Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/223
KARAR NO : 2021/258

DAVA : Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli)
DAVA TARİHİ : 25/04/2018
KARAR TARİHİ : 21/09/2021

Mahkememizde görülmekte bulunan Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin, Türk Edebiyatında en çok tanınan, okunan, Tanzimat Dönemi sonları da dâhil Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde “…” kabul edilen merhum şair ve yazar …’nın varisleri olduğunu, …’nın bütün eserleri üzerinde mali ve manevi hakların tamamının FSEK 19. ve 63. Maddeleri çerçevesinde müvekkillerine intikal ettiğini, davalı … ile müvekkilleri arasında akdedilen neşir mukaveleleri ile Cemiyete, muris …’nın eserlerinin basma hakkının tanındığını, davalı tarafın, müvekkillerinin hak sahibi olduğu kitapları basıp çoğalttığını, satışa sunduğunu ve müvekkillerine telif ücretlerini ödemediğini, Davalılarla imzalanan neşir mukavelelerinde müvekkillerine telif ücreti ödeneceği belirtildiği halde, davalı tarafından 2015 yılından beri ödenmediğini, bu duruma ilişkin olarak davalı tarafa 2015 yılında açılan dava neticesinde … 1.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … E., … K. Numaralı 14/12/2018 tarihli kararı ile, 09/05/2013 tarihinden 16/11/2015 tarihine kadar olan kısma ilişkin olarak müvekkilleri lehine telif ücreti alacağına hükmedildiğini, davalı …’nin müvekkillerinin murisi …’nın “…”, “…”, “…”, “…”, “…”, “…”, “…”, “…”, “…”, “…”, “…”, “…” , “…”, “…” isimli eserlerini basıp çoğalttığını, söz konusu eserlerle ilgili olarak Telif Hakları Genel Müdürlüğünden verilen bandrol talep ve taahhütnamelerinde 16.11.2015 tarihinden 27/03/2018 tarihine değin … tarafından 38.000 adet eserin basımının yapıldığının tespit edildiğini, davalının bu tarihten sonra da baskı ve satış yapmaya devam ettiğini, gerçek anlamada baskı sayısının tespitinin mümkün olmaması nedeni ile fazlaya ilişkin haklarını saklı tuttuklarından bahisle, tazminat miktarını davanın bu aşamasında belirleme imkanlarının bulunmadığını, dava konusu eserlerin davalı tarafından sözleşme hükümlerine riayet edilmeden telif ücretlerinin ödenmemesi suretiyle müvekkillerine ödenmesi gereken maddi tazminatın tespitine, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla bu bedele mahsuben şimdilik her bir müvekkili için 2.000 TL olmak üzere toplamda 10.000 TL maddi tazminatın her bir kitabın basım tarihinden itibaren işleyerek en yüksek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesine talep ve dava ettiği, 15.06.2021 tarihli talep arttırım dilekçesi ile de; 26.335,15 TL maddi tazminat alacağının her bir eserin basım tarihinden itibaren işleyecek en yüksek ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle; müvekkili …’nin sözleşmeyi telif haklarını, … mirasçılarına ödemediğinin doğru olmadığını, telif haklarını müvekkili Cemiyettin almadığını, davacıların Mahkeme’ye müracaat ederek, defalarca telif sözleşmelerinin iptali için sebep yaratmaya çalıştıklarını ve Mahkeme kararına dayalı telif ücretlerini icra konusu yaparak, ilamlı icra ile tahsil etmeyi tercih ettiklerini, davacıların en son telif ödemesini de, işbu davadan sadece 4 ay kadar önce, … 1. Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesinin, … E., … K., sayılı ve 14.12.2017 tarihli ilamını, icra konusu yaptıklarını … 11. İcra Müdürlüğü’nün …Esas sayılı dosyasından, ödenen 44.340 TL’sini tahsil cderek aldıklarını, Mezkur … 1.Fikri Sınai Mahkemesi’nin, …E.