Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/268
KARAR NO : 2018/145

DAVA : FSEK Telif Hakkı İhlali Nedeniyle Tecavüzün Ref’i, Men’i, 4.500 USD 3 katı 13.500 USD x 2.9148 = 39.349,80 TL Maddi, 20.000 TL Manevi Tazminat
DAVA TARİHİ : 05/02/2016
KARAR TARİHİ : 29/05/2018

Mahkememizde görülmekte olan davanın yapılan açık yargılamasının sonucunda
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, 12-15 kasım 2015 tarihleri arasında düzenlenen … etkinliğine … adlı fotoğrafı ile davalının sahibi olduğu ..’da katıldığını ve davalıya 2000 TL katılım ücreti ödendiğini, eser niteliğinde olan ve tüm hakları müvekkiline ait olan … adlı fotoğrafının bu etkinlikte sergilendiği, internet sitesine konularak etkinlik sonrasında geri alındığını, eserin haklarının devredilmediğini ve davalı ile bir anlaşma yapılmadığını, ancak dava öncesinde fotoğrafın dava dışı … adlı kullanıcının facebook sayfasında yer aldığı ve evinin dekorasyonunda kullanmış olduğun tespit edildiğini, bu kişinin sergide beğenerek bu fotoğrafın JPEG formatında kötü kopyasın 4.500 USD bedel karşılığında aldığını, davalı eserin izinsiz elde ettiği kopyasını 13.11.2015 tarihli makbuzla 4.500 USD bedelle sattığı gibi alıcıya da 05.11.2015 tarihli sahte Title … 2/5 edition kaydı ile sahte bir sertifika verildiğini, bunun davalının elinde başka kopyalarının da olduğunun kanıtı olduğunu, eserin etkinlikte 5.000 USD bedelle satışa sunulduğunu, davalının ise eserin orijinal boyutlarını değiştirerek tam da …’ün evindeki şöminenin üst kısmına uyacak haldeki kopyasını 4.500 USD karşılığında makbuz ve sertifika ile sattığını, eserin izinsiz çoğaltılıp satıp ve tahrif ettiğini, bu nedenle satış bedeli olarak davalı tarafından alınan 4.500 USD nin FSEK 68/1 maddesine göre 3 katına, ayrıca eserin tahrif edilerek değiştirilmesi nedeniyle 20.000 TL manevi tazminatın davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmesini, hükmün ilanını talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde, özetle, Müvekkilinin … adlı işletmenin sahibi olduğunu davacının kendi iradesi ile müvekkiline başvurarak eserini … sergisinde eserini sergiletmek istediğini ve tarafların anlaştığını, davacı …’un en önemli sanat müzesi ve sergi alanı olan … sergisinde Organizasyon komitesinin galerileri bazı uluslararası kriterlere göre kabul edildiğini, davacının sergi öncesi davalı tarafından mail yoluyla gönderilen sözleşmeyi imza edeceğini bildirerek aylar öncesi başlayan hazırlıklarla … sergisine … standı dahilinde katılacağını bildirdiğini, sergilenecek eserlerin kopyasının tanıtım katalogları için organizasyon komitesine iletildiğini, taraflar arasında eserin sergilenmesi ve satışı konularında digital ortamda sözleşmenin ana unsurları olan icap-kabul şartlarının gerçekleştiğini, davacının davalıya ödemesi gereken sergi katılım ücreti olan 1500 doların ödenmediğini, 2000 TL gönderildiğini, o günkü kurlara göre yaklaşık 4500-TL tutarı sanatçının ödemesi zorunlu olan katılım ücretinin davacı tarafından eksik ödenmesi ile davacının müvekkiline 2500 TL borçlu kaldığını buna rağmen davalının davacı eserini sergiden çekmediğini, davacı eserinin stand alanındaki yerine boyut bakımından uymaması üzerine tarafların eserin bir boy küçüğünün tab edilmesinde ve satılırsa bu boyun satılmasında mutabık kaldıklarını, eserin davacı tarafından gösterilen ilk nüshasına 5500 Dolar fiyat biçilmişken tarafların ortak iradesiyle sergiye konan boyutuna 4500 Dolar fiyat biçilmesine davacının itirazının bulunmadığını,… sergisi boyunca sergilenen … adlı fotoğrafa sergi esnasında alıcının çıkması ile 4500 Dolara satışın yapıldığını ve alıcıya eser için bir sertifika düzenlenerek verildiğini, o günkü kur üzerinden davacının eserin satışından alması gereken paranın daha önce davacı tarafından verilen 2000-TL nin 2250 Dolardan düşüldükten sonra geri kalan miktar olduğunu, ancak davacının şikayetçi olarak …’ü de arayarak söz konusu satılan eserin sahte olduğunu söylediğini ve arayan alıcı …’ün talebiyle iadenin yapılarak ödediği 4500 USD nin geri verildiğini, fotoğrafın eser sahibi ve alıcı mutabık kaldığı takdirde her boyutta tabedilebileceğini, satılan boyutu üzerinde tarafların mutabık olduklarını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava 5846 sayılı Kanun kapsamında açılmış FSEK 68ve 70.maddesi uyarınca açılmış mali ve manevi hak ihlaline dayalı tecavüzün ref-i, önlenmesi maddi ve manevi tazminat talepli davadır.
