Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/100
KARAR NO : 2018/27

DAVA : FSEK- Maddi ve Manevi Tazminat
DAVA TARİHİ : 05/05/2015
KARAR TARİHİ : 19/02/2018

Mahkememizde görülmekte bulunan Fikir ve Sanat Eseri Kanunundan kaynaklanan maddi ve manevi tazminat talepli davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
DAVA:
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin …’in varisleri olduğunu, …’e ait olan “…” adlı şiirin, izinsiz olarak … tarafından bestelenip … Şirketi tarafından “…” başlığıyla ve eser sahibinin adı da değiştirilerek … adına gösterilerek CD’ye kaydedilip satıldığı iddiasıyla, sözkonusu şiirin davalı … Limited Şirketi tarafından yapılmış olan “…” adlı dizide yine izinsiz olarak kullanıldığını, her iki şirkete de noter aracılığıyla ihtarname gönderildiğini belirterek maddî ve manevî tazminat talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; söz konusu şiirin …’e değil; …’a ait olduğunu, … tarihinde yayımlanan …’da yer aldığını, miras yoluyla ancak mali hakların mirasçılara geçebileceğini, manevi tazminat talep edilemeyeceğini, MESAM kayıtlarına göre kullanımda bulunulduğunu belirterek açılan davanın reddini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava 5846 sayılı kanunun 68 ve 70/1 fıkrası uyarınca açılmış maddi ve manevi tazminat talepli davadır.
Tarafların dosyada bildirdikleri tüm deliller toplanmış, davacı vekilince murise ait veraset ilamı dosyaya sunulmuş, Kültür Bakanlığı’ndan tescil belgesi ve bandrol bilgileri getirtilmiş, kullanıma ilişkin MESAM’ dan kayıtlar getirtilmiş, bilirkişi incelemesi yapılarak rapor alınmıştır. Mesam tarafından dosyaya gönderilen 07.09.2015 tarihli cevabi yazıda “Mesam veri tabanında ilk satırı … isimli eserin sözlerinin …, Bestesinin … adına kayıtlı olduğu, … varis temsilcisi … tarafından eser bildirim formunun birliğe sunulmuş olduğu, … Valiliği … Devlet Kütüphanesi Müdürlüğü’nün cevabi yazısı ekinde Milli Mecmuanın 1926 Temmuz sayıları CD ortamında tanzim edilerek mahkemeye gönderildiği anlaşılmıştır.
FSEK m. 1/b-a maddesi uyarınca Eser: sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılma her nevi fikir ve sanat eserleri mahsulleridir. FSEK m. 2/1 uyarınca da herhangi bir şekilde dil ve yazı ile ifade olunan eserler ilim ve edebiyat eseri olarak kabul edilir. Bu bağlamda FSEK anlamında bir eserden söz edilebilmesi için sahibinin hususiyetini taşıması, fikri bir çabanın ürünü olması ve FSEK’te öngörülen eser kategorilerine girmesi gerekir. Dolayısıyla …’e ait ölü şiiri FSEK anlamında ilim ve edebiyat eseri niteliğindedir.
Mahekememizce oluşturulan bilirkişi heyeti yapmış olduğu incelemede davaya konu … isimli şiirin … e ait olduğu … ın … başlıklı şiirin dava konusuyla alakası bulunmadığı, iki şiirin birbirinden tamamen farklı olduğu, … adlı dizide söylenen şarkının sözlerinin murise ait şiirin 1. ve 3.bendini içerdiği, … tarafından çıkartılan CD de … başlığıyla kaydedildiği tespit edilmiştir. Bilirkişi incelemesi sonucu , davaya konu olan şiirin …’e ait olduğu; FSEK kapsamında İlim ve Edebiyat Eseri mahiyetinde olduğu, söz konusu eserin …’ın şiiriyle hiçbir ilgisi olmadığı, sadece başlığın benzer olduğu, davalı yanca eser sahibine ait mali haklardan olan İşleme Hakkı ( FSEK. 21), Çoğaltma Hakkı (FSEK m. 22), Yayma Hakkı (FSEK m. 23), Temsil Hakkı (FSEK m. 24), Umuma İletim Hakkı (FSEK m. 25) ayrıca manevi haklardan olan Adım Belirtilmesi Hakkı ( FSEK m. 15), Eserde Değişiklik Yapılmasını Önleme Haklarının ihlal edilmiş olduğu (FSEK m. 17), Telif bedelinin hesaplanabilmesi için davaya konu eserin kullanılmış olduğu albümün kaç adet üretildiğinin, dizide kaç bölümde kullanıldığının bilinmesi gerektiği mütaala edilmiştir.