-…K.Sayılı Dava dosyasında, Müvekkili Cemiyetin Telif Ücretlerini ödemeye her zaman hazır olduğu beyanı ve hatta Mahkemeden defalarca “ödeme yeri” tayin etme talebinin mevcut olduğunu, davacı Mirasçıların bir önceki dönem içinde, ücret ödenmediğinden, telif sözleşmelerinin sona erdiğine ve telif ücretlerinin tahsiline yönelik davalarında; … 1. Fikri ve Sınai Mahkemesi … Esas, … Karar sayılı ilamı ile, telif sözleşmesinin sona erdiğine ve eserlerin çoğaltılıp yayınlanması talebinin reddine, hesaplanan telif ücretlerinin davacı mirasçılara ödenmesine karar verildiğini, bu telif ücretlerinin de icra yolu ile müvekkili Cemiyet’ten tahsil edildiğini, müvekkili Cemiyet’in T.C Bakanlar Kurulu kararı ile kamu menfaatine çalışan derneklerden olduğunu, sağlığında hiçbir şiir kitabı yayınlanmamış olan, yeni Türk Şiirinin en büyük üstadı olarak kabul ettiği ve vefatı üzerine tüm özel eşyasını mirasçılarından satın alınarak … adına özel müze kurulduğunu, 4’ü şiir 8’i nesir olmak üzere tüm şiir ve düz yazılarının, başında Cemiyetin ilk Müdürü …gibi bir Edebiyat Üstadının bulunduğu ekip ile kitaplaştırarak, elli seneyi aşkın bir zamandır, devamlı basım ve dağıtımlarını yapmak suretiyle, Türk Kültürüne ve Şiirine Hizmet etmeyi görev edindiğini, bir Kamu Menfaatini Hadim kuruluş olarak, davacı mirasçıların Kanuni ve Mukavelevi haklarına halel getirmesinin söz konusu olmadığını, nitekim İstanbul 4. Fikri ye Sınai Mahkemesi’nin 2008/147 Esas, 2012/144 Karar sayılı ilamı ile taraflar arasındaki mevcut telif sözleşmelerinin iptali davası reddedildiğini, “… ile … arasındaki telif sözleşmelerinin geçerli ve yürürlükte olduğunun tespitine” ve konu kitapların eserlerin Cemiyet tarafından Latin alfabesine çevrilip okunabilir hale getirilmesi, derlenmesi, yayınlanabilir hale getirilmesi gibi faaliyetler nedeniyle “FESK de yazılı mâli haklara sahip olduğunun tespitine” yani Müvekkili Cemiyetin bu eserler üzerinde, derleme/işleme eser sahibi sıfatını haiz olduğuna hükmettiğini, bütün bu safahata rağmen, müvekkili Cemiyetin “Telif Haklarını Alamadıklarından Dolayı” ikame edilen dava dilekçesini tebliğ alır almaz, … 10 Noterliğinin…tarih ve … Yevmiye sayılı ihtarnamesini, davalılara ve Kanuni vekillerine de keşide ederek, 2017 yılı hesap dönemi sonuna kadar, tahakkuk etmiş 18.479,12 TL telif ücretinin tahsil alınması yönünde davet ettiğini, hukuken de davacı tarafından bahsettiği Telif Sözleşmelerinde, ödeme zamanı ve yerinin gösterilmediğini, hal böyle olunca, dava ön şartı alarak, ödeme için öncelikle müvekkili Cemiyetin temerrüde düşmesi, yani alacağın muaccel hale getirilmesi-telif ücretlerinin talep edilmesi gerektiğini, ancak 50 yıla yakın zaman tarafların makul zamanlarda, Cemiyet merkezinde bir araya gelerek, veraset ilamları ve Telif gelirleri üzerinde mutabakat sağlayarak alış-verişlerini yaptıklarını, Bu oturmuş uygulamanın devam etmesi taleplerinin müvekkili Cemiyetin iyi niyet ve samimiyetinin göstergesi olduğunu, bir kez daha ihtarnamede belirtilen , “2015 yılı bakiyesi ile 2016 ve 2017 yılı hesap dönemi sonunda, yani 31.12.2017 tarihine kadar”, müvekkili …, … varislerine ödenecek meblağ; 18.479,12 TL davacılara hesap mutabakatı il! birikmiş telif ücretlerinin müvekkili Cemiyetten alınabileceğini, Mali Mevzuat gereğince Banka hesap numarası-iban bilgilerinin, veraset nispetleri ile birlikte tarafımıza, üdeme limatı ile birlikte, bildirilmesini talep ettiklerini, davacılar adına ve miras oranlarına göre bir bankada ödeme yeri tayinini talep etiklerini beyanla davanın reddine karar verilmesini talep ettiklerini bildirdiği anlaşılmıştır.