İstanbul 4.FSHHM’nin kapatılması sonucu dosya mahkememize devredilmiş yargılaması yapılarak bitirilmiştir. Tarafların tüm delilleri toplanmış, özel ve teknik bilgi gerektirmesi nedeniyle bilirkişi incelemesi yapılarak rapor alınmıştır.
Dava konusu fotoğrafın eser olup olmadığı öncelikli olarak mahkememizce resen incelenmesi gerekir. …’ nin sahibi olan davalı … 12-15 2015 tarihleri arası … etkinliğinde davacı …’IN “ … “ adlı fotoğrafın aslının 100×150 cm ebadında olduğu konusunda ihtilaf yoktur.
FSEK’in 1/B maddesine göre fikir ve sanat ürününün eser olarak nitelendirilebilmesi için iki unsuru haiz olması gerekir. Bunlardan ilki, fikir ve sanat ürününün “ sahibinin hususiyetini taşıması”, İkincisi ise “ kanunda sayılan eser kategorilerinden birine dâhil olmasıdır. Bir fikir ve sanat ürününün eser olarak kabul edilebilmesi için, bu ürünün onu meydana getiren kişinin “ hususiyetini” taşıması gerekmektedir. Başka bir deyişle eser onu yaratan zihnin bireyselliğini gösteren özellikler taşımalıdır. Fikri çaba gözle görülebilir, algılanabilir olmalıdır. Fikir ve sanat ürününün aynı zamanda FSEK’te öngörülmüş olan düşünceyi ifade formatlarından birine dâhil olması gerekir. FSEK’te eser formatları olarak; ilim ve edebiyat eserleri, musiki eserleri, güzel sanat eserleri, sinema eserleri ve bağlı eser olarak kabul edilen işlenme eserler gösterilmiştir.
FSEK m.2/3 maddesine göre, bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette fotoğraf eserleri ilim ve edebiyat eseri, FSEK m.4/b.5’te “Fotoğrafik eserler ve slaytlar” estetik niteliğe sahip olmaları ve hususiyet taşımaları şartıyla güzel sanat eseri olarak kabul edilmişlerdir. Fotoğraflarda estetik nitelik, konunun çıplak gözle görülenden başka türlü yansıtılması halinde ve fotoğrafçının fotoğrafı çekerken yaptığı hazırlık çalışmalarında ve fotoğraf üzerine aksettirmiş olduğu hususlarda görülür. Bilimsel ve teknik nitelikteki fotoğraf ve resimlerin eser sayılabilmesi için, bunların da sahiplerinin hususiyetini taşımaları gerekir. Burada da hususiyet muhtevada veya şekilde olabilir, ancak bu kategoride özellik daha çok muhtevada belirmektedir. Bir fotoğraf veya resim aynı zamanda hem estetik niteliğini haiz hem de bilimsel ve teknik nitelikte ise bu takdirde üstün olan niteliğe göre, eseri bilim veya edebiyat eserleri veya güzel sanat eserleri kategorisi kapsamında düşünmek gerekir. Eğer iki nitelikte aynı derecede ise, bu takdirde her iki eser kategorine de dâhil olduğu kabul edilmek gerekir. Ne bilimsel veya teknik ne de estetik niteliğini haiz olmayan fotoğraf ve resimler, fikir ve sanat eseri olarak kabul edilmezler, bu tür ürünler ancak mülkiyet hakkına ilişkin hükümlere göre veya kişinin fotoğraf veya resmi söz konusu ise , FSEK m.84 vd çerçevesinde korunabilirler.