Dosya da taraf vekillerinin itirazlarının değerlendirilmesi ve rayiç bedelin belirlenmesi için dosya ek rapor alınmak üzere bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti Esere ilişkin aynı görüşleri belirterek … den istenen bilgi ve belgeler sunulmasa da MESAM ın … tarihli yazısında belirtilen 73. bölümde 3 dakika 41 saniye, 75. bölümde 2 dakika 13 saniye, 77. bölümde 2 dakika 17 saniye kullanımın gerçekleştiğinin FSEK 76/2 hükmü çerçevesinde kabul edilmesi gerektiği, Eserin kullanım mecrası, türü, miktarı ve şiirin güfte olarak beğeni ölçüsü gibi kriterler birlikte dikkate alındığında kullanıma ilişkin talep edilebilecek rayiç bedelin 5.000 TL olabileceği, mali hak ihlaline yönelik 76.madde karinesinin manevi hakları ilişkin kullanılamayacağı, manevi hak ihlali için dizideki kullanıma ilişkin CD ibrazının gerektiği belirtilmiştir.
Davalı vekili yeniden bilirkişi incelemesi yapılması gerektiğini belirterek rapora itiraz etmiş, davacı vekili alınan raporların yeterli olduğunu belirterek davasını bilirkişi raporu kapsamında ıslah etmiştir.
Somut olayda eser sahibinin mali ve manevi hakları ihlal edilmiştir. Mali haklar, eser sahibinin bu sahiplikten doğan ve kendisine münhasır yetkiler veren bir mutlak haklardır. Mali haklar devir lisans gibi hukuki işlemlere konu olabilir ve miras yoluyla intikal edebilir. Manevi haklar ise eser sahipliğinden kaynaklanan mutlak ve inhisari haklar olduğundan miras yoluyla intikal etmez ve ölüme bağlı tasarrufa konu edilemezler.
FSEK m. 15 uyarınca bir eseri, sahibinin adı veya müstear adı ile yahut adsız olarak, umuma arz etme veya yayımlama hususunda karar vermek salahiyeti münhasıran eser sahibine aittir. Somut olayda davacınm adı meydana getirdiği eserle birlikte zikredilemeyerek eserle eseri meydana getiren kişi arasındaki illiyet kesilmiştir. Eser sahibinin manevi hakları arasında yer alan eser sahibi olarak gösterilme hakkı ihlal edilmiştir.
Ayrıca eser sahibinin izni olmaksızın eserde değişiklik yapılamaz. Eser üzerinde yapılacak kısaltma, ekleme ve sair değiştirmeler bu kapsamda değerlendirilir. Bu yasak kapsamında eser sahibi değil, eser sahibinin eserin bütünlüğü üzerindeki menfaatleridir.
FSEK m. 22 uyarınca bir eseri çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine aittir. Nitekim kanun koyucu aynı maddenin 2. fıkrasında çoğaltma hallerine örnek kabilinden yer vermiş ve bir eserin işaret ses ve/veya görüntü nakline ve tekrarına yarayan her türlü araca kaydedilmesi çoğaltma olarak kabul etmiştir. FSEK m. 23’te bir eserin aslını veya çoğaltılmış nüshalarını, kiralamak, ödünç vermek, satışa çıkarmak veya diğer yollarla dağıtmak hakkı münhasıran eser sahibine aittir” denilerek yayma hakkına yer verilmiştir. FSEK m. 25’te yer alan umuma iletim hakkı ise bir eserin asimi veya çoğaltılmış nüshalarını, radyo-televizyon, uydu ve kablo gibi telli veya telsiz yaym yapan kuruluşlar vasıtasıyla veya dijital iletim de dahil olmak üzere işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla yayınlanması ve yayınlanan eserlerin bu kuruluşların yayınlarından alınarak başka yayın kuruluşları tarafından yemden yayınlanması suretiyle umuma iletilmesi hakkı olup, bu hak münhasıran eser sahibine aittir.
FSEK m. 68’de “Eseri, icrayı, fonogramı veya yapımları hak sahiplerinden bu Kanuna uygun yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltan, çoğaltılmış nüshaları yayan, temsil eden veya her türlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletenlerden, izni alınmamış hak sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya bu Kanun hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir.