Dosyada tarafların bildirdikleri deliller toplanmış, özel ve teknik bilgi gerektirmesi nedeniyle bilirkişi heyeti oluşturularak raporları alınmıştır.
Dosyaya sunulan 05.07.2019 tarihli bilirkişi raporunda özetle”…Davacı tarafından, incelemeye sunulan yukarıda dökümü yapılan 2015-2018 mali dönemine ilişkin ticari defterlerinin, ait olduğu yılda yürürlükte olan TTK ve VUK hükümlerine göre tutulduğu, yasal süreleri içerisinde açılış ve kapanış tasdiklerinin yaptırılmış olduğu görülmüş olmakla, delile dayanan taraf lehine delil niteliğinde olup olmadığının takdirinin Mahkemede olduğu, dava konusu … eserlerine ilişkin olarak davacı tarafın hak etmiş olduğu ücretin 26.335,15 TL olarak hesap edildiği, davalı tarafın 07.02.2019 tarihli dekont ile inceleme konusu 16.11.2015-2016-2017 yıllarına ilişkin mahkeme veznesine 18.480,00 TL ödemesinin yapılmış olduğu…” sonuç ve kanaatinin bildirildiği, 21.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda özetle “…Bilirkişi Heyetimize “Davalı tarafın yapmış olduğu genel giderlerin ne olduğunun incelenmesi ve genel giderlerin davacıların murisine ait kitapların kazancından düşülüp düşülemeyeceğinin incelenerek ayrıntılı bir şekilde belirtilmesi istenmiş olup bu konu ile ilgili olarak dosya muhteviyatı üzerinden yapmış olduğumuz inceleme sonucunda; davalı tarafın yapmış olduğu genel giderlerden hangilerinin …’nın kitaplarına yönelik giderler olduğu hakkında dosyada bu türden bir beke ve bilginin bulunmadığı, dava dosyasında bulunan Kurumlar Vergisi Beyannamelerinin eklerindeki Gelir Tablolarında Genel Giderlerin ayrıntılı olarak değil Toplam Bakiye olarak görüldüğü, dosya muhteviyatında fotokopisi bulunan … ile …varisleri arasında 11/02/1959 tarihinde yanılan sözleşmenin ilgili maddelerine göre; u Eserleri bastırmak, neşretmek ve dağıtıp satmak kin gereken sermaye ve masraflar … tarafından temin edilecektir ” satış neticesinde elde edilecek gayrisafi hasılattan yukarıda bahsedilen sermaye ve masraflar düşüldükten sonra kalan kısmın yarısı varislere aittir ” şeklinde olduğu. Bahsedilen masraflarla kastedilen …’ya ait eserlere yapılan tüm masraflar olduğu, bu miktarın tespiti için yapılan hesaplamanın … tarafından yanılan tüm kitap satışlarının içerisinde …’nın eserlerinin payının ne kadar olduğunun hesabının … eserlerinin satışlarından elde edilen hasılat / Cemiyet tarafından yapılan tüm kitap satışları hasılatı şeklinde olduğu, dosya muhteviyatında “genel gider olarak” gösterilmiş olan, davacıların telif alacaklarından düşülen “genel giderlerin” kitap hasım sürecindeki giderler olmadığı, takdir ve değerlendirme Mahkemeye ait olmak üzere Hesaplamada davacıların murisine ait kitapların kazancından