Mahkememizce oluşturulan bilirkişi heyetince dava konusu fotoğrafın eser niteliğinde bulunup bulunmadığı hususiyet taşıyıp taşımadığı satışı yapılan fotoğrafın verilen sertifika belgesindeki 2/5 edition ibaresinin ne anlama geldiği açıklama yapılması ve fotoğraf ölçülerinin küçültülerek satışının yapılıp yapılamayacağı hususunda görüş bildirilmesi için dosya bilirkişi heyetine tevdii edilmiştir.
Oluşturulan bilirkişi heyeti incelemesi sonucu, dava konusu fotoğraf ve orijinalinin CD’si bulunan fotoğrafın yukarıdaki bilgiler çerçevesinde değerlendirildiğinde; fotoğraf sanatının temel unsurlarının başarı ile uygulandığı, kompozisyon ışık ve renk doygunluğunun bulunduğu, fotoğraf sanatı için önemli olan bir kompozisyon kuralının olduğu, bunun altın kesit denilen, fotoğrafın içerisine can alıcı öğeleri yerleştirirken karenin içerisinde olması gereken noktalar olduğunu, bu noktaların dava konusu fotoğrafta başarı ile uygulandığını, rıca bu kompozisyonları oluştururken önemli noktalardan birinin hangi objektif ile çekeceğimiz olduğu, zira her objektifin vereceği etkinin farklı olacağı, dava konusu fotoğrafta da fotoğrafçının tüm bilgileri bir araya getirip an’ı yakaladığı, bu nedenle dava konusu fotoğrafın FSEK m.4/5 anlamında güzel sanat eseri olduğu belirtilmiştir.
Tanıklardan … 11.04.2017 tarihli ifadesinde, “… Hanımın fotoğrafının bir sergide yer alması için birisiyle görüştüğünü kendisine söylediğini orda da fiyatlaması vs konularda tecrübeli olduğundan için fikir teatisinde bulunduğunu, sergiyi ziyarete gittiğinde beraber seçtikleri çerçeve ile birlikte resmi sergide gördüğünü ebatlarının 1 metre 70 cm olduğunu, sergide eserin sergilendiğini, ancak müşteri çıkmadığını, ve eserini iade aldığını kendisine söylediğini, daha sonra galeri … hanımla temasa geçerek müşteri çıktığını ancak ebatlarının büyük olduğunu , eserin biraz küçültûlürse satın alabileceğini söylediğini, … Hanımında “ben eserin bu şekilde küçültülmesini istemiyorum.” dediğini, belirtmiştir.
Tanığın bu beyanından eserin … etkinliğinde eserin orijinal boyutunda sergilendiğini ve davacın eserin boyutlarının küçültülmesinden yana olmadığı anlaşılmaktadır.
Davalı, davacının “ … “ adlı sergilenen eserini orijinalliğinden ( 100×150 ) ebadında değil, izinsiz küçülterek 75×120 ebadında 4500 Dolara 13.11.2015 tarihinde …’e satmıştır. Davalı kendisine ait galeride sattığı eser için alıcıya sertifika vermiştir.
Davalının fotoğrafı …’e satarken vermiş olduğu sertifikada ( 2/5 edition) un anlamı dava konusu 100X150 ebadındaki orijinal fotoğraf olmayıp 120×75 ebadında küçültülerek şatılan ikinci kopyanın 5 fotoğraftan 2.sini ifade eder. “…” adlı fotoğraf digital ortamda küçültülerek ve büyültülerek, tanıtım broşürlerinde kullanabilirse de FSEK m.16 gereği eser sahibinin izni olmadıkça eserde veyahut eser sahibinin adında kısaltmalar, ekleme yapılamaz. Oysaki davalı, orijinal ebadı 100×150 cm olan fotoğrafı eserin sahibinden izin almadan 75×120 cm ebadına küçülterek satılmıştır. Böyle yapmakla eserin özgünlüğünü bozmuştur. “Fotoğrafın küçültülerek satışının yapılıp yapılamayacağı” sözleşmeye bağlıdır.
