Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/616 Esas
KARAR NO : 2023/660

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 11/10/2023
KARAR TARİHİ : 19/10/2023

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davalı 11/10/2023 tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin … Şubesine ait … nolu hesabından düzenlenmiş … nolu çeki kaybettiğini, çekin müvekkilinin rızası dışında elden çıktığını belirterek ihtiyati tedbir kararı verilerek, çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava; çekin zayi nedeniyle iptali ve zayii belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir.
TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir.
TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir.
Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir.
Davacının açıklamalarına göre dava konusu çekin boş olduğu anlaşılmaktadır. İlgili boş çek yaprağının bağlı bulunduğu hesap sahibi tarafından henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprağı tedavüle konmuş sayılamayacağından iptal davası açılamaz. Kaybedilen çekin ele geçirilmesi ve üçüncü kişi tarafından imzalanıp doldurulması halinde çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabilmesi mümkündür. Dava konusu çek yaprakları boş olduğundan buna dayalı iptal davasının dinlenilmesine olanak yoktur. Bundan başka bir an için çekin imzalandığı ve tedavüle çıktığı düşünülse dahi, yukarıda belirtildiği üzere keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı da bulunmamaktadır. Keşideci; kaybettiği çekin bedeli kendisinden talep edildiğinde veya çekin kimde olduğunu öğrendiğinde T.T.K.’nun 790-792 maddeleri uyarınca hasım gösterip, borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açmak ve o aşamadan sonra tedbirleri istemek hakkına sahiptir.
Dava dilekçesindeki açıklamalara ve dosya kapsamına göre dava konusu çek yaprağının boş olması nedeniyle çek vasfını taşımadığı, bir an için imzalı olduğu düşünüldüğünde dahi keşidecinin çek iptali davasını ikame edemeyeceği belirlenmiş olup; HMK 320. Maddesi gereğince dosya üzerinde üzerinden yapılan inceleme neticesinde araştırmayı ve davacının duruşmada bizzat dinlenmesini gerektirir başkaca bir hususun olmadığı anlaşılmakla davanın reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Keşidecinin çek iptal davası açmakta hukuki yararı bulunmadığından davanın REDDİNE,
2-Alınması gerekli harç peşin alındığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafça yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine
Dair, Gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere tensiben karar verildi.19/10/2023

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır