konusu …numaralı tasarım bakımından yapılan incelemede, dosya kapsamında alınan D. İş dosyası ve tarafların sunmuş oldukları yeni deliller bağlamında tasarım konusunda uzman teknik bilirkişilerce yapılan değerlendirmede davacı/ karşı davalıya ait … tescil no’lu endüstriyel tasarım belgesindeki (14) no’lu tasarım ile … web adresinde yer alan instagram paylaşımındaki ürün tasarımının bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılık bulunmadığı, bu nedenle birbirleri ile benzer olarak algılanacakları, davaya konu …-14 no’lu tasarımın tescil tarihi itibari ile yenilik ve ayırt edicilik özelliklerine sahip olmadığı sonucuna varılmıştır.
Tüm bu nedenlerle dosya kapsamında alınan mahkememizin … D. İş sayılı tespit dosyası üzerinden yapılan inceleme, tarafların sunmuş oldukları deliller, eski tarihli sosyal medya paylaşımları, teknik bilirkişilerce yapılan inceleme sonucunda davacı/ karşı davalıya ait … numaralı tasarım bakımından hükümsüzlük şartlarının oluştuğu, … numaralı tasarım bakımından ise hükümsüzlük şartlarının oluşmadığı sonucuna varılmıştır.
Asıl Dava’ya İlişkin Tecavüz İddiası Bakımından Yapılan İnceleme
Dava konusu tasarımlardan …numaralı tasarım bakımından yapılan incelemede, davacı/karşı davalı tarafa ait… tescil no’lu endüstriyel tasarım belgesindeki (9) no’lu tasarım ile … web adresindeki videoda görünen davalı/karşı davacı tarafa ait olduğu belirtilen ürün, mahkememizin … Değişik iş Dosyası Kapsamında Yapılan tespit esnasında davalı/karşı davacı tarafa ait iş yerinde tespit edilen ürün, davalı/karşı davacı tarafa ait olduğu belirtilen ürünlerinde bulunan unsurların birbirleri ile ve tasarımın genel görünümüne göre benzer oldukları, tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılık bulunmadığı, bu nedenle birbirleri ile aynı olma derecesinde benzer olarak algılanacakları sonucuna varılmıştır.
Dava konusu tasarımlardan …numaralı tasarım bakımından yapılan incelemede, davacı/karşı davalı tarafa ait …tescil no’lu endüstriyel tasarım belgesindeki (14) no’lu tasarım ile …web adresindeki videoda görünen davalı/karşı davacı tarafa ait olduğu belirtilen ürün ve davalı/karşı davacı tarafa ait olduğu belirtilen ürünlerinde bulunan unsurların birbirleri ile ve tasarımın genel görünümüne göre benzer oldukları, tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılık bulunmadığı, bu nedenle birbirleri ile aynı olma derecesinde benzer olarak algılanacakları sonucuna varılmışsa da, hükümsüzlük incelemesine konu işbu tasarım bakımından yukarıda yapılan açıklamalar dikkate alındığında, mezkur tasarımın tescil tarihi itibari ile yenilik ve ayırt edicilik kriterlerine sahip olmadığına dair tespitler karşısında … numaralı tasarım bakımından davalı kullanımlarının tecavüz teşkil etmediği kanaatine varılmıştır.
Tüm bu nedenlerle davalı’nın iş yerinde ve internet kullanımlarında yapılan tespitte davalı ürünlerinin, davacıya ait tescilli tasarımlar ile karşılaştırılması sonucunda davalı ürünlerinin genel kalıp ve görünüm özelliği ve detaylar yönünden bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar bulunmadığı, tasarımlar arasında ayırt edicilikten ziyade tasarım bütünlüğü açısından benzerlik bulunduğu, bu sebep ile genel görünümlerinin ayırt edilemeyecek derecede benzer özellikler taşıdığı anlaşılmıştır. Toplanan delilere göre davalının davacıya ait … ve 14 numaralı tescilli tasarımlarına tecavüz tespit edilmiş ise de, yukarıda da açıklandığı üzere karşı dava bakımından hükümsüzlük incelemesine konu … numaralı tasarım bakımından mezkur tasarımın tescil tarihi itibari ile yenilik ve ayırt edicilik kriterlerine sahip olmadığına dair tespitler karşısında…numaralı tasarım bakımından davalı kullanımlarının tecavüz teşkil etmediği kanaatine varılmış, davalı kullanımlarının, davacıya ait … numaralı tasarım hakkına tecavüzün tespitine, durdurulmasına, önlenmesine karar verilmesi gerekmiştir.
Tazminat Talepleri Bakımından Yapılan İnceleme
Davacının talebinin 6769 sayılı kanunun 151/2-a maddesi uyarınca ” Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir” yöntemine göre olduğu, bu doğrultuda mezkur madde uyarınca, somut olayın özelliklerine, tarafların mali kapatesine, tasarımın tescil,ilan ve kullanım tarihine göre ve TBK hükümlerine göre; tasarımın tescil tarihi, ele geçen ürün kapsamına ve tarafların aynı alanda çalışması nedeniyle hesaplanan maddi tazminatın, gelen mali kayıtlar ,tarafların ticari kapasitesi, tarafların salt bu tasarımı satarak ticari kazanç elde eden işletme olmadıkları, farklı bir çok ürün grubunda ticari faaliyet göstermeleri gözetildiğinde muhasip bilirkişi tarafından davalıya ait 2018/ 2019 yıllarına ait ticari defter ve kayıtlar üzerinden yapılan hesaplama sonucunda, tecavüze konu … numaralı tasarım bakımından belirlenen 40.500 TL tutarın TBK hükümlerine göre hak ve nesafet ilkesine uygun bulunduğundan mahkememizce ıslah talebi doğrultusunda bu bedele hükmedilmiştir.
Davalının eylemi haksız olduğundan, tasarıma tecavüzü sonucu, davacı tasarım sahibinin piyasada edindiği imaj ve güvenden oluşan manevi ticari varlığında meydana gelen kayıp ve zararlar ile uzun süren çabalarla yaratılan imajının zedelenmesi nedeniyle manevi tazminat isteminin yerinde olduğu, davalının basiretli tacir gibi davranmayarak, gerekli izni almaksızın davacı tasarımını kullanması davacı adına tescilli tasarımı ticari faaliyetlerinde kullanmaya devam etmesi kusurlu bir davranış olup, izinsiz olarak davacıya ait tasarımın kullanılması suretiyle oluşan haksız eylemin manevi tazminatı da gerektirdiği sonucuna ulaşılmış bu nedenle tarafların mali verilerinden dosyaya yansıyan ekonomik durumları,. manevi tazminatın sebepsiz zenginleşme aracı olamayacağı gözetilerek 10.000 TL Tazminata hükmedilmiş, fazlaya ilişkin kısım reddedilmiştir.