bu kitaplara ait genel giderlerin düşülebileceği, muhasebe hesapları dönemsel tutulduklarından 1 Mali Yıl, 1 Takvim Yılını, diğer bir deyişle yılbaşından yıl sonuna kadar olan dönemi kapsadığından bazı yıllar giderler fazla olunca o yıla ait kazancın negatif çıkabileceği…” sonuç ve kanaatinin bildirildiği, 08.01.2021 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle”…Davalı tarafın yapmış olduğu genel giderlerin neler olduğunun incelenmesi ve genel giderlerin davacıların murisine ait kitapların kazancından düşülüp düşülemeyeceğinin incelenerek ayrıntılı bir şekilde belirtilmesi istenmiş olup bu konu ile ilgili olarak, dava konusu dönem itibariyle yerinde yapılan incelemede …nin Genel Satışlarının içerisinde … kitaplarının da bulunduğu, bu kitapların genel giderlerdeki payı için … kitap satışlarının genel satışlara oranlandığı bu şekilde genel giderlerin …’nın kitaplarımın satışları içerisindeki payının oranı bulunarak genel giderler (Matbaa ve Bandrol Ücretlerinin bu genel giderler içerisinden tenzil edildikten sonra kalan tutar) içindeki …’ya düşen payın bulunduğu, Hesaplamanın özetle; “…) – Genel Giderlerden (Bandrol Giderleri Hariç) … Kitaplarına Düşen Pay” olarak yapıldığı dolayısıyla yapılması gerektiği gibi hesaplanan … gelirlerinin yarısının varislere düşen pay olarak bulunduğu, 2016 Yılı, 2017 Yılı ve 24.04.2018 Tarihi itibariyle varislere düşecek tutarların aşağıdaki gibi hesaplanarak bulunduğu, Varislere Düşün Bedel karşılıklarının 2016 yılı:-1.451,73, 2017 yılı:19.529,31, 24.04.2018 tarihinde: 7.875,31 olduğu, Bandrol giderleri olmadan net genel giderlerin 31.12.2016 da113.801,93, 31.12.2017 tarihinde 73.487,83 olduğu, 24.04.2018 tarihinde 25.213,46 şeklinde olduğu, çeşitli giderler olarak görülen ödemelerin, … GİDERLERİ … Ticaret Odası aidat + faaliyet belgesi, …- poşet ambalaj malzemesi,…LTD ŞTİ yazar kasa arıza/servis bedeli, …-ambalaj malzemesi, … ŞTİ kitap teşhir / ambalaj malzemesi, …- içme suyu,…ambalaj malzemesi, … tüketim malzemesi. … MAKBUZU … Ticaret Odası / aidat+ faaliyet belgesi, …LTD ŞTİ tüketim malzemesi, …ambalaj malzemesi, … ambalaj malzemesi, … ambalaj malzemesi, … ŞTİ ambalaj malzemesi, … A.Ş tüketim malzemesi, … A.Ş tüketim malzemesi, …tüketim malzemesi, …ambalaj malzemesi olarak yapıldıklarının görülmüş olduğu…” sonuç ve kanaatinin bildirildiği anlaşılmıştır.
KANAAT VE GEREKÇE
Dava, 5846 Sayılı FSEK hükümleri uyarınca açılmış telif ücreti alacağına ilişkin alacak talepli davadır.
Muris … mirasçıları ile davalı … arasında imzalanan 29/11/1958, 11/02/1959 ve 16/12/1964 tarihli neşir mukaveleleri doğrultusunda davalıya, muris’in eserlerinin basılması bakımından mali haklar devredilmiştir.