“FSEK 18. Maddesine göre “ Bir eserin yapımcısı veya yayımcısı ancak eserin sahibi ile yapacağı sözleşmeye göre mali hakları kullanabilir.’’ Taraflar arasında görüşmeler olsa da, eser davalının galerisinde ve fuarda sergilenmiş olsa da, eser sahibinin izni olmadan eserin orijinal ölçüsünü değiştiremez.
FSEK 22.maddesine göre “Bir eserin aslını ve kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen ve kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine aittir.” Kim ya da hangi kurum olursa olsun, eser sahibinin izni olmadan bir eseri çoğaltma hakkına sahip olamaz. Dijital ortamda eserin ebatlarının büyültülüp küçültülmesi, eserin görüntü kalitesini bozar, özgünlüğünü tahrif eder.
Davacı, FSEK m.68 çerçevesinde rayiç bedelin 3 katı tutarında tazminat ve manevi tazminat talep etmektedir. FSEK m.68/1 hükmüne göre; “Eseri, icrayı, fonogramı veya yapımları hak sahiplerinden bu Kanuna uygun yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltan, çoğaltılmış nüshaları yayan, temsil eden veya her türlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletenlerden, izni alınmamış hak sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya bu Kanun hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir”.
FSEK m.68’deki kapsamında bu taleplerin ileri sürülebilmesi için, mütecavizin kusurunun olması ya da zararın gerçekleşmesi aranmaz. Somut olayın özelliğine göre varsayımsal sözleşme bedeli tayin edilirken eser sahibinin bilimsel/sanatsal yeteneği, üretim kapasitesi gibi sübjektif nitelikleri, eserin beğeni ölçüsü, sayfa sayısı, estetik görünümü, nitelik ve niceliği, ihlal edilen mali hakkın türü, coğrafi kapsamı, ihlal süresi, ihlalin yapıldığı vasıta, bunun geniş halk kitlesine ulaşımı gibi objektif kriterler dikkate alınarak eser sahibi izinsiz yayın yapanla sözleşme yapması halinde, bu sözleşme uyarınca isteyebileceği bedel, bunun faizi 68. madde uyarınca açılacak davada dikkate alınır.
FSEK 68. madde hükmü, tazminat davalarındaki zarar miktarını ispat külfeti gibi ağır bir külfete katlanmağa ihtiyaç olmaksızın hak sahiplerinin zararlarını karşılamayı hedef tutması bakımından bu maddedeki hak koruma vasıtasından akitle bağlı bulunan davacıyı mahrum etmenin bir sebebi olamaz.” Bu madde, hakkın halele uğratılması tarihinde akit yapılmış olması halinde istenebilecek olan karşılığın istenebileceğini kabul etmektedir. Bu itibarla, mahkemenin taraflar arasındaki devir akdinde kararlaştırılmış ve ödenmiş bulunan paranın davalıdan alınmasına karar verilmiş bulunması sözü geçen hükme aykırıdır. ayrıca rayiç bedelin tespitine ilişkin taraflar arasında daha önceden yapılmış bir sözleşme, teklif var ise, başka bir deyişle rayiç bedel somuta indirgenmiş ise, rayiç bedelin tespiti taraflar arasındaki sözleşme, teklif vs. ile tespit edilecektir.
Oluşturulan 3 kişilik bilirkişi heyeti davacıya ait dava konusu fotoğrafın FSEK mad. 4 anlamında güzel sanat eseri olduğu, “… “ adlı eserin sahibinin hususiyetini taşıdığı, verilen Sertifika Belgesindeki ( 2/5 edition ) ifadesinin asıl/orijinal eserden iki tane çoğaltıldığını, 3 tane daha çoğaltılabileceği anlamını verse de, sertifikada yazılan 100×150 ebadındaki orijinal eser olmayıp, 2.kopyadan 120×75 ebadında 5 tane çoğaltıldığı ve …’e satılan 120×75 ebadındaki fotoğrafın 2.si olduğu ve (2/5 edition ) ibaresinden bunun anlaşıldığı, dava konusu fotoğrafın küçültülerek satışının talebe göre yapılabileceğini, ancak özgünlüğünü bozacağını, görüntü kalitesini düşüreceğini, davalının, davacının mali haklarından FSEK Mad. 22’de düzenlenen çoğaltma hakkını ihlal ettiği, eser sahibinin izni olmadıkça eserde ekleme ve başka değiştirmeler yapılamayacağı, sektörel uygulama ve gerekse dava konusu fotoğrafın beğeni ölçüsü, estetik görünümü, nitelik ve niceliği, ihlal edilen mali hakkın türü, coğrafi kapsamı, ihlal süresi, ihlal adedi ihlalin yapıldığı vasıta, göz önüne alınarak bunun FSEK m.68 hükmü kapsamında 3 katını talep etme hakkının bulunduğu sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır. görüşünü belirtmişlerdir.