Tüm dosya kapsamı, sunulan deliller, TPMK kayıtları, D. İş dosyası, denetime elverişli bilirkişi raporu bir bütün olarak değerlendirildiğinde, karşı dava yönünden davanın kısmen kabulü ile, davacı karşı davalıya ait … numaralı çoklu endüstriyel tasarım tescil belgesindeki 14 numaralı tasarımın hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine, fazlaya ilişkin istemin reddinedavalı kullanımlarının davacı adına TPMK nezdinde … numarası ile tescilli endüstiriyel tasarım hakkına tecavüz teşkil ettiğinin tespitine, önlenmesine, durdurulmasına, fazlaya ilişkin istemin reddine, maddi tazminat yönünden davanın kabulü ile, bedel artırım dilekçesi doğrultusunda 40.500,00 TL tazminat bedelinin 30/05/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişik oranlardaki ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, manevi tazminat yönünden davanın kısmen kabulü ile, 10.000,00 TL tazminat bedelinin 30/05/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişik oranlardaki ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, davacı/ karşı davalının tescilli ürününe tecavüz eyleminin gerçekleşmesi karşısında hukuki yararı bulunduğu gerekçesi ile hükmün ilanına karar vermek gerekmiş aşağıdaki şekilde hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM :Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-a)Asıl davanın KISMEN KABULÜ İLE, davalı kullanımlarının davacı adına TPMK nezdinde … – (9) numarası ile tescilli endüstiriyel tasarım hakkına tecavüz teşkil ettiğinin tespitine, önlenmesine, durdurulmasına, fazlaya ilişkin istemin reddine,
b)Maddi tazminat yönünden davanın kabulü ile, bedel artırım dilekçesi doğrultusunda 40.500,00 TL tazminat bedelinin 30/05/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişik oranlardaki ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
c)Manevi tazminat yönünden davanın kısmen kabulü ile, 10.000,00 TL tazminat bedelinin 30/05/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişik oranlardaki ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
d)Karar kesinleştiğinde hüküm özetinin tirajı en yüksek üç gazeteden birinde masrafı davalıya ait olmak üzere ilanına,
e) Mahkememizin 2019/120 D. İş sayılı dosyasında verilen tedbir kararının devamına,
f)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 3.449,66 TL karar harcından peşin yatırılan 1.203,98 TL’nin mahsubu ile kalan 2.245,68TL bakiye karar harcının davalı-karşı davacıdan tahsili ile Hazine’ye irat kaydına,
g)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen endüstiriyel tasarım hakkına tecavüzün tespitine, önlenmesi, durdurulması talepleri yönünden davacı-karşı davalı vekili yararına hesap olunan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalı-karşı davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacı-karşı davalıya verilmesine,
ğ)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden davacı-karşı davalı vekili yararına hesap olunan 6.065,00 TL vekalet ücretinin davalı-karşı davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacı-karşı davalıya verilmesine,
h)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kabul edilen manevi tazminat talebi yönünden davacı-karşı davalı vekili yararına hesap olunan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalı-karşı davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacı-karşı davalıya verilmesine,
ı)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca reddolunan manevi tazminat talebi yönünden davalı-karşı davacı vekili yararına hesap olunan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacı-karşı davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalı-karşı davacıya verilmesine,
i)Davacı-karşı davalı tarafından yapılan: 2.250,00 TL bilirkişi ücreti, 99,30 TL posta gideri olmak üzere toplam 2349,30 TL yargılama giderinin kabul ve red oranına göre hesap olunan 1.682,83 TL ve 1.248,38 TL harç (peşin+başvuru+ıslah) olmak üzere toplam 2.931,21TL yargılama giderinin davalı-karşı davacıdan alınarak davacı-karşı davalıya verilmesine, kalan kısmının davacı-karşı davalı üzerinde bırakılmasına,
2-Karşı dava yönünden davanın KISMEN KABULÜ İLE, davacı karşı davalıya ait …. numaralı çoklu endüstriyel tasarım tescil belgesindeki 14 numaralı tasarımın hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
a)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 59,30 TL karar harcından peşin yatırılan 44,40 TL’nin mahsubu ile kalan 14,90 TL bakiye karar harcının davalı-karşı davacıdan tahsili ile Hazine’ye irat kaydına,
b)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı-karşı davacı vekili yararına hesap olunan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacı-karşı davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalı-karşı davacıya verilmesine,
c)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı-karşı davalı vekili yararına hesap olunan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalı-karşı davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacı-karşı davalıya verilmesine,
3-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının talep halinde ve karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı, (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 23/02/2021

Katip …

Hakim …

Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında E-İmza ile imzalanmıştır.