İzinsiz çoğaltılan kopyalar satışa çıkarılmamışsa hak sahibi çoğaltılmış kopyaların, çoğaltmaya yarayan film, kalıp ve benzeri araçların imhasını veya üretim maliyet fiyatını geçmeyecek uygun bir bedel karşılığında kendisine verilmesini ya da sözleşme olması durumunda isteyebileceği miktarın üç kat fazlasını talep edebilir. Bu husus, izinsiz çoğaltanın hukuki sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
İzinsiz çoğaltılan kopyalar satışa çıkarılmışsa hak sahibi, tecavüz edenin elinde bulunan nüshalar hakkında ikinci fıkradaki şıklardan birini kullanabilir.
İkinci ve üçüncü fıkraların eser sahibinden başka hak sahiplerince uygulanabilmesi için eser sahibinin bu Kanunun 52 nci maddesine uygun yazılı çoğaltma izni aranır.
İstanbul 1. FSHHM nin 2015/92 esas sayılı dosyasında davacılar tarafından Kalan Müzik Şirketine dava konusu şiire ilişkin açılan dava da yapılan yargılama sonucu bilirkişi heyetlerince 10.000 TL ve 7.500 TL rayiç bedel belirtilmiş ve mahkemece rayiç bedelin 7.500 TL takdir edilerek 3 katına hükmolunduğu anlaşılmıştır.
Dosyamızdaki somut olayın özelliği MESAM dan gelen kayıtlar kapsamında bilirkişilerce belirlenen 5.000 TL rayiç bedelin uygun olacağı, kullanımın miktarı, Eserin niteliği, kusur dourumu göz önüne alınarak takdiren 3 katı olan 15.000 TL nin davacılara verilmesinin uygun olacağı anlaşılmıştır.
Manevi tazminat zarara uğrayanın manevi huzurunu sağlayacak ve takdir edilecek miktarın istenilen tatmin duygusunu sağlayacak yeterlilikte olması ve karşı yanın sebepsiz zenginleşmesine sebep olmaması gerektiği göz önüne alınarak somut olayda murise ait ölü isimli şiirin izinsiz olarak “…” şeklinde adı değiştirilerek ve söz yazarının …” olarak gösterilmesi suretiyle FSEK 19.maddesi kapsamında davacıların manevi tazminat talep edebilecekleri ve davacının talep ettiği manevi tazminatın hak ve nasafete uygun olarak kısmen kabulü ile, 10.000 TL manevi tazminatın talep gibi ihtarname tebliğ tarihinden tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesi gerektiği kanaatiyle aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davacılar tarafından davalı …Ltd.Şti. aleyhine açılan davanın kısmen kabulü ile davalı tarafından yapılan … isimli dizi de davacıların murisi …’e ait … isimli şiirin izinsiz kullanımı nedeniyle mali hak ihlalinden kaynaklanan FSEK 68.maddesi uyarınca belirlenen takdiren 5.000 TL’nin 3 katı olan 15.000 TL maddi tazminatın ihtarname tebliğ tarihi olan 26/01/2015 tarihden itibaren yürütülecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
2-Davacıların manevi hak ihlaline dayalı olarak talep ettikleri manevi tazminatın kısmen kabulü ile takdiren 10.000 TL manevi tazminatın 26/01/2015 tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine, fazlaya dair manevi tazminat talebinin reddine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 1.707,75 TL karar harcından peşin yatırılan 683,10 TL ve 86,00 TL tamamlama harcının düşülerek kalanı 938,65 TL’nin davalıdan tahsiline,
4-a)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına maddi tazminat talebine ilişkin hesap olunan 3.145,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
b)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına kabul edilen manevi tazminat talebine ilişkin hesap olunan 3.145,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı vekili yararına ret edilen manevi tazminat talebine ilişkin hesap olunan 3.145,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan: 2.000,00 TL bilirkişi ücreti, 565,00 TL posta gideri olmak üzere toplam 2.565,00 TL’nin -ret ve kabule göre takdiren hesaplanan- 1.410,75 TL ve 796,80 TL harç (peşin+tamamlama+başvuru) olmak üzere toplam 2.207,55 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalan giderin davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının talep halinde ve karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair verilen karar taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğden itibaren 2 haftalık süre içinde İstinaf yolu açık olmak üzere açıkca okundu, usülen anlatıldı. 19/02/2018

Katip …
¸

Hakim …
¸