Toplanan deliller ve hüküm kurmaya elverişli ve yeterli bilirkişi raporu ışığında davanın kısmen kabulü ile davacının eser mahiyetindeki fotoğrafına ilişkin ref talebinin FSEK 68.maddesi uyarınca doğan farazi sözleşme nedeniyle reddine, davanın muhtemel tecavüzünün menine, eserin başka kopyaları bulunduğu takdirde davacıya kopyaların iadesine, FSEK 68.madde uyarınca belirlenen rayiç bedelin tarafların kusur durumu, ağırlığı, tecavüzün boyutları, göz önüne alınarak takdiren üç katının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, davacının eserinin değiştirilmesi yoluyla manevi hak ihlali gerçekleştiğinden takdiren 10.000 TL tazminatın faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine fazlaya dair manevi tazminat talebinin reddine, davacının 68.madde dışında tecavüzün men-ine ilişkin talepleride bulunduğu göz alınarak davacının hukuki menfaati bulunduğundan kesinleşen hüküm özetinin ilanına karar verilmesi gerekmiş aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davacı … tarafından davalı … aleyhine açılan davanın kısmen kabulü ile davacının eser mahiyetindeki … isimli fotoğrafına ilişkin mali ve manevi hak ihlali dayalı olarak tecavüzün ref-i talebinin reddine davalının muhtemel tecavüzünün men-i ne davalı elinde eserin başkaca kopyaları bulunduğu takdirde davacıya kopyaların iadesine,
2-Mali hak ihlaline dayalı FSEK 68.maddesi uyarınca tarafların kusur durumu, kurusurun ağırlığı tecavüzün boyutları göz önüne alınarak takdiren rayiç bedelin üç katı olan 13.500,00 USD’nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4-a maddesi uyarınca kamu bankalarının USD cinsinden dövize uyguladığı en yüksek faiz yürütülmek suretiyle fiili ödeme tarihindeki TCMB’nin USD efektif satış kurundan TL karşılığının davalıdan alınarak davacıya verilmesine ,
3-Davacının vaki manevi hak ihlaline dayalı olarak FSEK 70/1 maddesi uyarınca takdiren 10.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren yürütülecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine fazlaya dair manevi tazminat talebinin reddine,
4-Masrafı davalıdan alınmak üzere kesinleşen hüküm özetinin yurtçapında yayın yapan trajı en yüksek üç gazeteden birinde bir kez ilanına,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 3.371,08 TL karar harcından peşin yatırılan 1.013,37 TL’nin mahsubu ile kalan 2.357,71 TL bakiye karar harcının davalıdan tahsiline,
6-a)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına tecavüzün men’i talebine ilişkin hesap olunan 3.145,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
b)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına maddi tazminat talebine ilişkin hesap olunan 4.678,48 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
c)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına manevi tazminat talebine ilişkin hesap olunan 3.145,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
7-a)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı vekili yararına reddolunan manevi tazminat talebine ilişkin hesap olunan 3.145,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalıya verilmesine,
b)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı vekili yararına reddolunan tecavüzün ref’i talebine ilişkin hesap olunan 3.145,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalıya verilmesine,
8-Davacı tarafından yapılan: 2.249,00 TL bilirkişi ücreti, 746,00 TL posta gideri olmak üzere toplam 2.995,00 TL’den kabul ve red oranına göre takdiren 2.485,85 TL ve 1.042,57 TL harç (peşin+başvuru) olmak üzere toplam 3.528,42 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
9-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
10-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının talep halinde ve karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair verilen karar taraf vekillerinin yüzlerine karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren Bölge Adliye Mahkemesine 2 haftalık süre içerisinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere açıkça okundu, usulen anlatıldı. 29/05/2018

Katip …
e-imzalı

Hakim …
e-imzalı