Davacı taraf, 16/11/2015 tarihinden 27/03/2018 tarihine kadar ki dönem bakımından tespit edebildikleri 38.000 adet eserin basımının ve satışının yapıldığını, telif ücreti ödenmeyen bu döneme ilişkin telif alacağının bulunduğunu, mahkemece tespit edilen basım ve satış sayısının daha fazla olması halinde bu bedele hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı taraf ise, dava dilekçesinin tebliği ile birlikte … 10. Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye numaralı ihtarname ile, tahakkuk eden 18.479,12 TL telif ücretinin tahsil alınmasına dair davacılara davet gönderdiğini beyan etmiştir. Nitekim 31/10/2019 tarihli ön inceleme duruşmasında da davalı vekiline tespit etmiş oldukları, telif ücretini mahkeme veznesine depo etmesi için süre verilmiş, davalı tarafça da 07/02/2019 tarihli dekont incelemesinden de anlaşıldığı üzere 18.480,00 TL’nin mahkeme veznesine depo edildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce basımı ve satışı yapılan eserlere ilişkin depo edilen kısım dışında davacıların hakettikleri herhangi bir ücretin olup olmadığı, olması halinde bunun ne kadar olabileceğinin tespiti bakımından dosya bilirkişiye tevdii edilmiş, bilirkişilerce 2015-2018 mali dönemine ilişkin ticari defter ve kayıtların yerinde ayrıntılı incelenmesi neticesinde dava konusu … eserlerine ilişkin olarak davacıların hak etmiş oldukları ücretin 26.335,15 TL olduğu tespit edilmiştir.
Davacıların itirazları doğrultusunda telif ücretinden tenzil edilmesi gereken genel üretim giderleri kapsamında, özellikle …’nın eserleri yönünden gider hesaplaması yapılması, taraflar arasında akdedilen 1959 tarihli sözleşme nazara alınarak yeniden hesaplama yaptırılmış ise de, 05/07/2019 tarihli raporda belirtilen sonuç değişmemiştir.
Davalı tarafça bilirkişi raporu ile belirlenen tutarın beklenilmeksizin 21/05/2021 tarihinde davacılar vekiline ait hesaba yatırıldığı görülmüştür.
Tüm dosya kapsamı, toplanan delliler ve denetime elverişli bilirkişi raporları bir bütün olarak değerlendirildiğinde; taraflar arasında akdedilen neşir mukavelesinden kaynaklanan 16/11/2015 tarihinden, dava tarihi olan 25/04/2018 tarihine kadar olan döneme ilişkin …eserlerine ilişkin davacıların haketmiş olduğu telif ücretinin 26.355,15 TL olduğunun tespitine, tespit edilen bu bedelin tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla davalıdan alınarak davacılara verilmesine, davalı tarafından dava konusu telif ücretlerine ilişkin yapılan ödemelerin tespit edilen dava konusu bedelden mahsup edilmesine, davacılara ait telif bedellerinin davanın açılması ile birlikte davalı tarafından derhal ödendiği, telif sözleşmesinde ödeme yerinin gösterilmemesi nedeni ile davalının temerrüde düşmediği, davalının, davanın açılmasında kötü niyeti bulunmadığına kanaat getirilerek faize hükmedilmemiş, anılan nedenlerle davanın kabulüne karar vermek gerekmiş aşağıdaki şekilde hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM :Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın KABULÜ İLE, taraflar arasında akdedilen neşir mukavelesinden kaynaklanan 16/11/2015 tarihinden, dava tarihi olan 25/04/2018 tarihine kadar olan döneme ilişkin … eserlerine ilişkin davacıların haketmiş olduğu telif ücretinin 26.355,15 TL olduğunun tespitine, tespit edilen bu bedelin tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla davalıdan alınarak davacılar verilmesine, davalı tarafından dava konusu telif ücretlerine ilişkin yapılan ödemelerin tespit edilen dava konusu bedelden mahsup edilmesine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 1.798,95 TL karar harcından peşin yatırılan (peşin+ıslah) 630,78 TL’nin mahsubu ile kalan 1.168,17TL bakiye karar harcının davalıdan tahsiline,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacılar vekili yararına hesap olunan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacılara verilmesine,
4-Davacılar tarafından yapılan: 2.717,00 TL bilirkişi ücreti, 210.00 TL posta gideri olmak üzere toplam 2.927,00 TL ve 656,78 TL harç (peşin+başvuru+ıslah) olmak üzere toplam 3.583,78 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
5-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
6-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının talep halinde ve karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı, (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 21/09/2021

Katip …

Hakim …

Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında E-İmza ile imzalanmıştır.